1. Teoria mnogości, zbiory i operacje na zbiorach, relacje i odwzorowania, moc zbiorów.
|
|
- Helena Karpińska
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1. Teoria mnogości, zbiory i operacje na zbiorach, relacje i odwzorowania, moc zbiorów. Teoria mnogości inaczej nazywana teorią zbiorów jest to teoria matematyczna badająca własności zbiorów (mnogość dawna nazwa zbioru). Teoria mnogości powstała w drugiej połowie XIX wieku, głównie dzięki pracom Georga Cantora; na początku XX wieku została przedstawiona w postaci aksjomatycznej (E. Zermelo, A. Fraenkel, W. Sierpiński i in.). Na gruncie teorii mnogości można zdefiniować wszystkie podstawowe pojęcia matematyczne, jak liczby (całkowite, wymierne, rzeczywiste) wraz z działaniami arytmetycznymi i naturalnym uporządkowaniem, relacje, funkcje itp.; dzięki temu każda teoria matematyczna może być potraktowana jako fragment teorii mnogości.
2 Terminy pierwotne teorii mnogości Zbiór (mnogość) pojęcie pierwotne, jest jednoznacznie określany przez swoje elementy (indywidua). Stwierdzenie - należy do oznaczane jest symbolem Î ; wyrażenie x jest elementem zbioru A zapisujemy w skrócie xîa. Oznaczenia A, B, C, - zbiory; a, b, c, x, y, z, - elementy zbioru; Stałe logiczne : - spójniki ~ Ø nieprawda, że (negacja) Þ Ù Ú Û º jeśli to (implikacja) oraz (koniunkcja) lub (alternatywa) wtedy i tylko wtedy; - kwantyfikatory ogólny: " dla dowolnego egzystencjalny: $ istnieje takie, że - identyczność = jest identyczne ( jest równe ) Wyrażenie, że ~ (xîa) nieprawda, że x należy do A, zapisujemy xïa, symbol Ï oznacza nie należy. Wyrażenie, że ~ (x=y) nieprawda, że x jest równe y zapisujemy x¹y, symbol ¹ oznacza jest różne.
3 Dwa sposoby określania zbioru 1. Przez wyliczenie wszystkich elementów zbioru, elementy te zapisujemy w nawiasie klamrowym: A={x,y, z} A={1,2,,10} zbiory skończone lub A={1,3,5, } zbiór nieskończony. 2. Przez podanie własności jaką posiadają wyłącznie elementy zbioru, inaczej przez wyróżnienie: A={x x jest liczbą nieparzystą}. Zbiory liczbowe N={0,1,2, } zbiór liczb naturalnych; N + ={1,2,3, } zbiór liczb naturalnych dodatnich; Z={0,1,-1,2,-2, } zbiór liczb całkowitych; Q={ q p p,qîz Ù q¹0} zbiór liczb wymiernych; R zbiór liczb rzeczywistych; C zbiór liczb zespolonych.
4 Zasada ekstensjonalności Dwa zbiory A i B są równe (uważamy je za identyczne) wtedy i tylko wtedy, gdy zawierają te same elementy, tzn. A=B Û "x (xîa Û xîb). Zasada dystrybutywności Żaden zbiór nie jest identyczny z żadnym ze swych elementów, tzn. ~ ( $A $x (xîa Ù x=a) ), oznacza to, że {a}¹a. Zbiór pusty Celowe i użyteczne jest wprowadzenie pojęcia zbioru pustego, który oznaczamy przez symbol Zbiór pusty jest to zbiór, który nie posiada żadnego elementu. Symbolicznie: Æ. $A "x (xïa). Z zasady ekstensjonalności wynika, że istnieje tylko jeden taki zbiór. Z zasady dystrybutywności wynika, że {Æ} Æ, czyli zbiór {Æ} nie jest zbiorem pustym.
5 Podzbiór Jeśli A i B są zbiorami oraz każdy element zbioru A jest też elementem zbioru B to zbiór A nazywamy podzbiorem zbioru B i oznaczamy AÌB. Mówimy wtedy, że A zawiera się w B. Symbolicznie: AÌB Û "x (xîa Þ xîb). Zawieranie się zbiorów nazywane jest również inkluzją. Własności inkluzji: 1. "A AÌA (każdy zbiór jest swoim podzbiorem), 2. "A ÆÌA (zbiór pusty jest podzbiorem dowolnego zbioru), 3. AÌB Ù BÌC Þ AÌC (przechodniość), 4. AÌB Ù BÌA Û A=B. Jeżeli AÌB Ù A¹B Ù A¹Æ, to A nazywamy podzbiorem właściwym zbioru B. Zbiór pusty Æ i zbiór A są podzbiorami niewłaściwymi zbioru A.
6 Zbiór potęgowy Zbiór wszystkich podzbiorów zbioru A nazywamy zbiorem potęgowym zbioru A i oznaczamy przez P(A), tzn. Elementarne wnioski: P(A)={M MÌA}. 1. Dla każdego zbioru A zachodzi ÆÎP(A), tzn. zbiór pusty jest elementem każdego zbioru potęgowego. 2. Jeżeli zbiór A ma n elementów, to zbiór P(A) ma 2 n elementów. Dopełnienie zbioru Rozpatrując podzbiory wyłącznie ustalonego zbioru U (zwanego uniwersum), np. podzbiór AÌU, możemy określić dopełnienie zbioru A oznaczane przez A jako zbiór tych elementów zbioru U, które nie należą do A. A = {x xîu Ù xïa}. Diagramy Venna Do zobrazowania zbiorów i operacji na nich wykorzystuje się diagramy Venna. Zbiory w tym ujęciu reprezentowane są przez figury płaskie. Dla zbiorów A i B są to najczęściej koła, natomiast uniwersum U rysowane jest jako prostokąt, obejmujący koła przedstawiające zbiory A oraz B. U A B
7 Operacje (działania) na zbiorach Za pomocą operacji teoriomnogościowych z danych zbiorów można utworzyć na wiele różnych sposobów nowe zbiory. Niech A i B będą zbiorami, określmy działania na tych zbiorach: 1. Suma zbiorów A i B (symbolicznie A B) określana jest następująco: A B={x xîa Ú xîb}. 2. Część wspólna (iloczyn, przekrój, przecięcie) zbiorów A i B (symbolicznie A B) określana jest następująco: A B={x xîa Ù xîb}. Działania te można uogólnić na rodzinę zbiorów D, czyli zbiór którego elementami są zbiory: 3. Suma rodziny zbiorów D (symbolicznie D) określana jest następująco: D={x $AÎD x ÎA}. 4. Część wspólna (iloczyn, przekrój, przecięcie) rodziny zbiorów D (symbolicznie D) określana jest następująco: D={x "AÎD x ÎA}.
8 Zbiory rozłączne Dwa dowolne zbiory A i B nie mające ani jednego elementu wspólnego nazywamy rozłącznymi. Oznacza to, że zbiory A i B są rozłączne gdy zachodzi równość: A B=Æ. 5. Różnica zbiorów A i B (symbolicznie A\B) określana jest następująco: A\B={x xîa Ù xïb}. Dopełnienie zbioru Dopełnienie zbioru A można zapisać również w postaci: A =U\A. 6. Różnica symetryczna zbiorów A i B (symbolicznie A B lub A B lub A B) określana jest następująco: A B={x (xîa Ù xïb) Ú (xîb Ù xïa)}.
