Wymagania na oceny szkolne z historii i społeczeństwa klasa czwarta. Program Historia wokół nas. Ocena Dobra

Transkrypt

1 Wymagania na oceny szkolne z historii i społeczeństwa klasa czwarta Program Historia wokół nas Ocena Dopuszczajaca Ocena Dostateczna Ocena Dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca, czym zajmuje się historia co dwie nauki wspomagające historię dawno,przeszłość sposoby mierzenia czasu używane przez (klepsydra, zegar słoneczny, zegar mechaniczny itp.), ile lat liczy wiek przykład znanego mu muzeum źródeł historycznych rozróżnia podział źródeł historycznych na materialne i niematerialne tradycja, epoka, prehistoria, historia, cywilizacja w kolejności epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność różne znaczenia pojęcia historia nauka zajmująca się badaniem przeszłości i historia jako wszystkie wydarzenia, które kiedyś się działy wyjaśnia, jak działała klepsydra i zegar słoneczny daty określa wiek, co to jest źródło historyczne przykładyźródeł pisanych (kronika, roczniki, pamiętniki) przykłady źródeł materialnych (naczynia, broń, budowle) przykłady nauk wspomagających historię (chronologia, numizmatyka, archeologia, genealogia, heraldyka) i wyjaśnia, czym się zajmują, czym zajmuje się historyk badaniem źródeł pisanych różnicę prehistorią i historią, jakie miało wynalezienie pisma potrzebę znajomości historii skróty p.n.e. i n.e. rocznik, kronika opisuje, czym zajmują się muzea, archiwa i skanseny, na czym polega praca historyka i wskazuje na osi czasu w kolejności epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność, że epoki historyczne składają się na całość dziejów tradycji dla ciągłości historycznej, ile dni ma kalendarz gregoriański, kiedyi przez kogo został wprowadzony oraz co oznacza, że rok jest przestępny, jakie wydarzenie posłużyło do podziału czasu na wydarzenia przed naszą erą i wydarzenia naszej ery rodzajeźródeł historycznych przechowywanych w archiwach, muzeach i skansenach informacji, jakie możemy zdobyć korzystając ze źródeł historycznych własnymi słowami wyjaśnia, historię nazywamy nauczycielką życia, że każda nowa epoka rozpoczyna się na skutek jakiegoś wielkiego odkrycia albo wydarzenia, takiego np., jak opanowanie przez ludzi umiejętności posługiwania się ogniem, wynalezienie pisma czy narodziny Chrystusa tradycji dla ciągłości historycznej wskazuje różnicę kalendarzem księżycowym i kalendarzem słonecznym uzasadnia, zabytki i źródła hist. należy chronić i zabezpieczać przed zniszczeniem omawia odkrycia grobowca Tutenchamona i podaje przykłady

2 cechy osobiste,społeczne podstawowe potrzeby prawa obowiązkiczłonków rodziny różnorodnych potrzeb prawa dziecka i prawa ucznia odróżnia postępowanie sprawiedliwe od niesprawiedliwego, czym jest osobowość rozróżnia cechy osobiste,społeczne pojęcie: społeczeństwo zadania samorządu uczniowskiego zachowania rówieśników, które mogą mieć wpływ na zachowanie innych proste przykłady uprzejmości i tolerancji porównuje siebie z innymi wskazuje podobieństwa i różnice z grupą rówieśników, co znaczy, że osobowość jest niepowtarzalna odróżnia dobro od zła, jakie wartości przekazuje nam szkoła, co oznacza, że rodzice są naszymi pierwszymi nauczycielami przykłady działalności samorządu uczniowskiego w szkole, co oznacza, żeludzie powinni być tolerancyjni wobec innych, czego uczymy się od innych pozytywnych i negatywnych zachowań, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły odróżnia i charakteryzuje różne potrzeby instytucje zajmujące się ochroną praw dziecka znalezionych tam przedmiotów pojęcie savoir-vivre tłumaczy, na czym polega różnica między tolerancją a obojętnością wobec drugiego własnymi słowami przedstawia swoje miejsce w społeczeństwie, odpowiada na pytanie, jakie ma prawa i obowiązki (jako syn/córka, uczeń, obywatel) zaspokajania podstawowych i wyższych potrzeb w życiu rysuje swój rodowód (najbliższej rodziny) pojęcie: legenda mapie region swojego zamieszkania i jego stolicę pamiątek rodzinnych pojęcie: genealogia rozumie pamiątek w kultywowaniu przeszłości mapie,wymienia co trzy regiony Polski i podaje ich stolice legendy związane z początkiem państwa polskiego, czym jest gwara co trzy przykłady potraw regionalnych definicję genealogia pojęcie: ród krótko omawia własnymi słowami, jaką wartość historyczną mają pamiątki rodzinne pojęcie: mała ojczyzna przykłady potraw regionalnych swoim regionie jako o małej ojczyźnie genezę symbolilokalnych, skąd się wzięły herby wie, skąd się wzięły nazwiska, jakie informacje przydatne historykowi możemy uzyskać od dziadków rysuje uproszczone drzewo genealogiczne swojego rodu swoim regionie jako o małej ojczyźnie odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości/ regionu gwar i wskazuje nazwisk: Kowalski, Młynarski, Górski formułuje pytania, jakie można zadać świadkowi ważnego wydarzenia historycznego opowiada, co dla niego oznacza pojęcie małej ojczyzny i jakie miejsce uznaje za swoją małą ojczyznę

