SMAKI POWIATU DRAWSKIEGO

Transkrypt

1 SMAKI POWIATU DRAWSKIEGO

2 Projekt, opracowanie graficzne i druk Przedsiębiorstwo Poligraficzno-Reklamowe Tongraf biuro@tongraf.pl Wydawca Przedsiębiorstwo Poligraficzno-Reklamowe Tongraf al. Wojska Polskiego Piła tel Wydano przy współpracy z pracownikami Wydziału Rozwoju i Promocji Starostwa Powiatowego w Drawsku Pomorskim: Agnieszką Brzeźniakiewicz, Jolantą Banaszek i Karoliną Podolską ISBN

3 SMAKI POWIATU DRAWSKIEGO

4

5 Z nieukrywaną przyjemnością pragnę przedstawić Państwu publikację pt. Smaki Powiatu Drawskiego. Jest to zbiór sprawdzonych przepisów na dania smaczne i proste, opracowany na podstawie materiałów nadsyłanych nam przez mieszkańców naszego powiatu. To niewielka skarbnica smaków, aromatów i kolorów, w której każdy miłośnik tradycyjnej, polskiej kuchni znajdzie coś dla siebie. Cieszy fakt, że nasza inicjatywa zyskała zainteresowanie i entuzjazm tak szerokiego grona lokalnych kucharzy - amatorów. Każdy z nich ma różne spojrzenie na gotowanie i myślę, że zostało to dokładnie odzwierciedlone w naszej książce. Wyrażam nadzieję, że przygotowywane przez nich potrawy zagoszczą również na Państwa stołach, a ich przyrządzanie stanie się prawdziwą przyjemnością. Stanisław Cybula Starosta Drawski

6 Kołduny drahimskie w rosole (barszczu) Autor : Ryszard Swęd Restauracja STARY DRAHIM, Czaplinek Składniki: mięso wołowe (tłuste, np. żebra) warzywa (jak na rosół) mąka czosnek przyprawy Wykonanie: Na mięsie wołowym gotujemy rosół wołowy, gdy mięso jest miękkie wyjmujemy i studzimy. Następnie mięso gotowane mielimy i przyprawiamy do smaku dodając czosnek, majeranek, sól, jak farsz do pierogów. Potem przygotowujemy ciasto na pierogi i wykonujemy małe kołduny (pierożki) nadziewając je wykonanym farszem i zagotowujemy w wodzie osolonej. Tak wykonane kołduny podajemy w ugotowanym rosole wołowym lub przygotowanym barszczu czerwonym. 6

7

8 Flaki z lina Autor: Ryszard Swęd Restauracja STARY DRAHIM, Czaplinek Składniki: lin świeży warzywa przyprawa do flaków Wykonanie: Gotujemy lina z warzywami tartymi, uważając, aby mięso nie rozpadło się, następnie wyjmujemy rybę, a wywar dogotowujemy do miękkości warzyw, w tym czasie oddzielamy w rybie ości od mięsa. Po stwierdzeniu miękkości warzyw dodajemy rozdrobnione mięso z lina, wykonujemy zasmażkę i przyprawiamy przyprawami do smaku. 8

9

10 Wykonanie: Zupa serowa z klopsikami Składniki: ½ kg mięsa mielonego 2-3 litry wody 3 duże marchewki 2 pory (białe części) dag pieczarek 6 serków topionych (bloczki) kremowe 1/3 szkl. śmietany 2 płaskie łyżeczki mąki sól, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy, koper, groszek ptysiowy lub grzanki. Mięso mielone doprawić solą, pieprzem, dodać jajko, ząbek czosnku, trochę bułki tartej ok. 2 łyżeczek. Z mięsa formować małe klopsiki. Wstawić wodę w garnku, dodać ziele angielskie, liść laurowy, 2 kostki bulionowe (rosół), pory pokroić w półtalarki, marchewkę pokroić w słupki o długości 5 cm. Do gotującej się wody wrzucić warzywa, dodać klopsiki i gotować 15 minut. Następnie dodać pieczarki pokrojone w plasterki i gotować 10 minut. Serki wrzucić do miski i dodać trochę wywaru z zupy, wymieszać, jak serki się rozpuszczą całość wlać do zupy. Śmietanę łączymy z mąką i zaprawiamy zupę, doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Podajemy z grzankami lub groszkiem ptysiowym. 10 Autor: Sylwia Szynal Drawsko Pomorskie

11

12 Zupa rybna Autor: Małgorzata Kozłowska Agroturystyka Ryby Lubie Lubieszewo Składniki: tuszki ryb (pstrąga, jesiotra i innych dostępnych w danym momencie) włoszczyzna papryka słodka pomidory i koncentrat pomidorowy pieczarki sól i pieprz Wykonanie: Gotujemy wywar z ryb i warzyw. Dodajemy pozostałe składniki. Na końcu należy zupę przyprawić do smaku. 12

13

14 Czarnina Składniki: mięso z kaczki na rosół warzywa (marchew, pietruszka, seler, por, cebula wg uznania) listek laurowy ziele angielskie majeranek czomber owoce suszone goździki sól i pieprz do smaku cukier ocet krew z kaczki Autor: Helena Skonieczko Koło Gospodyń Białozdrojanki Wykonanie: Gotujemy rosół z mięsa kaczki, dodajemy warzywa, listek laurowy, ziele angielskie. Z ugotowanego rosołu wykładamy mięso. Dodajemy suszone owoce, kilka goździków, czomber. Gotujemy jeszcze kilka minut. Do krwi dodajemy trochę wody, łyżkę mąki, roztrzepujemy i wlewamy do gotującego się wywaru. Solimy, pieprzymy do smaku. Następnie dodajemy cukier, ocet, aby czarnina była winna czyli słodko-kwaśna. Podajemy z makaronem albo z kluskami z ziemniaków. 14

15

16 Żurek w chlebie Autor: Elżbieta Chrzanowska Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: 500 ml zakwasu na żurek 1 l bulionu drobiowego 125 ml śmietany 2 marchewki majeranek 250 g mięsa mielonego 1 jajko ½ bułki namoczonej w mleku 1 cebula sól i pieprz do smaku Wykonanie: Zagotować bulion z marchewką, dodać zakwas, majeranek. Wyrobić farsz mięsny, formować pulpeciki. Następnie wrzucać do żurku, zagotować. 16

17

18 Kalafior w sosie jogurtowym Autor: Teresa Gawlik Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 kalafior 2 lub 3 pomidory 4 jajka sól do smaku słoiczek majonezu 1 jogurt naturalny pęczek szczypiorku Wykonanie: Kalafior opłukać, podzielić na różyczki i ugotować w osolonej wodzie. Gdy będzie miękki odcedzić i rozłożyć na półmisku. Ugotować jajka na twardo i podzielić na cztery części. Pomidory umyć, podzielić na ćwiartki. Na kalafiorze układać na przemian kawałki pomidora i jajka. Następnie jogurt wlać do miseczki, dodać majonez i dokładnie wymieszać. Doprawić solą, dodać szczypiorek. Wszystko polać na półmisku sosem, a wierzch posypać szczypiorkiem. 18

19

20 Kurki Jadzi w cieście francuskim Składniki: 100 ml wody 1/2 łyżeczki soli 200 g masła (miękkie w temp. pokojowej) 200 g mąki pszennej jasnej 50 g masła roztopionego w rondelku Farsz: Autor: Jadwiga Mikulska Sośnica (Gmina Wierzchowo) 0,5 kg kurek 1 cebula sól, pieprz do smaku oliwa do smażenia Wszystko dusimy na patelni. Tak przygotowany farsz nakładamy na wycięte paski, zwijamy w rulonik i zapiekamy w piekarniku ok. 20 minut w temperaturze 180 stopni. Wykonanie: Do miski wsypujemy mąkę, dodajemy wodę, sól i roztopione masło (50 g). Mieszamy. Przekładamy na blat i podsypując mąką (by się nie kleiło) wyrabiamy. Zawijamy w folię i chowamy do lodówki. Ciasto warto spłaszczyć, potem schłodzone będzie łatwiej wałkować. Po 2 godzinach wyjmujemy, wałkujemy na prawie kwadrat. Kładziemy kostkę miękkiego masła na środku. Zawijamy boki, a potem górę i dół kopertowo. Wałkujemy tak złożone ciasto, by miało długość 3 razy większą niż szerokość. Składamy na trzy i do lodówki na 1-2 godziny (ma być zimne). Wyjmujemy, przekręcamy o 90 i znowu wałkujemy. Ma być 3 razy dłuższe niż szersze. Składamy ponownie i chowamy do lodówki. Tę czynność powtarzamy 6 razy, czyli wyjmujemy, wałkujemy, składamy i do lodówki na 1-2 godziny. Po tym czasie ciasto jest gotowe. Przed użyciem powinno być schłodzone. 20