9 Podstawowe prawa rachunku zbiorów Prawa łączności (A B) C = A (B C) (A B) C = A (B C) Prawa przemienności A B = B A A B = B A Prawa rozdzielności (A B) C = (A C) (B C) (A B) C = (A C) (B C) Prawa de Morgana (A B) = A B (A B) = A B Prawa absorpcji A (A B) = A A (A B) = A Prawa idempotentności A A = A A A = A Inne własności A A = U A A = Æ A U = U A U = A A Æ = A A Æ = Æ U = Æ Æ = U A B = (A B)\(A B) A\B = A\(A B) A (B\C) = (A B)\C (A B)\C = B (A\C) {A}=A {A}=A P(A)=A P(A)=Æ
10 Iloczyn (produkt) kartezjański Iloczynem (produktem) kartezjańskim zbiorów A 1, A 2,, A n nazywamy zbiór oznaczany A 1 A 2 A n postaci: A 1 A 2 A n ={(a 1, a 2,, a n ) a 1 Î A 1 Ù a 2 Î A 2 Ù Ù a n Î A n }. Mówimy także, że iloczyn kartezjański n zbiorów jest zbiorem wszystkich n-tek uporządkowanych, czyli ciągów (a 1, a 2,, a n ), gdzie a i ÎA i dla i=1,2, n. Przykład Jeżeli A 1 = {1,2,3}, A 2 = {2,4}, A 3 = {x,y}, to A 1 A 2 A 3 ={(1,2,x),(1,2,y),(1,4,x),(1,4,y),(2,2,x),(2,2,y),(2,4,x),(2,4,y), (3,2,x),(3,2,y),(3,4,x),(3,4,y)}. Jeżeli A 1 =A 2 = =A n =A, to A 1 A 2 A n nazywamy n-tą potęgą kartezjańską zbioru A i oznaczamy A n. Przykładem takiego zbioru jest R R R=R 3 ={(x 1,x 2,x 3 ) x 1 ÎRÙx 2 ÎRÙx 3 ÎR}, zbiór wszystkich punktów w przestrzeni trójwymiarowej. Szczególnym przypadkiem iloczynu kartezjańskiego jest iloczyn kartezjański dwóch zbiorów A B = {(a,b) aîa Ù bîb}. Elementy (a,b) zbioru A B nazywamy parami uporządkowanymi. Charakteryzują się one następującą równoważnością: (a,b) = (c,d) Û a=c Ù b=d.
11 Własności iloczynu kartezjańskiego Jeżeli A¹B¹C, to: 1. A B¹B A 2. A (B C)=(A B) C Jeżeli A¹ÆÙB¹ÆÙC¹ÆÙD¹Æ, to: 3. (AÌBÙCÌD) Û (A C)Ì(B D) 4. (A=BÙC=D)Û (A C)Ì(B D) Dla dowolnych A, B, C, D i U zachodzi: 5. (A B) (C D)=(A C) (B D) 6. (A B) (C D)Ì(A C) (B D) 7. (A B) C=(A C) (B C) 8. A (B C)=(A B) (A C) 9. (A B) C=(A C) (B C) 10.A (B C)=(A B) (A C) 11.(A\B) C=(A C)\(B C) 12.A (B\C)=(A B)\(A C) 13.(A B) (C D)=(A C) (B C) (A D) (B D) 14.A B=(A D) (C B), gdzie AÌCÙBÌD 15.U 2 \(A B)=[(U\A) U] [U (U\B)]
12 Aksjomaty teorii mnogości Pojęcia pierwotne zbiór, element zbioru. Aksjomaty Zermelo Frenkla (ZF): I. Aksjomat ekstensjonalności Dwa zbiory są równe, gdy mają te same elementy. II. Aksjomat zbioru pustego III. Aksjomat sumy Istnieje zbiór, który nie zawiera żadnego elementu. Dla dowolnej rodziny zbiorów istnieje zbiór składający się ze wszystkich tych elementów, które są elementami przynajmniej jednego ze zbiorów tej rodziny. IV. Aksjomat zbioru potęgowego Dla każdego zbioru istnieje zbiór składający się ze wszystkich podzbiorów danego zbioru. V. Aksjomat nieskończoności VI. Aksjomat zastępowania Istnieje zbiór nieskończony. Jeżeli każdy element zbioru zastąpimy dowolnym obiektem, to otrzymamy znów pewien zbiór.
13 Relacje Relacją n-argumentową na zbiorach A 1, A 2,, A n nazywamy podzbiór iloczynu kartezjańskiego tych zbiorów, tzn. ÌA 1 A 2 A n. Jeżeli ÌA n to relację nazywamy n-argumentową relacją w zbiorze A. Relacje opisują zależności między elementami jednego lub wielu różnych zbiorów. Przykład Niech A 1 ={1,2,3,4}, A 2 ={2,4,6,8}, A 3 ={2,3,4} ={(a 1, a 2, a 3 ) a 1 ÎA 1 Ùa 2 ÎA 2 Ùa 3 ÎA 3 Ùa 1 =a 2 =a 3 }, czyli ={(2,2,2), (4,4,4)}. i-tą dziedziną relacji ÌA 1 A 2 A n nazywamy zbiór postaci: D i ( )={xîa i $a 1,, $a i-1, $a i+1,, $a n (a 1,,a i-1,x,a i+1,,a n )Î }. Zamiast pisać (a 1, a 2,, a n )Î piszemy także (a 1, a 2,,a n ). Ponieważ relacje są szczególnego rodzaju zbiorami określa się dla nich wszystkie operacje teoriomnogościowe.
14 Relacje binarne (dwuargumentowe) Relacją binarną (dwuargumentową) między elementami zbiorów A i B nazywamy dowolny podzbiór zbioru A B. Jeżeli A=B to relację ÌA 2 nazywamy relacją binarną określoną na A. Zamiast pisać, że (a,b)î stosujemy zapis (a,b) lub częściej a b. Dziedziną relacji binarnej nazywamy zbiór postaci: D( )={aîa $bîb a b }, natomiast przeciwdziedziną relacji binarnej nazywamy zbiór postaci: D -1 ( )={bîb $aîa a b }. Zbiór D( ) D -1 ( ) nazywamy polem relacji. Dopełnieniem relacji binarnej pomiędzy elementami zbiorów A B nazywamy zbiór postaci: =(A B)\. Relacją odwrotną oznaczaną -1 do relacji binarnej nazywamy zbiór: -1 ={(a,b) b a}. Niech 1 ÌA B oraz 2 ÌB C będą relacjami binarnymi. Złożeniem (superpozycją, iloczynem) 1 2 relacji 1 i 2 nazywamy zbiór określony następująco: 1 2 ={(a,c) $b (bîb Ù a 1 b Ù b 2 c}. Przez I A oznaczamy następującą relację binarną: I A ={(a,b)îa 2 a=b}={(a,a) aîa}.
15 Dla relacji binarnych 1, 2, 3 określonych na zbiorze A zachodzi: 1. ( 1 2 ) = ( 1 2 ) = ( 1 2 ) 3 =( 1 3 ) ( 2 3 ) 4. ( 1 2 ) 3 Ì( 1 3 ) ( 2 3 ) 5. ( 1 2 ) = 2 1 Relację binarną ÌA 2 można przedstawić za pomocą: 1. Diagramu strzałkowego Elementy zbioru A oznaczamy na płaszczyźnie punktami a,b, i następnie przeprowadzamy od a do b linie zakończoną strzałką wtedy i tylko wtedy gdy a b. 2. Macierzy relacji M Elementy zbioru A wpisujemy do pierwszego wiersza i pierwszej kolumny macierzy. Na przecięciu wiersza wyznaczonego przez aîa i kolumny bîa w przypadku gdy a b wpisujemy 1, w przeciwnym wypadku wpisujemy 0.
