Uelastycznienie rynku pracy jako ważny czynnik ograniczający bezrobocie
|
|
- Małgorzata Łukasik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 728 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2006 Bogusława Puzio-Wacławik Katedra Mikroekonomii Uelastycznienie rynku pracy jako ważny czynnik ograniczający bezrobocie 1. Deregulacja rynku pracy w krajach Unii Europejskiej Koniec XX wieku oraz początek XXI wieku przyniosły wiele zmian na rynkach pracy krajów Unii Europejskiej. Zmiany te można określić jako schyłek społeczeństwa o stałej pracy najemnej wykonywanej na pełnym etacie. Towarzyszą im następujące zjawiska 1 : wysoki poziom bezrobocia i ciągły wzrost bezrobocia długookresowego, zbyt niski poziom wykształcenia pracowników w stosunku do potrzeb rynku pracy, choć poziom ten stale się podnosi, stopniowe obniżanie się czasu pracy, wzrost aktywności zawodowej kobiet, spadek przeciętnej stopy aktywności zawodowej ludności w wieku produkcyjnym. Rozwój nowych technologii, wzrost konkurencji i otwarcie rynków pracy spowodowały istotne zmiany w strategiach zatrudnienia. Obecne bezrobocie znacznie się różni od bezrobocia, z jakim borykały się kraje europejskie 30 lat temu. Ówczesne bezrobocie miało charakter przejściowy i było efektem przede wszystkim kryzysów gospodarczych, natomiast obecnie zjawisko to ma charakter trwały i strukturalny. W krajach rozwiniętych bezrobocie dotyczy w coraz większym stopniu grup, które jeszcze do niedawna nie były nim zagrożone, a mianowicie pracowników wysoko wykwalifikowanych, naukowców, nauczycieli, pracowników administracji publicznej. Pod koniec XX w. zmieniło się podejście do pracy. Pracodawcy stawiają nowe wymagania pracownikom, oprócz odpowiednich kwalifikacji oczekują 1 Por. D. Chlebosz, Rynek pracy w krajach Unii Europejskiej. Drogi do sukcesu i nowe wyzwania, Rynek Pracy 2000, nr 8.
2 22 Bogusława Puzio-Wacławik oni jeszcze od nich samodzielności, odpowiedzialności, kreatywności, mobilności itp. Zatem wobec nowej sytuacji gospodarczej i technologiczno-organizacyjnej konieczne stało się zwiększenie elastyczności rynku pracy, a w konsekwencji deregulacji rynku pracy 2. Deregulacja oznacza usuwanie ograniczeń w swobodnym działaniu rynku pracy, zwiększenie swobody działania podmiotów gospodarczych i zmniejszenie udziału państwa w zakresie zbiorowych stosunków pracy. Uważa się, że zbyt rozbudowana regulacja rynku pracy stanowi czynnik utrudniający dostosowanie wielkości zatrudnienia do zmiennych potrzeb pracodawców. W efekcie prowadzi do wzrostu bezrobocia strukturalnego i jest jedną z przyczyn bezrobocia długookresowego. Sztywne regulacje utrudniają rozwój gospodarczy oraz restrukturyzację gospodarki, konieczną w sytuacji szybkich zmian zachodzących w otoczeniu przedsiębiorstw, rozwoju nowoczesnych technologii i globalizacji. Kraje mające niskie podatki i niskie koszty pracy charakteryzują się niską stopą bezrobocia i wysoką stopą wzrostu PKB (Portugalia, Irlandia, USA). Z kolei kraje, w których są podatki (Polska, Hiszpania, Francja), mają bezrobocie i niższy wzrost gospodarczy. Wyjątek stanowi tu Szwecja, gdzie podatki są i stopa wzrostu gospodarczego też jest wysoka (a także koszty pracy), natomiast w kraju tym jest niska stopa bezrobocia (tabela 1). Deregulacja warunkuje wzrost elastyczności rynku pracy i może sprzyjać ograniczaniu bezrobocia. Dotyczy to kilku kluczowych kwestii, rzutujących na obniżenie kosztów pracy i ułatwiających dostosowania popytu na pracę do zmiennych warunków rynkowych. Są to 3 : kształtowanie płacy minimalnej, prawna ochrona zatrudnienia, redukcja obowiązkowych zewnętrznych obciążeń kosztów pracy, czyli tzw. klina podatkowego, zbiorowe stosunki pracy (szczebel negocjacji, zakres i okres obowiązywania układów zbiorowych, uprawnień związków zawodowych). Wobec wciąż zmieniającej się sytuacji gospodarczej i techniczno-organizacyjnej konieczne stało się zwiększenie elastyczności rynku pracy. Elastyczność ta przejawia się w formach 4, które opisane zostały poniżej. Elastyczność organizacyjna. Zwiększenie się liczby małych i średnich przedsiębiorstw ma wpływ na większą zmienność zatrudnienia. Istnieje tu jednak pewne niebezpieczeństwo, mianowicie ten rodzaj elastyczności może zwiększać możliwość 2 Por. M. Szyłko-Skoczny, Sytuacja na rynku pracy u progu nowego wieku, Polityka Społeczna 2002, nr 1. 3 Por. S. Borkowska, Regulacja rynku pracy w Polsce a polityka gospodarcza [w:] Deregulacja polskiego rynku pracy, red. K.W. Frieske, IPiSS, Warszawa 2003, s Por. V.G. Standing, Elastyczne zatrudnienie i regulacje. Konstruktywne myślenie o przyszłości w zjednoczonej Europie [w:] Tworzenie zatrudnienia a restrukturyzacja ekonomiczna, red. S. Golinowska, M. Walewski, CASE, Warszawa 2000, s. 71 i nast.
3 Uelastycznienie rynku pracy jako ważny czynnik ograniczający bezrobocie 23 Tabela 1. Narzędzia regulacji rynku pracy oraz wskaźniki ekonomiczne w niektórych krajach Wyszczególnienie Portugalia Hiszpania Irlandia Francja Niemcy Szwecja Norwegia Finlandia USA Polska Podatki (2000) niskie b. niskie średnie średnie niskie b. Jednostkowy koszt pracy (1999) niski wysoki niski wysoki wysoki b. wysoki względnie wysoki Wydatki na aktywne programy bezrobocia b. niskie średnie niskie niskie Roczne tempo wzrostu zatrudnienia ( ) względnie względnie b. średnie poniżej średniego średnie b. b. b. niskie Stopa bezrobocia (2000) b. niska wysoka b. niska wysoka średnia niska wysoka b. niska b. wysoka Średnioroczne tempo wzrostu produktywności na 1 godzinę ( ) b. średnie średnie Stopa wzrostu PKB na 1 zatrudnionego ( ) b. wysoka b. niska b. wysoka średnia względnie niska wysoka wysoka wysoka średnia Źródło: K.W. Frieske, Deregulacja polskiego rynku pracy, IPiSS, Warszawa 2003, s. 43.
