Raport z badañ Instytutu Spraw Publicznych. Agnieszka ada

Transkrypt

1 Partnerstwo dla Prezydencji? Wspó³praca administracji z sektorem pozarz¹dowym podczas czeskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej wnioski dla Polski Raport z badañ Instytutu Spraw Publicznych Agnieszka ada

2

3 Spis treœci Wstêp Czeska Prezydencja zarys tematu Po dzia³ za dañ w cze skim rz¹dzie pod czas spra wow ania Pre zyd encji Cha rakt ery sty ka cze skiego trze ciego sek tora Kampania informacyjna rz¹du Spot te lew izy jny Wy stawa En tropa Kon kursy gran towe dla trze ciego sek tora Sku tec znoœæ kam pan ii in form acy jnej w Cze chach Dotychczasowa wspó³praca administracji rz¹dowej z trzecim sektorem Rz¹dowa Rada do spraw Or gan iza cji Po zarz¹do wych i Non Pro fit Akt ywnoœæ Mi nis terst wa Spraw Za gran iczny ch For my wspó³pra cy Kon takty nie form alne Konsultowanie priorytetów work ing break fast Projekty trzeciego sektora w trakcie Prezydencji Czech w Radzie Unii Europejskiej.. 20 Kon fer encja Bu ild ing Con sens us about EU Po lic ies on De moc racy Support Trze ci sek tor o prio ryt eta ch Eas tern Part nersh ip: To wards Civil So ciety Fo rum Kon fer encja na te mat Ho loc austu Kon fer encja o roli or gan iza cji po zarz¹do wych Mo nit ori ng Pre zyd encji wsp ólny por tal in tern eto wy think tan ku i ga zety De baty akad emi ckie Inne inic jaty wy Wnioski Dla czego war to wspó³pra cowaæ? Opin ie ad min ist racji i trze ciego sek tora Rekomendacje Aneks Li sta rozmówców Wy brane cze skie or gan iza cje i in styt ucje

4 Wstêp Wspó³cze s ne spo³ecze ñ stwo demo kra ty cz ne dys po nu je wie lo ma me cha niz ma mi od - dzia³ywa nia na w³adzê oraz wspó³kszta³to wa nia ota czaj¹cej rze czy wi sto œci. Robi to bez po - œred nio ucze st nicz¹c w wy bo rach, ale ta k e po dej muj¹c akty w noœæ w ra mach or ga ni za cji oby wa te l skich. Z ko lei po li ty cy maj¹ za za da nie in fo r mo waæ oby wa te li o swo ich dzia³aniach, t³uma czyæ w³asne de cy zje i po stê po waæ na rzecz do bra wspó l ne go. Za sa dy te do tycz¹ za rów no spraw we wnê trz nych, jak i po li ty ki za gra ni cz nej. Jak wy ka zuj¹ ba da nia, do cie ra nie przez w³adzê z in fo r macj¹ do spo³ecze ñ stwa i wp³ywa nie przez or ga ni za cje po - zarz¹dowe na de cy zje po li ty ków jest naj skute cznie j sze, gdy miê dzy trze cim se kto rem a ad - mi ni stracj¹ pa ñ stwow¹ zo sta je nawi¹zana wspó³pra ca. Or ga ni za cje po zarz¹dowe s¹ ³¹czni kiem miê dzy rz¹dem i spo³ecze ñ stwem, a wspó l nie po dej mo wa ne dzia³ania wzma c - niaj¹ wia ry godnoœæ i au to ry tet obu stron. Dla te go te przy go to wuj¹c siê do szcze gó l nie wa - nych wy da rzeñ, ad mi ni stra cja pa ñ stwo wa d¹ y do w³¹cza nia w przy go to wa nia or ga ni za cje po zarz¹dowe. Te zaœ œwia do me w³as nej roli i mo ty wo wa ne d¹ e niem do wp³ywa nia na de cy zje po li ty ków chê t nie ucze st nicz¹ w kon su l ta cjach oraz in nych ini cja ty wach. W naj - bli szych la tach ta kim isto t nym wy da rze niem bê dzie spra wo wa nie przez Pol skê Prze wod - ni c twa w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej w dru giej po³owie 2011 roku. Spra wo wa nie Pre zy den cji w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej mo e byæ post rze ga ne na trzech p³asz czy z nach. Na ka dej z nich jest mie j s ce dla trze cie go se kto ra. Z jed nej stro ny, Prze wod - ni c two to po li ty cz ny i te ch ni cz ny pro ces ne go cja cji. Trze ci se ktor mo e na nie go od - dzia³ywaæ na przyk³ad przez kon sul to wa nie rz¹do wych pro po zy cji, musi to jed nak wów czas ro biæ szy b ko, aby jego opi nie by³y za uwa o ne i wy ko rzy sta ne. Drug¹ p³asz czy z nê sta no wi pro mo cja kra ju za gra nic¹ oraz idei in te gra cji eu ro pe j skiej wœród w³as nych oby wa - te li. W ten pro ces info rma cy j ny or ga ni za cje po zarz¹dowe mog¹ siê do sko na le w³¹czaæ i sku - te cz nie siê przy czy niaæ do two rze nia stra te gii komu nika cy j nej. Trze cim pun ktem prze wod ni cze nia Unii Eu ro pe j skiej jest ini cjo wa nie de ba ty na te ma ty, któ re s¹ isto t ne dla da ne go kra ju. Ich wy bór oraz spo sób przed sta wia nia po wi nien byæ konsultowany z pa rt ne - ra mi spo³ecznymi. Ko nie cz noœæ w³¹cze nia trze cie go se kto ra w pro ces przy go to wa nia i spra wo wa nia Prze - wod ni c twa wy ni ka ta k e z in nych po wo dów. Mimo wy so kie go po pa r cia pol skie go spo³ecze ñ stwa dla pro ce su in te gra cji eu ro pe j skiej 1, Po la cy nie widz¹ po trze by akty w ne go an ga o wa nia siê czy na wet wspó³de cy do wa nia o jej przysz³oœci. Ni ska fre k wen cja wy bo r - cza w wy bo rach do Pa r la men tu Euro pe j skie go w 2009 roku po ka zu je, e po pa r cie dla pro ce - 1 Jak po ka zuj¹ ba da nia, 60% Po la ków uwa a, e cz³on ko stwo Pol ski w Unii Eu ro pe j skiej to do bra rzecz (Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 71/wio s na 2009 TNS Opi nion and So cial), a 85% Po la ków za li cza siê do zwo - len ni ków obe cno œci Pol ski w Unii Eu ro pe j skiej (CBOS, Bi lans piê ciu lat cz³on ko stwa w Unii Eu ro pe j skiej. Ko mu ni - kat z ba dañ, Wa r sza wa, kwie cieñ 2009 roku).