21

22 Parówki w cieście naleśnikowym Teresy Autor: Teresa Gawlik Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: 3 jajka 150 ml mleka 50 ml wody 20 dag maki 2 łyżki oleju szczypta soli Wykonanie: Ciasto zmiksować na jednolitą masę, po czym usmażyć naleśniki. Na każdy usmażony naleśnik nałożyć po dwa plastry żółtego sera Gouda, na ser parówkę i następnie zwinąć w rulon. Przygotować panierkę z ¾ szklanki mąki krupczatki i ¾ szklanki bułki tartej. Rozbić 1 jajko, ubić widelcem na talerzu i kolejno maczać naleśnik w jajku i panierce, a następnie smażyć na rozgrzanej z tłuszczem patelni na złoty kolor. 22

23

24 Pasztet z dzika Joli Autor: Jolanta Banaszek Nowe Laski (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1,5 kilograma boczku 2 kilogramy karkówki z dzika 2 kilogramy wątroby z dzika 4 marchewki 3 cebule duża pietruszka 1 seler ok. 0,5 kg 4 listki laurowe, 3 garście grzybów suszonych ziele angielskie wg uznania pieprz ziarnisty wg uznania 10 jaj 3 suche kajzerki gałka muszkatołowa imbir mielony sól pieprz, kilka plasterków boczku lub słoniny do wyłożenia foremek Wykonanie: Boczek i karkówkę z dzika umyć, włożyć do garnka, zalać zimną wodą (tyle, aby zakrywała mięso), dodać przyprawy, warzywa i grzyby. Gotować na niewielkim ogniu do miękkości. Wyjąć mięso i grzyby. Wywar przecedzić i włożyć do niego suche kajzerki. Wątrobę zaparzyć ok. 0,5 godziny. Wszystko zemleć przez maszynkę, dodać sól, pieprz, startą gałkę muszkatołową i imbir do smaku. Zawsze próbuję masę mięsną, ale robię to przed dodaniem jajek. Następnie dodać jajka i dokładnie wyrobić. Formy do pieczenia wyłożyć papierem, na dnie ułożyć cienkie plasterki słoniny, układać masę mięsną. Wygładzić mokrą dłonią. Piec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni około godziny. 24

25

26 Pieczeń z dzika z gruszkami Babci Basi Autor: Barbara Banaszek Garbowo (Gmina Wierzchowo) Składniki: 2 kg szynki z dzika (może być też wieprzowa) sól pieprz kilkanaście ziaren jałowca listek laurowy czosnek majeranek 6 szt. średnich gruszek 1 flaszka wina półwytrawnego lub wytrawnego Wykonanie: Mięso umyć, osuszyć papierowym ręcznikiem, natrzeć solą i majerankiem, czosnek pokroić w plasterki, obłożyć mięso, dodać jałowiec i listek, posypać pieprzem, odstawić w chłodne miejsce na całą noc. Na drugi dzień mięso wsadzić do rękawa foliowego, dokładnie zawiązać, piec w temp C około 60 min. 26

27

28 Tort z wątróbek kurzych Autor: Halina Mazurkiewicz Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: ½ kg wątróbki kurzej 2 jajka 1 szklanka mleka 4 łyżki stołowe mąki 1 średnia cebula pieprz i sól do smaku 2-3 ząbki czosnku Wykonanie: Wątrobę zemleć przez maszynkę, dodać wszystkie produkty, zmiksować, czosnek przecisnąć przez praskę. Upiec na oleju 10 krążków, ostudzić. Posmarować każdy placek, nie za grubo, majonezem. Ułożyć jak tort. Na wierzch zetrzeć trochę żółtego sera i 1 jajko ugotowane na twardo. 28

29

30 Prażuchy Czesi Składniki: 1 kg ziemniaków 4 łyżki czubate mąki wrocławskiej 1 łyżka soli Wykonanie: Ziemniaki gotujemy w osolonej wodzie na półmiękko. Następnie wsypujemy mąkę i gotujemy jeszcze pod przykryciem kilka minut. Po ugotowaniu ugnieść dobrze pałką, formować kuleczki i okrasić boczkiem lub kiełbaską usmażoną na tłuszczu z cebulką. Uwaga potrawa bardzo łatwo się przypala. 30 Autor: Czesława Długołęcka Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Kapusta zasmażana Składniki: 1 kg kapusty kiszonej 1 szklanka oleju 1 duża cebula sól, pieprz do smaku Wykonanie: Kapustę i cebulkę przesmażyć na oleju do uzyskania koloru złotego. Następnie przykrywamy kapustę i dusimy do miękkości. Doprawiamy solą, pieprzem do smaku.

31

32 Kurczak faszerowany Składniki: 1 duży kurczak 30 dag mięsa drobiowego 3 szt. wątroby kurczaka dag pieczarek 3 łyżki stołowe bułki tartej 1 jajko garść pietruszki mleko sól pieprz papryka słodka Autor: Jolanta Świercz z Drawska Pomorskiego Wykonanie: Z kurczaka usunąć kości i przyprawić go solą, pieprzem i papryką słodką, po czym odstawić do lodówki na 3 godziny. W czasie kiedy kurczak przechodzi smakiem, zaczynamy robić farsz. Na początku należy ugotować i zmielić 30 dag mięsa drobiowego. Wątroby z kurczaka pokroić w kostkę i podsmażyć. Na osobnym naczyniu podsmażamy pokrojone w kostkę pieczarki. Bułkę tartą namaczamy w mleku. Wszystkie powyższe składniki mieszamy razem, po czym dodajemy jajko, garść pokrojonej pietruszki oraz sól i pieprz wedle uznania. Mieszamy. Farsz wykładamy na wcześniej przygotowanego kurczaka i zwijamy go jak roladę. Całość wkładamy do żaroodpornego naczynia i umieszczamy w piekarniku rozgrzanym do 180 stopni C. Pieczemy przez 1 godzinę. 32

33

34 Roladki z kurczaka Autor: Teresa Gawlik Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: 2 płaty z piersi kurczaka 20 dag sera Gouda 2 jajka Wykonanie: Piersi z kurczaka przekroić w poprzek i rozbić jak na kotlety schabowe. Posolić, położyć ser i zwinąć w roladkę. Jajko roztrzepać i obtoczyć w mące kukurydzianej i obsmażyć z obydwu stron. 34

35

36 Pierogi drożdżowe inaczej Autor: Jadwiga Mikulska Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 płat fileta z kurczaka ½ kapusty pekińskiej ½ puszki kukurydzy 1 cebula 1 szt. papryki czerwonej 1 przyprawa do gyrosa 30 dag pieczarek Ciasto: 3 żółtka ½ kg mąki ¼ margaryny 1 szkl. mleka 5 dag drożdży Wykonanie: Składniki na ciasto zagnieść i odstawić na 20 min. Filet z kurczaka pokroić w małą kostkę i oprószyć przyprawą gyros. Usmażyć na małej ilości oleju. Kapustę pokroić w cienkie paski, paprykę umyć i usunąć gniazda nasienne. Pokroić w kostkę. Cebulę i pieczarki pokroić w kostkę i podsmażyć na małej ilości oleju. Do mięsa dodać podsmażone pieczarki z cebulą, papryką, kukurydzą i kapustą. Wszystko dusić przez 2 min. Następnie przygotowane ciasto rozwałkować i wykrawać większe krążki, nakładać farsz i kleić jak pierogi. Tak przygotowane pierogi smażyć raz na jednej raz na drugiej stronie na głębokim tłuszczu. Najlepiej smakują z ketchupem i sosem czosnkowym. 36