16 Przykład Niech A={1,2,3,4} relację określmy jako zbiór: ={(a,b) aîa Ù bîa Ù a dzieli b}, wtedy ={(1,1),(1,2),(1,3),(1,4),(2,2),(2,4),(3,3),(4,4)}, a na diagramie strzałkowym przedstawiamy to następująco: Natomiast macierz M relacji przedstawia się następująco: M Określmy teraz dziedzinę, przeciwdziedzinę, pole, dopełnienie, relację odwrotną dla danej relacji. Dziedzina: D( )={1,2,3,4}=A, Przeciwdziedzina D -1 ( )={1,2,3,4}=A, Pole relacji D( ) D -1 ( )={1,2,3,4}=A, Dopełnienie ={(2,1),(2,3),(3,1),(3,2),(3,4),(4,1),(4,2),(4,3)}, Relacja odwrotna -1 ={(1,1),(2,1),(3,1),(4,1),(2,2),(4,2),(3,3),(4,4)}.
17 Niech ÌA 2 wtedy relacja jest 1. zwrotna (refleksywna) w A, jeżeli "aîa zachodzi a a 2. przeciwzwrotna (irrefleksywną) w A, jeżeli "aîa zachodzi Ø(a a) 3. symetryczna w A, jeżeli "(aîaùbîa) zachodzi a b Þ b a 4. przeciwsymetryczna (asymetryczna) w A, jeżeli "(aîaùbîa) zachodzi a b Þ Ø(b a) 5. słabo antysymetryczna (wpół antysymetryczna, na wpół przeciwsymetryczna w A, jeżeli "(aîaùbîa) zachodzi a bùb aþa=b 6. przechodnia (tranzytywna) w A, jeżeli "(aîaùbîaùcîa) zachodzi a bùb cþa c 7. liniowa w A, jeżeli "(aîaùbîa) zachodzi a búb a 8. spójna w A,, jeżeli "(aîaùbîa) zachodzi a búb aúa=b Jeżeli ÌA 2 i A 1 ÌA, to relację A 1 2 nazywamy obcięciem relacji do A 1 i oznaczamy przez A 1. Relacja ÌA 2 jest zwrotna (przeciwzwrotna, symetryczna i itp.) jeżeli relacja A 1 jest zwrotna (przeciwzwrotna, symetryczna i itp.) na A 1 będącym polem.
18 Relacje równoważności i klasy abstrakcji Relację binarną na zbiorze A ( ÌA 2 ) nazywamy relacją równoważności, jeżeli jest zwrotna symetryczna i przechodnia. Z każdą relacją równoważności w zbiorze A związany jest rozkład tego zbioru na niepuste parami rozłączne podzbiory, tzw. klasy równoważności. Zbiór postaci: [a] := {b bîa Ù a b} Nazywamy klasą równoważności elementu a względem relacji. Własności klas abstrakcji: 1. [a] ¹Æ 2. a b Û [a] = [b] 3. Ø(a b) Û [a] [b] =Æ Wszystkie klasy abstrakcji są elementami pewnego nowego zbioru nazywanego zbiorem ilorazowym, który jest oznaczany przez A/ i ma postać: A/ ={[a] aîa}. Podzbiór ZÌP(A) zbioru potęgowego P(A) nazywamy rozkładem zbioru A, jeżeli ÆÏZ Ù (X,YÎZ Ù X¹Y Þ X Y=Æ) Ù X =A. XÎZ
19 Twierdzenie o rozkładzie (faktoryzacji) Każda relacja równoważności w zbiorze A indukuje pewien rozkład Z zbioru A, mianowicie Z=A/ i na odwrót, każdemu rozkładowi Z zbioru A odpowiada pewna relacja równoważności w A, co symbolicznie można zapisać: a b Û $XÎZ (aîx Ù bîx). Relację równoważności w zbiorze A można rozpatrywać jako uogólnienie relacji identyczności (równości) w tym zbiorze. Abstrahujemy wtedy od nieistotnych własności elementów zbioru A, jednocześnie elementy nie różniące się pod względem pewniej cechy przypisujemy do jednej i tej samej klasy abstrakcji. Przykład Niech dana będzie relacja ÌN + 2 taka, że "(aîn + ÙbÎN + ) a b Û (2 dzieli a+b). Sprawdzić czy jest to relacja równoważności i jeżeli jest to określić klasy abstrakcji oraz rozkład zbioru N +.
20 Relacje porządkujące Relację binarną w zbiorze A, która jest zwrotna, słabo antysymetryczna i przechodnia nazywamy relacją porządkującą (porządkiem, porządkiem częściowym, półporządkiem). Jeżeli ponadto jest liniowa to jest całkowitym porządkiem (liniowym porządkiem) lub łańcuchem. Zbiór A określany jest wówczas jako uporządkowany przez relację lub liniowo uporządkowany przez. W zbiorze liniowo uporządkowanym każde dwa elementy są porównywalne. Jeżeli a b i jest relacją porządkującą to stosujemy zapis a b lub a b. Zbiory N, Z, Q, R są liniowo uporządkowane przez standardową relację jest mniejsze lub równe co zapisujemy. Zbiór potęgowy P(A) z relacją zawierania Ì jest zbiorem częściowo uporządkowanym.
21 Niech dany będzie zbiór A uporządkowany przez relację, wyróżniamy następujące elementy: element aîa nazywamy maksymalnym w A jeśli "xîa (a xþx=a), element aîa nazywamy minimalnym w A jeśli "xîa (x aþx=a), element aîa nazywamy największym w A jeśli "xîa (x a), element aîa nazywamy najmniejszym w A jeśli "xîa (a x). Ponadto jeżeli XÌA, to ograniczeniem górnym zbioru X nazywamy każdy taki element aîa, że "xîx (x a), natomiast ograniczeniem dolnym nazywamy każdy taki element aîa, że "xîx (a x). Lemat Kuratowskiego Zorna: Jeżeli zbiór A jest uporządkowany przez relację oraz dla każdego łańcucha istnieje w A górne ograniczenie, wtedy w A istnieje co najmniej jeden element maksymalny, co więcej dla każdego xîa istnieje element maksymalny a taki, że x a.
22 Przykład 2 Niech dana będzie relacja ÌN + taka, że "(aîn + ÙbÎN + ) a b Û (a dzieli b). Sprawdzić czy jest to relacja porządkująca.
23 Funkcje i odwzorowania Relację ÌX Y nazywamy funkcją, jeżeli "xîx "yîy "zîy ( x yùx z Þ y=z ). Elementy zbioru X nazywamy argumentami funkcji, natomiast elementy zbioru Y wartościami funkcji. Dla oznaczenia funkcji używamy liter f, g, h i zamiast (x,y)îf zapisujemy f (x)=y. Dziedziną (zbiorem argumentów) funkcji nazywamy zbiór D f ={xîx $yîy (f(x)=y)}, przeciwdziedziną (zbiorem wartości funkcji) nazywamy zbiór W f ={yîy $xîx (f(x)=y)}. Odwzorowaniem (przekształceniem) zbioru X w zbiór Y nazywamy taką funkcję f, że D f =X i W f ÌY i oznaczamy przez f: X Y. Zbiór wszystkich odwzorowań z X w Y oznaczamy Y X. Odwzorowanie f nazywamy z X na Y (surjekcją, epimorfizmem) jeżeli i oznaczamy f : X na Y. "yîy $xîx (f(x)=y) inaczej gdy W f =Y Odwzorowanie f nazywamy różnowartościowym (injekcją, monomorfizmem) jeżeli "x 1 ÎX "x 2 ÎX "yîy ( (x 1,y)Îf Ù(x 2,y)Îf Þ x 1 =x 2 ) i oznaczamy f : X 1 1 Y.
24 Odwzorowanie f nazywamy wzajemnie jednoznacznym (bijekcją) jeżeli jest różnowartościowe i na (surjekcją i injekcją). Dla odwzorowania wzajemnie jednoznacznego f : X Y określa się odwzorowanie odwrotne f -1 : Y X, takie, że "xîx "yîy (f(x)=y Þ f -1 (y)=x). Dla danych odwzorowań f : X Y g : Y Z definiuje się przekształcenie g f : X Z zwane złożeniem (superpozycją) według wzoru: (x,z)î g f Û $yîy (f(x)=yùg(y)=z). Złożenie odwzorowań nie jest przemienne g f ¹ f g natomiast jest łączne h (f g)= (h f) g.