5 Agnieszka ada 5 su in te gra cji nie idzie w Pol sce w pa rze ze zro zu mie niem za sad fun kcjo no wa nia eu ro pe j skiej de mo kra cji. Mimo ka m pa nii wy bo r czej, jak wy ka za³y wy ni ki ba dañ In sty tu tu Spraw Pu b li cz nych, ki l ka tygo d ni po wy bo rach za le d wie nie wie le ponad po³owa Po la ków (57%) wie dzia³a, e parla men ta rzy stów wy bie raj¹ oby wa te le 2. I choæ opi nia w³asna Po la - ków o ich wie dzy na te mat in sty tu cji uni j nych jest wy so ka (59% Po la ków zga dza siê ze stwier dze niem, e ro zu mie, jak dzia³a Unia Eu ro pe j ska) 3, to na le y przy pu sz czaæ, e wie lu z nich nie zna ani za sad dzia³ania, ani ko m pe ten cji po szcze gó l nych w³adz Wspól no ty. Szcze gó l nie nie ja s na mo e siê wy da waæ in sty tu cja Pre zy den cji w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej, gdy nie jest ona po rów nywa l na z adn¹ krajow¹ in sty tucj¹, a Pol ska obe j mie Prze wod ni c - two po raz pie r wszy. Z tych dwóch po wo dów nie do ce nia nia przez oby wa te li po trze by zaan ga o wa nia siê w fun kcjo no wa nie Wspól no ty oraz nie zna jo mo œci jej or ga nów czas Pre zy den cji na le y wy ko rzy staæ do je sz cze inten syw niej sze go pro pa go wa nia idei in te gra cji wœród Po la ków, ze szcze gó l nym za zna cze niem po trzeb par ty cy pa cji oby wa te li w tym pro - ce sie. Ko nie cz ne jest rów nie prze pro wa dze nie sku te cz nej ka m pa nii info rma cy j nej na temat celów, kompetencji i przebiegu polskiego Przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Przy go to wuj¹c stra te giê dzia³añ oraz wspó³pra cy rz¹du i trze cie go se kto ra, na le y braæ przyk³ad ze spra w dzo nych ju roz wi¹zañ in nych kra jów cz³on ko wskich Unii Eu ro pe j skiej. Ze wzglê du na bli skoœæ ge o gra ficzn¹, po do bie ñ stwa ku l tu ro we oraz wspó l ne do œwia d cze - nia w pro ce sie trans fo r ma cji i in te gra cji eu ro pe j skiej, szcze gó l nie isto t ny dla przy go to wañ Pol ski do spra wo wa nia Prze wod ni c twa we Wspól no cie mo e byæ przyk³ad Czech. Re pu b li - ka Cze ska by³a dru gim po S³owe nii kra jem z da w ne go blo ku komu ni sty czne go, któ ry spra wo wa³ Pre zy den cjê w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej. Ponad to cze ski trze ci se ktor ma opi niê spra w ne go i sto sun ko wo wp³ywo we go. Zba da nie, jak wygl¹da³a wspó³pra ca or ga ni za cji po zarz¹do wych i ad mi ni stra cji pu b li cz nej w Re pu b li ce Cze skiej, mo e wiêc przy nieœæ wie le in te re suj¹cych i wa nych wniosków dla Polski. Ni nie j szy ra port jest wy ni kiem pro je ktu Wspó³pra ca ad mi ni stra cji z se kto rem po - zarz¹do wym w przy go to wa niu i spra wo wa niu cze skiej Pre zy den cji w Ra dzie Unii Eu ro pe j - skiej wnio ski dla Pol ski, rea lizo wa ne go wspó l nie z cze skim think tan kiem EUROPEUM dziê ki wspa r ciu polskie go Mi ni ste r stwa Spraw Za gra ni cz nych w ra mach Fo rum Pol sko - -Cze skie go 4. G³ów nym ce lem jego opra co wa nia by³o przed sta wie nie ko o pe ra cji stro ny rz¹do wej z trze cim se kto rem, w ra po r cie pod jê to jed nak ta k e ki l ka in nych w¹tków cze skiej Pre zy den cji, któ re po zwa laj¹ le piej zro zu mieæ oko li cz no œci tej wspó³pra cy. Pu b li ka cja po - wsta³a na pod sta wie wy wia dów pog³êbio nych, ja kie prze pro wa dzo no w Pra dze we wrze œ - niu i w li sto pa dzie 2009 roku. Roz mów ca mi byli urzêd ni cy cze skiej ad mi ni stra cji rz¹do wej, re pre zen tan ci trze cie go se kto ra, eks per ci i dzien ni ka rze (³¹cz nie 22 oso by) 5, wy ko rzy sta no 2 Son da ISP: Ponad jed na trze cia Po la ków nie za uwa y³a wy bo rów do Pa r la men tu Euro pe j skie go, Ko mu ni kat ISP, sie r pieñ 2009 roku. 3 Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 71/wio s na 2009 TNS Opi nion and So cial. 4 Pro jekt wpi su je siê w cykl przed siê w ziêæ In sty tu tu Spraw Pu b li cz nych do tycz¹cych spra wo wa nia Pre zy - den cji i trze cie go se kto ra. W osta t nim cza sie opub li ko wa no miê dzy in ny mi: A. Fu ksie wicz, A. ada, Cze ska Pre zy den cja w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej spo j rze nie z Pol ski. Ra port z ba dañ, In sty tut Spraw Pu b li cz nych, Wa r sza - wa 2009; L. Kolar ska- Bobi ñ ska, J. Ku cha r czyk, A. ada, E. Kaca, A. So ba ñ ska, Pol ska Pre zy den cja w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej: wspó³pra ca ad mi ni stra cji pu b li cz nej z se kto rem po zarz¹do wym. Eks per ty za na zle ce nie Urzê du Ko mi te tu In te gra cji Eu ro pe j skiej, Wa r sza wa zy den cjaue.gov.pl/fi les/pli ki/do_po bra nia/isp18_03_09.pdf [do stêp: 19 li sto pa da 2009 roku]. 5 Pe³na li sta roz mów ców zna j du je siê w Ane ksie na ko ñ cu ni nie j szej pu b li ka cji.

6 6 Partnerstwo dla Prezydencji? rów nie ana li zy Ÿró de³ za sta nych. Za pre zen towa ne tezy i oce ny wy ni kaj¹ z wnio sków p³yn¹cych z roz mów. W wy pa d ku zna cz nych ró nic zdañ na szych roz mów ców roz bie no - œci te zo sta³y wska za ne w te k œcie. Wszy stkim oso bom, któ re po œwiê ci³y nam czas i w ten spo sób przy czy ni³y siê do mery tory cz ne go wzbo ga ce nia ra po r tu, ser de cz nie w tym mie j s cu dziê ku je my. Re ko men da cje na pod sta wie wnio sków z ba dañ sfo r mu³owa li eks per ci In sty - tu tu Spraw Pu b li cz nych. 1. Cze ska Pre zy den cja za rys te ma tu Cze skie Prze wod ni c two w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej za pi sa³o siê w pa miê ci po li ty ków i spo³eczeñstw kra jów cz³on ko wskich Unii Eu ro pe j skiej bar dzo ró nie. W sta rych pa ñ - stwach cz³on ko wskich spo ty ka³o siê czê sto z ra czej ne ga tyw ny mi ko men ta rza mi, tym cza - sem w Pol sce eks per ci na ogó³ po zy ty w nie i y cz li wie wy po wia da li siê o wy ni kach pó³ro cz ne go prze wo dze nia Cze chów we Wspól no cie 6. Z pe w no œci¹ Cze chy sta nê³y pod czas tych sze œciu mie siê cy przed wie lo ma wy zwa nia mi, któ re czê sto nie spo dzie wa nie sko m - p li ko wa³y, i tak nie³atwe, za da nie prze wo dze nia 27 krajom Unii Eu ro pe j skiej. Pog³êbiaj¹cy siê kry zys fi nan so wy i nie spo ko j na sy tu a cja na are nie eu ro pe j skiej oraz ob jê cie w³adzy przez now¹ ame ry kañsk¹ ad mi ni stra cjê su ge ro wa³y, e za da nie prze wod ni cze nia Unii Eu ro pe j skiej nie bê dzie na le a³o do ³atwych. Uw z glêd niaj¹c te wy zwa nia, Cze si okre œli li prio ry te ty swo jej Pre zy den cji jako trzy razy E eko no mia, ene r gia i Eu ro pa w œwie cie. Pod po jê ciem eko no mia ro zu mia no wa l kê ze sku t ka mi kry zy su na ryn kach fi nan so wych, pod po jê ciem ene r gia zwiê ksza nie bez pie cze ñ stwa ener gety cz ne go Eu ro py i miê dzy - naro do we ne go cja cje do tycz¹ce ochro ny kli ma tu po 2012 roku, a w za kre sie sto sun ków ze - w nê trz nych Par t ne r stwo Wschod nie 7. Obok za³o o nych prio ry te tów w agen dzie Pre zy den cji na czo³o wy su nê³y siê jed nak ta k e inne, wa ne i nie prze wi dzia ne wy da rze nia. Spór rosyj sko-u krai ñ ski i kon flikt w Stre fie Gazy wy ma ga³y naty ch mia sto wej re a kcji ze stro ny Czech jako re pre zen tan ta ca³ej Unii Eu ro pe j skiej. Tym cza sem w sa mej Re pu b li ce Cze skiej spra w ne dzia³ania na are nie uni j nej utrud nia³ nie ty l ko euro scep ty cz ny pre zy dent Vacláv Kla us. Kry zys rz¹dowy, któ ry do pro wa dzi³ do upa d ku ga bi ne tu Mir ka Topolánka w sa mym œro d ku spra wo wa nia Pre zy den cji przez Cze chy, sku te cz nie za blo ko wa³ akty w noœæ Pra gi jako przed sta wi cie la Unii Eu ro pe j skiej na zewn¹trz oraz ini cja to ra wewn¹trzu ni j nych usta leñ. Nie bez zna cze nia dla prze bie gu Prze wod ni c twa jest ta k e na sta wie nie spo³ecze ñ stwa kra ju, któ ry je spra wu je. Cze si, jak zgod nie przy znaj¹ ta m te j si eks per ci, nie maj¹ prze sad nie roz budo wa ne go na ro do we go ego, na pocz¹tku nie pod kre œla li wiêc szcze gó l nie fa ktu, e ich pa ñ stwo stoi na cze le Unii Eu ro pe j skiej. Z cza sem jed nak sy tu a cja ta za czê³a siê zmie niaæ, a rz¹d Mir ka Topolánka zy ski wa³ po pa r cie. Nie spo do ba³o siê to opo zy cji, któ ra osta te cz nie do pro wa dzi³a do upa d ku ga bi ne tu w œro d ku spra wo wa nia Prze wod ni c twa przez Republikê Czesk¹. 6 Sze rzej na te mat pol skiej oce ny cze skiej Pre zy den cji w: A. Fu ksie wicz, A. ada, op. cit. 7 Pro gram Pre zy den cji cze skiej Eu ro pe wi t ho ut Bar riers -pre si den cy/ program me-and- prio ri ties/program me-and- prio ri ties-479/, s. v viii [do stêp: 19 li sto pa da 2009 roku].