37

38 Pierogi ruskie Autor: Henryka Ogorzałek Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 kg ziemniaków gotowanych 30 dag twarogu Ciasto na pierogi: 500 g mąki pszennej 220 ml wody 1 żółtko 1 łyżeczka masła ¼ łyżeczki soli Wykonanie: Ziemniaki kręcimy przez maszynkę lub wyciskamy przez praskę. Tak samo postępujemy z twarogiem. Do zmielonych składników dodajemy zasmażkę zrobioną z przesmażonej cebuli przyprawionej solą i pieprzem. Do miski wrzucamy mąkę, wlewamy gorącą (nie wrzącą) wodę, jajko, łyżkę masła, dodajemy sól i mieszamy. Wyrabiamy i wałkujemy cienki placek. Wycinamy w cieście kółka, z których będziemy formować pierogi. Nakładamy łyżką farsz i lepimy pierogi. Po czym zagotowujemy wodę z solą i oliwą (1 łyżka). Delikatnie mieszamy, aby nie uszkodzić ciasta. Pierogi możemy wyciągnąć ok. 2 minuty po tym, jak wypłyną. 38

39

40 Pierogi z kapusty świeżej i jajek Autor: Helena Sajchta Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Ciasto na pierogi: 500 g mąki pszennej 220 ml wody 1 żółtko 1 łyżeczka masła ¼ łyżeczki soli Farsz: 300 g kapusty 1 cebula 1,5 szklanki wrzątku sól i pieprz oliwa 2 jajka Wykonanie: Cebulę podsmażamy na oliwie, następnie dodajemy kapustę. Dodajemy szczyptę soli i pieprzu, następnie dolewamy 1,5 szklanki wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na średnio-małym ogniu. Do miski wrzucamy mąkę, wlewamy gorącą (nie wrzącą) wodę, jajko, łyżkę masła, dodajemy sól i mieszamy. Wyrabiamy, a następnie dzielimy na mniejsze części i wałkujemy cienki placek. Wykrawamy szklanką kółka, nakładamy farsz i formujemy pierożki. 40

41

42 Pierogi z farszem z pstrąga Autor: Małgorzata Kozłowska Agroturystyka Ryby Lubie Lubieszewo Ciasto na pierogi: 500 g mąki pszennej 220 ml wody 1 żółtko 1 łyżeczka masła ¼ łyżeczki soli Farsz: 1 kg wędzonego pstrąga jajko por lub cebula pieprz Wykonanie: Oddzielamy skórę i ości od mięsa ryby, następnie wędzoną rybę mielimy. Dodajemy jajko, pokrojony w kosteczkę por lub cebulę oraz pieprz do smaku. Pierogi mogą być gotowane lub smażone. 42

43

44 Wykonanie: Szczupak faszerowany Składniki: szczupak ok. 1,5-2 kg 1 czerstwa bułka namoczona w mleku 1 jajko 1 cebula, 1 marchewka, natka pietruszki sól, pieprz, olej, Vegeta Autor: Ewelina Lorek Sołectwo Linowno Szczupaka całego z głową i ogonem wypatroszyć wzdłuż brzucha. Oddzielić mięso od skóry, nie obcinając głowy i ogona, starając się nie uszkodzić skóry. Mięso i odciśniętą bułkę zmielić w maszynce przez sito. Do masy dodać całe jajko, cebulę pokrojoną w kostkę, podsmażoną na oleju, doprawić do smaku solą i pieprzem, dodać pokrojoną pietruszkę i startą marchewkę i wymieszać. Ułożyć masę w skórze, uformować kształt ryby i zaszyć. Całość zawijamy w gazę i wkładamy do gorącej wody. Woda musi być dobrze przyprawiona ja dodaję włoszczyznę, sól oraz Vegetę. Parzymy rybę 20 minut na małym ogniu (mięso ryby jest delikatne i nie można go gotować zbyt długo i w zbyt wysokiej temperaturze). Po tym czasie zestawić z ognia. Po minutach wyjąć rybę z wody. Przestudzić, delikatnie usunąć gazę i zostawić do ostygnięcia. Po całkowitym ostygnięciu można kroić np. w plastry lub według własnego uznania. Wywar z ryby może świetnie posłużyć do zrobienia galarety. Ułożoną rybę można udekorować i zalać galaretą. Smacznego. 44

45

46 Wykonanie: Pstrąg prosto z pieca Składniki: 2 nieduże pstrągi 3 ziemniaki 2 gałązki pomidorów koktajlowych 1 żółta papryka 1 brokuł Autor: Małgorzata Kozłowska Agroturystyka Ryby Lubie Lubieszewo 1 cukinia 1 cytryna koperek, natka pietruszki 2-3 ząbki czosnku 1 szklanka oliwy 2 łyżki soku z cytryny sól, pieprz Skórę ryby natnij nożem w 3-4 miejscach. Posól i posyp pieprzem, a także w środku. Cytrynę pokrój w plasterki i włóż ją z koperkiem oraz natką do środka. Odłóż rybę w chłodniejsze miejsce. Brokuł podziel na różyczki. Ziemniaki obierz i pokrój w plasterki. W plasterki pokrój też cukinię. Paprykę podziel na paski, pomidory umyj. Do rękawa do pieczenia włóż porcję warzyw doprawionych solą i pieprzem. Na nich ułóż rybę. Dodaj nieobrane ząbki czosnku. Całość skrop oliwą. Zamknij rękaw z obu stron. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 190 stopni Celsjusza na 40 minut. Rybę podawaj w rękawie, by nie straciła aromatu i soków z pieczenia. Smacznego. 46

47

48 Pstrąg w migdałach Autor: Ewelina Lorek Sołectwo Linowno Składniki: 1 kg pstrąga 15 dag płatków migdałów 2 jajka, cytryna, mąka, bułka tarta, sól, pieprz, papryka słodka, estragon, olej Wykonanie: Pstrągi myjemy i usuwamy skrzela, robimy marynatę z soli, cytryny, oleju, papryki słodkiej i estragonu, mieszamy. Do marynaty dodajemy pstrąga i odstawiamy na 1 godzinę lub na noc. Na talerzach przygotować mąkę, wbite i roztrzepane 2 jajka, bułkę wymieszaną z migdałami. Rybę dokładnie obtoczyć w mące, jajku i bułce z migdałami. Smażyć na mocno rozgrzanym oleju po obu stronach, aż do uzyskania pięknej złotej barwy. Rybę ułożyć na półmisku, podawać z frytkami lub ziemniakami. 48

49

50 Pstrąg po rybacku Autor: Małgorzata Kozłowska Agroturystyka Ryby Lubie Lubieszewo Składniki: duża sztuka pstrąga min. 1 kg sok z cytryny ok ml pieprz sól główka czosnku olej Wykonanie: Duże sztuki pstrąga należy oczyścić i wyfiletować; filety obtoczyć solą i świeżo zmielonym pieprzem (dużo pieprzu), odstawić do lodówki na 24 h. Następnie kroimy filety w kostkę (1,5-2 cm) i z dodatkiem czosnku (dość dużo) umieszczamy w słoiczkach 0,2 l. Produkt zalewamy sokiem z cytryny, ok. 20 ml na słoiczek i do pełna uzupełniamy naczynie olejem. Konsumować można już następnego dnia, ale smaczniejszy jest 2-3 dni po przyrządzeniu, kiedy już dobrze zapozna się z przyprawami. Tak zamarynowanego pstrąga można przechowywać do 3 tygodni w lodówce. 50

51

52 Kotlety rybne w zalewie pomidorowej Składniki kotlety 2 kg płotek sparzonych i obranych z ości (może też być dorsz, morszczuk) 1 czerstwa bułka 1 jajko olej przyprawy wedle uznania, ważne by nadały wyrazisty smak kotletom (np. majera nek, sól, chili, pieprz) Autor: Stanisława Antczak Sołectwo Linowno Składniki zalewa: 3 duże cebule 1 słoiczek koncentratu pomidorowego około 0,5 litra gorącej wody sól, pieprz, szczypta cukru Wykonanie: Ze składników na kotlety uformować nieduże kotleciki i smażyć z obu stron na rozgrzanym oleju na bardzo głębokiej patelni. Usmażone kotleciki odłożyć na bok, a na oleju z ich smażenia zeszklić pokrojoną w kostkę cebulę (w razie potrzeby można dolać oleju). Gdy cebulka będzie już miała złoty kolor wlać na patelnię 0,5 l gorącej wody i razem wymieszać. Dodać resztę składników zalewy. Po doprowadzeniu zalewy do wrzenia gotować jeszcze przez 20 minut. Wyłożyć na miseczkę kotlety i wlać zalewę. Smacznego! 52