4 24 szybkiej utraty przez pracowników zdobytych praw z powodu zbyt krótkiego stażu pracy. Niektóre firmy celowo rozwiązują się albo też co kilka miesięcy rejestrują się pod inną nazwą, by uniknąć obowiązków w stosunku do pracowników. Zdarza się również, że zmieniają swą strukturę, by tworzyć mniejsze jednostki, a więc pozostawać poniżej wielkości, przy której obowiązują różnorodne regulacje. Elastyczność zatrudnienia. Jest ona rezultatem ogólnej tendencji do dzielenia się firm lub podzlecania części swej produkcji, korzystania z usług pracowników dorywczych czy innych firm itp. Do najważniejszych elastycznych form zatrudnienia należy zaliczyć 5 : pracę na podstawie umów terminowych, pracę pracowników wynajmowanych (leasing), pracę doradców, pracę na wezwanie, pracę chałupniczą, telepracę, pracę pracowników nieujawnionych ( szara strefa ). Zgodnie z uregulowaniami prawnymi w Unii Europejskiej umowami na czas określony są umowy, których czas trwania jest ograniczony w ten sposób, że ulegają one rozwiązaniu w razie zaistnienia pewnych obiektywnych faktów ustalonych w tej umowie, jak np. nadejście określonej daty, wystąpienie określonego zdarzenia, wykonanie określonego zadania. Natomiast praca tymczasowa jest pracą świadczoną przez pracownika w przedsiębiorstwie, do którego skieruje go agencja pracy tymczasowej, zajmująca się tym zarobkowo. Z kolei wynajmowanie pracowników jest regulowane przez prawo Unii Europejskiej bardzo lakonicznie i jedynie częściowo. W praktyce najczęściej polega ono na skierowaniu pracownika do wykonania określonego zadania w innym zakładzie. Jeśli chodzi o pracę na wezwanie, to jej istotą jest obowiązek pracownika stawienia się do pracy na każde wezwanie pracodawcy. Ta forma zatrudnienia jest szczególnie atrakcyjna dla pracodawców, którzy nie potrzebują pracowników na stałe, lecz tylko do pewnych prac. W Unii Europejskiej ta forma nietypowej pracy pozostaje nadal poza wyraźną regulacją prawną. W ostatnich latach na świecie obserwuje się rozwój telepracy. Jest to kolejny rodzaj nietypowego zatrudnienia, będący efektem szybkiego rozwoju nowych technologii informacyjnych. Powodują one nie tylko zasadnicze zmiany w najbardziej technologicznie zaawansowanych dziedzinach gospodarki, ale również wpływają na przekształcenie wszystkich jej sektorów. Nowe technologie informacyjne przyspieszają przepływ informacji, przetwarzanie danych oraz prowadzą do nowego podziału pracy w przestrzeni. Wykorzystanie komputerów, Internetu i telefonii komórkowej umożliwiło oderwanie pracowników od tradycyjnego miejsca pracy 5 Por. Z. Hajn, Elastyczność popytu na pracę w Polsce. Aspekty prawne [w:] Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, red. E. Kryńska, IPiSS, Warszawa 2003, s. 57 i nast.
5 25 oraz zastosowanie nietypowych form zatrudnienia, przede wszystkim telepracy, jako formy świadczenia pracy za pomocą techniki elektronicznej. Telepracę definiuje się jako formę organizacji i (lub) wykonywania pracy przy wykorzystaniu technologii informacyjnych, w której zatrudniony w ramach umowy o pracę pracuje regularnie poza siedzibą firmy 6. Wśród korzyści płynących z telepracy wymienia się głównie: poprawę motywacji pracowników, zwiększenie wydajności pracy, poprawę komunikacji między pracownikami i ich przełożonymi, redukcję szczebli zarządzania, zwiększenie odpowiedzialności pracowników, poczucie zadowolenia z pracy w firmie stosującej nowoczesne formy organizacji pracy, wykorzystanie nowatorskich metod organizacji pracy i oceny pracowników, lepsze zagospodarowanie powierzchni biurowej i ograniczenie konieczności rozbudowy firmy przy wzroście zatrudnienia. Elastyczność czasu pracy. Zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin jest obecnie najbardziej dynamicznie rozwijającą się formą uelastycznienia czasu pracy (w Holandii w 2001 r. 42% spośród wszystkich zatrudnionych pracowało w niepełnym wymiarze godzin, w całej Unii Europejskiej 18%) 7. Taki rodzaj zatrudnienia ma na ogół charakter dobrowolny. Spowodowane jest to potrzebą łączenia pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi. Podkreślić tu należy, że nie chodzi o klasyczną formę pracy na 1/2 etatu, 1/3 etatu itp., ale o szerokie spektrum bardzo zróżnicowanych rozkładów czasowych. Wśród najbardziej rozpowszechnionych w państwach Unii Europejskiej form niepełnego czasu pracy należy wymienić: job-sharing jest to dzielenie pracy i wynagrodzenia jednego pracownika pomiędzy dwóch lub więcej pracowników; skrócony dzienny wymiar czasu pracy regularna praca na niepełnym etacie, gdy dzienny czas pracy wynosi np. 4 godziny. Skrócony czas może być taki sam we wszystkie dni tygodnia lub różny w poszczególne dni (najodważniejsze zmiany czasu pracy wśród krajów UE wprowadziła Francja, która na mocy Ustawy Aubry z czerwca 1998 r. skróciła tygodniowy czas pracy do 35 godzin) 8 ; skrócony czas pracy o elastycznym rozkładzie w ramach poszczególnych dni (np. praca tylko przez 4 dni w tygodniu), tygodni (np. 3 tygodnie pracy i tydzień wolny) lub miesięcy; praca z uwzględnieniem długotrwałego urlopu (np. roczny urlop wychowawczy czy naukowy); 6 Por. L. Machol-Zajda, Telepraca nowa forma zatrudnienia [w:] Deregulacja polskiego rynku..., s Employment in Europe 2002 Recent Trends and Prospects, European Commission, Bruksela LOI no du 13 juin 1998 d orientation relative a la reduction du temps de travail, Ministere de l Emploi et de la Solidarite de la France, Paris 1998.