7 Agnieszka ada 7 Po pa r cie dla Pre zy den cji i duma z jej spra wo wa nia s¹ nie od³¹cz nie zwi¹zane z po dej - œciem da ne go na ro du do pro ce su in te gra cji oraz z post rze ga niem Unii Eu ro pe j skiej. Wed³ug ba dañ Euro ba ro me tru prze pro wa dzo nych wiosn¹ 2009 roku 8, a wiêc pod czas cze skie go Prze wod ni c twa w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej, Wspól no ta oz na cza³a dla Cze chów prze de wszy stkim ob szar wol no œci: pod ró y, stu dio wa nia i pra cy w ka dym mie j s cu w Eu ro pie (53% przy 42% œred niej dla ca³ej Unii Eu ro pe j skiej). Cze si czê œciej ni inne na ro dy kra jów cz³on ko wskich ko jarz¹ Uniê Eu ro pejsk¹ z prze stê p stwa mi i biu ro kracj¹, rza dziej z wa lut¹ euro, po ko jem, ró no rod no œci¹ ku l tu row¹. Mniej ni po³owa cze skie go spo³ecze ñ stwa (42%) uwa a, e cz³on ko stwo ich kra ju we Wspól no cie jest rzecz¹ dobr¹ (wo bec 53% ogó³u mie sz ka ñ ców Unii Eu ro pe j skiej oraz 48% Cze chów uz naj¹cych tak wiosn¹ 2008 roku), a 63% do strze ga wy ni kaj¹ce z nie go ko rzy œci (œred nia dla Unii Eu ro pe j skiej 56%). W tym wy pa d - ku opi nia nie uleg³a zmia nom od cza su ba da nia w 2008 roku. Unii Eu ro pe j skiej jako in sty tu - cji ufa ponad po³owa Cze chów (55%), a wiêc wiê cej ni wy no si œred nia dla Unii Eu ro pe j skiej (47%), od noto wa no tu taj jed nak spa dek o 4% w ci¹gu roku. Zde cy do wa na wiê kszoœæ Cze chów uwa a, e ich g³os, jako po szcze gó l nych oby wa te li, nie li czy siê w Unii Eu ro pe j - skiej (72%), choæ wie lu s¹dzi, e rów nie we w³as nym kra ju g³os ten nie ma zna cze nia (65%). W kwe stii zna cze nia g³osu Czech jako kra ju we Wspól no cie opi nie s¹ po dzie lo ne po³owa re spon den tów nie do strze ga jego zna cze nia (œred nia dla Unii Eu ro pe j skiej 30%), a 45% do - strze ga jego zna cze nie (œred nia dla Unii Eu ro pe j skiej 61%). W 2008 roku 41% Cze chów uzna³o, e ich g³os jako oby wa te li Unii Eu ro pe j skiej li czy siê we Wspól no cie. Wi ze ru nek Unii Eu ro pe j skiej, któ ry w za³o e niach po wi nien ulec po pra wie w wy ni ku spra wo wa nia Pre zy den cji, nie by³ w Cze chach do bry. Jako po zy ty w ny okre œla go 39% Cze - chów, co zna j du je siê po ni ej œred niej dla Unii Eu ro pe j skiej (45%) i oz na cza spa dek wo bec 43% z wio s ny 2008 roku. Ta k e mniej ni po³owa oby wa te li cze skich (41%) uwa a, e wie, jak fun kcjo nu je Wspól no ta. Taki sam wy nik odno to wa no w 2008 roku. Nie by³o to jed nak wska za nie du o rza d sze ni prze ciê t ne w 27 kra jach Unii Eu ro pe j skiej (44%). O cze skiej Pre - zy den cji s³ysza³o, wed³ug ba da nia z 2009 roku, 84% Cze chów. We wrze œ niu 2008 roku o zbli aj¹cym siê Prze wod ni c twie wie dzia³o 69% oby wa te li tego kra ju wi daæ wiêc zde cy - do wa ny wzrost, co oz na cza, e in fo r ma cje o Pre zy den cji przed osta³y siê do cze skie go spo³ecze ñ stwa. Wiosn¹ 2009 roku pra wie trzy czwa r te Cze chów uzna³o, e fakt spra wo wa - nia Pre zy den cji przez ich kraj jest isto t ny. Je dy nie 6% z nich uwa a³o, e jest w ogó le nie wa - ny. Œwia do moœæ i do strze ga nie wagi Prze wod ni c twa w³as ne go kra ju by³y wiêc sto sun ko wo wy sokie, je œli po rów naæ je z od po wie dzia mi in nych spo³eczeñstw, któ rych pa ñ stwa sta³y na cze le Unii Eu ro pe j skiej w mo men cie przeprowadzania sonda u (wykresy 1 2). 8 Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 69/wio s na 2008; Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 71/wio s na 2009.

8 8 Partnerstwo dla Prezydencji? Wy kres 1. Œwia do moœæ spra wo wa nia Pre zy den cji przez w³asny kraj w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej w pó³ro czu, gdy dane pa ñ stwo sta³o na cze le Unii Eu ro pe j skiej (w %) Wielka Brytania 1986 Wielka Brytania 1998 Niemcy 1994 Francja 1995 Francja 1989 Wielka Brytania 2005 Belgia 1987 Wielka Brytania 1992 Francja 2000 Niemcy 1999 W³ochy 1990 Niemcy 1988 Portugalia 2007 Belgia 1993 W³ochy 1996 Francja 2008 Hiszpania 1995 Luksemburg 1997 W³ochy 2003 Hiszpania 2002 Irlandia 1990 Austria 2006 Irlandia 1996 Portugalia 2000 Hiszpania 1989 Belgia 2001 Grecja 1988 Niemcy 2007 Holandia 2004 Austria 1998 Irlandia 2004 Dania 1987 Austria 2006 Holandia 1991 Portugalia 1992 Holandia 1997 Dania 1993 Luksemburg 1991 Grecja 1994 Luksemburg 2005 Grecja 2003 Czechy 2009 Finlandia 1999 Finlandia 2006 Szwecja 2001 Dania 2002 S³owenia Źród³o: Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 71/wio s na

9 Agnieszka ada 9 Wy kres 2. Oce na zna cze nia Pre zy den cji w³as ne go kra ju w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej w pó³ro czu, gdy dane pa ñ stwo sta³o na cze le Unii Eu ro pe j skiej (w %) Wielka Brytania 1986 Wielka Brytania 1998 Niemcy 1994 Francja 1995 Francja 1989 Wielka Brytania 2005 Belgia 1987 Wielka Brytania 1992 Francja 2000 Niemcy 1999 W³ochy 1990 Niemcy 1988 Portugalia 2007 Belgia 1993 W³ochy 1996 Francja 2008 Hiszpania 1995 Luksemburg 1997 W³ochy 2003 Hiszpania 2002 Irlandia 1990 Austria 2006 Irlandia 1996 Portugalia 2000 Hiszpania 1989 Belgia 2001 Grecja 1988 Niemcy 2007 Holandia 2004 Austria 1998 Irlandia 2004 Dania 1987 Austria 2006 Holandia 1991 Portugalia 1992 Holandia 1997 Dania 1993 Luksemburg 1991 Grecja 1994 Luksemburg 2005 Grecja 2003 Czechy 2009 Finlandia 1999 Finlandia 2006 Szwecja 2001 Dania 2002 S³owenia Źród³o: Stan dar do wy Eu ro ba ro metr 71/wio s na 2009.