53

54 Sieja w białym winie Autor: Ryszard Swęd Restauracja STARY DRAHIM, Czaplinek Składniki: sieja warzywa białe wino, sól, pieprz, przyprawy Wykonanie: Rybę dzielimy w dzwonka, solimy i smażymy. Jednocześnie przygotowujemy wywar z warzyw (warzywa tarte) dodajemy przyprawy do smaku i gotujemy do miękkości warzyw. Przy końcu dodajemy białe wino. Następnie układamy w rondlu rybę i przekładamy warzywami ugotowanymi, następnie zalewamy wywarem i odstawiamy na 48 godzin. 54

55

56 Pasztet z pstrąga Autor: Małgorzata Kozłowska Agroturystyka Ryby Lubie Lubieszewo Składniki: 4 szt. gotowanego pstrąga 1-2 jajka duża bułka przyprawy (sól, pieprz, papryka mielona) Wykonanie: Gotowaną rybę mielimy. Dodajemy jajko, namoczoną bułkę i przyprawy. Całość przekładamy do foremki i zapiekamy przez ok. 45 minut w temp. 200 stopni C. 56

57

58 Kaczka faszerowana w jabłkach Przygotowanie farszu: Wątróbkę, mielone mięso z cebulą przepuszczamy przez maszynkę. Żółtka oddzielamy od białek, z białek ubijamy sztywną pianę i razem z żółtkami dodajemy do farszu. Przyprawiamy solą, pieprzem i gałką muszkatołową, dodajemy natkę pietruszki i bułkę tartą. Dokładnie mieszamy. Wykonanie: Kaczkę myjemy, kroimy wzdłuż piersi, wycinamy i oddzielamy cały korpus, pozostawiając mięso wraz ze skórą. Pomijamy udka i skrzydełka. Wnętrze kaczki odpowiednio solimy i rozpościeramy mieszanką przypraw. Kaczkę nadziewamy farszem i zszywamy nicią. Pieczemy 2 godziny w temp. 160 stopni. Po pierwszej godzinie do naczynia odlewamy tłuszcz, który wydostał się z kaczki i wlewamy do brytfanny szklankę bulionu. Przez następną godzinę, co 15 min. polewamy kaczkę zebranym uprzednio tłuszczem. 10 min. przed końcem pieczenia, układamy jabłuszka wokół kaczki. Po upieczeniu wyciągamy nici. Kroimy kaczkę: osobno udka, skrzydełka, szyja, a korpus w poprzek. Podajemy kaczkę z jabłuszkami z domową żurawiną. 58 Składniki: Autor: Teresa Kondzierska Folwark Karpno ok. 2 kg kaczka 200 g wątróbki drobiowej 300 g mięsa mielonego 3 jajka 120 g margaryny 3/4 szklanki bułki tartej ½ szklanki posiekanej natki pietruszki posiekana cebula małe jesienne jabłuszka żurawina domowa szklanka bulionu z drobiu 2 łyżki oleju 2 łyżeczki gałki muszkatołowej sól i pieprz mieszanka przypraw: ½ główki czosnku porozcierać z papryką słodką i ostrą, imbir, cynamon.

59

60 Ciasto krówkowosłonecznikowe Autor: Halina Mazurkiewicz Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 szkl. cukru 1 szkl. mąki krupczatki lub tortowej 3 łyżki kakao 1 łyżka proszku do pieczenia Masa: ½ kg słonecznika 8 łyżek cukru 1 kostka margaryny 0,5 kg masy krówkowej (gotowej) Wykonanie: Utrzeć margarynę, dodać masę krówkową dalej miksować przez 3 minuty. Słonecznik z cukrem i 10 dag margaryny wrzucić na patelnię i prażyć na małym ogniu do uzyskania brązowej barwy słonecznika. Biszkopt przekroić, spodnią część ciasta posmarować połową masy, posypać uprażonym słonecznikiem lekko wystudzonym, przykryć drugą połową ciasta, posypać równo resztą słonecznika. 60

61

62 Ciasto porzeczkowo- -serowe Eli Autor: Elżbieta Chrzanowska Sośnica (Gmina Wierzchowo) Składniki: ½ szklanki mąki pszennej ½ szklanki mąki ziemniaczanej ¾ szklanki cukru 2 łyżki wody 1 łyżeczka proszku do pieczenia 5 jaj Krem: ¾ szkl. oleju ½ szkl. wody 1 szkl. cukru 3 łyżki kakao Wszystko zagotować i pozostawić do wystudzenia Bita śmietana: ½ litra śmietany 30% lub 36% 1 łyżka cukru pudru 2 fixy do śmietany Śmietanę ubić z cukrem dodając fixy Wykonanie: Oddzielić żółtka od białek. Białka ubić na sztywną pianę. Ubijając dodawać stopniowo cukier i po jednym żółtku. W miseczce wymieszać obie (przesiane) mąki z proszkiem do pieczenia. Dodawać porcjami do masy jajecznej, delikatnie mieszając łyżką drewnianą. W międzyczasie dodawać wodę. Foremkę wysmarować masłem lub margaryną i posypać bułką tartą lub mąką. Gotowe ciasto przełożyć do foremki i piec w nagrzanym piekarniku ok. 30 min. w temperaturze 180 C. Biszkopt należy piec od razu po przygotowaniu w nagrzanym piekarniku. Nie wolno otwierać piekarnika. Pod koniec pieczenia sprawdzić wykałaczką, czy biszkopt jest gotowy. Wykałaczka powinna pozostać sucha. Upieczony biszkopt najlepiej pozostawić na parę minut w piekarniku. Gdy lekko przestygnie, wyciągnąć go, odciąć ciasto od blaszki i odwrócić do góry nogami na blat wyłożony papierem do pieczenia. W ten sposób uzyskamy płaski biszkopt. Papier do pieczenia zapobiega przyklejeniu się ciepłego biszkoptu do blatu. Etap końcowy upieczone i wystudzone ciasto przekroić na pół. Jedną część posmarować dżemem z czarnej porzeczki i wyłożyć serek, drugą część posmarować dżemem i wyłożyć śmietanę. Wierzch można posypać startą czekoladą. 62

63 Masa serowa: ½ serka homogenizowanego waniliowego 1 kostka masła 6 łyżek cukru pudru 1 fix do śmietany Masło utrzeć z cukrem pudrem i stopniowo dodawać po łyżce serek, a na koniec dodać fix

64 Tort Babci Heni Autor: Henryka Ogorzałek Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: Krem: 1 szkl. mąki tortowej 1 kostka masła 1 szkl. cukru 3 kostki margaryny tortowej ½ szkl. mąki ziemniaczanej 1 szkl. cukru pudru 1 łyżeczka proszku do pieczenia 1 jajo całe 6 jaj 2 cytryny 1 cukier waniliowy Wszystko razem ucieramy na jednolitą masę, po czym dodajemy sok z cytryny ciągle Poncz: mieszając 100 g spirytusu 30 g wody przegotowanej 1 olejek rumowy lub arakowy 2 łyżki cukru Wszystkie składniki łączymy i nasączamy ciasto tortowe Wykonanie: Jaja z cukrem i cukrem waniliowym ubić. Do ubitych jaj wsypujemy mąki zmieszane z proszkiem i wszystko razem mieszamy. Tak przygotowaną masę wlewamy do formy tortowej i pieczemy 30 minut. 64

65

66 Ciasto marzenie Ciasto kruche: 2,5 szkl. mąki pszennej 0,5 szkl. cukru 3 łyżki miodu 1 jajko 1 łyżeczka wody 15 dag margaryny Wszystkie składniki zagnieść, podzielić na 2 części i upiec oddzielnie na jednakowych blachach. Czas pieczenia 15 minut, w temp C Biszkopt: 4 jajka 0,5 szkl. mąki pszennej 0,5 szkl. mąki ziemniaczanej 1 szkl. cukru 1 łyżeczka proszku do pieczenia 2 łyżki kakao Z podanych składników upiec biszkopt Autor: Sylwia Szynal Drawsko Pomorskie Masa: 1,5-2 szkl. śmietany kremówki 3 łyżki żelatyny 1 puszka mleka skondensowanego słodzonego (gotowanego przez 3 godziny) Schłodzoną kremówkę ubić, jak będzie już ubita na sztywno dodajemy stopniowo masę krówkową, cały czas ubijając. Następnie dodajemy żelatynę, którą wcześniej moczymy w 1/3 szkl. wody. Łączymy masę z żelatyną i gotowe Sposób ułożenia ciasta: Na pierwszy placek miodowy rozsmarowujemy połowę masy, na to biszkopt, znów masa, drugi placek miodowy i na wierzch masa, którą posypujemy obficie kakao. Można posypać uprażonymi płatkami migdałowymi. 66