25 Moc zbiorów Liczbę elementów zbioru skończonego A nazywamy mocą zbioru lub liczbą kardynalną zbioru A i oznaczamy przez card A lub przez A. Również każdemu zbiorowi nieskończonemu przypisuje się jego liczbę kardynalną. Dwa zbiory A i B nazywamy równolicznymi jeżeli istnieje jakakolwiek bijekcja między tymi zbiorami, co oznaczamy przez A~B. Każdemu zbiorowi A przyporządkowuje się jego liczbę kardynalną card A lub A, w taki sposób, że zbiory równoliczne mają tę samą liczbę kardynalną. Ponieważ żaden zbiór nie jest równoliczny ze swoim zbiorem potęgowym, więc nie istnieje największa liczba kardynalna. Najmniejszą nieskończoną liczbą kardynalną jest liczba kardynalna zbioru liczb naturalnych N, oznaczana przez symbol 0 (alef 0). Zbiór nieskończony nazywamy przeliczalnym jeżeli jest równoliczny ze zbiorem liczb naturalnych, oznacza to, że jego elementy można ustawić w ciąg a 1, a 2, ponumerowany kolejnymi liczbami naturalnymi. Zbiór nieskończony nazywamy nieprzeliczalnym jeżeli nie jest równoliczny ze zbiorem liczb naturalnych. Wynika z tego, że każdy zbiór nieskończony nie będący zbiorem przeliczalnym jest nieprzeliczalny. Zbiory Z, Q są przeliczalne, natomiast zbiory R i C są nieprzeliczalne. Zbiory R i C są równoliczne i mają tę samą moc, ich liczbę kardynalną oznacza się przez c (continuum).
26 Działania na liczbach kardynalnych Sumą liczb kardynalnych n 1 i n 2 nazywamy liczbę m=n 1 +n 2, jeżeli każdy zbiór mocy m jest równoliczny z sumą zbiorów o mocy n 1 i n 2. Iloczynem liczb kardynalnych n 1 i n 2 nazywamy liczbę m=n 1 n 2, jeżeli każdy zbiór mocy m jest równoliczny z iloczynem kartezjańskim zbiorów o mocy n 1 i n 2. Potęgą liczby kardynalnej n 2 liczby kardynalnej n 1 nazywamy liczbę n kardynalną m= n 2 1, jeżeli każdy zbiór mocy m jest równoliczny A B, gdzie A i B mają moce odpowiednio n 1 i n 2. Własności liczb kardynalnych: 1. n+ 0 = = 0 0 = c= 0 c=c 4. c+c=c c=c =c
W pewnym mieście jeden z jej mieszkańców goli wszystkich tych i tylko tych jej mieszkańców, którzy nie golą się
1 Logika Zdanie w sensie logicznym, to zdanie oznajmujące, o którym da się jednoznacznie powiedzieć, czy jest fałszywe, czy prawdziwe. Zmienna zdaniowa- to symbol, którym zastępujemy dowolne zdanie. Zdania
Bardziej szczegółowo1 Działania na zbiorach
M. Beśka, Wstęp do teorii miary, rozdz. 1 1 1 Działania na zbiorach W rozdziale tym przypomnimy podstawowe działania na zbiorach koncentrując się na własnościach tych działań, które będą przydatne w dalszej
Bardziej szczegółowo- Dla danego zbioru S zbiór wszystkich jego podzbiorów oznaczany symbolem 2 S.
1 Zbiór potęgowy - Dla danego zbioru S zbiór wszystkich jego podzbiorów oznaczany symbolem 2 S. - Dowolny podzbiór R zbioru 2 S nazywa się rodziną zbiorów względem S. - Jeśli S jest n-elementowym zbiorem,
Bardziej szczegółowoZbiory, relacje i funkcje
Zbiory, relacje i funkcje Zbiory będziemy zazwyczaj oznaczać dużymi literami A, B, C, X, Y, Z, natomiast elementy zbiorów zazwyczaj małymi. Podstawą zależność między elementem zbioru a zbiorem, czyli relację
Bardziej szczegółowoRelacje. opracował Maciej Grzesiak. 17 października 2011
Relacje opracował Maciej Grzesiak 17 października 2011 1 Podstawowe definicje Niech dany będzie zbiór X. X n oznacza n-tą potęgę kartezjańską zbioru X, tzn zbiór X X X = {(x 1, x 2,..., x n ) : x k X dla
Bardziej szczegółowoUwaga 1. Zbiory skończone są równoliczne wtedy i tylko wtedy, gdy mają tyle samo elementów.
Logika i teoria mnogości Wykład 11 i 12 1 Moce zbiorów Równoliczność zbiorów Def. 1. Zbiory X i Y są równoliczne (X ~ Y), jeśli istnieje bijekcja f : X Y. O funkcji f mówimy wtedy, że ustala równoliczność
Bardziej szczegółowo1 Logika Zbiory Pewnik wyboru Funkcje Moce zbiorów Relacje... 14
Wstęp do matematyki Matematyka, I rok. Tomasz Połacik Spis treści 1 Logika................................. 1 2 Zbiory................................. 7 3 Pewnik wyboru............................ 10
Bardziej szczegółowoRównoliczność zbiorów
Logika i Teoria Mnogości Wykład 11 12 Teoria mocy 1 Równoliczność zbiorów Def. 1. Zbiory X i Y nazywamy równolicznymi, jeśli istnieje bijekcja f : X Y. O funkcji f mówimy wtedy,że ustala równoliczność
Bardziej szczegółowoWykład ze Wstępu do Logiki i Teorii Mnogości
Wykład ze Wstępu do Logiki i Teorii Mnogości rok ak. 2016/2017, semestr zimowy Wykład 1 1 Wstęp do Logiki 1.1 Rachunek zdań, podstawowe funktory logiczne 1.1.1 Formuła atomowa; zdanie logiczne definicje
Bardziej szczegółowoNotatki z Analizy Matematycznej 1. Jacek M. Jędrzejewski
Notatki z Analizy Matematycznej 1 Jacek M. Jędrzejewski Wstęp W naszym konspekcie będziemy stosowali następujące oznaczenia: N zbiór liczb naturalnych dodatnich, N 0 zbiór liczb naturalnych (z zerem),
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, B/14
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2019 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 2B/14 Relacje Pojęcia: relacja czyli relacja dwuargumentowa relacja w zbiorze A relacja n-argumentowa Relacja E = {(x, x): x S} jest
Bardziej szczegółowo5. Algebra działania, grupy, grupy permutacji, pierścienie, ciała, pierścień wielomianów.