10 10 Partnerstwo dla Prezydencji? Pod zia³ za dañ w cze skim rz¹dzie pod czas spra wo wa nia Pre zy den cji Przy go to wa nia Re pu b li ki Cze skiej do ob jê cia Prze wod ni c twa w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej roz po czê³y siê w 2005 roku, ale wy bo ry w 2006 roku oraz nie sta bi l na sy tu a cja we wnê trz na (pro ble my ze stwo rze niem ga bi ne tu) po wo do wa³y, e d³ugo nie mog³y one na braæ te m pa. Ta k e przed sam¹ Pre zy dencj¹ k³ót nie miê dzy par tyj ne utrud nia³y pra ce rz¹du. Nie uda³o siê rów nie, wzo rem S³owe nii, za wrzeæ na okres Prze wod ni c twa po ro zu mie nia o wy ci sze niu na ten czas po li ty cz nych spo rów. Mia³o to bez po œred nie prze³o e nie ta k e na pó Ÿ nie j sze pro ble my we wnê trz ne w tra kcie jego spra wo wa nia 9. G³ów nym oœro d kiem odpo wie dzia l - nym za przy go to wa nie i prze pro wa dze nie Pre zy den cji by³ Urz¹d Pre ze sa Rady Mi ni strów, a w nim kon kre t nie wi ce pre mier do spraw eu ro pe j skich Ale xandr Von dra i pod le gli mu urzêd ni cy. Wcho dzi li oni w sk³ad Se kcji do spraw Cze skiej Pre zy den cji i Se kcji Spraw Eu ro - pe j skich oraz Depa r ta men tu In fo r ma cji o Spra wach Eu ro pe j skich. Pie r wsza se k cja za j mo - wa³a siê lo gi styk¹ i ko or dy nacj¹, dru ga usta la niem agen dy i fo r mu³owa niem prio ry te tów. Po szcze gó l ne mi ni ste r stwa uzy ska³y jed nak sto sun ko wo du ¹ au to no miê w orga ni zo wa niu i przy go to wa niach do Pre zy den cji w za kre sie w³as nych spraw re so r to wych. Zarz¹dza nie Pre zy dencj¹ by³o wiêc zde cen trali zowa ne, ale jed no cze œ nie pod le ga³o œcis³ej ko or dy na cji. Od po wied nie ko mi sje do spraw eu ro pe j skich dzia³a³y w obu iz bach pa r la men tu, któ re by³y po wia da mia ne i kon sul to wa ne, ale nie mia³y szcze gó l nych upra w nieñ w zwi¹zku z cze skim Prze wod ni c twem w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej 10. Na czas Pre zy den cji cze ska ad mi ni stra cja zo sta³a wzmo c nio na o 365 urzêd ni ków, a Sta³e Przed stawi cie l stwo w Bru kse li zwiê kszy³o siê o 110 osób (100%). Osta te cz nie wy da t ki na Pre zy den cjê za mknê³y siê w kwo cie 147 mi lio nów euro. W sk³ad tej sumy wchodz¹ ta k e pie ni¹dze wy da ne przez mi ni ste r stwa w ra mach ich dzia³añ 11. Cha ra kte ry sty ka cze skie go trze cie go se kto ra W Cze chach, po do b nie jak w in nych kra jach by³ego blo ku so wie c kie go, trze ci se ktor zacz¹³ siê kszta³to waæ po 1989 roku. Przez lata wpro wa dza no ko le j ne zmia ny pra w ne, powo³ywa no in sty tu cje i sie ci pod mio tów, któ re mia³y wspie raæ po wstaj¹ce or ga ni za cje po - zarz¹dowe. Ich przed sta wi cie le pod kre œlaj¹, e zw³asz cza w ci¹gu osta t nich ki l ku lat mo na do strzec wie le po zy ty w nych zmian, ta k e ze stro ny ad mi ni stra cji, któ re po zwa laj¹ se kto ro - wi siê rozwijaæ. Cze skie or ga ni za cje po zarz¹dowe dziel¹ siê na czte ry typy: sto wa rzy sze nia spo³ecz ne (oko³o 63 ty siê cy zare je stro wa nych, bli sko po³owa ist nie je obe c nie to w tej gru pie mieszcz¹ siê think tan ki), fun da cje (oko³o 400), or ga ni za cje po y t ku pub li cz ne go (oko³o 1,7 tysi¹ca) oraz fun du sze (oko³o 1090). W opi nii cze skich urzêd ni ków, wœród tych pod mio tów nie wie - le jest or ga ni za cji spe cja li zuj¹cych siê w te ma ty ce europejskiej. Naj wiê kszym Ÿród³em fi nan so wa nia cze skich or ga ni za cji po zarz¹do wych po zo sta je od lat pa ñ stwo. Otrzy muj¹ one gran ty od rz¹du, w tym ta k e od Mi ni ste r stwa Spraw Za gra nicz - nych i z Kan ce la rii Pre mie ra. Sto sun ko wo du o je œli po rów naæ z in ny mi kra ja mi z by³ego 9 D. Král, V. Ba r to vic, V. Øiháèková, The 2009 Czech EU Pre si den cy: Con te sted Lea de r s hip at a Time of Cri sis, Swe dish In sti tu te for Eu ro pe an Po li cy Stu dies, Sto c k holm 2009, s Ibi dem, s Ibi dem, s

11 Agnieszka ada 11 blo ku so wie c kie go cze skie or ga ni za cje akty w ne w ob sza rze ku l tu ry, pra cy so cja l nej i spo r - tu otrzy muj¹ ta k e od bi z ne su oraz pry wa t nych spon so rów. Jest to spo wo do wa ne tym, e wiê kszoœæ Cze chów post rze ga or ga ni za cje po zarz¹dowe jako wp³ywo we pod mio ty, któ re po ma gaj¹ roz wi¹zy waæ pro ble my spo³ecz ne i przy czy niaj¹ siê do w³aœci we go fun kcjo no - wa nia de mo kra cji. Nie któ rzy po li ty cy, jak obe c ny pre zy dent Václav Kla us, maj¹ jed nak od - mien ne zda nie i nie kryj¹, e nie chê t nie widz¹ an ga o wa nie siê or ga ni za cji po zarz¹do wych w de ba tê pu b liczn¹ Ka m pa nia info rma cy j na rz¹du Ka m pa nia info rma cy j na cze skie go rz¹du na te mat Pre zy den cji by³a skie ro wa na za rów no do cze skie go, jak i za gra nicz ne go od bio r cy. Sk³ada³a siê ona z dwóch naj bar dziej wi do cz - nych przed siê w ziêæ spo tu re kla mo we go i wy sta wy w Bru kse li oraz z li cz nych in nych dzia³añ. Na le a³o do nich na przyk³ad wy wie sza nie w mia stach bil l bo ar dów, roz da wa nie bro szur i ulo tek, orga ni zo wa nie przez w³adze kon ce r tów. Ini cja ty wy w tym za kre sie po dej - mo wa³ ta k e trze ci se ktor. Tym osta t nim jest po œwiê co na wiê ksza czêœæ niniejszego raportu. Spot te le wi zyj ny W celu do ta r cia prze de wszy stkim do ro dzi me go od bio r cy 13 i wywo³ania w nim prze ko - na nia, e zbli aj¹cy siê okres Pre zy den cji jest szans¹ dla Czech na za ist nie nie w Eu ro pie, rz¹d na krê ci³ spot emi to wa ny w cze skiej te le wi zji w osta t nich mie si¹cach 2008 roku, a wiêc tu przed roz po czê ciem Prze wod ni c twa, oraz w tra kcie jego spra wo wa nia 14. Przed sta wia on zna nych Cze chów: ar chi te kta, ho ke i stê, che mi ka, mo de l kê, re y se ra itp., któ rzy ba wi¹ siê ko stka mi cu kru cze skim wy na la z kiem. Wszy s cy wygl¹daj¹ na znu dzo nych, ja k by nie mie li po mys³u, co po win ni z tymi ko stka mi zro biæ. Na ko niec spo tu je den z bo ha te rów z od - krywcz¹ min¹ wrzu ca ko stkê cu kru do kawy. Kawa roz bry z gu je siê na wszy stkie stro ny, a na pis g³osi: Os³od zi my Eu ro pê. W tle roz brzmie wa eu ro pe j ski hymn, kawa zaœ mie ni siê w barwach czeskiej flagi narodowej. Spot wywo³a³ wie le kon tro we r sji i ko men ta rzy. Prze ciw ni cy pod kre œla li, e by³ on nie - zro zu mia³y dla za gra nicz ne go od bio r cy 15, dla któ re go ich zda niem rów nie by³ prze wi dzia - ny, obco kra jo w cy bo wiem mie li pra wo ani nie znaæ graj¹cych w spo cie osób, ani nie wie dzieæ o po cho dze niu cu kru w ko stkach. Poza tym w¹tpli we by³o przes³anie sa me go has³a Os³od zi my Eu ro pê, gdy s³owo os³od zi my ma w jê zy ku cze skim ta k e ne ga ty w - ny wy dÿwiêk 16. W ze sta wie niu z roz bry z guj¹c¹ siê kaw¹ mog³o ono stwa rzaæ je sz cze go r sze 12 J. Dru c ker, Czech Re pu b lic, [w:] Fre e dom Ho u se Eu ro pe, Na tion in Trans it 2009, s Czêœæ roz mów ców uwa a³a, e na pocz¹tku ka m pa nia by³a skie ro wa na ty l ko do ro dzi me go od bio r cy i nie mia³a byæ w zwi¹zku z tym zro zu mia na przez obco kra jo w ców. Ta kie za³o e nie, zda niem tych eks per tów, by³o b³êdne, bo w dzi sie j szych cza sach od bio r cy za gra ni cz ni i tak dotr¹ do da nej in fo r ma cji i bêd¹ py taæ, je œli jej nie zro zu miej¹. Inni zak³ada li z góry, e ka m pa nia po win na byæ ja s na dla wszy stkich, i na wet nie wspo mi - na li, e rz¹d nie prze wi dzia³ za gra nicz ne go wi dza. 14 Do stê p ny miê dzy in ny mi na: u tu be.com/watch?v=xi6 dki R ja aw [do stêp: 19 li sto pa da 2009 roku]. 15 Na le y jed nak pa miê taæ o tym, e spot w za³o e niu nie mia³ byæ prze zna czo ny dla obco kra jo w ców (patrz przy pis 13). 16 Je den z roz mów ców po rów na³ to s³owo z pol skim do so li my, któ re z jed nej stro ny oz na cza na da nie sma ku, z dru giej zaœ, po to cz nie, chêæ ode gra nia siê, do³o e nia ko muœ, ze p su cia cze goœ.