6 26 praca na wezwanie pracownik świadczy pracę wtedy, gdy pracodawca jej potrzebuje (musi być dyspozycyjny i osiągalny). Należy tu podkreślić, że większość dodatkowych miejsc pracy w krajach Unii Europejskiej stworzonych w latach 90. dotyczyło zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, z tym że widoczne są różnice w tym zakresie pomiędzy poszczególnymi krajami. W Grecji, we Włoszech, w Hiszpanii, Portugalii i Luksemburgu udział zatrudnienia w niepełnym wymiarze nie przekraczał 10%, natomiast w Holandii wynosił ok. 40%, a w Wielkiej Brytanii i Danii między 20% a 25% 9. Dla większości pracowników zatrudnienie na niepełnym etacie wynika z braku pracy pełnoetatowej, a nie z wyboru. W krajach Unii Europejskiej obok coraz częściej stosowanej pracy w zmniejszonym wymiarze czasu nasila się proces zróżnicowania struktury czasu pracy. Coraz częściej obserwuje się zatrudnienie w nietypowych rozkładach czasowych, np. praca wieczorem, praca w nocy, praca w soboty, praca w niedziele itp. Elastyczność funkcyjna. Ten rodzaj elastyczności oznacza, że pracownicy na większą niż poprzednio skalę przekwalifikowują się i zmieniają zawód, często w obrębie jednego przedsiębiorstwa. Elastyczność wynagrodzenia. Jej wzrost oznacza, że stały element w dochodzie otrzymywanym przez daną osobę zmniejsza się odpowiednio do wzrostu elementów płynnych i form dochodu innych niż pensja. W większości krajów osoby o wysokim dochodzie otrzymują coraz większą część swojego dochodu w premiach, przywilejach pracowniczych, deputatach, udziałach itp. Omawiając czynniki dotyczące wpływu wynagrodzeń na elastyczność zatrudnienia należy podkreślić znaczenie opodatkowania wynagrodzeń. W szczególności istotne jest opodatkowanie dochodów niskich jako tych, które otrzymują osoby o najniższych kwalifikacjach, czyli najbardziej narażone na bezrobocie. Mając to na względzie, w latach większość krajów zachodnioeuropejskich obniżyła opodatkowanie dochodów niskich. Przy znacznym obniżeniu jednostkowych kosztów pracy odnotować trzeba, że 10 : w 1999 r. najniższy poziom osiągnęły one w Grecji, we Włoszech, w Portugalii i Irlandii, jednostkowe koszty pracy obniżyły się też w Luksemburgu, Finlandii, Austrii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Belgii i Szwecji, niezmienione koszty pracy pozostały we Francji i w Hiszpanii, koszty pracy wzrosły w Niemczech i Danii. Wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie może być istotny przede wszystkim w przypadku młodzieży. Zwłaszcza istotna tu jest relacja płacy minimalnej do średniej. I tak, w Japonii i w krajach anglosaskich jest ona wyraźnie niższa niż w Unii 9 Por. M. Szyłko-Skoczny, Sytuacja na rynku pracy u progu nowego wieku, Polityka Społeczna 2002, nr Por. S. Borkowska, Regulacja rynku pracy w Polsce a polityka gospodarcza [w:] Deregulacja polskiego rynku..., s
7 27 Europejskiej, niższa jest tam też stopa bezrobocia wśród młodzieży. Najwyższa relacja płacy minimalnej do średniej występuje we Francji, w Holandii i Portugalii 11. Istnieje jednak niebezpieczeństwo tworzenia kategorii ludzi, którzy mimo zatrudnienia są ekonomicznie niesamodzielni. Może się okazać, że jest to krok w kierunku przerzucenia kosztów bezrobocia młodzieży czy absolwentów na ich rodziców. Analizując wpływ deregulacji na poprawę sytuacji na rynku pracy dodać należy, że nie można negować regulacji rynku pracy, gdyż pewien stopień uregulowań w tym zakresie jest niezbędny i stanowi podstawę bezpieczeństwa socjalnego ogromnej liczby obywateli. Natomiast ważne jest uelastycznienie tych obszarów rynku pracy, gdzie takie działania mogą poprawić jego funkcjonowanie. Nie wszystkie elementy stosunku pracy muszą być w równym stopniu elastyczne. Szeroka elastyczność w jednym aspekcie może wyrównać mniejszą elastyczność w innych miejscach. Jest to szczególnie ważne w warunkach silnej konkurencji międzynarodowej i globalizacji gospodarki. Aby rynek mógł funkcjonować efektywnie, sztywność w niektórych zakresach stosunku pracy musi być kompensowana zwiększoną elastycznością dostosowań w innej sferze. Na przykład koszty związane ze sztywnymi normami ochrony stosunku pracy mogą zostać częściowo wyrównane szerokimi możliwościami stosowania elastycznego czasu pracy. Nie chodzi tu zatem o maksymalną elastyczność rynku pracy, ale o dobrze przemyślaną modernizację instytucji i regulacji wpływających na rynek pracy. Deregulacja rynków pracy krajów Unii Europejskiej w sposób formalny została zapoczątkowana w Traktacie Amsterdamskim w 1997 r. Uznano wówczas, że uelastycznienie rynku pracy ma służyć znacznemu przyrostowi nowych miejsc pracy i obniżeniu poziomu bezrobocia. Rada Europejska na swym posiedzeniu w Lizbonie w 2000 r. wyznaczyła nawet konkretne wielkości: stopa zatrudnienia powinna osiągnąć lub przekroczyć 70%, stopa bezrobocia zaś spaść do ok. 7%. Wiele też wskazuje na to, że szybciej lub wolniej cele te są stopniowo osiągane. W 2000 r. stopa zatrudnienia w Unii Europejskiej osiągnęła 63,3%, stopa bezrobocia 8% 12. Tendencjom tym jednak towarzyszą również zjawiska mało korzystne. Mianowicie systematycznie rośnie liczba osób pracujących w niepełnym wymiarze i tylko dla połowy z nich jest to kwestia indywidualnego wyboru. Stwierdza się również, że tylko ok. 10% miejsc pracy tego rodzaju ma godziwy charakter jeśli brać pod uwagę wynagrodzenie, szanse na awans zawodowy czy dostęp do świadczeń socjalnych związanych z zatrudnieniem. Co więcej, okazuje się też, że osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu tracą ją trzykrotnie częściej niż osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu. Systematycznie rośnie liczba osób zatrudnionych na zasadach okresowych kontraktów, ale tylko 1/3 z tych umów zamienia się w stałe zatrudnienie. Okazuje się też, że ryzyko bezrobocia wśród osób zatrudnionych na czas określony jest wyższe aniżeli wśród osób zatrudnionych na czas 11 Ibidem. 12 Por. D. Chlebosz, op. cit.
8 28 nieokreślony i jest ono szczególnie dla pracowników starszych oraz dla młodzieży 13. Pamiętając o tych skutkach uelastycznienia rynku pracy należy jednak stwierdzić, że tendencja do liberalizacji przepisów prawa pracy jest powszechna i nie da się dostosowywać zatrudnienia do wciąż zmieniającej się sytuacji gospodarczej bez deregulacji i działań przystosowawczych ze strony rynku pracy. 2. Konieczność uelastycznienia rynku pracy w Polsce W Polsce w latach 90. ubiegłego wieku pojawiły się zjawiska charakterystyczne dla rynków pracy krajów Unii Europejskiej. Pracodawcy zaczęli w coraz większym stopniu stosować elastyczne formy zatrudnienia, choć jeszcze w mniejszym zakresie niż w Unii Europejskiej. Na przykład zatrudnienie w niepełnym wymiarze dotyczy 10,8% ogółu zatrudnionych, w przeważającej części kobiet (13,2%) 14. Mało rozwinięte są inne nietypowe formy zatrudnienia, takie jak np. telepraca, praca na wezwanie itp. Natomiast bardzo częste stosowanie w latach 90. zatrudnienia na podstawie umów na czas określony, umów zlecenia i umów o dzieło spowodowało zmianę ustawodawstwa pracy i ograniczenie dopuszczalności tych umów 15. W Polsce w latach 90. rozpoczął się proces dostosowywania modelu prawa pracy do wymogów gospodarki rynkowej. Kolejne nowelizacje kodeksu pracy spowodowały zwiększenie swobody podmiotów w zakresie kształtowania warunków zatrudnienia. Pomimo tych zmian polski rynek pracy charakteryzuje się nadal daleko idącą regulacją. Zwiększenia elastyczności w sferze zatrudnienia domagają się przede wszystkim pracodawcy, wskazując, że nadmierna regulacja jest istotną barierą aktywizacji rynku pracy. Krytykują oni rozbudowaną ochronę praw pracowniczych i koszty ubezpieczeń społecznych. Wskazują, że prawo pracy nie jest dostosowane do potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadto pracodawcy domagają się większej swobody stosowania umów na czas określony oraz nowych, nietypowych form zatrudnienia, zwiększenia limitu godzin nadliczbowych i ograniczenia wysokości dodatków za te godziny (150 godzin w skali roku 50% wynagrodzenia za dwie pierwsze nadgodziny oraz 100% za następne) 16, zmniejszenia kosztów zwolnień lekarskich, obniżenia płacy minimalnej, ułatwienia zwolnień pracowników, skrócenia okresu wypowiedzenia, zmniejszenia gwarancji socjalnych itp. Żądania pracodawców natrafiają na opór ze strony pracowników, którzy z kolei obawiają się utraty bezpieczeństwa socjalnego. 13 Por. K.W. Frieske, Zasada wzajemności: istotne przesłanki deregulacji rynku pracy [w:] Deregulacja polskiego rynku..., s Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, Warszawa, , s M. Szyłko-Skoczny, op. cit. 16 Kodeks Pracy komentarz, red. T. Zieliński, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2001, s. 653 i nast.