3 co dwa przykłady tańców regionalnych gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą informacji na temat zwyczajów i tradycji, jakie mogą nam przekazać nasi dziadowie nazwę najbliższego muzeum regionalnego na mapie obszary, z których pochodzą genezę symboli lokalnych, skąd się wzięły herby, jakie obyczaje i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie,legendy, przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka,tańce, potrawyregionalne) mapie i wymienia sąsiadów Polski polskie symbole narodowe polskie święta narodowe zwierzęta udomowione przez pierwszenarzędzia używaneprzez pojęcie ojczyzny co trzy mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę, co oznacza, że język polski jest naszym językiemurzędowym polskie święta narodowe, podaje ich daty wykonuje hymn Polski imię i nazwisko autora słówmazurka Dąbrowskiego, że autor melodii nie jest znany mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę, gdzie znajdują się siedziby polskiego parlamentu i prezydenta narzędzi wytwarzanych przez ludzi pierwotnych, w jaki polskich symboli narodowych mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę wyjaśnia łacińskie określenie homo sapiens, na czym polegało epokowe, na czym polega stołeczny charakter Warszawy, w wielu miejscowościach znajduje się ulica Warszawska dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków) przebiegała ewolucja, jak zmieniała się jego postawa i mózg okolicznościach powstania polskiego hymnu narodowego koczownicze z życiem osiadłym ludzi,

4 wymienia najstarszych kronikarzy Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza legendy:o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu,Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim sposób odkrycie uprawy zboża zmieniło sposób życia ludzi pierwotnych, do czego służyły żarna produkty,które stanowiły pożywienie pierwotnego, wyjaśnia, w jaki sposób człowiek je zdobywał przedstawia zajęcia ludzi pierwotnych pojęcie legendy opowiada legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim mapie Gniezno i Kraków wydarzenie, jakim było opanowanie przez ognia, w jaki sposób człowiek wykorzystywał mięso,skórę i kości zabitych zwierząt różnicę opisywanymi w kronikach postaciami legendarnymi a historycznymi omawia funkcje legend dla budowania tożsamości narodu polskiego oddziela fakty historyczne od legend samodzielnie wypowiada się na temat, czy legendy mogą być dla nas źródłem historycznym zmiana trybu życia ludzi z koczowniczego na rolniczy miała bardzo duże dla rozwoju ludzkości najstarszych polskich kronikarzy w porządku chronologicznym,, kto według legendy dał początek dynastii piastowskiej postaci legendarnych i historycznych charakteryzuje wygląd grodu i podgrodzia osi czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne pojęcia gród, podgrodzie, plemię opisuje, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami grodu i podgrodzia osi czas, kiedy na ziemiach polskich, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przedwrogami, kim bylipanowie grodowi, jaką funkcję pełniłypodgrodzia nazw osad specjalizujących się w określonym rzemiośle życiu codziennym podgrodzia władcę, który zjednoczył część plemion zamieszkujących ziemie polskie gród jako ośrodek władzy książęcej główne grody zbudowane w czasach Mieszka I

5 budowano grody obronne towary, którymi handlowano na targach odbywających się w podgrodziach wygląd zamku opowiada, kto mieszkał w zamku i jak wyglądało życie codzienne zamku i podzamcza wygląd rycerskiej zbroi narzędzia stosowane w średniowiecznej wsi cep, radło, żarna rośliny uprawiane na wsi zboże, rośliny strączkowe: bób, fasola, groch zwierzęta hodowane na wsi: bydło, kozy, owce, świnie wygląd wsi średniowiecznej, z jakiego materiału budowano zamki średniowieczne czynniki, które decydowały o wyborze miejsca, w którym budowano zamek fosa, podzamcze, senior, trubadur, paź, giermek, porównuje gród i zamek wskazuje podobieństwa i różnice, kto mógł zostać rycerzem cechy charakteru, jakimi powinien odznaczać się rycerz Zawiszy Czarnym opowiada, jak wyglądało życie codzienne na wsi średniowiecznej zajęcia chłopów, do kogo należała ziemia uprawiana przez chłopów powinności chłopów wobec możnego pana i wobec Kościoła omawia funkcję herbu rycerskiego opisuje przebieg turnieju rycerskiego zadania giermka, co oznacza, że zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże, mury, baszty, fosę) opisuje przebieg pasowania na rycerza danina, post, dziesięcina, na czym polegała działalność dyplomatyczna Zawiszy Czarnego omawia funkcję herbu rycerskiego na wsi współcześnie i w średniowieczu wskazuje podobieństwa i różnice mapie historycznej Polski XIV wieku co trzy zamki średniowieczne, na czym polegał ścisły związek życia codziennego chłopów z przyrodą i porami roku chłopa i rycerza w średniowieczu, chłopi mieli praw spośród wszystkich stanów odróżnia na ilustracjach style na podstawie omawia co : tekstu źródłowego