5. Algebra działania, grupy, grupy permutacji, pierścienie, ciała, pierścień wielomianów. Algebra jest jednym z najstarszych działów matematyki dotyczącym początkowo tworzenia metod rozwiązywania równań
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. 1. Relacje
Matematyka dyskretna 1. Relacje Definicja 1.1 Relacją dwuargumentową nazywamy podzbiór produktu kartezjańskiego X Y, którego elementami są pary uporządkowane (x, y), takie, że x X i y Y. Uwaga 1.1 Jeśli
Bardziej szczegółowoAlgebra zbiorów. Materiały pomocnicze do wykładu. przedmiot: Matematyka Dyskretna 1 wykładowca: dr Magdalena Kacprzak
Algebra zbiorów Materiały pomocnicze do wykładu uczelnia: PJWSTK przedmiot: Matematyka Dyskretna 1 wykładowca: dr Magdalena Kacprzak Teoria mnogości Teoria mnogości jest działem matematyki zajmującym się
Bardziej szczegółowoPytania i polecenia podstawowe
Pytania i polecenia podstawowe Liczby zespolone a) 2 i 1 + 2i 1 + 2i 3 + 4i, c) 1 i 2 + i a) 4 + 3i (2 i) 2, c) 1 3i a) i 111 (1 + i) 100, c) ( 3 i) 100 Czy dla dowolnych liczb z 1, z 2 C zachodzi równość:
Bardziej szczegółowoElementy logiki matematycznej
Elementy logiki matematycznej Przedmiotem logiki matematycznej jest badanie tzw. wyrażeń logicznych oraz metod rozumowania i sposobów dowodzenia używanych w matematyce, a także w innych dziedzinach, w
Bardziej szczegółowoPodstawy logiki i teorii mnogości Informatyka, I rok. Semestr letni 2013/14. Tomasz Połacik
Podstawy logiki i teorii mnogości Informatyka, I rok. Semestr letni 2013/14. Tomasz Połacik 9 Relacje 9.1 Podstawowe pojęcia 9.1 Definicja (Relacja). Relacją (binarną) nazywamy dowolny podzbiór produktu
Bardziej szczegółowoRelacje. Relacje / strona 1 z 18
Relacje Relacje / strona 1 z 18 Relacje (para uporządkowana, iloczyn kartezjański) Definicja R.1. Parą uporządkowaną (x,y) nazywamy zbiór {{x},{x,y}}. Uwaga: (Ala, Ola) (Ola, Ala) Definicja R.2. (n-tka
Bardziej szczegółowoZbiory. Specjalnym zbiorem jest zbiór pusty nie zawierajacy żadnych elementów. Oznaczamy go symbolem.
Zbiory Pojęcie zbioru jest w matematyce pojęciem pierwotnym, którego nie definiujemy. Gdy a jest elementem należacym do zbioru A to piszemy a A. Stosujemy również oznaczenie a / A jeżeli (a A). Będziemy
Bardziej szczegółowoRACHUNEK ZBIORÓW 5 RELACJE
RELACJE Niech X i Y są dowolnymi zbiorami. Układ ich elementów, oznaczony symbolem x,y (lub też (x,y) ), gdzie x X i y Y, nazywamy parą uporządkowaną o poprzedniku x i następniku y. a,b b,a b,a b,a,a (o
Bardziej szczegółowoWykłady z Matematyki Dyskretnej
Wykłady z Matematyki Dyskretnej dla kierunku Informatyka dr Instytut Informatyki Politechnika Krakowska Wykłady na bazie materiałów: dra hab. Andrzeja Karafiata dr hab. Joanny Kołodziej, prof. PK Informacje
Bardziej szczegółowoLogika I. Wykład 3. Relacje i funkcje
Andrzej Wiśniewski Logika I Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykład 3. Relacje i funkcje 1 Już było... Definicja 2.6. (para uporządkowana) Parą uporządkowaną nazywamy zbiór {{x},
Bardziej szczegółowoJest to zasadniczo powtórka ze szkoły średniej, być może z niektórymi rzeczami nowymi.
Logika Jest to zasadniczo powtórka ze szkoły średniej, być może z niektórymi rzeczami nowymi. Często słowu "logika" nadaje się szersze znaczenie niż temu o czym będzie poniżej: np. mówi się "logiczne myślenie"
Bardziej szczegółowodomykanie relacji, relacja równoważności, rozkłady zbiorów
1 of 8 2012-03-28 17:45 Logika i teoria mnogości/wykład 5: Para uporządkowana iloczyn kartezjański relacje domykanie relacji relacja równoważności rozkłady zbiorów From Studia Informatyczne < Logika i
Bardziej szczegółowoLOGIKA I TEORIA ZBIORÓW
LOGIKA I TEORIA ZBIORÓW Logika Logika jest nauką zajmującą się zdaniami Z punktu widzenia logiki istotne jest, czy dane zdanie jest prawdziwe, czy nie Nie jest natomiast istotne o czym to zdanie mówi Definicja
Bardziej szczegółowoTeoria automatów i języków formalnych. Określenie relacji
Relacje Teoria automatów i języków formalnych Dr inŝ. Janusz ajewski Katedra Informatyki Określenie relacji: Określenie relacji Relacja R jest zbiorem par uporządkowanych, czyli podzbiorem iloczynu kartezjańskiego
Bardziej szczegółowo1 Zbiory. 1.1 Kiedy {a} = {b, c}? (tzn. podać warunki na a, b i c) 1.2 Udowodnić, że A {A} A =.
1 Zbiory 1.1 Kiedy {a} = {b, c}? (tzn. podać warunki na a, b i c) 1.2 Udowodnić, że A {A} A =. 1.3 Pokazać, że jeśli A, B oraz (A B) (B A) = C C, to A = B = C. 1.4 Niech {X t } będzie rodziną niepustych
Bardziej szczegółowo1. Funkcje monotoniczne, wahanie funkcji.
1. Funkcje monotoniczne, wahanie funkcji. Zbiór X będziemy nazywali uporządkowanym, jeśli określona jest relacja zawarta w produkcie kartezjańskim X X, która jest spójna, antysymetryczna i przechodnia.
Bardziej szczegółowoElementy teorii mnogości. Część I. Wojciech Buszkowski Zakład Teorii Obliczeń Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im.
Elementy teorii mnogości 1 Elementy teorii mnogości Część I Wojciech Buszkowski Zakład Teorii Obliczeń Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Elementy teorii mnogości 2 1. Pojęcia
Bardziej szczegółowoEgzamin z logiki i teorii mnogości, rozwiązania zadań
Egzamin z logiki i teorii mnogości, 08.02.2016 - rozwiązania zadań 1. Niech φ oraz ψ będą formami zdaniowymi. Czy formuła [( x : φ(x)) ( x : ψ(x))] [ x : (φ(x) ψ(x))] jest prawem rachunku kwantyfikatorów?
Bardziej szczegółowoZALICZENIE WYKŁADU: 30.I.2019
MATEMATYCZNE PODSTAWY KOGNITYWISTYKI ZALICZENIE WYKŁADU: 30.I.2019 KOGNITYWISTYKA UAM, 2018 2019 Imię i nazwisko:.......... POGROMCY PTAKÓW STYMFALIJSKICH 1. [2 punkty] Podaj definicję warunku łączności
Bardziej szczegółowoIMIĘ NAZWISKO... grupa C... sala Egzamin ELiTM I
IMIĘ NAZWISKO............................ grupa C... sala 10... Egzamin ELiTM I 02.02.15 1. 2. 3. 4.. 1. (8 pkt.) Niech X a,b = {(x, y) R 2 : (x b) 2 + (y 1 b )2 a 2 } dla a, b R, a > 0, b 0. Wyznaczyć:
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie do rachunku zbiorów
1 1. Wprowadzenie do rachunku zbiorów 2 Podstawowe pojęcia rachunku zbiorów Uwaga 1.1. W teorii mnogości mówimy o zbiorach w sensie dystrybutywnym; rachunek zbiorów jest fragmentem teorii mnogości. Pojęcia
Bardziej szczegółowo1 Logika (3h) 1.1 Funkcje logiczne. 1.2 Kwantyfikatory. 1. Udowodnij prawa logiczne: 5. (p q) (p q) 6. ((p q) r) (p (q r)) 3.
Logika (3h). Udowodnij prawa logiczne:. (p q) ( p q). (p q) ( p q) 3. (p q) ( q p) 4. (p q) ( p q) 5. (p q) (p q) 6. ((p q) r) (p (q r)) 7. (p q) r (p r) (q r) 8. (p q) (q r) (p r). Sprawdź, czy wyrażenia:.
Bardziej szczegółowoLogika I. Wykład 1. Wprowadzenie do rachunku zbiorów
Andrzej Wiśniewski Logika I Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykład 1. Wprowadzenie do rachunku zbiorów 1 Podstawowe pojęcia rachunku zbiorów Uwaga 1.1. W teorii mnogości mówimy o zbiorach
Bardziej szczegółowo1. Wstęp do logiki. Matematyka jest nauką dedukcyjną. Nowe pojęcia definiujemy za pomocą pojęć pierwotnych lub pojęć uprzednio wprowadzonych.