9 29 W przypadku Polski do czynników sprzyjających deregulacji należą 17 : bezrobocie, akceptacja go ryzyka i niepewności, niechęć do struktur hierarchicznych, wciąż rosnące zapotrzebowanie na pracowników o wysokim stopniu kwalifikacji, rosnąca liczba osób pracujących w sektorze prywatnym. Z kolei do czynników zmniejszających akceptację i możliwości deregulacji należy zaliczyć: duże znaczenie kolektywizmu i bezpieczeństwa socjalnego, zapewnianego przez władze państwa, co niewątpliwie jest konsekwencją dawnego ustroju, niski poziom życia i duża liczba ludzi ubogich, co tworzy barierę dla redukcji kosztów pracy poprzez obniżanie relacji płacy minimalnej do średniej, przy jednoczesnym ograniczaniu świadczeń socjalnych, niskie kwalifikacje znacznej części pracujących, relatywnie silne związki zawodowe, zwłaszcza w sektorze prywatnym, słaby rozwój dziedzin gospodarki opartych na nowoczesnej technologii. słaby rozwój dziedzin gospodarki opartych na wiedzy. Niezależnie od tego, czy deregulacja rynku pracy jest powszechnie akceptowana przez pracowników i przedsiębiorców, czy też nie, jest ona niezbędna, a najważniejsze wydaje się obecnie określenie zakresu i stopnia uelastycznienia rynku pracy. Tabela 2. Zatrudnienie w Polsce według wymiaru czasu pracy Wyszczególnienie IV kwartał 2002 IV kwartał 2003 IV kwartał 2004 Ogółem Pracujący w pełnym wymiarze czasu Pracujący w niepełnym wymiarze czasu 100,0 100,0 100,0 189,3 189,2 188,9 110,7 110,8 111,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, Warszawa 2004, s. 6; oraz Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności. I kwartał 2005, GUS, Warszawa 2005, s. 8. Wielkość zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy w Polsce kształtuje się na poziomie zbliżonym do poziomu w Grecji, we Włoszech, w Hiszpanii, Portugalii i Luksemburgu (tabela 2), natomiast jest dużo niższa niż w Holandii czy Wielkiej Brytanii. Porównując poziom regulacji rynku pracy w Polsce z poziomem w pozostałych krajach UE stwierdzić należy, że polskie prawo pracy jest mniej elastyczne niż 17 Por. S. Borkowska, Regulacja rynku pracy..., s
10 30 Bogusława Puzio-Wacławik prawo pracy w Unii Europejskiej. Obciążenia kosztów pracy w Polsce są bardzo i przekraczają ich średni poziom w UE. Uwzględniając tylko podatek od wynagrodzeń należy stwierdzić, że stanowi on 48% kosztów pracy (w UE 23,3%), a całkowite obciążenia obligatoryjne kosztów pracy 80% (w UE 53,0%). Ponadto w Polsce obserwuje się dalszy wzrost tych obciążeń na skutek likwidacji szeregu ulg, zamrożenia progów dochodowych wolnych od podatku PIT, zmiany klasyfikacji kosztów uzyskania przychodów, czy wreszcie podniesienia składki pracodawców na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 18. Z kolei jednostkowe koszty pracy w Polsce znajdują się na poziomie zbliżonym do poziomu w krajach UE (43% w 2001 r.). Ich istotną cechą jest relatywnie niski udział wynagrodzeń efektywnych w ich strukturze co oznacza niską motywację pracowników do poprawy efektywności pracy. Wydaje się, że w Polsce konieczny jest jednoczesny wzrost produktywności i zatrudnienia. Ponadto zwiększeniu elastyczności zatrudnienia sprzyja poprawa poziomu edukacji pracowników oraz lepsze dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku. Istotnym elementem zwiększającym deregulację rynku pracy jest redukcja płacy minimalnej. Podkreślić tu jednak należy, że jest to uzależnione od udziału kosztów pracy w kosztach całkowitych przedsiębiorstw. Im niższy jest ten udział, tym mniejszy jest wpływ redukcji płacy minimalnej na potencjalny wzrost zatrudnienia. Natomiast bardzo wysoki wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży w Polsce (ok. 42% prawie trzykrotnie wyższy niż w UE) 19 przemawia za poszukiwaniem wszelkich możliwości wzrostu liczby miejsc pracy dla tej grupy osób, a zatem także możliwości objęcia jej niższą płacą minimalną niż osób dorosłych. Okolicznością sprzyjającą takiemu rozwiązaniu jest na ogół pozostawanie młodzieży na częściowym utrzymaniu rodziców. Z drugiej strony ważne jest, by relacja płacy minimalnej do zasiłku dla bezrobotnych nie zachęcała młodych ludzi do podejmowania nielegalnej pracy. Kolejnym ważnym czynnikiem mającym wpływ na stopień regulacji rynku pracy są zbiorowe stosunki pracy. Za miarę elastyczności rynku pracy w tym zakresie przyjmuje się stopień uzwiązkowienia i okres obowiązywania układów zbiorowych. Im jest on dłuższy, tym większa sztywność rynku. Uzwiązkowienie w Polsce jest niższe niż średnio w krajach UE, ale zakres pracowników objętych umowami zbiorowymi należy do najwyższych (ponad 70% ogółu pracujących), co oznacza, że można mówić o dużym usztywnieniu w tym obszarze regulacji 20. Nietypowe formy zatrudnienia są w Polsce jeszcze słabo rozwinięte, chociaż obserwuje się rosnące zainteresowanie nimi ze strony pracodawców. Główną przeszkodę na drodze ich szerszego zastosowania stanowią dotychczasowe praktyki pracodawców w połączeniu z niewystarczającą znajomością tych form oraz zachowawcze nastawienie pracowników i związków zawodowych. Problem sprowadza 18 Ibidem, s Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, Warszawa, , s Ibidem, s. 11.