12 12 Partnerstwo dla Prezydencji? wra e nie, e Cze si chc¹ Eu ro pê wzbu rzyæ, coœ w niej zm¹ciæ z czym zreszt¹ s¹ cza sa mi w E uro pie ko ja rze ni. Nie zro zu mia³a i kon tro wer syj na w oczach obco kra jo w ców tak w zwi¹zku z tym oce nia³o ka m pa niê wie lu roz mów ców 17. Zwo len ni cy za uwa a li, e do da wa nie cu kru mo e oz na czaæ chêæ pod jê cia po zy ty w nych dzia³añ s³u ¹cych ule p sze niu Unii Eu ro pe j skiej. Do ce nia li ta k e u y cie cze skie go sym bo lu ko stek cu kru, przez co pro pa go wa no krajo wy do ro bek. Za sto so wa na gra s³ów jest poza tym bar dzo ty po wym za bie giem w Cze chach. Po zy ty w nie ko men to wa li ta k e sku t ki emi sji kon trowe rsyj ne go spo tu. Wywo³a³ on w sa mych Cze chach de ba tê, przez co nie mal ka dy Czech wie dzia³, e jego kraj spra wu je Pre zy den cjê. Ponad to za uwa a no, e has³o spo tu by³o pa ro di¹ s³ów pre zy den ta Vacláva Kla u sa, któ ry prze strze ga³, e Cze chy znikn¹ w Eu ro pie, jak cu kier w ko st ce zni ka w ka wie. Re kla ma mia³a po ka zaæ, e Cze si nie ty l ko nie znikn¹, ale e maj¹ w Unii Eu ro pe j skiej do odegrania istotn¹ rolê. Wystawa En tro pa Po do b nie kon tro wer syj na by³a wy sta wa Da vi da Cze r ne go zor gani zo wa na w Bru kse li. Pro jekt, któ ry mia³ byæ dzie³em ar ty stów ze wszy stkich kra jów Unii Eu ro pe j skiej, oka za³ siê wy ko na ny ty l ko przez jed ne go twó r cê. Przed sta wia³ ste reo ty po wo kra je cz³on ko wskie Wspól no ty, przez co wywo³a³ skan dal. Pra wdo podo b nie dzie³o od pocz¹tku by³o przez ar - ty stê po my œla ne jako pro wo ka cja, Da vid Cze r ny ju wcze œ niej by³ bo wiem zna ny z ta kich kon trowe rsy j nych przedstawieñ. Cze s cy roz mów cy, ale ta k e miê dzy naro do wa pu b li cz noœæ, ró nie oce nia li zna cze nie wy sta wy. Jed ni zde cy do wa nie kry ty ko wa li jej za³o e nia i au to ra, inni po do b nie jak w wy - pa d ku spo tu do ce nia li wywo³an¹ przez nie go de ba tê, któ ra zwró ci³a uwa gê na Cze chy i ich Prze wod ni c two w Ra dzie Unii Eu ro pe j skiej. Kon ku r sy gran to we dla trze cie go se kto ra Urz¹d Pre ze sa Rady Mi ni strów zor ga ni zo wa³ ta k e kon kurs gran to wy na dzia³ania komu nika cy j ne do tycz¹ce Pre zy den cji. Po okre œle niu prio ry te tów usta lo no za sa dy ubie ga - nia siê o dofi nan so wa nie na pro je kty po dej muj¹ce ten te mat. Mia³o to s³u yæ zwró ce niu uwa gi spo³ecze ñ stwa na cele Prze wod ni c twa Czech w Unii Eu ro pe j skiej. Kon kurs gran to - wy nie by³ jed nak now¹ ini cja tyw¹, lecz co ro cz nym przed siê w ziê ciem rz¹du, któ ry og³asza kon kurs na pro je kty z za kre su komu ni ko wa nia siê ze spo³ecze ñ stwem i wy zna cza kon kre t - ne cele kon ku r su na dany okres. W zwi¹zku z Pre zy dencj¹ te ma tem prze wod nim w 2009 roku by³ w³aœ nie te mat Prze wod ni c twa. By³ to jed nak ty l ko je den z trzech prio ry te tów, wokó³ któ rych mog³y siê kon cen tro waæ pro je kty. ¹cz nie na gran ty na ten okres prze zna - czo no 12 mi lio nów ko ron (oko³o 450 ty siê cy euro). Or ga ni za cja mu sia³a za pe w niæ 10% wk³adu w³as ne go. Wy bo ru do ko ny wa no na pod sta wie wa r to œci info rma cy j nych pro je ktu. W re zu l ta cie wy³onio no 22 ini cja ty wy, z których jedynie szeœæ dotyczy³o Prezydencji. Rz¹d nie by³ za do wo lo ny z wy ni ków kon ku r su, cze go po wo dem by³a nie naj wy sza ja - koœæ zg³oszo nych pro po zy cji. To z ko lei wy ni ka³o, w oce nie urzêd ni ków, pra wdo podo b nie z nie wie l kiej li cz by or ga ni za cji akty w nych w ob sza rze te ma ty ki eu ro pe j skiej, z ma³ej wie - 17 Rz¹d przy go to wa³ wiêc ta k e inny spot, za ty tu³owa ny Eu ro pe in swe et ha r mo ny.