Elementy logiki i teorii zbiorów. 1. Wstęp do logiki. Matematyka jest nauką dedukcyjną. Nowe pojęcia definiujemy za pomocą pojęć pierwotnych lub pojęć uprzednio wprowadzonych. Pojęcia pierwotne to najprostsze
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna Literatura Podstawowa: 1. K.A. Ross, C.R.B. Wright: Matematyka Dyskretna, PWN, 1996 (2006) 2. J. Jaworski, Z. Palka, J.
Matematyka dyskretna Literatura Podstawowa: 1. K.A. Ross, C.R.B. Wright: Matematyka Dyskretna, PWN, 1996 (2006) 2. J. Jaworski, Z. Palka, J. Szmański: Matematyka dyskretna dla informatyków, UAM, 2008 Uzupełniająca:
Bardziej szczegółowoRELACJE I ODWZOROWANIA
RELACJE I ODWZOROWANIA Definicja. Dwuargumentową relacją określoną w iloczynie kartezjańskim X Y, X Y nazywamy uporządkowaną trójkę R = ( X, grr, Y ), gdzie grr X Y. Zbiór X nazywamy naddziedziną relacji.
Bardziej szczegółowoPodstawowe struktury algebraiczne
Maciej Grzesiak Podstawowe struktury algebraiczne 1. Wprowadzenie Przedmiotem algebry było niegdyś przede wszystkim rozwiązywanie równań. Obecnie algebra staje się coraz bardziej nauką o systemach matematycznych.
Bardziej szczegółowoDEFINICJA. Definicja 1 Niech A i B będą zbiorami. Relacja R pomiędzy A i B jest podzbiorem iloczynu kartezjańskiego tych zbiorów, R A B.
RELACJE Relacje 1 DEFINICJA Definicja 1 Niech A i B będą zbiorami. Relacja R pomiędzy A i B jest podzbiorem iloczynu kartezjańskiego tych zbiorów, R A B. Relacje 2 Przykład 1 Wróćmy do przykładu rozważanego
Bardziej szczegółowoWstęp do matematyki listy zadań
Projekt pn. Wzmocnienie potencjału dydaktycznego UMK w Toruniu w dziedzinach matematyczno-przyrodniczych realizowany w ramach Poddziałania 4.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wstęp do matematyki
Bardziej szczegółowoSprawy organizacyjne. dr Barbara Przebieracz Bankowa 14, p.568
Sprawy organizacyjne Jak można się ze mna skontaktować dr Barbara Przebieracz Bankowa 14, p.568 barbara.przebieracz@us.edu.pl www.math.us.edu.pl/bp 10 wykładów, Zaliczenie wykładu: ocena z wykładu jest
Bardziej szczegółowoWstęp do Matematyki (4)
Wstęp do Matematyki (4) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Liczby kardynalne Jerzy Pogonowski (MEG) Wstęp do Matematyki (4) Liczby kardynalne 1 / 33 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoI. Podstawowe pojęcia i oznaczenia logiczne i mnogościowe. Elementy teorii liczb rzeczywistych.
I. Podstawowe pojęcia i oznaczenia logiczne i mnogościowe. Elementy teorii liczb rzeczywistych. 1. Elementy logiki matematycznej. 1.1. Rachunek zdań. Definicja 1.1. Zdaniem logicznym nazywamy zdanie gramatyczne
Bardziej szczegółowoCzęść wspólna (przekrój) A B składa się z wszystkich elementów, które należą jednocześnie do zbioru A i do zbioru B:
Zbiory 1 Rozważmy dowolne dwa zbiory A i B. Suma A B składa się z wszystkich elementów, które należą do zbioru A lub do zbioru B: (x A B) (x A x B). Część wspólna (przekrój) A B składa się z wszystkich
Bardziej szczegółowoZasada indukcji matematycznej
Zasada indukcji matematycznej Twierdzenie 1 (Zasada indukcji matematycznej). Niech ϕ(n) będzie formą zdaniową zmiennej n N 0. Załóżmy, że istnieje n 0 N 0 takie, że 1. ϕ(n 0 ) jest zdaniem prawdziwym,.
Bardziej szczegółowoWstęp do Matematyki (1)
Wstęp do Matematyki (1) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Wprowadzenie Jerzy Pogonowski (MEG) Wstęp do Matematyki (1) Wprowadzenie 1 / 41 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoRozważmy funkcję f : X Y. Dla dowolnego zbioru A X określamy. Dla dowolnego zbioru B Y określamy jego przeciwobraz:
Rozważmy funkcję f : X Y. Dla dowolnego zbioru A X określamy jego obraz: f(a) = {f(x); x A} = {y Y : x A f(x) = y}. Dla dowolnego zbioru B Y określamy jego przeciwobraz: f 1 (B) = {x X; f(x) B}. 1 Zadanie.
Bardziej szczegółowoPokazać, że wyżej zdefiniowana struktura algebraiczna jest przestrzenią wektorową nad ciałem
Zestaw zadań 9: Przestrzenie wektorowe. Podprzestrzenie () Wykazać, że V = C ze zwykłym dodawaniem jako dodawaniem wektorów i operacją mnożenia przez skalar : C C C, (z, v) z v := z v jest przestrzenią
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, /15
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 1/15 Literatura obowiązkowa K.A.Ross, Ch.R.B.Wright: Matematyka Dyskretna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 R.L.Graham, D.E.Knuth,
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA realizacja w roku akademickim 2016/2017
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2020 realizacja w roku akademickim 2016/2017 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu
Bardziej szczegółowo1 Rachunek zdań, podstawowe funktory logiczne
1 Rachunek zdań, podstawowe funktory logiczne 1.1 Pokaż, że dla dowolnych zmiennych zdaniowych p, q, r poniższe formuły są tautologiami a p p p b q q q c p p p p d p q r p q p r e p q r p q p r f p q p
Bardziej szczegółowo1 Rachunek zdań, podstawowe funk tory logiczne
1 Rachunek zdań, podstawowe funk tory logiczne 1.1 Zapisz symbolicznie następujące stwierdzenia i Jeśli z tego, że Paweł gra w palanta wynika to, że Robert jeździ na rowerze, to z tego, że Robert nie gra
Bardziej szczegółowoElementy teorii mnogości. Część II. Wojciech Buszkowski Zakład Teorii Obliczeń Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im.
Elementy teorii mnogości. II 1 Elementy teorii mnogości Część II Wojciech Buszkowski Zakład Teorii Obliczeń Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Elementy teorii mnogości.
Bardziej szczegółowoAlgebrą nazywamy strukturę A = (A, {F i : i I }), gdzie A jest zbiorem zwanym uniwersum algebry, zaś F i : A F i
Algebrą nazywamy strukturę A = (A, {F i : i I }), gdzie A jest zbiorem zwanym uniwersum algebry, zaś F i : A F i A (symbol F i oznacza ilość argumentów funkcji F i ). W rozważanych przez nas algebrach
Bardziej szczegółowoPrzykłady zdań w matematyce. Jeśli a 2 + b 2 = c 2, to trójkąt o bokach długości a, b, c jest prostokątny (a, b, c oznaczają dane liczby dodatnie),
Elementy logiki 1 Przykłady zdań w matematyce Zdania prawdziwe: 1 3 + 1 6 = 1 2, 3 6, 2 Q, Jeśli x = 1, to x 2 = 1 (x oznacza daną liczbę rzeczywistą), Jeśli a 2 + b 2 = c 2, to trójkąt o bokach długości
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, /14
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2012 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 1/14 Netografia i bibliografia 1. Wykłady z matematyki dyskretnej dla informatyków wazniak.mimuw.edu.pl http://wazniak.mimuw.edu.pl/index.php?title=matematyka_dyskretna_1
Bardziej szczegółowoTopologia I Wykład 4.
Topologia I Wykład 4. Stefan Jackowski 24 października 2012 Przeciąganie topologii przez rodzinę przekształceń X zbiór. f = {f i : X Y i } i I rodziną przekształceń o wartościach w przestrzeniach topologicznych
Bardziej szczegółowoElementy rachunku zdań i algebry zbiorów
Rozdział 1. Elementy rachunku zdań i algebry zbiorów 1.1. Zdania Przez α, β będziemy oznaczać zdania. Każdemu zdaniu możemy przyporządkować wartość logiczną 1, gdy jest prawdziwe oraz wartość logiczną
Bardziej szczegółowoO funkcjach : mówimy również, że są określone na zbiorze o wartościach w zbiorze.
1. Definicja funkcji f:x->y. Definicja dziedziny, przeciwdziedziny, zbioru wartości. Przykłady. I definicja: Funkcją nazywamy relację, jeśli spełnia następujące warunki: 1) 2) 1,2 [(1 2)=> 1=2] Inaczej
Bardziej szczegółowoDziałania Definicja: Działaniem wewnętrznym w niepustym zbiorze G nazywamy funkcję działającą ze zbioru GxG w zbiór G.
Działania Definicja: Działaniem wewnętrznym w niepustym zbiorze G nazywamy funkcję działającą ze zbioru GxG w zbiór G. Przykłady działań wewnętrznych 1. Dodawanie i mnożenie są działaniami wewnętrznymi
Bardziej szczegółowoFUNKCJE. (odwzorowania) Funkcje 1
FUNKCJE (odwzorowania) Funkcje 1 W matematyce funkcja ze zbioru X w zbiór Y nazywa się odwzorowanie (przyporządkowanie), które każdemu elementowi zbioru X przypisuje jeden, i tylko jeden element zbioru
Bardziej szczegółowoRoger Bacon Def. Def. Def Funktory zdaniotwórcze
Kto lekceważy osiągnięcia matematyki przynosi szkodę całej nauce, ponieważ ten, kto nie zna matematyki, nie może poznad innych nauk ścisłych i nie może poznad świata." Roger Bacon Def. Zdaniem logicznym
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, /15
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2017 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 1/15 Literatura obowiązkowa [1] K.A.Ross, Ch.R.B.Wright: Matematyka Dyskretna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 [2] R.L.Graham,
Bardziej szczegółowoFunkcje. Oznaczenia i pojęcia wstępne. Elementy Logiki i Teorii Mnogości 2015/2016
Funkcje Elementy Logiki i Teorii Mnogości 2015/2016 Oznaczenia i pojęcia wstępne Niech f X Y będzie relacją. Relację f nazywamy funkcją, o ile dla dowolnego x X istnieje y Y taki, że (x, y) f oraz dla
Bardziej szczegółowoChcąc wyróżnić jedno z działań, piszemy np. (, ) i mówimy, że działanie wprowadza w STRUKTURĘ ALGEBRAICZNĄ lub, że (, ) jest SYSTEMEM ALGEBRAICZNYM.
DEF. DZIAŁANIE DWUARGUMENTOWE Działaniem dwuargumentowym w niepsutym zbiorze nazywamy każde odwzorowanie iloczynu kartezjańskiego :. Inaczej mówiąc, w zbiorze jest określone działanie dwuargumentowe, jeśli:
Bardziej szczegółowoRoger Bacon Def. Def. Def. Funktory zdaniotwórcze
Kto lekceważy osiągnięcia matematyki przynosi szkodę całej nauce, ponieważ ten, kto nie zna matematyki, nie może poznad innych nauk ścisłych i nie może poznad świata." Roger Bacon Def. Zdaniem logicznym
Bardziej szczegółowo1 Określenie pierścienia
1 Określenie pierścienia Definicja 1. Niech P będzie zbiorem, w którym określone są działania +, (dodawanie i mnożenie). Mówimy, że struktura (P, +, ) jest pierścieniem, jeżeli spełnione są następujące
Bardziej szczegółowoRelacje i relacje równoważności. Materiały pomocnicze do wykładu. przedmiot: Matematyka Dyskretna 1 wykładowca: dr Magdalena Kacprzak
Relacje i relacje równoważności Materiały pomocnicze do wykładu uczelnia: PJWSTK przedmiot: Matematyka Dyskretna 1 wykładowca: dr Magdalena Kacprzak Zbiór i iloczyn kartezjański Pojęcie zbioru Zbiór jest
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, /10
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2018 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 1/10 Literatura obowiązkowa [1] K.A.Ross, Ch.R.B.Wright: Matematyka Dyskretna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 [2] R.L.Graham,
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 7
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Wstęp do logiki i teorii mnogości Introduction to Logic and Set Theory Kod Punktacja ECTS* 7 Koordynator Dr hab. prof. UP Piotr Błaszczyk Zespół dydaktyczny: Dr hab. prof.
Bardziej szczegółowoRelacje binarne. Def. Relację ϱ w zbiorze X nazywamy. antysymetryczną, gdy x, y X (xϱy yϱx x = y) spójną, gdy x, y X (xϱy yϱx x = y)
Relacje binarne Niech X będzie niepustym zbiorem. Jeśli ϱ X X to mówimy, że ϱ jest relacją w zbiorze X. Zamiast pisać (x, y) ϱ będziemy stosować zapis xϱy. Def. Relację ϱ w zbiorze X nazywamy zwrotną,
Bardziej szczegółowoKierunek i poziom studiów: Matematyka, studia I stopnia, rok 1 Sylabus modułu: Wstęp do matematyki (Kod modułu: 03-MO1N-12-WMat)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Matematyka, studia I stopnia, rok 1 Sylabus modułu: Wstęp do matematyki (Kod modułu: 03-MO1N-12-WMat) 1. Informacje ogólne koordynator
Bardziej szczegółowoWstęp do Techniki Cyfrowej... Algebra Boole a
Wstęp do Techniki Cyfrowej... Algebra Boole a Po co AB? Świetne narzędzie do analitycznego opisu układów logicznych. 1854r. George Boole opisuje swój system dedukcyjny. Ukoronowanie zapoczątkowanych w
Bardziej szczegółowo0.1. Logika podstawowe pojęcia: zdania i funktory, reguły wnioskowania, zmienne zdaniowe, rachunek zdań.
Wykłady z Analizy rzeczywistej i zespolonej w Matematyce stosowanej Wykład ELEMENTY LOGIKI ALGEBRA BOOLE A Logika podstawowe pojęcia: zdania i funktory, reguły wnioskowania, zmienne zdaniowe, rachunek
Bardziej szczegółowoLogika Matematyczna 16 17
Logika Matematyczna 16 17 Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Semantyka KRP (3) Jerzy Pogonowski (MEG) Logika Matematyczna 16 17 Semantyka KRP (3) 1 / 24
Bardziej szczegółowoMetalogika (1) Jerzy Pogonowski. Uniwersytet Opolski. Zakład Logiki Stosowanej UAM
Metalogika (1) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Uniwersytet Opolski Jerzy Pogonowski (MEG) Metalogika (1) Uniwersytet Opolski 1 / 21 Wstęp Cel: wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWstęp do Matematyki (2)
Wstęp do Matematyki (2) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Własności relacji Jerzy Pogonowski (MEG) Wstęp do Matematyki (2) Własności relacji 1 / 24 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoPodstawy logiki i teorii mnogości Informatyka, I rok. Semestr letni 2013/14. Tomasz Połacik
Podstawy logiki i teorii mnogości Informatyka, I rok. Semestr letni 2013/14. Tomasz Połacik 8 Funkcje 8.1 Pojęcie relacji 8.1 Definicja (Relacja). Relacją (binarną) nazywamy dowolny podzbiór produktu kartezjańskiego
Bardziej szczegółowoZbiory, funkcje i ich własności. XX LO (wrzesień 2016) Matematyka elementarna Temat #1 1 / 16
Zbiory, funkcje i ich własności XX LO (wrzesień 2016) Matematyka elementarna Temat #1 1 / 16 Zbiory Zbiory ograniczone, kresy Zbiory ograniczone, min, max, sup, inf Zbiory ograniczone 1 Zbiór X R jest
Bardziej szczegółowoIII. Funkcje rzeczywiste
. Pojęcia podstawowe Załóżmy, że dane są dwa niepuste zbiory X i Y. Definicja. Jeżeli każdemu elementowi x X przyporządkujemy dokładnie jeden element y Y, to mówimy, że na zbiorze X została określona funkcja
Bardziej szczegółowoFunkcje elementarne. Matematyka 1
Funkcje elementarne Matematyka 1 Katarzyna Trąbka-Więcław Funkcjami elementarnymi nazywamy: funkcje wymierne (w tym: wielomiany), wykładnicze, trygonometryczne, odwrotne do wymienionych (w tym: funkcje
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Wstęp do logiki i teorii mnogości Introduction to Logic and Set Theory
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Wstęp do logiki i teorii mnogości Introduction to Logic and Set Theory Kod Punktacja ECTS* 6 Koordynator Dr hab. prof. UP Piotr Błaszczyk Zespół dydaktyczny dr Antoni
Bardziej szczegółowoRoger Bacon Def. Def. Def Funktory zdaniotwórcze
Kto lekceważy osiągnięcia matematyki przynosi szkodę całej nauce, ponieważ ten, kto nie zna matematyki, nie może poznad innych nauk ścisłych i nie może poznad świata." Roger Bacon Def. Zdaniem logicznym
Bardziej szczegółowoRachunek zdań. Materiały pomocnicze do wykładu. wykładowca: dr Magdalena Kacprzak
Rachunek zdań Materiały pomocnicze do wykładu wykładowca: dr Magdalena Kacprzak RACHUNEK ZDAŃ Zdania Definicja Zdanie jest to stwierdzenie w języku naturalnym, któremu można przypisać wartość prawdy lub
Bardziej szczegółowoTeoria miary. Matematyka, rok II. Wykład 1
Teoria miary Matematyka, rok II Wykład 1 NAJBLIŻSZY CEL: Nauczyć się mierzyć wielkość zbiorów. Pierwsze przymiarki: - liczność (moc) zbioru - słabo działa dla zbiorów nieskończonych: czy [0, 1] powinien
Bardziej szczegółowoBOGDAN ZARĘBSKI ZASTOSOWANIE ZASADY ABSTRAKCJI DO KONSTRUKCJI LICZB CAŁKOWITYCH
BOGDAN ZARĘBSKI ZASTOSOWANIE ZASADY ABSTRAKCJI DO KONSTRUKCJI LICZB CAŁKOWITYCH WSTĘP Zbiór liczb całkowitych można definiować na różne sposoby. Jednym ze sposobów określania zbioru liczb całkowitych jest
Bardziej szczegółowoWstęp do Matematyki (3)
Wstęp do Matematyki (3) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Ważne typy relacji Jerzy Pogonowski (MEG) Wstęp do Matematyki (3) Ważne typy relacji 1 / 54 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo1. ZBIORY PORÓWNYWANIE ZBIORÓW. WYKŁAD 1
WYKŁAD 1 1 1. ZBIORY. Pojęcie ZBIORU i NALEŻENIA do niego są pojęciami pierwotnymi(niedefiniowalnymi) w matematyce, reszta matematyki jest zdefiniowana lub opisana za pomocą tych pojęć. Można by, opierając
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, 2017 Zadania 1
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2017 andrzej.lachwa@uj.edu.pl Zadania 1 Udowodnij, że A (B C) = (A B) (A C) za pomocą diagramów Venna. Udowodnij formalnie, że (A B i A C) A B C oraz że (A B C)'
Bardziej szczegółowoLOGIKA MATEMATYCZNA, ZBIORY, LICZBY RZECZYWISTE
LOGIKA MATEMATYCZNA, ZBIORY, LICZBY RZECZYWISTE POJĘCIE PIERWOTNE, AKSJOMAT, TWIERDZENIE Pojęcie pierwotne jest to pojęcie, którego nie definiujemy, a mimo to przyjmujemy za oczywiste np.: liczba, punkt,
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna 1
Analiza matematyczna 1 Marcin Styborski Katedra Analizy Nieliniowej pok. 610E (gmach B) marcins@mif.pg.gda.pl www.mif.pg.gda.pl/homepages/marcins () 28 września 2010 1 / 10 Literatura podstawowa R. Rudnicki,
Bardziej szczegółowoWstępdoLogikiiTeoriiMnogości 1 Instytut Matematyki i Informatyki 2010/2011
dr Przemysław Szczepaniak ZDANIA WstępdoLogikiiTeoriiMnogości 1 Instytut Matematyki i Informatyki 2010/2011 1. Udowodnij prawa rachunku zdań poznane na wykładzie. 2. Sprawdź, które z poniższych zdań są
Bardziej szczegółowo2. FUNKCJE. jeden i tylko jeden element y ze zbioru, to takie przyporządkowanie nazwiemy FUNKCJĄ, lub
WYKŁAD 2 1 2. FUNKCJE. 2.1.PODSTAWOWE DEFINICJE. Niech będą dane zbiory i. Jeżeli każdemu elementowi x ze zbioru,, przyporządkujemy jeden i tylko jeden element y ze zbioru, to takie przyporządkowanie nazwiemy
Bardziej szczegółowoZbiory liczbowe widziane oczami topologa
Zbiory liczbowe widziane oczami topologa Aleksander Błaszczyk Instytut Matematyki Uniwersytetu Ślaskiego Brenna, 25 wrzesień 2018 Aleksander Błaszczyk (UŚ) Zbiory liczbowe widziane oczami topologa Brenna,
Bardziej szczegółowoKierunek i poziom studiów: matematyka, studia I stopnia, rok I. Sylabus modułu: Wstęp do matematyki (03-MO1S-12-WMat)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: matematyka, studia I stopnia, rok I Sylabus modułu: Wstęp do matematyki (03-MO1S-12-WMat) 1. Informacje ogólne koordynator modułu Tomasz
Bardziej szczegółowoTEST A. A-1. Podaj aksjomaty przestrzeni topologicznej według W. Sierpińskiego: aksjomaty
TEST A A-1. Podaj aksjomaty przestrzeni topologicznej według W. Sierpińskiego: aksjomaty T 1 przestrzeni. Czym ta aksjomatyka różni się od aksjomatyki zbiorów otwartych? A-2. Ile różnych zbiorów otwartych
Bardziej szczegółowoMatematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, /10
Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2018 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 10/10 Podziały i liczby Stirlinga Liczba Stirlinga dla cykli (często nazywana liczbą Stirlinga pierwszego rodzaju) to liczba permutacji
Bardziej szczegółowoLogika i teoria mnogości Ćwiczenia
Logika i teoria mnogości Ćwiczenia Spis treści 1 Zdania logiczne i tautologie 1 2 Zdania logiczne i tautologie c.d. 2 3 Algebra zbiorów 3 4 Różnica symetryczna 4 5 Iloczyn kartezjański 5 6 Kwantyfikatory.
Bardziej szczegółowoWykład nr 1 Techniki Mikroprocesorowe. dr inż. Artur Cichowski
Wykład nr 1 Techniki Mikroprocesorowe dr inż. Artur Cichowski ix jy i j {0,1} {0,1} Dla układów kombinacyjnych stan dowolnego wyjścia y i w danej chwili czasu zależy wyłącznie od aktualnej kombinacji stanów
Bardziej szczegółowo