11 Uelastycznienie rynku pracy jako ważny czynnik ograniczający bezrobocie 31 się więc w dużej mierze do promocji atypowych form przez wykazywanie ich zalet w porównaniu z zatrudnieniem tradycyjnym. Jedną z przyczyn ich niedorozwoju jest także luka technologiczna. Ponadto istotne znaczenie mają przeszkody prawne, które są systematycznie usuwane od czasu zasadniczej nowelizacji kodeksu pracy w 1996 r. Korekty przepisów powinny mieć na celu nie tylko umożliwienie bądź ułatwienie zastosowania danego rodzaju pracy nietypowej, ale także stworzenie zachęt dla pracodawców i pracowników do podejmowania takiej pracy. W ostatnich latach zgłaszane były przez rząd polski propozycje uregulowań niektórych aspektów pracy niepełnowymiarowej w kodeksie pracy. Propozycje te miały przede wszystkim na celu dostosowanie pod tym względem prawa polskiego do wymogów prawa wspólnotowego. W proponowanej przez rząd kompleksowej nowelizacji kodeksu pracy, której celem jest pełne dostosowanie polskiego prawa pracy do norm europejskich, przewidziano m.in.: zapewnienie swobody podejmowania pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy; zakaz stosowania praktyk dyskryminacyjnych przy ustalaniu warunków pracy i płacy pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z projektem zawarcie z pracownikami umowy o pracę przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu nie mogłoby powodować ustalenia warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny niż w stosunku do pracowników wykonujących pracę w pełnym wymiarze czasu, z uwzględnieniem jednak proporcjonalności wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą do wymiaru czasu pracy; nałożenie na pracodawcę powinności zmiany wymiaru czasu pracy pracownika, na jego wniosek, jeśli istnieją możliwości uwzględnienia takiego wniosku. Działania te powinny pomóc polskiemu rynkowi pracy w dostosowaniu się do europejskich standardów, warto jednak podkreślić, że wzrost znaczenia nietypowych form zatrudnienia i elastycznych form organizacji czasu pracy, decydujących o elastyczności popytu na pracę, jest procesem obiektywnym, nierozerwalnie związanym ze zmianami gospodarczymi, technologicznymi, globalizacją i światową konkurencją. Nie ulega wątpliwości, że w widocznej perspektywie od tego procesu nie ma ucieczki. W Polsce świadomość konieczności uelastycznienia prawa pracy jest widoczna i znajduje wyraz w dokonujących się zmianach przepisów prawa pracy i projektach nowych aktów prawnych. Należy pamiętać, że prawo pracy w procesie uelastyczniania rynku pracy powinno odgrywać dwojaką rolę. Po pierwsze, może ułatwiać wprowadzenie i funkcjonowanie niektórych form zatrudnienia i organizacji czasu pracy, które bez takiego oparcia nie mogłyby zostać wdrożone i nie mogłyby dobrze funkcjonować. Po drugie, prawo powinno zmierzać do ustalenia rozsądnego kompromisu między pełną elastycznością popytu na pracę, oznaczającą dyktat pracodawców, a bezpieczeństwem zatrudnienia kojarzonym z tradycyjnym prawem pracy.
12 32 Bogusława Puzio-Wacławik Literatura Borkowska S., Regulacja rynku pracy w Polsce a polityka gospodarcza [w:] Deregulacja polskiego rynku pracy, red. K.W. Frieske, IPiSS, Warszawa Chlebosz D., Rynek pracy w krajach Unii Europejskiej. Drogi do sukcesu i nowe wyzwania, Rynek Pracy 2000, nr 8. Frieske K.W., Zasada wzajemności: istotne przesłanki deregulacji rynku pracy [w:] Deregulacja polskiego rynku pracy, red. K.W. Frieske, IPiSS, Warszawa Hajn Z., Elastyczność popytu na pracę w Polsce. Aspekty prawne [w:] Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, red. E. Kryńska, IPiSS, Warszawa Kodeks Pracy komentarz, red. T. Zieliński, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa Machol-Zajda L., Telepraca nowa forma zatrudnienia [w:] Deregulacja polskiego rynku pracy, red. K.W. Frieske, IPiSS, Warszawa Standing V.G., Elastyczne zatrudnienie i regulacje. Konstruktywne myślenie o przyszłości w zjednoczonej Europie [w:] Tworzenie zatrudnienia a restrukturyzacja ekonomiczna, red. S. Golinowska, M. Walewski, CASE, Warszawa Szyłko-Skoczny M., Sytuacja na rynku pracy u progu nowego wieku, Polityka Społeczna 2002, nr 1. The Liberalization of the Labour Market as an Important Factor in Reducing Unemployment This article analyzes the main phenomena connected with making the labour market more flexible. The author presents the level of regulation of labour markets in various European Union countries as well as the problem of deregulation, seen here as an objective necessity and response to current and future challenges connected with economic change. In addition, the author presents certain elements of the employment strategy on increasing the flexibility of the labour market in the European Union and analyzes these issues in the context of the Polish economy. In the final part of the article, the author compares the actions taken to reduce the level of market regulation in Western countries and in Poland and offers some conclusions from this comparison.
Elastyczność rynku pracy i jej wpływ na gospodarowanie zasobami pracy
Zeszyty Naukowe nr 733 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2007 Katedra Mikroekonomii Elastyczność rynku pracy i jej wpływ na gospodarowanie zasobami pracy 1. Wstęp Problemem, z którym borykają się gospodarki
Bardziej szczegółowoKOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY
KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY Dane prezentowane w niniejszym opracowaniu zostały zaczerpnięte z reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), z rejestrów bezrobotnych prowadzonych
Bardziej szczegółowoElastyczne formy organizacji pracy oraz przesłanki uelastyczniania rynku pracy w Polsce
Zeszyty Naukowe nr 844 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2010 Katedra Mikroekonomii Elastyczne formy organizacji pracy oraz przesłanki uelastyczniania rynku pracy w Polsce 1. Wstęp W dyskusjach na
Bardziej szczegółowoRodzaje umów o pracę 1. Definicja umowy o pracę. w formie pisemnej. elementy zasadach
Rodzaje umów o pracę 1. Definicja umowy o pracę. Poprzez umowę rozumie się zgodne oświadczenie woli dwóch stron, zmierzające do wywołania określonych skutków prawnych. W przypadku umowy o pracę oświadczenia
Bardziej szczegółowoGODZENIE PRACY ZAWODOWEJ Z ŻYCIEM RODZINNYM SEMINARIUM ELASTYCZNA OPRGANIZACJA PRACY I CZASU PRACY. DLACZEGO TAK? DLACZEGO NIE? Dorota Głogosz Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Biuro Polityki Społecznej
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ I RYNEK PRACY W KRAJACH UE
CZĘŚĆ I RYNEK PRACY W KRAJACH UE Patrycja Zwiech Katedra Mikroekonomii Uniwersytet Szczeciński ul. Mickiewicza 64, 71-11 Szczecin patzwie@op.pl, http://mikro.univ.szczecin.pl/zwiech NIESTANDARDOWE FORMY
Bardziej szczegółowoZatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja
Bardziej szczegółowoAnna Wicha Członek Zarządu EUROCIETT DROGA DO ZATRUDNIENIA: PRACA DLA KAŻDEJ OSOBY, OSOBA DO KAŻDEGO ZADANIA
Anna Wicha Członek Zarządu EUROCIETT DROGA DO ZATRUDNIENIA: PRACA DLA KAŻDEJ OSOBY, OSOBA DO KAŻDEGO ZADANIA A JOB FOR EVERY PERSON A PERSON FOR EVERY JOB Anna Wicha, Członek Zarządu Eurociett O Eurociett
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK
29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów
Bardziej szczegółowoAktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr VIII/51/2011 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 31 maja 2011 r.
Załącznik do uchwały nr VIII/51/2011 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 31 maja 2011 r. POWIATOWY PROGRAM PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY NA LATA 2011-2015 MAJ 2011 WSTĘP Bezrobocie
Bardziej szczegółowoSytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska
Sytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska Anna Ruzik CASE Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych Instytut Pracy i Spraw Społecznych Plan prezentacji Wyzwania demograficzne
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ
Patrycja Zwiech ROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ 1. Wstęp Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, stoi przed rozwiązaniem wielu problemów.
Bardziej szczegółowoWolność gospodarcza a tempo wzrostu gospodarki. Wiktor Wojciechowski
Wolność gospodarcza a tempo wzrostu gospodarki Wiktor Wojciechowski Plan wykładu: Od czego zależy tempo wzrostu gospodarki? W jakim tempie rosła polska gospodarka w ostatnich latach na tle krajów OECD?