67

68 Sernik na zimno z galaretką i owocami Autor: Agnieszka Brzeźniakiewicz z Drawska Pomorskiego Składniki: 1 wiaderko twarogu 1 kg 1 paczka herbatników 6 galaretek (2 czerwone, 2 zielone, 2 żółte) Wykonanie: Na blaszkę rozkładamy herbatniki. Twaróg z wiaderka dzielimy na 2 części. Dwie galaretki czerwone rozpuszczamy w 3 szklankach gorącej wody i odstawiamy do ostygnięcia. Dwie galaretki zielone również rozpuszczamy w 3 szklankach gorącej wody i odstawiamy. Pozostałe 2 żółte galaretki rozpuszczamy w 3 szklankach wody i odstawiamy do przestygnięcia. Kiedy galaretki zaczną tężeć, dodajemy do jednej porcji twarogu czerwone galaretki, a do drugiej porcji twarogu zielone galaretki. Każdą z porcji miksujemy mikserem po około 3 minuty. Czerwoną masę wylewamy na herbatniki i wkładamy do lodówki na 10 minut. Potem wylewamy zieloną masę i wstawiamy do lodówki. Na koniec wylewamy trzecią warstwę tężejącej galaretki. Na to można ułożyć owoce (ja dałam ananasa z puszki). Wstawiamy do lodówki aż stężeje. Smacznego. 68

69

70 Ogórki w zalewie pomidorowokeczupowej Autor. Wanda Nagórska Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 4 kg ogórków 3 łyżki soli 3 duże cebule 4 ząbki czosnku 1 szklanka octu 1 szklanka oleju 1 słoiczek keczupu 1 słoiczek przecieru pomidorowego Wykonanie: Ogórki obrać, pokroić w plasterki, posolić i odstawić na pół godziny. Cebulę obrać i pokroić w kostkę. Czosnek pokroić w plasterki. Wodę z ogórków zlać do garnka, dodać ocet, cukier, olej, keczup, przecier pomidorowy, cebulę, czosnek. Gotować 5 minut. Zalewę ostudzić! Przestudzoną zalewę wlać do ogórków dobrze wymieszać i przekładać do słoików i gotować 15 minut. 70

71

72 Przecier paprykowy Grażki Autor: Marta Krasoń Czaplinek Składniki: 3 kg papryki czerwonej słodkiej 0,2 kg papryki ostrej 3 słoiczki koncentratu pomidorowego po 200 g 0,5 kg cukru 1 szklanka octu 1 szklanka oleju 4 łyżki soli 5 listków liścia laurowego 3 główki czosnku Wykonanie: Paprykę miksujemy lub mielimy przez maszynkę. Dodajemy koncentrat pomidorowy i pozostałe składniki, zostawiając na sam koniec czosnek przepuszczony przez praskę. Następnie gotujemy przez 15 minut, po czym dodajemy czosnek i gotujemy jeszcze przez kolejne 15 minut. Po ugotowaniu przekładamy do słoiczków 200 gramowych. Pasteryzujemy ok. 15 minut. 72

73

74 Rajskie jabłuszka w miłosnej zalewie Autor. Nadia Belkessam Folwark Karpno Składniki: 1 kg rajskich jabłuszek zerwanych wraz z ogonkami 1,5 kg cukru 2 szkl. wody 3 kawałki kory cynamonowej 1 łyżeczka goździków 1 pomarańcza 2 łyżki miodu 2 łyżeczki papryki cayenne Wykonanie: Jabłuszka umyć w zimnej wodzie, każde jabłuszko nakłuć ok. 8 razy przez środek drewnianą wykałaczką. Należy włożyć jabłuszka do głębokiego garnka, zalać zimną wodą i podgrzewać na bardzo małym ogniu do zagotowania. Starać się nie dopuszczać do pękania skórki. Kiedy lekko zmiękną, odcedzić wodę i zostawić owoce do wystudzenia. Ugotować syrop: 1,5 kg cukru, kora cynamonowa, goździki, miód, skórka pomarańczowa, papryka cayene. 74

75

76 3 x M Autor: Bolesława Płachta Koło Gospodyń Białozdrojanki Składniki: 15 szt. listków mięty 14 listków melisy 15 listków monardy 1 łyżeczka syropku z róży lub płatki z róży Wykonanie: W jednakowej proporcji wrzucić do szklanego dzbanka świeże lub suszone listki wymienionych składników. Zalać wrzątkiem na 10 minut. Można dodać 1 łyżeczkę syropku z płatków dzikiej róży lub owoców suszonych. Ten niedoceniony napój jako lek działa uspokajająco, rozgrzewająco, rozkurczająco, przeciwbólowo i orzeźwiająco. Polecamy jako napój życia! Wyśmienity na upalne dni i zimowe wieczory. 76

77

78 Miód Miód jest jedną z najcenniejszych i niepowtarzalnych substancji odżywczych, jakich dostarcza nam natura. Jego właściwości bakteriobójcze i uodparniające są znane ludzkości od 4 tysięcy lat i już starożytni potrafili wykorzystać jego leczniczą siłę. Aby miód był w pełni przyswojony przez organizm, należy łyżkę stołową miodu rozpuścić w ciepłej wodzie (pół szklanki) i postawić na 12 godzin w temperaturze pokojowej, żeby wystąpiła dyspersja (rozpad) sacharozy na cukry proste (glukozę, fruktozę). Miód w kosmetyce W spożywaniu miodu kryje się tajemnica cery bez skazy. Miód zmiękcza skórę i pomaga jej zachować wilgoć. Miód dobrze robi również włosom. Można samemu przygotować w domu odżywczą kurację. Na rozdwojone końce pomoże wcieranie mieszanki składającej się z łyżki miodu, łyżki octu oraz 2 łyżek olejku migdałowego lub z jojoby. Skóra na łokciach ma tendencję do przesuszania się. Staje się wtedy szorstka i łuszcząca. Zmiękczy ją, wygładzi i uelastyczni 20-minutowy okład z łyżki miodu, 3 łyżek jogurtu, jednego żółtka oraz pół łyżeczki octu winnego z jabłek. 78

79 Leczymy miodem BEZSENNOŚĆ: spożyć przed snem 1-2 łyżeczki. CHOROBY WRZODOWE: pić ciepły roztwór miodu 1 godzinę przed posiłkiem i 3 godziny po posiłku (nie pić zimnego roztworu, który może drażnić śluzówkę żołądka). ODMROŻENIA I POPĘKANIA SKÓRY: 8 gramów gliceryny zmieszać ze 100 gramami miodu. Smarować skórę. SCHORZENIA WĄTROBY: Napój miodowo-cytrynowy: do pół szklanki wody dodać dwie łyżeczki miodu i sok z połówki cytryny. SCHORZENIA NEREK: herbata z owoców róży z miodem. WYSYPKI i EGZEMY: 100 g pokrojonych płatków róży zalać 500 g 65% alkoholu. Po 24 godzinach przefiltrować, dodać 900 g miodu i 100 g gliceryny pozostawić w temperaturze pokojowej do czasu odparowania do uzyskania wagi 1 kg. WYCZERPANIE PSYCHICZNE: szklankę kefiru zmieszać z jedną łyżką stołową miodu, dwiema łyżkami płatków owsianych i jednym surowym żółtkiem. 79

80 Miód lipowy Miód lipowy w stanie płynnym ma barwę od zielonkawożółtej do jasnobursztynowej. Po skrystalizowaniu od białożółtej do złocistożółtej. W wyniku krystalizacji przyjmuje postać drobnoziarnistą, niekiedy krupkowatą. W smaku jest słodki, dość ostry, często z gorzkawym, lekko miętowym, posmakiem. Miód lipowy ze względu na różnorodność zawartych w nim składników oraz korzystne cechy organoleptyczne znajduje szerokie zastosowanie zarówno w odżywianiu, jak i w lecznictwie. Miód lipowy jest bogaty w enzymy, odznacza się wysoką aktywnością antybiotyczną. Iwona i Andrzej Pokorscy z Czaplinka 80

81 Miód gryczany Miód gryczany jest typowym ciemnym miodem letnim, patoka ma barwę ciemnoherbacianą do brunatnej. Po skrystalizowaniu przyjmuje barwę brązową. Ma bardzo intensywny zapach kwiatów gryki. Smak charakterystyczny: ostry, słodki i lekko drapiący. Pod względem smaku i aromatu jest bardzo specyficzny i dlatego wyczuwalny jest w miodach nawet z niewielką domieszką nektaru gryki. W składzie chemicznym miodu gryczanego stwierdza się dużą ilość fruktozy. Znaczne ilości magnezu, żelaza i innych biopierwiastków, co jest charakterystyczne dla ciemnych miodów. Stwierdza się także stosunkowo dużą ilość witaminy C oraz witamin B. Miód gryczany odznacza się znaczną kwasowością, stwierdza się wyjątkowo dużą ilość białka. Jako miód letni bogaty jest w liczne enzymy. Iwona i Andrzej Pokorscy z Czaplinka 81

82 Miód wielokwiatowy Miód wielokwiatowy może mieć różną barwę, od jasnokremowej do herbacianej. Po skrystalizowaniu ma zabarwienie od jasnożółtego lub jasnoszarego do jasnobrązowego. Zapach miodu wielokwiatowego jest raczej silny, podobny do zapachu wosku pszczelego. W smaku jest bardzo zróżnicowany, zależnie od składu nektaru, słodki, łagodny do ostrego z posmakiem gorzkawym. Miód z wiosennych roślin w stanie płynnym jest jasny, ma przyjemny delikatny zapach kwiatowy i łagodny smak. Natomiast miód pochodzący z nektaru kwiatów letnich jest znacznie ciemniejszy oraz odznacza się zdecydowanym smakiem i zapachem. Miód wielokwiatowy pod względem składu chemicznego cechuje duża różnorodność. Szczególnie dużą zawartością cukrów prostych odznacza się miód wielokwiatowy z kwiatów wiosennych. Natomiast miody pochodzące z pełni lata i późniejsze są bogatsze w enzymy, biopierwiastki i związki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Iwona i Andrzej Pokorscy z Czaplinka 82

83 Pyłek pszczeli Pyłek pszczeli, nazywany często pyłkiem kwiatowym, stanowi kompozycję wielu ważnych dla organizmu człowieka składników odżywczych. To źródło witamin rozpuszczalnych zarówno w tłuszczach, jak i w wodzie, tj. A, B1, B2, B3, E, C, B6, PP, P, D, H, B12, kwas foliowy, inozytol, biotyna, kwas pantotenowy, kwercetyna. Podnosi odporność organizmu na zakażenia zwiększając ilość przeciwciał. Przyjmowanie profilaktyczne pyłku zapobiega występowaniu chorób przeziębieniowych oraz grypy. Iwona i Andrzej Pokorscy z Czaplinka 83

84 Chleb na maślance Autor: Iwona i Kazimierz Pokutyńscy, Drawsko Pomorskie Składniki: 1 szklanka maślanki 2 łyżki masła (plus jeszcze trochę do wysmarowania foremki) 2 szklanki mąki pszennej pełnoziarnistej 2 szklanki mąki żytniej 1 łyżka cukru 1 łyżeczka soli paczuszka drożdży instant 2 łyżki otrębów 1 szklanka wody Wykonanie: Foremkę należy wysmarować masłem. W małym rondelku roztopić masło i lekko przestudzić, tak aby nie zabiło temperaturą drożdży. Zmieszać z maślanką. W misce wymieszać 1,5 szklanki mąki, cukier, otręby, sól i drożdże. Dodać ciepłą mieszaninę maślano-maślankową i wyrabiać ciasto chlebowe, aż do powstania jednolitego ciasta. Teraz można dodać resztę mąki. Nie staraj się otrzymać ciasta, które będzie odchodziło od miski i ręki maślankowe jest i będzie lepkie i ciągnące się. Wygarnij je starannie do przygotowanej foremki i posmaruj odrobiną roztopionego masła. Przykryj foremkę ściereczką i odstaw chleb do wyrośnięcia na około pół godziny. Piecz przez 40 minut w temperaturze 190 stopni. 84

85

86 Chleb orkiszowy na zakwasie Autor: Iwona i Kazimierz Pokutyńscy, Drawsko Pomorskie Zaczyn: 0,2 kg zakwasu 500 ml ciepłej wody ok. 1 szklanka mąki żytniej 1 łyżeczka soli paczuszka drożdży instant 2 łyżki otrębów 1 szklanka wody Ciasto: zaczyn 300 ml wody 400 g mąki orkiszowej drobno mielonej 250 g mąki pszennej 2 łyżki miodu 1 czubata łyżeczka soli 1 łyżeczka świeżych drożdży (nie są konieczne chyba, że mamy za młody zakwas to lepiej dodać) Wykonanie: Składniki na zaczyn mieszamy razem drewnianą łyżką, przykrywamy ściereczką i odstawiamy na 8-12 godzin w ciepłe miejsce. Zaczyn mieszamy z ciepłą wodą i miodem, a następnie dodajemy mąkę wymieszaną z solą. Całość dokładnie mieszamy drewnianą łyżką i przelewamy do foremki wyłożonej papierem do pieczenia. Odstawiamy w ciepłe miejsce) na 1,5-2 godziny, aż ciasto podwoi swoją objętość. Wkładamy do rozgrzanego do 220 stopni piekarnika na 15 minut, po czym obniżamy temperaturę do 200 stopni i pieczemy jeszcze 40 minut. Po wyjęciu z piekarnika chleb wyjmujemy z foremki i studzimy na kratce kuchennej. W czasie pieczenia możemy zakryć chleb folią aluminiową, aby za bardzo się nie spiekł. 86

87

88 Bułka poligonówka Winna być jak: Autor: Państwo Iwona i Kazimierz Pokutyńscy, Drawsko Pomorskie Pocisk zawsze trafiać do celu Z wierzchu twarda i zamaskowana, lecz niekoniecznie niedostępna Wnętrze kolorem i konsystencją przypominać winna piasek poligonowy Zapach tak przyjazny, jak czyste i świeże powietrze okolic poligonu A smak tak samo niezapomniany, jak pobyt na poligonie Dlaczego poligonówka i to taka: Bogata we właściwości odżywcze z dużą ilością białka, witamin, cukrów i olejków eterycznych. Zabezpiecza główne zapotrzebowanie organizmu podczas ćwiczeń polowych. Posiada zwiększoną odporność na czerstwienie i kruszenie. Obecność siemienia lnianego, sezamu, słonecznika na bułce, pozwala przez wydłubywanie zająć czas w okopach. Wykorzystanie czarnuszki, która charakterem, właściwościami i wyglądem nawiązuje do elementu poligonowego. Ma wpływ na regulację przemiany materii. Bułka wytwarzana na terenie znanym z poligonu i obiadów drawskich. Krótko mówiąc jest to połączenie tradycyjnej polskiej bułki z delikatnością bułki zachodniej i dostosowaniem do tego, czego prawdziwemu żołnierzowi potrzeba. 88

89

90 Nalewka malinowa Autor: Romania Mroczek Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 5 kg malin 2 kg cukru 0,75 l wódki 45% Wykonanie: Świeże, dojrzałe owoce umyć i wrzucić do gąsiorka. Wsypać cukier i zalać wódką. Szczelnie zamknąć i postawić w słonecznym miejscu na dwa trzy tygodnie. Codziennie potrząsać gąsiorkiem tak, aby cukier się rozpuścił. Przecedzić przez sito i rozlać do butelek. Zakorkować. Nalewka powinna dojrzewać przez trzy miesiące w chłodnym, ciemnym miejscu. 90

91 Nalewka porzeczkowa Autor: Romania Mroczek Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 kg owoców czarnej porzeczki 40 dag cukru kulka liści czarnej porzeczki 2 szklanki wody 1 l wódki Wykonanie: Dojrzałe owoce czarnej porzeczki starannie umyć i osuszyć. Wrzucić do gąsiorka razem z liśćmi i zalać wódką. Szczelnie zamknąć i odstawić w ciepłe, słoneczne miejsce. Po upływie trzech miesięcy przecedzić nalewkę przez sito wyłożone gazą i połączyć płyn z gorącym syropem ugotowanym z cukru i wody. Przefiltrować przez bibułę filtracyjną, rozlać do butelek, zakorkować. Trunek dojrzewa w piwnicy przez pół roku. 91

92 Nalewka z aronii Autor: Halina Mazurkiewicz Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 2 kg aronii dojrzałej 3 l wody 25 dag liści wiśni 1,5-2 kg cukru 2 łyżki kwasku cytrynowego 1 l wódki 1 l spirytusu Wykonanie: Wszystko gotować 2 godziny na wolnym ogniu. Pozostawić na 24 godziny. Następnie liście wyjąć, a aronię dobrze przecisnąć przez sito. Dodać 1,5-2 kg cukru i 2 łyżki kwasku cytrynowego i zagotować. Po wystudzeniu dodać 1 litr wódki, 1 litr spirytusu i przelać do butelek. Najlepiej smakuje po miesiącu. 92

93 Nalewka dyniowa Autor: Halina Mazurkiewicz Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 dojrzała dynia (2 kg) 1 litr wódki 1 łyżka imbiru ½ kg cukru 1 szklanka wody Wykonanie: Dojrzałą dynię obrać ze skóry, miąższ pokroić na niewielkie kostki. Włożyć do słoja (gąsiorka). Wlać 45% wódki, aby dynia była zakryta, dobrze zamknąć i postawić w chłodnym miejscu na 2 tygodnie. Po tym czasie zlać nalewkę i przefiltrować przez sito. Przygotować syrop: ½ kg cukru i 1 szkl. wody, zagotować i ostudzić. Następnie do nalewki wsypać 1 łyżkę imbiru w proszku, wymieszać. Rozlać do butelek, zakorkować, odstawić w chłodne miejsce na pięć miesięcy. 93

94 Nalewka czeremchowa Autor: Romania Mroczek Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1,5 kg owoców czeremchy 1 kg cukru 1 l spirytusu Wykonanie: Dojrzałe i przebrane owoce czeremchy dokładnie umyć i osuszyć, a następnie rozdrobnić w mikserze. Włożyć do gąsiorka lub słoja i wymieszać z cukrem. Naczynie przykryć gazą i odstawić w słoneczne miejsce. Po trzech dniach dolać spirytus i dokładnie wymieszać. Odstawić na trzy dni. Przecedzić przez sito wyłożone gazą i odstawić na tydzień. Po tym czasie ostrożnie zlać nastój, filtrując przez bibułę filtracyjną. Rozlać do butelek, szczelnie zakorkować i wynieść do piwnicy. Nalewka dojrzewa przez 6 miesięcy. 94

95 Jarzębina w miodzie Autor: Halina Mazurkiewicz Świerczyna (Gmina Wierzchowo) Składniki: 1 kg owoców jarzębiny 1 słoiczek miodu (średni) Wykonanie: Owoce przebrać, opłukać i osączyć po to, aby pozbawić jarzębinę goryczy. Włożyć owoce do zamrażarki na noc, aby pozbawić goryczy lub mrozić. Po wyjęciu wrzucić na wrzątek i gotować trzy minuty. Przełożyć na dużą blachę i na około 10 min. włożyć do piekarnika o temp. 180 stopni. Miód lekko podgrzać w rondlu, wsypać jarzębinę i przez 45 min. smażyć na słabym ogniu, co pewien czas mieszając. Gorącą jarzębinę wkładać do słoiczków, szczelnie zamknąć. Używać do ciast i deserów. 95

96 Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym Od 2004 roku Kalisz Pomorski w trzeci weekend lipca, mianuje się światową stolicą ogórka. W ten sposób miasto nawiązuje do barwnej tradycji, kiedy to w Kaliszu Pomorskim funkcjonowała przetwórnia owocowo-warzywna, w której produkowano ogórki kiszone w dębowych beczkach według tradycyjnej receptury. Beczki miały pojemność około 115 litrów i po szczelnym zamknięciu były mocowane i zatapiane w położonym w mieście Jeziorze Młyńskim, nazywanym przez mieszkańców Kalisza Pomorskiego także Jeziorem Ogórkowym. Beczki wyjmowano z wody po trzech, a nawet po dwudziestu czterech miesiącach. Przetwórnię zamknięto, ale podobno do dziś na dnie Jeziora Ogórkowego znajdują się beczki z ogórkami, które od czasu do czasu wypływają na powierzchnię przypominając o historii miasta. Kaliska przetwórnia produkowała kiszone ogórki, w które zaopatrywali się głównie żołnierze stacjonujący przed laty na pobliskich poligonach. Potem przetwórnia zbankrutowała. Jednak kaliszanie 96 przypomnieli sobie o niej i postanowili promować swoje miasto za pomocą ogórka. Pomysł na święto ogórka wyrósł z inicjatywy wielu osób, które chciały w charakterystyczny sposób uczcić urodziny miasta i nadać mu oryginalną, niekonwencjonalną formę, nawiązując jednocześnie do tradycji Kalisza Pomorskiego. Każdego roku, w trakcie Jarmarku, Szambelan Ogórkowy ze specjalnie przygotowanej do tego celu platformy zatapia beczki wypełnione świeżymi ogórkami i wyławia te zatopione rok wcześniej. Lekko słonawe i twarde ogórki w mig rozchodzą się wśród jarmarkowych gości. Tajemnica kiszonych ogórków o unikatowym smaku, na który wpływ ma wyjątkowa jakość wody Jeziora Ogórkowego, rodzaj drewna użytego do produkcji beczek oraz receptura ich przyrządzania przyciąga do Kalisza Pomorskiego coraz większe rzesze smakoszy tego bardzo popularnego i lubianego przez Polaków letniego warzywa. (UM Kalisz Pomorski)

97 Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym to nie tylko ceremonia zatapiania beczek z ogórkami, to także specjalnie na ten cel wybudowana Wioska Ogórkowa, w której każdy może skosztować zeszłorocznych ogórków kiszonych wyłowionych wcześniej z jeziora, wielkiej mizerii, zupy ogórkowej i całego mnóstwa innych, wymyślnych ogórkowych dań, także artystycznych. Organizatorzy bardzo pieczołowicie układają program każdego Jarmarku po to, by wszyscy uczestnicy ogórkowego święta wyjechali z Kalisza Pomorskiego zadowoleni i usatysfakcjonowani.

98 Miody drahimskie Grzegorz Fujarski z Czaplinka Miód drahimski to pierwszy produkt z Województwa Zachodniopomorskiego, który został objęty unijną ochroną. Komisja Europejska zarejestrowała miód w kategorii chronione oznaczenie geograficzne. Unijna ochrona tradycyjnych produktów regionalnych ma służyć ich promocji. Można je rejestrować w trzech kategoriach: Chroniona Nazwa Pochodzenia, Chronione Oznaczenie Geograficzne i Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. Chronione Oznaczenie Geograficzne może otrzymać produkt, którego przynajmniej jeden z etapów procesu produkcyjnego ma miejsce na określonym obszarze geograficznym, oraz którego jakość, renoma lub inna cecha charakterystyczna może być przypisana temu pochodzeniu geograficznemu. 98

99 Objęcie produktu ochroną unijną daje gwarancję jego wysokiej jakości, a producentom zapewnia ochronę prawną i eliminację nieuczciwej konkurencji. Pod marką Miód drahimski może być sprzedawanych pięć różnych miodów: wrzosowy, gryczany, rzepakowy, lipowy i wielokwiatowy, pochodzących z pasiek leżących na terenie czterech gmin na Pojezierzu Drawskim: Czaplinka, Wierzchowa, Barwic i Bornego Sulinowa oraz Nadleśnictwa Borne Sulinowo. Drahim to pierwotna nazwa miejscowości Stare Drawsko, a tamtejsze pszczelarstwo ma kilkuwiekową tradycję. O istnieniu długich tradycji pszczelarskich świadczą wzmianki w opracowaniach historycznych, kopie dokumentów oraz inne źródła. Jak wynika z zachowanych dokumentów, już w 1565 roku w starostwie było 11 bartników. Producenci miodów drahimskich stosują jednakowy wzór etykiet i jednakowe opakowania. Aktualnie Miód drahimski jest pozyskiwany przez cztery rodzinne gospodarstwa pasieczne: Pasiekę Państwa Fujarskich, Pasiekę Państwa Ihnatów, Pasiekę Państwa Kapiszewskich, Pasiekę Państwa Gumnych. 99