13 Agnieszka ada 13 dzy o kon ku r sie po œród po ten cja l nych be ne fi cjan tów oraz ze zbyt skom pli ko wa nych wy ty - cz nych kon ku r su. Zg³osze nia, ja kie nap³ynê³y, w wiê kszo œci nie by³y in te re suj¹ce. Z per spe kty wy cza su do strze o no pope³nio ne b³êdy: kon kurs og³oszo no za pó Ÿ no, a in fo r - ma cja o nim nie do tar³a do nie któ rych od bio r ców. Na le a³o wcze œ niej za po wie dzieæ mo li - woœæ ubie ga nia siê o gran ty na dzia³ania po kry waj¹ce siê z prio ry te ta mi Pre zy den cji. Mimo e prio ry te ty w swo jej osta te cz nej wer sji og³asza ne s¹ bar dzo pó Ÿ no, ju ich za po wiedÿ po - zwo li³aby or ga ni za cjom le piej przy go to waæ siê do kon ku r su. Wiê ksza li cz ba zg³oszeñ pod - no si zaœ zwy kle ja koœæ na gro dzo nych pro je któw, gdy wy bór jest wiê kszy. Opi sy i zapo wie dzi wszy stkich wy da rzeñ orga ni zo wa nych w ra mach do to wa nych pro jek - tów po ja wi³y siê na ofi cja l nej stro nie in ter ne to wej Pre zy den cji. Pod au spi cja mi Prze wod ni c - twa od by wa³y siê jed nak ty l ko wy bra ne wy da rze nia, o czym w kon kre t nym wy pa d ku de cy do wa li po li ty cy 18. Or ga ni za cja mu sia³a wy sto so waæ list do Kan ce la rii Pre mie ra, na pod sta wie któ re go po dej mo wa no de cy zjê o mo li wo œci u y wa nia pod czas wy da rze nia logo Pre zy den cji czy udo stê p nie nia sali na le ¹cej do rz¹du. Sku te cz noœæ ka m pa nii info rma cy j nej w Cze chach Pod su mo wuj¹c stra te giê ko mu ni ka cyjn¹ rz¹du, na le y zwró ciæ uwa gê na ki l ka kwe stii. Ka m pa nia zo sta³a za uwa o na przez Cze chów, i to nie ty l ko za spraw¹ kon trowe rsyj ne go spo tu w te le wi zji, ale ta k e dziê ki pla ka tom i im pre zom to wa rzysz¹cym. Trud no jed nak stwier dziæ bez prze pro wa dze nia sze r sze go ba da nia, któ re z jej na rzê dzi by³o naj bar dziej skuteczne. Ogó l no spo³ecz ne son da e po dej muj¹ce te mat Pre zy den cji wska zy wa³y, e zain tere so wa - nie ni¹ ros³o wœród Cze chów po roz po czê ciu przez ich kraj Prze wod ni c twa 19. We wrze œ niu 2008 roku za gad nie niem tym in te re so wa³o siê 25%, a w grud niu 2008 roku ju 33% oby wa - te li. W mia rê jak re spon den ci za uwa a li, e Prze wod ni c two nie sie za sob¹ ja kieœ ko rzy œci, wy ka zy wa li wiê ksze zain tere so wa nie i za do wo le nie z fa ktu jego spra wo wa nia w lu tym 2009 roku Pre zy dencj¹ in te re so wa³o siê 44% Cze chów. Na stê p nie wyst¹pi³ wy ra Ÿ ny spa dek zain tere so wa nia, spo wo do wa ny naj pra wdopo dob niej sy tu acj¹ we wnêtrzn¹. W cze r w cu 2009 roku, pod ko niec Pre zy den cji, zain tere so wa nie ni¹ wynios³o 37%. Za wy sta r czaj¹co poin for mo wa nych o Pre zy den cji uz na wa³o siê wów czas 34% oby wa te - li Czech, co wska zu je na wzrost o 10 pun któw pro cen to wych w sto sun ku do grud nia 2008 roku i o 19 pun któw pro cen to wych w sto sun ku do cze r w ca 2008 roku, ale na dal nie jest to wy so ki od se tek. Trud no ta k e okre œliæ, czy le p sze poin for mo wa nie by³o sku t kiem ka m pa nii info rma cy j nej, czy sa me go fa ktu, e te mat Prze wod ni c twa na tu ra l nie po ja wia³ siê w me - diach. Cze si twier dzi li przy tym, e nie wiedz¹, co dok³ad nie robi ich rz¹d w ra mach Prze - wod ni c twa (62% ba da nych uwa a³o, e nie po sia da ta kiej wie dzy w cze r w cu 2009 roku), oraz kto jest za co odpo wie dzia l ny (72% re spon den tów w cze r w cu 2009 roku). Wie dza ta jed nak wzros³a w po rów na niu z okresem sprzed Przewodnictwa. Pod ko niec spra wo wa nia Pre zy den cji oby wa te le Czech nie byli prze ko na ni o tym, e kraj, któ ry prze wod ni czy Unii Eu ro pe j skiej, ma wp³yw na po li ty ki uni j ne (s¹dzi³o tak 36% 18 By³y to miê dzy in ny mi kon fe ren cje opi sa ne w da l szej czê œci ni nie j sze go ra po r tu. 19 Po ni sze dane po chodz¹ z ra po r tu: Cen trum pro Výzkum Veøejného Mínìní (CVVM), Obèané o pøedsednictví ÈR v Radì Evropské unie, 8. èervence 2009.

14 14 Partnerstwo dla Prezydencji? badanych). Opi nie ta kie by³y w mia rê sta bi l ne przed ob jê ciem Pre zy den cji i w jej tra kcie. Je dy nie na pocz¹tku prze wod ni cze nia przez Cze chy Unii Eu ro pe j skiej wia ra w ten wp³yw by³a wy sza (42%). Prze ko na nych o su kce sie Pre zy den cji ich kra ju w Ra dzie Unii Eu ro pe j - skiej by³a pod jej ko niec jed nak wiê kszoœæ (52%) Cze chów, choæ bli sko jed na trze cia oce nia³a osi¹gniê cia jako s³abe. Naj le piej oce nia no Prze wod ni c two w sty cz niu 62% oby wa te li uz na - wa³o je wów czas za su kces. Wte dy ta k e 74% spo³ecze ñ stwa twier dzi³o, e bez pro ble mo wy prze bieg Pre zy den cji po wi nien byæ g³ów nym ce lem cze skie go rz¹du w 2009 roku 20. Po wy sze ba da nia wska zuj¹, e nie sta bi l na sy tu a cja we wnê trz na zde cy do wa nie wp³ynê³a nie ty l ko na po zy cjê Pra gi oraz oce nê jej Prze wod ni c twa w Unii Eu ro pe j skiej na œwie cie, ale ta k e na od biór Pre zy den cji wœród sa mych Cze chów. Jak za uwa a no, w dzia³aniach komu nika cy j nych nie mo na bo wiem odi zo lo waæ za pla no wa nych na rzê dzi od za cho wa nia po li ty ków. Do pie ro ³¹cz nie tworz¹ one prze kaz od bie ra ny przez spo³ecze ñ - stwo. Upa dek rz¹du i wy po wie dzi po li ty ków w du ej mie rze za prze pa œci³y wiêc przy go to - wa ne przez urzêd ni ków tre œci prze ka zu, spra wiaj¹c, e osta te cz nie ka m pa nia info rma cy j na nie by³a oce nia na naj le piej, a sto pieñ poin for mo wa nia i zain tere so wa nia spo³eczeñstwa nie by³ zadowalaj¹cy. 3. Doty ch cza so wa wspó³pra ca ad mi ni stra cji rz¹do wej z trze cim se kto rem Okres Pre zy den cji, jak zgod nie twier dzi li roz mów cy za rów no z ad mi ni stra cji rz¹do wej, jak i z trze cie go se kto ra, nie przy niós³ wiê kszych zmian w kon ta ktach miê dzy tymi dwie ma stro na mi. Od da w na s¹ one bar dzo do bre zmia ny s¹ wiêc wi do cz ne ra czej w ci¹gu osta t - nich ki l ku lat ni w okre sie prze wod ni cze nia Unii Eu ro pe j skiej. Wspó³pra cê kon tynu o wa no pod czas Pre zy den cji. Poza doty ch cza sowy mi po zy tyw ny mi do œwia dcze nia mi wspó³pra cy czyn ni kiem mo bi li zuj¹cym do jej pod jê cia by³ wi ce pre mier Ale xandr Von dra, któ ry mia³ wie le kon ta któw z przed stawi cie la mi trzeciego sektora. Rz¹dowa Rada do spraw Or ga ni za cji Po zarz¹do wych i Non Pro fit Naj wa nie j szym ofi cja l nym wspa r ciem wspó³pra cy miê dzy rz¹dem a trze cim se kto rem w Re pu b li ce Cze skiej po win na byæ Rz¹dowa Rada do spraw Or ga ni za cji Po zarz¹do wych i Non Pro fit, fun kcjo nuj¹ca w Urzê dzie Pre ze sa Rady Mi ni strów. Pie r wo t nie ist nia³a pod nazw¹ Rady Fun da cji (od 1992 roku). W obe cnej fo r mie dzia³a od 1998 roku. Jak g³osi sta tut rady, jest ona cia³em kon sul tacy j nym i ko or dy nuj¹cym rz¹du w ob sza rze or ga ni za cji pozarz¹dowych. Rada li czy 37 cz³on ków, z któ rych nie mal po³owa po cho dzi z or ga ni za cji po zarz¹do - wych. Po zo sta li cz³on ko wie re pre zen tuj¹ mi ni ste r stwa zaan ga o wa ne we wspó³pra cê z trze cim se kto rem, w tym Mi ni ste r stwo Ku l tu ry, Mi ni ste r stwo Spraw Za gra ni cz nych, Mi niste r stwo Spraw We wnê trz nych, oraz re gio ny. W sk³ad rady wchodz¹ ta k e eks per ci z za kre su spraw po da t ko wych, pra wnych i in nych, isto t nych w usta la niu za sad wspó³pra cy rz¹du i or ga ni za cji po zarz¹do wych. Ra dzie prze wod ni czy cz³onek rz¹du. Obok rady ist - 20 Støedisko Empirických Výzkumù (STEM), Opi nion poll/jan 2. 9.