Bardziej szczegółowoJesienna Szkoła Leszka Balcerowicza 13 grudnia 2013 r.
Regulacje rynku pracy i rynku produktów a wzrost gospodarki Wiktor Wojciechowski Plus Bank S.A. Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza 13 grudnia 2013 r. Plan wykładu: Czy w ostatnich latach tempo wzrostu
Bardziej szczegółowoElastyczny rynek pracy gdzie zmierzamy?
Elastyczny rynek pracy gdzie zmierzamy? dr Agnieszka Chłoń-Domińczak Konferencja Przemysłu Materiałów Budowlanych 20 maja 2010 r., Rawa Mazowiecka Rynek pracy wyzwania na przyszłość Starzenie się ludności
Bardziej szczegółowoLubuska Strategia Zatrudnienia na lata Zielona Góra, luty 2011 roku
Lubuska Strategia Zatrudnienia na lata 2011-2020 Zielona Góra, luty 2011 roku Przesłanki przygotowania Lubuskiej Strategii Zatrudnienia na lata 2011-2020 SYTUACJA GOSPODARCZA - Wzrost liczby miejsc pracy,
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R.
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R. Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności
Bardziej szczegółowoPriorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 56 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy
Bardziej szczegółowoDagmara Walada. Bezrobocie w UE na przykładzie Polski i wybranego kraju UE
Dagmara Walada Bezrobocie w UE na przykładzie Polski i wybranego kraju UE Plan prezentacji 1. Pojęcie bezrobocia 2. Stopa Bezrobocia i bezrobotni 3. Przyczyny bezrobocia 4. Bezrobocie w Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoBezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy. dr Krzysztof Kołodziejczyk
Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy dr Krzysztof Kołodziejczyk Plan 1. Bezrobocie definicja, rodzaje, przyczyny 2. Państwo a bezrobocie 3. Inne wyzwania rynku pracy 4. Wskaźniki rynku
Bardziej szczegółowoWyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003
Bardziej szczegółowoPriorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 62 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy
Bardziej szczegółowoBEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI
BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI Katarzyna Konopka BEZROBOTNY - DEFINICJA Według Głównego Urzędu Statystycznego bezrobotny to osoba w wieku od 15 do 74 lat, a w okresie badanego tygodnia: a) nie była
Bardziej szczegółowoSytuacja zawodowa osób z wyższym wykształceniem w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w 2012 r.
1 Urz d Statystyczny w Gda sku W Polsce w 2012 r. udział osób w wieku 30-34 lata posiadających wykształcenie wyższe w ogólnej liczbie ludności w tym wieku (aktywni zawodowo + bierni zawodowo) wyniósł 39,1%
Bardziej szczegółowoKonferencja Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt.: Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ -
Konferencja Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt.: Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ - Solidarność pokoleń, Warszawa 27-28 czerwca 2012 1. Kierunki
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę
Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę 8 maja 2014 Łukasz Zalicki 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Ekonomiczna
Współczesne tendencje na rynku pracy DrCecylia Sadowska Snarska Snarska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku 1. Uwarunkowania demograficzne rynku pracy. 2. Kierunki zmian w popytowej stronie rynku pracy.
Bardziej szczegółowoUmiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych
Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC - The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych
Bardziej szczegółowoPŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
10.05.2018 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 12 423 00 45 media@sedlak.pl PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia I Ćwiczenia
Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 2 Karol Strzeliński 1 Rynek Pracy Rynek, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy
Bardziej szczegółowoW UE PRACY OBLIGACJE W LATACH 2014-2020 ROCZNIE W CIĄGU 3 LAT 582 MLD NA ZIELONE INWESTYCJE, TWORZĄCE 5 MLN MIEJSC PRACY W CIĄGU PIERWSZYCH 3.
NOWE POROZUMIENIE NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ EUROPY 582 MLD NA ZIELONE INWESTYCJE, TWORZĄCE 5 MLN MIEJSC PRACY W CIĄGU PIERWSZYCH 3. LAT plan INWESTYCYJNY W WYS. 194 MLD ROCZNIE INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA
Bardziej szczegółowoZajęcia 5. Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy
Zajęcia 5 Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy 1 Kolejne zajęcia: Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy (c.d.) 1) W. Wojciechowski, Skąd się bierze bezrobocie?, Zeszyty FOR (+słowniczek); (profil)
Bardziej szczegółowoPakiet zamiast kwot: co czeka producentów mleka?
https://www. Pakiet zamiast kwot: co czeka producentów mleka? Autor: Maria Czarniakowska Data: 14 grudnia 2015 Likwidacja kwot mlecznych to koniec administracyjnej regulacji rynku mleka i poddanie go przede
Bardziej szczegółowoUmowy terminowe 2013 r.- planowane zmiany. dr Monika Gładoch (UKSW, Pracodawcy RP)
Umowy terminowe 2013 r.- planowane zmiany dr Monika Gładoch (UKSW, Pracodawcy RP) Umowy terminowe w UE Państwo Okres Wzrost Przyrost Hiszpania 1985 1995 z 15 do 35% ok. 133% Portugalia 1992 2002 z 11 do
Bardziej szczegółowoWynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Płaca minimalna w krajach unii europejskiej Spośród 28 państw członkowskich Unii Europejskiej 21 krajów posiada regulacje dotyczące wynagrodzenia
Bardziej szczegółowoPracowniczy kontrakt menedżerski
Pracowniczy kontrakt menedżerski Uwagi ogólne Definicja Przedmiotem kontraktu menedżerskiego jest zarządzanie jednostką gospodarczą (względnie jej działami, konkretnymi produktami lub projektami). Innymi
Bardziej szczegółowoSTOSOWANIE ELASTYCZNYCH FORM ZATRUDNIENIA PRZEZ FIRMY MŚP - ZALETY I WADY
KONFERENCJA GOSPODARCZA Nowe wyzwania dla MŚP w obliczu kryzysu gospodarczego STOSOWANIE ELASTYCZNYCH FORM ZATRUDNIENIA PRZEZ FIRMY MŚP - ZALETY I WADY Irena Nowak Wałbrzych, 15 grudnia 2011 roku Konferencja
Bardziej szczegółowoGdzie drzemią rezerwy wzrostu gospodarczego w Polsce?