100 H istoria marki Miody Drahimskie zaczęła się w 2002 roku od chęci wypromowania naszego regionu jako zagłębia pszczelarskiego (miodowego), no i oczywiście zwiększenia sprzedaży naszych miodów. W tym okresie bardzo pomogła nam fundacja Szczecin-Expo, to właśnie z nią stawialiśmy pierwsze kroki. Do pracy nad przedsięwzięciem udało nam się włączyć nie tylko pszczelarzy, lokalnych liderów, organizacje pozarządowe, ale i specjalistów marketingu i kreowania marek, nauczycieli i szkoły. Wiosną i jesienią ze Szczecina wyruszały wycieczki na edukacyjny szlak Wyprawy po złote runo. Zielone szkoły przyjeżdżały w nasze regiony, by uczyć młodzież z dużych aglomeracji szacunku dla darów natury. Wycieczki te kończyły się na pasiekach edukacyjnych, gdzie pokazywaliśmy dzieciakom pszczoły, opowiadaliśmy o nich, by na koniec podarować im po słoiku miodu drahimskiego. Dzięki temu odwiedziło nas i dowiedziało się o miodzie drahimskim kilka tysięcy dzieci, a co za tym idzie ich rodzice, czyli nasi potencjalni klienci. Staraliśmy się, by o naszym produkcie było naprawdę głośno. Jeździliśmy na targi i wystawy, organizowaliśmy własne Jarmarki Drahimskie, które cieszyły się dużą popularnością. Zostaliśmy także zauważeni przez media. Nawiązaliśmy ścisłą współpracę z naszym urzędem, tam właśnie dowiedzieliśmy się o Polskiej Izbie Produktu Regionalnego i Lokalnego. Dzięki pomocy pracowników Urzędu Marszałkowskiego, którzy bardzo pomogli nam w przygotowaniu wniosku, w czerwcu 2006 r. miody drahimskie zostały wpisane na listę produktów tradycyjnych, jako pierwsze produkty z woj. zachodniopomorskiego. Zaraz po tym zabraliśmy się za wniosek o certyfikat chronionego oznaczenia geograficznego. Prace nad nim zajęły nam 18 miesięcy. Wniosek pisaliśmy współpracując z Wydziałem Oznaczeń Geograficznych w Ministerstwie Rolnictwa. Korzystaliśmy także z pomocy ODR-u w Barzkowicach. W jego stworzeniu najczęściej najtrudniejszym zadaniem jest dowód historyczny. Na początku sami próbowaliśmy znaleźć jakieś informacje na ten temat, po dwóch tygodniach doszliśmy jednak do wniosku, że nie obejdzie się bez pomocy fachowców. Niezastąpiony okazał się zastępca prezesa zarządu Pomorskiego Banku Spółdzielczego pan Zbigniew Januszaniec, który jest również historykiem. To on zebrał i opracował dla nas wszystkie informacje dotyczące historii bartnictwa w naszym regionie. 100

101

102 Drugim trudnym zadaniem we wniosku był punkt 6 dowód pochodzenia. Musieliśmy go napisać tak, by produkcją zajmowali się pszczelarze o wysokich kwalifikacjach, by miód był rozlewany w profesjonalnych rozlewniach, nie w brudnych garażach czy zwykłych domowych kuchniach, by sprzedawany miód był faktycznie pozyskiwany na terenach opisanych w specyfikacji, a nie skupowany w innych rejonach Polski czy świata. Korzystaliśmy tu między innymi z pomocy prawników i osób posiadających doświadczenie w handlu na rynku polskim i zagranicznym. Natomiast spisanie metody produkcji poprzedzone było długimi dyskusjami z zawodowymi pszczelarzami. Stworzyliśmy metodę produkcji, która ze względu na klimat, szatę roślinną i uwarunkowania glebowe jest możliwa tylko na naszym terenie. By określić cechy charakterystyczne naszego miodu odróżniające go od innych, przestudiowaliśmy wyniki badań miodu z okresu 10 lat wstecz. Stworzyliśmy bardzo rygorystyczne normy, które musi spełnić miód, by mógł być sprzedawany jako miód drahimski. Ustaliliśmy, że nasze miody będą sprzedawane pod wspolną etykietą, co zapewni większą rozpoznawalność. W trakcie pisania wniosku założyliśmy grupę producentów Miody Drahimskie. W jej skład wchodzą właściciele pasiek, urzędy gmin i nadleśnictwo, na terenie którego pozyskiwany jest miód drahimski. Dzięki temu, że działamy jako grupa, mamy o wiele większą siłę przebicia, więcej możliwośći, a stowarzyszenie jest też jednym z organów kontrolnych. Grupa ta będzie dystrybuować etykiety, prowadzić rejestr pszczelarzy zainteresowanych wytwarzaniem miodu objętego chronioną nazwą w danym roku oraz rejestr podmiotów zainteresowanych jego dalszym konfekcjonowaniem. Prowadzenie rejestrów pozwala na określenie pochodzenia miodów, a także ilości wyrobu otrzymanego i wprowadzonego do obrotu. Wprowadzony obowiązek wykorzystywania jednej etykiety ma być gwarancją, że pod chronioną nazwą jest sprzedawany oryginalny produkt. Obowiązek ten nie stanowi ograniczenia dla pszczelarzy, ponieważ etykiety mogą otrzymać zarówno pszczelarze zrzeszeni w związku jak też nie należący do niego. Takie same zasady obowiązują skupujących miód, którzy zajmują się dalszym jego konfekcjonowaniem. Wprowadzenie obowiązku sprzedaży miodu pod jedną etykietą ma również na celu ograniczenie możliwości podrabiania i fałszowania miodu. 102

103

104 Dzięki marce Miodów Drahimskich znacznie wzrosła popularność naszego regionu. Bardzo często spotykam się z tym, że ludzie kiedy widzą nasz słoik od razu mówią Czaplinek i odwrotnie, kiedy słyszą Czaplinek mówią Miód Drahimski. Nasz produkt otrzymał nagrodę wyróżnienie w 2003 r. w konkursie na produkt zachodniopomorski, dwukrotnie był laureatem w konkursie ogólnopolskim Nasze kulinarne dziedzictwo. Zostaliśmy także wyróżnieni przez Marszałka Woj. Zachodniopomorskiego za aktywność i zaangażowanie w pielęgnacji tradycji lokalnego dziedzictwa kulinarnego i promocję województwa. W 2008 roku otrzymaliśmy pierwszą nagrodę za najlepszy produkt żywnościowy na targach Polagra w Poznaniu. Historia powstania marki Miodu Drahimskiego została też wykorzystana jako przykład wart pokazania w książce O produktach tradycyjnych i regionalnych Możliwości, a polskie realia pod redakcją M. Gąsiorowskiego. Rejestrujemy naszą markę dlatego, że polska żywność wraca do łask konsumentów. Rośnie w Polsce świadomość tego, że tradycyjne polskie produkty są najlepsze i produkty te zaczynają być poszukiwane. W 2011 roku otrzymaliśmy certyfikat Chronionego Oznaczenia Geograficznego, jako pierwszy produkt województwa zachodniopomorskiego i jeden z 23 w kraju. Certyfikat ten otworzył nam drogę na rynek całej Unii Europejskiej. Znak chronionej nazwy gwarantuje, że produkt jest najwyższej jakości, wytwarzany według tradycyjnych metod przez prawdziwych specjalistów. Jest to bardzo ważne, ponieważ wciąż borykamy się z problemem taniego chińskiego miodu o złej jakości, który wręcz zalewa nasz rynek. W Polsce zaczyna powstawać coraz wiecej sklepów z produktami regionalnymi. Mam nadzieję, że ich liczba będzie stale rosła, a moim marzeniem jest, by nasz miód był w każdym z nich. Musimy przekonać klientów, że warto zapłacić trochę więcej i kupić towar o najwyższej jakości. Tę wiedzę posiadają już nasi zachodni sąsiedzi. Znak chronionej nazwy jest tam o wiele bardziej rozpoznawalny niż u nas. Klient widząc ten symbol na produkcie kupi go bez większego zastanowienia, bo wie, że jest to produkt wysokiej jakości. 104