15 Agnieszka ada 15 niej¹ trzy ko mi te ty 21 : do spraw Unii Eu ro pe j skiej, do spraw le gi s la cji i fi nan sów oraz do spraw re gio nów. W ko mi te cie do spraw re gio nów s¹ obe c ni re pre zen tan ci ka de go z 14 re - gio nów, przed sta wi cie le or ga ni za cji po zarz¹do wych i w³adz lo ka l nych. Ko mi te ty opra co - wuj¹ kon kre t ne te ma ty, któ ry mi na stê p nie za j mu je siê rada. Ta z ko lei kie ru je swo je de cy zje pod ob ra dy rz¹du. Do g³ów nych za dañ rady na le y: ini cjo wa nie dys ku sji i umo li wia nie wspó l ne go opra co - wy wa nia pro po zy cji przez ad mi ni stra cjê oraz nie za le ne pod mio ty, po moc we wdra a niu de cy zji wspie raj¹cych dzia³anie trze cie go se kto ra, moni to ro wa nie i ana li zo wa nie sy tu a cji or ga ni za cji po zarz¹do wych w Cze chach i ich fun kcjo no wa nia w ra mach Unii Eu ro pe j skiej oraz ujed no li ca nie za sad wspó³pra cy z nimi miê dzy po szcze gól ny mi mini ste r stwa mi 22. Rada fo r mu³uje na przyk³ad wska zów ki, jak po win ny byæ przy zna wa ne gran ty, ale sama ich nie roz da je. Kon su l to wa³a ta k e miê dzy in ny mi za sa dy udzie la nia gran tów na ka m pa - nie info rma cy j ne o Pre zy den cji i de le go wa³a jed ne go ze swo ich cz³on ków do oce ny wnio - sków na des³anych do Kan ce la rii Pre mie ra. Rada przy go to wu je rów nie co ro cz ny ra port o spo so bie fi nan so wa nia i sy tu a cji fi nan so wej trze cie go se kto ra. Pra ce rady wspie ra sekretariat. Jest ona finansowana z bud etu pañstwa. W œro do wi sku trze cie go se kto ra rada i jej se kre ta riat nie s¹ jed nak sze rzej zna ne. Je dy nie nie li cz ni roz mów cy wspo mi na li o tym gre mium pod czas wy wia dów. Wy da je siê, e rada nie cie szy siê ani popu la r no œci¹, ani uz na niem gru py do ce lo wej, przy naj mniej wœród naj - wa nie j szych i naj wiê kszych pod mio tów. Mo li we, e wiê ksze zna cze nie ma dla lo ka l nych, mnie j szych ini cja tyw. Jedn¹ z przy czyn bra ku popu la r no œci rady jest bez po œred ni kon takt wie lu akty w nych or ga ni za cji z po szcze gól ny mi re so r ta mi, od któ rych otrzy muj¹ one gran - ty, rz¹dowa rada nie jest wiêc im nie zbêd na w tym za kre sie. Jako cia³o do ra d cze rz¹du, wp³ywaj¹ce na le gi s la cjê do tycz¹c¹ or ga ni za cji po zarz¹do wych, i or gan kon tro l ny, nad zo - ruj¹cy prze ka zy wa nie fun du szy, rada jest bar dziej po trze b na rz¹dowi ni trze cie mu se kto - ro wi. Nie sta no wi kana³u komu nika cyj ne go miê dzy sa my mi orga ni za cja mi. Ze wzglê du na re pre zen towa nie wszy stkich bran, w ja kich s¹ akty w ne jed no stki trze cie go se kto ra, nie wp³ywa na kwe stie isto t ne dla po szcze gó l nych se kto rów, dla te go te or ga ni za cje nie do koñ - ca in te re suj¹ siê jej dzia³al no œci¹. Trud no jest jed nak jed noz na cz nie oce niæ zna cze nie rady dla ca³ego se kto ra po zarz¹do we go i jego roz wo ju. Akty w noœæ Mi ni ste r stwa Spraw Za gra ni cz nych Spo œród re so r tów cze skie go rz¹du naj wiê cej po zy ty w nych opi nii w zwi¹zku z kon ta kta - mi z orga ni za cja mi po zarz¹do wy mi uzy sku je Mi ni ste r stwo Spraw Za gra ni cz nych. Jed nym z naj wa nie j szych ob sza rów, w któ rych wspó³pra cu je ono z trze cim se kto rem, s¹ pra wa cz³owie ka i po moc roz wo jo wa. W tra kcie Pre zy den cji te ma ty ka ta by³a nie zwy kle isto t na, dla te go roz wi niê to wie le me cha ni z mów wspó³pra cy. Jak jed nak pod kre œlaj¹ i re pre zen tan ci or ga ni za cji po zarz¹do wych, i urzêd ni cy, de pa r ta ment za j muj¹cy siê t¹ pro ble ma tyk¹ ta k e przed okre sem Prze wod ni c twa wy ró nia³ siê po zy ty w nie na tle po zo sta³ych jed no stek Mi nister stwa Spraw Za gra ni cz nych i rz¹du. Zw³asz cza bo wiem w za kre sie praw cz³owie ka i po mo cy roz wo jo wej bra ku je rze te l nych, szcze gó³owych in fo r ma cji, któ re cza sa mi mog¹ 21 Cz³on ko wie rady mog¹ za sia daæ w ko mi te tach, ale cz³on ko wie ko mi te tów nie musz¹ byæ jed no cze œ nie cz³on ka mi rady. 22 Con sti tu tion of the Go ve r n ment Co un cil for Non- Gover n men tal Non - Pro fit Or ga ni sa tions.

16 16 Partnerstwo dla Prezydencji? byæ do sta r czo ne je dy nie przez or ga ni za cje obe c ne w ró nych re jo nach œwia ta. St¹d do ra dz - two nie za le nych pod mio tów i ich wie dza s¹ dla urzêd ni ków bar dzo przy da t ne. De pa r ta ment Praw Cz³owie ka i Po li ty ki Trans fo r ma cji roz win¹³ w zwi¹zku z tym ró ne for - my wspó³pra cy z trze cim se kto rem. Przy zna je gran ty na dzia³al noœæ or ga ni za cji po zarz¹do - wych za gra nic¹, kon su l tu je swo je pro po zy cje dzia³añ i roz wi¹zañ pra wnych, pro si o in fo r ma - cje na te mat in te re suj¹cych go pro ce sów w kra jach ob jê tych po moc¹ roz wo jow¹. Na przyk³ad pod mio ty trze cie go se kto ra s¹ za pra sza ne do mi ni ste r stwa na roz mo wy do tycz¹ce Bia³oru si, Kuby czy Ro sji. Re pre zen tan ci or ga ni za cji wspó l nie z urzêd ni ka mi za sta na wiaj¹ siê nad tym, jak w tych kra jach pro pa go waæ de mo kra cjê. Rz¹d nie mo e po dzie liæ siê wszy stki mi info r ma - cja mi, ale sta ra siê wys³uchaæ opi nii i prze ka zaæ te dane, któ re mog¹ byæ uja w nio ne. Spo ty - kam siê z ka d¹ or ga ni zacj¹, któ ra mnie o to po pro si przy zna je dy re ktor depa r ta men tu. Urzêd ni cy sta raj¹ siê ta k e na bie ¹co in fo r mo waæ trze ci se ktor o wy ni kach usta leñ na p³asz - czy Ÿ nie mini ste ria l nej czy miê dzy naro do wej, z bra ku cza su jed nak jest to zwy kle nie wystar - czaj¹ce. Pa r t ne rzy spo³ecz ni mog¹ z tego po wo du co przy znaj¹ urzêd ni cy czuæ siê po mi ja ni i za nie dba ni. Wiê kszoœæ kon ta któw ma cha ra kter bar dzo nie for ma l ny. Aby uspra w niæ wspó³pra cê z li cz ny mi orga ni za cja mi za j muj¹cymi siê po moc¹ roz wo - jow¹, cze skie Mi ni ste r stwo Spraw Za gra ni cz nych wspie ra³o akty w nie po wsta nie sie ci ta - kich pod mio tów. Po se rii kon su l ta cji utwo rzy³y one w 2008 roku De mas Sto wa rzy sze nie na rzecz Wspie ra nia De mo kra cji i Praw Cz³owie ka 23. Zjed no cze nie siê wie lu pod mio tów w jedn¹ sieæ jest w in te re sie mi ni ste r stwa, gdy u³atwia pro ces kon su l ta cji i wspó³pra cy. Obec nie urzêd ni cy licz¹, e sieæ bê dzie siê roz wi jaæ i sta waæ siê co raz spra w nie j sza 24. Wcze œ - niej ten sam de pa r ta ment wspie ra³ utwo rze nie Eu ro pe an Par tne r s hip for De mo c ra cy (EPD) 25. De mas otrzy mu je in sty tu cjo nalne wspa r cie z mi ni ste r stwa (uzy ska ne w ra mach kon ku r su). Poza sto wa rzy sze niem De mas po zo staj¹ na dal miê dzy naro do we or ga ni za cje maj¹ce swo je biu ra w Cze chach Amne sty In ter na tio nal czy Hu man Rights Watch, z któ ry mi de pa r ta - ment ma ta k e bli skie kon ta kty. De mas pro wa dzi w³asne pro je kty i wspie ra or ga ni za cje cz³on ko wskie, a wy mia na in fo r - ma cji oraz mó wie nie jed nym wspó l nym g³osem na zewn¹trz po zwa la im siê roz wi jaæ i wy - wie raæ wiê kszy wp³yw. Jako sieæ or ga ni za cje wy stê puj¹ wo bec Mi ni ste r stwa Spraw Za gra ni cz nych, któ re nie mal co mie si¹c za siê ga ich opi nii w ró nych kwe stiach. Jak w ka - dej or ga ni za cji pa ra so lo wej, po szcze gó l ni cz³on ko wie wy ka zuj¹ ró ne zain tere so wa nie wspóln¹ prac¹ i w ró nym sto p niu an ga uj¹ siê w ni¹, ale po roku dzia³al no œci bi lans jest ko rzy st ny i wszy stkie pod mio ty ucze st nicz¹ce w po wsta niu sto wa rzy sze nia De mas wy daj¹ siê za do wo lo ne. Fo r my wspó³pra cy Mi ni ste r stwo Spraw Za gra ni cz nych jest wy ró niaj¹cym siê przyk³adem wspó³pra cy z pod - mio ta mi trze cie go se kto ra. Po zo sta³e re so r ty czy Kan ce la ria Pre mie ra nie s¹ a tak akty w ne. Wy ni ka to jed nak ta k e z pro fi lu ich dzia³al no œci. Jak przy zna wa li roz mów cy, re so r ty udzie - laj¹ gran tów w kon ku r sach na kon kre t ne, in te re suj¹ce je w da nym roku te ma ty. Nie któ re pro - 23 Cha ra kte ry styka or ga ni za cji zna j du je siê w Ane ksie na ko ñ cu ni nie j szej pu b li ka cji. 24 Przed sta wi cie le sto wa rzy sze nia De mas mówi¹ o du ej po mo cy mery to ry cz nej i orga niza cy j nej, jak¹ za pe w - nia im de pa r ta ment. Kon ta kty oce niaj¹ jako bar dzo do bre i otwa r cie przy znaj¹, e po zwa laj¹ im one siê roz wi jaæ. 25 Cha ra kte ry styka or ga ni za cji zna j du je siê w Ane ksie na ko ñ cu ni nie j szej pu b li ka cji.

17 Agnieszka ada 17 wadz¹ ta k e kon su l ta cje i utrzy muj¹ kon ta kty z orga ni za cja mi po zarz¹do wy mi. Re gu la r nie kon ku r sy na ró ne dzia³ania info rma cy j ne og³asza Urz¹d Pre ze sa Rady Mi ni strów, po daj¹c co roku te mat, wokó³ któ re go po win ny siê kon cen tro waæ do to wa ne dzia³ania. Kon ta kty nie for ma l ne Nie ty l ko li cz ne spo t ka nia, ini cja ty wy i kon su l ta cje, ale ta k e wie l koœæ kra ju po wo duj¹, e kon ta kty obu stron rz¹do wej i po zarz¹do wej s¹ w Cze chach bar dzo czê ste. Nie wie l ka li cz - ba bran o wych or ga ni za cji po zarz¹do wych i eks per tów 26 spra wia, e w da nym ob sza rze dzia³al no œci ka dy ka de go zna, czê sto po imie niu. Roz mów cy za j muj¹cy siê po li tyk¹ za gra - niczn¹ i pra wa mi cz³owie ka na py ta nie, jak do cho dzi do kon ta któw, zdzi wie ni od po wia da li: Mam prze cie nu mer te le fo nu w ko mó r ce, dla te go je œli trze ba, to po pro stu dzwo niê. Taka ko mu ni ka cja dzia³a dwu stron nie ta k e urzêd ni cy, gdy po trze buj¹ rady, kon ta ktuj¹ siê bez - po œred nio z kon kre t ny mi eks per ta mi, za pra szaj¹ na spo t ka nia do mi ni sterstw. Przyk³adem co dzien ne go cha ra kte ru kon ta któw s¹ te le fo ny z or ga ni za cji po zarz¹do wych bez po œred nio do dy re kto rów depa r ta men tów czy brak pro ble mu ze zna le zie niem urzêd ni ków, któ rzy zgodz¹ siê wzi¹æ udzia³ w za jê ciach na uni wer sy te cie jako re fe ren ci. Wie lu roz mów ców pod kre œla³o ko nie cz noœæ stwo rze nia so bie przez ka dy de pa r ta ment w³as nej sie ci nie for ma l nych kon ta któw z eks per ta mi, dzien ni ka rza mi, pos³ami do Pa r la men - tu Euro pe j skie go i przed stawi cie la mi or ga ni za cji po zarz¹do wych. Ma to s³u yæ szy b kiej i niek³opo t li wej kon su l ta cji, py ta niu o radê w mo men cie, gdy jest ona po trze b na. Zw³asz cza przed Pre zy dencj¹ i w tra kcie jej spra wo wa nia ta kie bez po œred nie, oso bi ste kon ta kty s¹ bar - dzo cen ne i nie po win ny byæ ni czym za ska kuj¹cym czy krê puj¹cym dla obu stron. Nie bez zna cze nia jest po cho dze nie czê œci urzêd ni ków z trze cie go se kto ra zw³asz cza pra co w ników Mi ni ste r stwa Spraw Za gra ni cz nych, w tym wi ce mi ni stra Tomáša Po ja ra, i bez po œred nie go oto cze nia wi ce pre mie ra Ale xan dra Von dry. Z ko lei nie któ rzy wy so cy rang¹ urzêd ni cy za j muj¹ obe c nie ró ne sta no wi ska w or ga ni za cjach po zarz¹do wych i na dal do ra dzaj¹ ad mi ni stra cji pa ñ stwo wej. Wie lu roz mów ców pod kre œla³o, e oso bi œcie po tra fi wska zaæ ta kie oso by. Po ma ga to w bu do wa niu do brych re la cji, sprzy ja wza je mne mu zro zu - mie niu i in ten syfi ka cji kon ta któw. Okres cze skiej Pre zy den cji wp³yn¹³ na zwiê ksze nie li cz - by ta kich urzêd ni ków, gdy ad mi ni stra cja po trze bo wa³a na ten czas kom pe ten t nych pra co w ni ków, któ rych zna laz³a w³aœ nie w or ga ni za cjach po zarz¹do wych. Czêœæ tych osób po zo sta je w mi ni ste r stwach ta k e po 30 cze r w ca 2009 roku. 4. Kon sul to wa nie prio ry te tów wor king bre a k fast Wy pra co wa ne me to dy wspó³pra cy i ko mu ni ka cji miê dzy trze cim se kto rem a ad mi ni - stracj¹ rz¹dow¹ spo wo do wa³y, e dla mi ni sterstw ko nie cz noœæ skon sul to wa nia prio ry te tów cze skiej Pre zy den cji z orga ni za cja mi po zarz¹do wy mi by³a oczy wi sta. W tym celu opub li ko - wa no wstê p ny za rys pla nów i pod da no go kon su l ta cjom, zor gani zo wa no ta k e ki l ka grup eks per tów, w ra mach któ rych oma wia no kon kre t ne za³o enia rz¹du. 26 Nie wie l ka w po rów na niu z Polsk¹ Cze chy s¹ zna cz nie mnie j szym kra jem, nie ma tam wiêc tak si l nej kon ku ren cji miê dzy orga ni za cja mi i eks per ta mi.