Gdzie drzemią rezerwy wzrostu gospodarczego w Polsce? Wiktor Wojciechowski Invest Bank Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza listopad 2012 Plan wykładu: Czy w ostatnich latach tempo wzrostu gospodarki w
Bardziej szczegółowoCZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ
CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ Aspekty ekonomiczne, prawne i społeczne (red.) Monika Latos-Miłkowska Magdalena Barbara Rycak Warszawa 2008 WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW 15 WSTĘP
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY
Wykład: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY Wielka depresja w USA, 1929-1933 Stopa bezrobocia w USA w 1933 r. 25,2% Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników dotyczące
Bardziej szczegółowoPłaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT]
Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT] data aktualizacji: 2018.05.14 Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji. Niektóre grupy społeczne domagają się jej podniesienia, z kolei
Bardziej szczegółowoRehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami w Europie. dr Marcin Garbat Uniwersytet Zielonogórski
Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami w Europie dr Marcin Garbat Uniwersytet Zielonogórski NIEPEŁNOSPRAWNI W EUROPIE Około 83,2 mln ogółu ludności Europy to osoby z niepełnosprawnością (11,7%
Bardziej szczegółowoPrzeciwdziałanie ubóstwu pracowników z perspektywy MPiPS
Przeciwdziałanie ubóstwu pracowników z perspektywy MPiPS Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz Warszawa, 13 marca 2014r. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU
Bardziej szczegółowoJoanna Korpas Magdalena Wojtkowska Jakub Sarbiński. Informacja o wypłacie zasiłków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Joanna Korpas Magdalena Wojtkowska Jakub Sarbiński Informacja o wypłacie zasiłków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 1 Niniejsze opracowanie omawia problematykę znacznych wzrostów wypłat zasiłku chorobowego
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.5.2017 r. COM(2017) 291 final ANNEX 3 ZAŁĄCZNIK do DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO BATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ PL PL Załącznik 3. Najważniejsze
Bardziej szczegółowoELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA
Autor: Tomasz Zawiszewski ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Przygotowując niniejszą publikację zapytałem kilkanaście osób z czym kojarzy im się pojęcie elastycznych form zatrudnienia? Najczęstsze odpowiedzi
Bardziej szczegółowoBilans Kapitału Ludzkiego
2015 Bilans Kapitału Ludzkiego Pracujący, bezrobotni i nieaktywni zawodowo na łódzkim rynku pracy - perspektywa dynamiczna i porównawcza Mateusz Magierowski Uniwersytet Jagielloński Łódź, 20 sierpnia 2015
Bardziej szczegółowoRynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy
Rynek Pracy 0 Podstawowe definicje 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy 0 http://www.stat.gov.pl/gus/ definicje_plk_html.htm?id=dzi-23.htm
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
POWIATOWY URZĄD PRACY W OPOLU ul. mjr Hubala 21, 45-266 Opole tel. 44 22 929, fax 44 22 928, e-mail: opop@praca.gov.pl INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
Bardziej szczegółowoUmiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych
Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC - The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych
Bardziej szczegółowoCudu nie będzie, czyli ile kosztują nas wczesne emerytury. Warszawa, 29 lutego 2008 roku
Cudu nie będzie, czyli ile kosztują nas wczesne emerytury Andrzej Rzońca Wiktor Wojciechowski Warszawa, 29 lutego 2008 roku W Polsce jest prawie 3,5 mln osób w wieku produkcyjnym, które pobierają świadczenia
Bardziej szczegółowoUmiejętności Polaków - wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC
A A A Umiejętności Polaków - wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC dr Agnieszka Chłoń-Domińczak oraz Zespół badawczy PIAAC, Instytut Badań Edukacyjnych Warszawa, 20 listopada
Bardziej szczegółowoWARUNKI ŚWIADCZENIA PRACY
WARUNKI ŚWIADCZENIA PRACY Wszelkie zagadnienia związane ze świadczeniem pracy reguluje KODEKS PRACY Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z późniejszymi zmianami. W Kodeksie Pracy znajdziemy m.in. informacje
Bardziej szczegółowo5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy
5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy Seminarium Poziom 5 Polskiej Ramy Kwalifikacji: rynek pracy i regulacje ustawowe Prof. Ewa Chmielecka (na podstawie prezentacji I. Kotowskiej i
Bardziej szczegółowoBEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP
5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011
Bardziej szczegółowoWspieranie kształcenia i zatrudniania ludzi młodych
Międzynarodowe warsztaty Zatrudnienie, równouprawnienie, bezpieczeństwo socjalne (nestor) Wspieranie kształcenia i zatrudniania ludzi młodych Nikogo nie wolno pozostawić samemu sobie pomysły działań i
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 12 KOBIETY NA EUROPEJSKIM RYNKU PRACY
Grażyna Węgrzyn ROZDZIAŁ 12 KOBIETY NA EUROPEJSKIM RYNKU PRACY Abstrakt Rola kobiet na rynku pracy podlega stopniowej ewolucji we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Szczególnie istotne zmiany występują
Bardziej szczegółowoPozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej
Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Sofia, 12-13 września 2017 r. Plan wystąpienia 1. Cel pracy, źródła danych 2. Porównawcza
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a
Bardziej szczegółowoKOSZTY PRACY PEŁNE OBCIĄŻENIE PRACODAWCY
KOSZTY PRACY PEŁNE OBCIĄŻENIE PRACODAWCY Pracodawca zatrudniający pracownika musi liczyć się z tym, że umówiona kwota wynagrodzenia brutto to tylko część kosztów związanych z wynagradzaniem pracownika.
Bardziej szczegółowoOtwartość gospodarki a rynek pracy
Wykład 10 Otwartość gospodarki a rynek pracy Plan wykładu 1. Migracje 2. Handel zagraniczny 1 1. Migracje 1/14 Kraje pochodzenia 1. Migracje 2/14 Stopa imigracji w Europie zbliża się do amerykańskiej (ale
Bardziej szczegółowoPOLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA (2)
prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz Katedra Ubezpieczenia Społecznego POLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA (2) Polityka zatrudnienia (akcent - tworzenie miejsc pracy) Polityki rynków pracy (akcent - dostosowanie
Bardziej szczegółowoModel flexicurity a starzejące się społeczeństwo. Ewa Bogacz-Wojtanowska
Model flexicurity a starzejące się społeczeństwo Ewa Bogacz-Wojtanowska Starzenie się społeczeństw: Starzenie się społeczeństw: starzenie się społeczeństw - polega na zwiększaniu się udziału ludzi starszych
Bardziej szczegółowoABSOLWENCI SZKÓŁ NA STARCIE ZAWODOWYM. Warszawa,
ABSOLWENCI SZKÓŁ NA STARCIE ZAWODOWYM Warszawa, 08.11.2016 Absolwenci szkół na starcie zawodowym Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS, Szkoły ponadgimnazjalne i policealne, Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych
Bardziej szczegółowoEuropejski i regionalny rynek pracy - mobilności geograficzna i zawodowa 9.04.2013. www.eures.europa.eu www.eures.praca.gov.pl
Europejski i regionalny rynek pracy - mobilności geograficzna i zawodowa 9.04.2013 www.eures.europa.eu www.eures.praca.gov.pl Mobilność pracowników Mobilność zawodowa zmiany w ramach zawodu lub danej grupy
Bardziej szczegółowo2.1. Pasywne metody walki z bezrobociem
2.1. Pasywne metody walki z bezrobociem Przez instrumenty wskazywane jako pasywna forma walki z bezrobociem uznaje się zasiłki dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalne. Nie likwidują one bezrobocia,
Bardziej szczegółowoWyzwania i perspektywy wielkopolskiego rynku pracy
Wyzwania i perspektywy wielkopolskiego rynku pracy Prof. dr hab. Józef Orczyk Przewodniczący Wielkopolskiej Rady Rynku Pracy Rektor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Praca najważniejszym spoiwem społecznymczy
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 10 SYTUACJA NA RYNKACH PRACY W KRAJACH UE PO ROKU 2000
Magdalena Knapińska ROZDZIAŁ 1 SYTUACJA NA RYNKACH PRACY W KRAJACH UE PO ROKU Abstrakt Rynek pracy jako jeden z rynków czynników produkcji jest ważnym elementem współczesnych gospodarek rynkowych, zaś
Bardziej szczegółowoZmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W KATOWICACH Zmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014 KATOWICE październik 2014 r. Wprowadzenie Minęło dziesięć lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoMłodzież na rynku pracy. młodzieŝ. Małgorzata Rusewicz Słupsk, 12 grudnia 2012r. Gdańsk
młodzieŝ Gdańsk 12.12.2012 Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Młodzież na rynku pracy Małgorzata Rusewicz Słupsk, 12 grudnia 2012r. Gdzie
Bardziej szczegółowoKorzyści ekonomiczne wynikające z kształcenia zawodowego
Renata Jarosińska Korzyści ekonomiczne wynikające z kształcenia zawodowego Chcąc efektywnie funkcjonować w warunkach współczesnej gospodarki, od podmiotów na niej funkcjonujących wymaga się wysokiej elastyczności,
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku Szczecin 2019 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w grudniu 2018 roku 2 wynosiła 3,5% tj. o 0,8 pkt proc.