6 architektury średniowiecznej styl romański i gotycki wygląd katedry na Wawelu i kościoła Mariackiego w Krakowie trzy różnice architekturą romańską a gotycką, ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych -podaje przykłady budowli romańskich i gotyckich w Krakowie sklepienie krzyżowe, witraż, rozetę, portal fundator, krypta, relikwie, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza opisuje, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry wawelskiej omawia udział szlachty i ludu w budowaniu kościołów główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie) opisuje na podstawie wygląd klasztoru wyjaśnia reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał, miniatura kopiowaniu i pisaniu ksiąg w średniowieczu, średniowieczne księgi były bardzo drogie opisuje postać św. Franciszka głoszonej przez nie niego nauce omawia życie codzienne zakonników, duchowni często byli doradcami, sekretarzami i wysłannikami dyplomatycznymi na dworach monarchów genezę jasełek i przedstawień pasyjnych opowiada, że wprowadzili je w Kościele katolickim franciszkanie samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia codziennego w zakonach stosuje reguła zakonna, kaznodzieja, zakon,klasztor, pergamin,inicjał fragmentu tekstu źródłowego wymienia zasady postępowania franciszkanów określenie benedyktyńska praca na podstawie omawia wygląd miasta budynków miejskich (kamienice, ratusz, kościół parafialny), do czego służył pręgierz wyglądało życie codzienne w średniowiecznym mieście miast z dawnych podgrodzi zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym, kto był właścicielem omawia zróżnicowanie miasta cech, burmistrz, rajca, rada miejska, pospólstwo, plebs, patrycjat miast z dawnych podgrodzi omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników -opowiada o mieszkańcach Krakowa sredniowiecznego porównuje wygląd miast współczesnych do miast wskazuje podobieństwa i różnice -wie kto i kiedy dokonał lokacji Krakowa

7 miast -opowiada o wyglądzie Średniowiecznego Rynku w Krakowie, kto nadawał miastom prawa -rozumie pojęcie :lokacja miasta (np.krakowa wyjaśnia, kim był Wit Stwosz opisuje wygląd ołtarza Wita Stwosza porównuje strój szlachecki i magnacki porównuje wygląd dworu szlacheckiego i pałacu magnackiego powstawał ołtarz mariacki zaznacza na osi wieki: XVI i XVII przywileje, pospolite ruszenie, szlachta, czeladź, magnateria, jakie obowiązki i przywileje miała szlachta, kto pracował w gospodarstwach należących do szlachty umieszcza na linii wiek XV i daty panowania Kazimierza Jagiellończyka detal, pracownia, rzemieślnik, artysta, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów, czym różniła się magnateria od szlachty wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim powstawał ołtarz Wita Stwosza, kto był jego fundatorem opisuje własnymi słowami fragment książki: Historia żółtej ciżemki przedstawiony w podręczniku formułuje wypowiedź ustną na temat różnorodności stanu szlacheckiego omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej, jakie informacje o życiu Krakowa można odnaleźć w ołtarzu Wita Stwosza, z jakiej grupy społeczeństwa wyłoniła się szlachta zbiera z różnych źródeł informacje na temat polskiej magnaterii wymienia najbardziej znane rody magnackie w Rzeczypospolitej XVII w. opisuje wygląd i życie codzienne w dziewiętnastowiecznym mieście wynalazki XIX wieku, jakich używamy do dzisiaj (np. żarówka, rower, aparat fotograficzny udogodnień miejskich wprowadzonych w XIX wieku wynalazki i osiągnięcia techniki XIX wieku opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, William Murdock, Tomasz Edison omawia, jak zmieniło się życie codzienne ludzi ludzi w XIX wieku i we wcześniejszych epokach omawia wynalezienia parowozu omawia genezę powstania fabryk i nowej klasy społecznej robotników opisuje zmiany w sposobach podróżowania w XIX wieku omawia wpływ wynalazków na poprawę jakości życia ludzi w XIX wieku