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 382 PRACE KATEDRY MIKROEKONOMII NR BEZROBOCIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 382 PRACE KATEDRY MIKROEKONOMII NR 9 2004 DANUTA KOPYCIŃSKA BEZROBOCIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ WPROWADZENIE Występujące w Polsce od lat dziewięćdziesiątych
Bardziej szczegółowoPLANOWANE KIERUNKI DZIAŁAŃ
PLANOWANE KIERUNKI DZIAŁAŃ POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W WAŁCZU W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU NA LATA 2000-2010 1 Przy wyznaczaniu zadań i kierunków działania powiatu w zakresie zatrudnienia i zwalczania
Bardziej szczegółowoPracodawcy o elastycznych formach zatrudnienia, szansach kobiet i mężczyzn na rynku pracy i poszukiwanych kompetencjach i trendach - wyniki badań
Pracodawcy o elastycznych formach zatrudnienia, szansach kobiet i mężczyzn na rynku pracy i poszukiwanych kompetencjach i trendach - wyniki badań Jakub Wojnarowski prezentacja na konferencję Czas na kobiety
Bardziej szczegółowoJEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki
JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. Ogólne założenia polityki pieniężnej EBC 2. Dywergencja
Bardziej szczegółowoUbóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych)
015 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Opracowanie sygnalne Warszawa, 9.06.2015 r. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych) Jaki był zasięg ubóstwa ekonomicznego
Bardziej szczegółowoMonitoring Rynku Pracy Bezrobocie rejestrowane w Powiecie Tczewskim. Informacja miesięczna MARZEC 2015 r.
Monitoring Rynku Pracy Bezrobocie rejestrowane w Powiecie Tczewskim Marzec 2015 Data wydania Informacja miesięczna MARZEC 2015 r. Tczew, marzec 2015 Marzec 2015 Str. 2 Uwagi metodyczne Podstawę prawną
Bardziej szczegółowoWYNAGRODZENIA POLAKÓW ZA GRANICĄ W 2016 ROKU RAPORT EURO-TAX.PL
WYNAGRODZENIA POLAKÓW ZA GRANICĄ W 2016 ROKU RAPORT EURO-TAX.PL LIPIEC 2017 W 2016 ROKU ZAROBKI POLAKÓW ZA GRANICĄ WYNIOSŁY PONAD 119 MLD ZŁ Rok 2016 w porównaniu z rokiem poprzednim przyniósł nieznaczny
Bardziej szczegółowoMakroekonomia II Rynek pracy
Makroekonomia II Rynek pracy D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I 2 RÓŻNE TYPY BEZROBOCIA Bezrobocie przymusowe To liczba
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne wolontariatu i elastyczności zatrudnienia
Formalno-prawne aspekty zatrudniania w NGO Podstawy prawne wolontariatu i elastyczności zatrudnienia 1 WOLONTARIAT Akty prawne Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 29 maja
Bardziej szczegółowoludności aktywnej zawodowo (pracujących i bezrobotnych) przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982 r.
Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) przeprowadzonego Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności realizowane jest
Bardziej szczegółowoZatrudnienie i kształcenie młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej. Sytuacja polskich młodych pracowników na rynku pracy
Zatrudnienie i kształcenie młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej Sytuacja polskich młodych pracowników na rynku pracy Od 2004 roku Polska jest członkiem Unii Europejskiej, w wyniku możliwości podjęcia
Bardziej szczegółowoW 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę
W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę data aktualizacji: 2017.12.29 Według szacunków Unii Europejskiej w 2018 roku Polska odnotuje jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Unii Europejskiej. Wzrost
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK
07.06.206 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 56 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 207 ROK Jak wynika z prognoz Komisji Europejskiej na 207 rok, dynamika realnego
Bardziej szczegółowoMAZOWIECKI RYNEK PRACY I KWARTAŁ 2017 I KWARTAŁ 2017 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE
MAZOWIECKI RYNEK PRACY I KWARTAŁ 2017 I KWARTAŁ 2017 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE Na Mazowszu nie pracowało 43,3% ludności w wieku 15 lat i więcej. W województwie mazowieckim populacja pracujących wyniosła
Bardziej szczegółowoMariola Banach UNIWERSYTET RZESZOWSKI. STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15
UNIWERSYTET RZESZOWSKI Promotor: dr Magdalena Cyrek Mariola Banach STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15 przedstawienie istoty ubóstwa i wykluczenia
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej. Wejherowo, 9 październik 2013 r.
Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej Wejherowo, 9 październik 2013 r. Strategia 6 RPS RPO 2014-2020 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (wrzesień 2012)
Bardziej szczegółowoEkonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon
1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą
Bardziej szczegółowoSkutki bezrobocia RYNEK PRACY
Skutki bezrobocia RYNEK PRACY Maciej Frączek Podział skutków bezrobocia Skutki bezrobocia mogą być rozpatrywane w rozmaitych wymiarach, np.: negatywne vs pozytywne; ekonomiczne vs społeczne (psychologiczne,
Bardziej szczegółowoOcena wpływu podniesienia wieku emerytalnego zgodnie z projektem rządowym i propozycją PKPP Lewiatan na rynek pracy i wzrost gospodarczy 1
Ocena wpływu podniesienia wieku emerytalnego zgodnie z projektem rządowym i propozycją PKPP Lewiatan na rynek pracy i wzrost gospodarczy 1 Piotr Lewandowski (red.), Kamil Wierus Warszawa, marzec 2012 1
Bardziej szczegółowodr hab. Renata Marks-Bielska, prof. nadzw. UWM mgr inż. Wojciech Dereszewski
dr hab. Renata Marks-Bielska, prof. nadzw. UWM mgr inż. Wojciech Dereszewski CEL: Wskazanie barier i możliwości rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej kobiet REALIZACJA CELU: studium literatury przedmiotu
Bardziej szczegółowoWady i zalety nietypowych form rozliczania czasu pracy
STRATEGIA NA RZECZ AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OPIEKUNÓW FAKTYCZNYCH Z SANDWICH GENERATION zasady wdrożeniowe: Wdrożenie nietypowych form rozliczania czasu pracy czas pracy rozliczany w dłuższym okresie Wady
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja
Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej
Bardziej szczegółowodr hab. Krystyna Leszczewska, prof. PWSIiP Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Tendencje na współczesnym rynku pracy
dr hab. Krystyna Leszczewska, prof. PWSIiP Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Tendencje na współczesnym rynku pracy 1 Tendencje na współczesnym rynku pracy dr hab. Krystyna
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku Szczecin 2016 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoEkonomiczne i społeczne uwarunkowania czasu pracy w Polsce. Marek Bednarski
Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania czasu pracy w Polsce Marek Bednarski Fordowski model gospodarki Dominują duże przedsiębiorstwa o oligopolistycznej pozycji rynkowej, z silnymi związkami zawodowymi,
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowo