Województwo Wielkopolskie/ Ośrodek Integracji Europejskiej w Rokosowie

Transkrypt

1

2 Publikacja jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie Publikacja powstała w wyniku realizacji projektu Zarządzanie aktywnością zawodową pracowników 50+, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, Oś priorytetowa IV. Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa, Działanie 4.3 Współpraca ponadnarodowa AUTOR: dr Małgorzata Kośmicka LIDER PROJEKTU Stowarzyszenie Instytut Zachodni, PARTNERZY Analizy HR Doradztwo Szkolenia Małgorzata Kośmicka Województwo Wielkopolskie/ Ośrodek Integracji Europejskiej w Rokosowie B.A.D Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH Balkan Institute for Labour and Social Policy BIURO PROJEKTU Stowarzyszenie Instytut Zachodni ul. Wojskowa 6/B7, Poznań biuro@siz.poznan.pl Wydawca: Analizy HR Doradztwo Szkolenia Małgorzata Kośmicka ISBN: , Poznań, Listopad 2016 Cytowanie, kopiowanie i rozpowszechnianie wyłącznie z podaniem źródła. 2

3 SPIS TREŚCI Wprowadzenie Publikacje Strategie zarządzania zdrowiem Katalogi dobrych praktyk Materiały szkoleniowe Dni Zdrowia Narzędzia Audiobooki Filmy instruktażowe Warsztaty online Spis opracowań

4 Wprowadzenie Model zarządzania aktywnością zawodową pracowników 50+, z którego sposób korzystania jest opisany w niniejszej instrukcji powstał podczas realizacji projektu ponadnarodowego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej realizowanego przez Stowarzyszenie Instytut Zachodni w partnerstwie z partnerami krajowymi Analizy HR Doradztwo Szkolenia Małgorzata Kośmicka, Ośrodek Integracji Europejskiej w Rokosowie oraz partnerem z Niemiec B.A.D Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH i partnerem z Bułgarii Balkan Institute for Labour and Social Policy. Rozwiązanie ma na celu utrzymanie aktywności zawodowej osób po 50 roku życia zatrudnionych w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach (w tym również w przedsiębiorstwach społecznych). Rozwiązanie opisuje działania mające wpływ na pełniejsze wykorzystanie zasobów pracy osób 50+, w szczególności wobec większego ryzyka występowania chorób związanych z wiekiem oraz słabszej kondycji fizycznej oraz psychicznej pracowników w starszym wieku oraz przełamywania stereotypowego postrzegania przez pracodawców osób 50+. Działania te są skierowane do pracowników i pracodawców w każdym wieku. Mają na celu budowanie świadomości dbania o swoje zdrowie przez całe życie, tak aby utrzymać aktywność i dobrą kondycję w wieku 50+. Rozwiązanie dostarcza też konkretnych narzędzi dla przedsiębiorstw jak zapewnić zdrowe miejsca pracy i utrzymać aktywność zawodową swoich pracowników. Rozwiązanie jest gotowe do wdrożenia w postaci kompleksowego systemu zarządzania sprawnością fizyczną i psychiczną pracowników. Rozwiązanie zawiera w sobie: 1. Publikacje na temat dbania o zdrowie 2. 5 pakietów narzędzi pomocnych w zarządzaniu zdrowiem w przedsiębiorstwach a. Pakiet nr 1 Trening radzenia sobie ze stresem b. Pakiet nr 2 Diagnoza stanu organizacji w zakresie zarządzania zdrowiem c. Pakiet nr 3 Rozmowy z pracownikami d. Pakiet nr 4 Rozwój organizacji e. Pakiet nr 5 Projekt zdrowie 3. Filmy instruktażowe 4

5 4. Warsztaty online 5. Audiobooki Model i instrukcja będą umożliwiały samodzielne korzystanie z niego bez dodatkowych kosztów. Grupę docelową stanowią przedsiębiorstwa mśp (w tym przedsiębiorstwa społeczne), instytucje szkoleniowe, instytucje otoczenia biznesu, które wdrożą i będą stosować model. Rozwiązanie powstało we współpracy z partnerami ponadnarodowymi. Szczególnie w efekcie owocnej współpracy z partnerem projektu firmą B.A.D. Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH. (dalej B.A.D. GmbH) oraz spotkań z zespołem roboczym, w którego skład wchodzili przedstawiciele przedsiębiorstw z sektora mśp oraz przedsiębiorstw społecznych, a także zebranej wiedzy i doświadczenia konsultantów merytorycznych biorących udział w projekcie. Firma B.A.D. GmbH jako największe w Europie przedsiębiorstwo zajmujące się zagadnieniami dotyczącymi zdrowia pracowników w miejscu pracy posiada bogate doświadczenia oraz wypracowane metody pozwalające na sprawne wdrożenie rozwiązań dotyczących zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach oraz utrzymaniem aktywności pracowników. Poznane przez nas podczas wizyt studyjnych rozwiązania stosowane w Niemczech nie zawsze można było przenieść w sposób bezpośredni na grunt przedsiębiorstw w Polsce. Odnosi się to zwłaszcza do firm z sektora MŚP, które posiadają ograniczone zasoby, zarówno ludzkie jak i materialne, często nieporównywalne z zasobami firm dużych. Dlatego w rozwiązaniu skoncentrowano się na narzędziach partnera, które mogą być w prosty sposób przetransferowane w realia polskiej gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem firm małych i średnich. Dokonano dostosowania tych narzędzi do otoczenia prawnego, społecznego, ekonomicznego w Polsce. Szczególne różnice widać w otoczeniu prawnym. W Niemczech funkcjonuje szereg ustaw, które regulują kwestie zarządzania zdrowiem pracowników. Rozwiązanie uzupełniono o dodatkowe opracowania skierowane do rynku polskiego (publikacje, narzędzia, warsztaty online, audiobooki, inne) wypracowane na podstawie zebranej w projekcie wiedzy i doświadczenia zaangażowanych osób. Niektóre z przedstawionych narzędzi mogą być zastosowane w sposób bezpośredni w przedsiębiorstwach (w tym społecznych), inne można zmodyfikować do warunków swojej organizacji. Zarządzanie aktywnością zawodową i zdrowiem pracowników w kontekście wydłużającego się życia będzie miało coraz większe znaczenie. Mimo, że z wiekiem 5

6 zmniejszają się możliwości organizmu, to zwiększa się siła oddziaływania na środowisko poprzez pełnione role. By pracownicy dojrzali mogli pozostać aktywni zawodowo, ważne jest, by byli zdrowi, ale też odpowiednio potrafili zatroszczyć się o rozwój kariery zawodowej. Kłopoty związane ze zmniejszeniem się wydajności, wzrostem absencji chorobowej czy wypadkami przy pracy stanowią już późne efekty zaniedbania określonych działań w przeszłości. Dlatego ważne jest zarówno wdrożenie działań systemowych, zapewniających utrzymanie kondycji fizycznej, zdrowia i wydajności na znacznie wcześniejszych etapach, w oparciu o podstawowe filary zarządzania zdrowiem, jak i zwiększanie świadomości i motywacji samych pracowników do dbania o swoje zdrowie. Proponowane rozwiązanie składa się z wielu elementów, pozwala na opracowanie i wdrożenie takiego systemu zarządzania zdrowiem, który będzie dopasowany do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa (w tym przedsiębiorstwa społecznego). Wszystkie elementy rozwiązania dostępne są na stronie 6

7 Rysunek 1 Części składowe rozwiązania mające na celu utrzymanie aktywności zawodowej pracowników Publikacje 20 publikacji, w tym materiały szkoleniowe w 4 obszarach 4 pakiety narzędzi, razem 26 narzędzi Narzędzia Audiobooki 3 audiobooki, pomoc w ćwiczeniach 9 filmów, 2 filmy z ćwiczeniami fizycznymi, 7 filmów z rozmowami z pracownikami Filmy instruktażo we Warsztaty online 4 warsztaty on-line na temat sposobów dbania o zdrowie, unikania chorób, zdrowego odżywiania się i stylu życia Źródło: Opracowanie własne 7

8 Publikacje poruszają uzupełniające się zagadnienia dotyczące zarządzania zdrowiem i aktywności pracowników. Pomocą we wdrożeniu rozwiązania w praktykę są 2 opracowania. Każda publikacja i narzędzie jest opisane. Wszystkie elementy składowe rozwiązania można pobrać na stronie W Instrukcji opisany jest cel rozwiązania, sposób korzystania z niego, struktura rozwiązania. Instrukcja pokazuje strukturę i powiązania między częściami składowymi. Zawarte są w niej wskazówki, w jaki sposób korzystać z całego rozwiązania lub wybranych przez użytkownika narzędzi. Przewodnik dla organizacji zainteresowanej udziałem w projekcie. W strategii omówiono dokładnie kolejne kroki w drodze do wprowadzenia w organizacji produktów dotyczących zarządzania aktywnością zawodową pracowników. Pracodawca czy pracownik firmy, który chciałby wykorzystać w swojej pracy rozwiązania przedstawione w poszczególnych opracowaniach czy materiałach, dowie się jak może to zrobić. Wykonanie kolejnych zadań opisanych w strategii pomoże w jak najdoskonalszym wykorzystaniu rozwiązań. Dzięki temu będą one funkcjonowały w organizacji efektywnie, przynosząc korzyści poszczególnym pracownikom, jak i firmie jako całości. Powyższe opracowania służą pomocą, jako przewodniki po korzystaniu z opracowanego rozwiązania i wdrożeniu go do praktyki. 8

9 Publikacje podzielone są dla większej czytelności na 4 jednorodne grupy: 1. Strategie zarządzania zdrowiem 2. Materiały szkoleniowe dla uczestników i osób prowadzących warsztaty szkoleniowe (trenerów wewnętrznych, kadry zarządzającej, właścicieli, kluczowych pracowników, nazywanych w rozwiązaniu również multiplikatorami) 3. Informacje na temat organizacji Dni Zdrowia 4. Katalogi dobrych praktyk Rysunek 2 Zakres tematyczny publikacji Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp Przedsiębiorstwo społeczne - strategia zarządzania zdrowiem Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo Trening motywacji dla pracowników 50+ Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy Dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne w miejscu pracy Strategie zarządzania zdrowiem Materiały szkoleniowe Katalogi dobrych praktyk Opis Dni zdrowia Katalog dobrych praktyk w zarządzaniu zdrowiem pracowników Przedsiębiorstwa społeczne - dobre praktyki w zarządzaniu zdrowiem i aktywnością zawodową pracowników Procedura organizacji Dni Zdrowia Dni zdrowia. Przykłady dobrych praktyk Źródło: Opracowanie własne 9

10 1. Publikacje Strategie zarządzania zdrowiem Ze względu na specyfikę użytkowników rozwiązania opracowano dwa uzupełniające się opracowania na temat strategii zarządzania zdrowiem: Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach ukazuje i przybliża sposób tworzenia strategii. Przedstawia etapy tworzenia, komunikowania i wdrożenia strategii zarządzania zdrowiem. Jest pomocna w przeprowadzaniu diagnozy przedsiębiorstwa oraz opracowaniu i wdrożeniu strategii zarządzania zdrowiem w organizacji. Wyjaśnia pojęcie zdrowia, zarządzania zdrowiem, czym ono jest w praktyce, jak przedsiębiorcy mogą pomagać swoim pracownikom w utrzymaniu sprawności fizycznej, psychicznej i wpływać na zdrowie poprzez warunki pracy i zarządzanie. Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach społecznych ukazuje i przybliża sposób tworzenia strategii. Przedstawia etapy tworzenia, komunikowania i wdrożenia strategii zarzadzania zdrowiem. Jest pomocna w przeprowadzaniu diagnozy przedsiębiorstwa społecznego oraz opracowaniu i wdrożeniu strategii zarzadzania zdrowiem w organizacji. 10

11 Katalogi dobrych praktyk Opracowano dwa uzupełniające się katalogi dobrych praktyk zarządzania zdrowiem. W katalogu opracowano dobre praktyki w zakresie dbania o zdrowie pracowników zebrane w czasie spotkań zespołu roboczego w projekcie, wizyt studyjnych oraz kontaktów zawodowych autorów. Publikacja, w której opisane są działania jakie podejmują Podmioty Ekonomii Społecznej na rzecz zdrowia psychicznego i fizycznego swoich pracowników, współpracowników, wolontariuszy. Lektura publikacji może stanowić inspirację jak wspierać zespół w zachowaniu dobrej kondycji psychicznej i fizycznej. W publikacji pn. Katalog dobrych praktyk dobrą praktykę rozumie się jako sposób wykonania zadania czy też rozwiązania problemu, służący usprawnieniu obszarów związanych z zarządzaniem zdrowiem i aktywnością zawodową, będący jednocześnie wzorcowym i godnym naśladowania. Opisywane w katalogu dobre praktyki są uniwersalnymi rozwiązaniami, zaobserwowanymi niedawno, które mogą być transferowane na inne instytucje. Są to praktyki pozwalające na osiągnięcie wyznaczonego celu związanego ze zdrowiem i aktywnością zawodową w sposób skuteczny, efektywny i opłacalny pod względem ekonomicznym. Przedstawione dobre praktyki są odpowiedzią na wyzwania przyszłości, związane ze starzeniem się populacji pracowników w Europie. 11

12 Materiały szkoleniowe W ramach projektu opracowano materiały dla uczestników szkoleń, programy szkoleń oraz podręczniki dla trenera. Z materiałów może skorzystać trener wewnętrzny lub kierownik, właściciel, kluczowy pracownik (multiplikator), który widzi potrzebę przeprowadzenia warsztatu z pracownikami i poszukuje materiałów, które mu w tym pomogą. Korzystając z tych materiałów można przygotować się i przeprowadzić całe warsztaty lub wybrane bloki. Materiały zawierają informacje merytoryczne, ćwiczenia, testy, instrukcje dla osoby prowadzącej warsztaty. Tematyka, której poświęcone są warsztaty obejmuje: Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo Trening motywacji dla pracowników 50+ Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy Dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne w miejscu pracy Poniżej, przy każdej publikacji opisano, do czego może służyć, z jakiego powodu warto do niej zajrzeć lub z niej skorzystać. Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo Program szkolenia opracowany jest jako pomoc dla osób prowadzących szkolenie z komunikacji. Podaje informacje jakie cele można zrealizować prowadząc warsztaty, w jakich sytuacjach warto je przeprowadzić, jakie bloki tematyczne warto uwzględnić, jakie są korzyści dla uczestników warsztatów, jakie są efekty kształcenia z tego zakresu. Program jest gotową pomocą dla osoby prowadzącej warsztaty, ułatwia i przyspiesza ich przygotowanie oraz pomaga osiągnąć planowane efekty. 12

13 Podręcznik stanowi pomoc dla osób chcących poprowadzić warsztat z komunikacji. Zawiera opis przebiegu poszczególnych modułów, potrzebną wiedzę merytoryczną, materiały, metody realizacji, ćwiczenia dla uczestników, instrukcje do ich przeprowadzenia. Podręcznik jest tak przygotowany, aby w przypadku ograniczonego czasu można było wybrać tylko 1 lub 2 moduły lub podzielić warsztat na kilka spotkań. Materiały dla uczestników zawierają wiedzę na temat różnic komunikacyjnych i wynikających z nich nieporozumień. Dostarczają sprawdzonych narzędzi usprawniających komunikację. Pokazują rolę i możliwości działania pracodawcy w zarządzaniu zdrowiem i aktywnością pracowników. W sposób przystępny podają sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach komunikacyjnych z pracownikami. Jest to gotowy materiał, który osoba prowadząca warsztaty może wydrukować od razu na szkolenie. W przypadku zmian programu lub wybrania tylko poszczególnych modułów może je zmodyfikować i wydrukować po zmodyfikowaniu zawartości. 13

14 Trening motywacji dla pracowników 50+ Gotowy do realizacji program szkolenia z zakresu wspierania pracowników w wytrwałości w dbaniu o zdrowie i rozwój zawodowy. Dla osób mniej doświadczonych wsparcie stanowią podręcznik dla trenera i materiały dla uczestników opisane poniżej. Podręcznik dla trenera. Trening motywacji dla pracowników 50+ powstał z myślą o prowadzącym warsztat z zakresu wspierania pracowników w wytrwałości w dbaniu o zdrowie i rozwój zawodowy. Podręcznik stanowi wypełnienie materiałów pn. Trening motywacji dla pracowników 50+ zarówno w postaci praktycznych instrukcji dotyczących organizacji szkolenia, jak i dodatkowej wiedzy, z której może skorzystać osoba prowadząca warsztat. Gotowe do wydruku materiały dla uczestników warsztatu z zakresu wspierania pracowników w wytrwałości w dbaniu o zdrowie i rozwój zawodowy. Mimo, że z wiekiem zmniejszają się możliwości organizmu, to zwiększa się siła oddziaływania na środowisko poprzez pełnione role. By pracownicy dojrzali mogli pozostać aktywni zawodowo, ważne jest, by byli zdrowi, ale też odpowiednio potrafili zatroszczyć się o rozwój kariery zawodowej. Trening motywacji dla pracowników 50+ to materiał mogący wzmocnić w realizacji celu związanego z aktywnością zawodową. 14

15 Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy Opracowanie, które może być wykorzystane przez multiplikatora do prowadzenia działań o charakterze edukacyjnym w danym zakresie tematycznym. Multiplikatorem może być pracodawca, pracownik danej organizacji. Również jest to rola odpowiednia dla trenera czy psychologa. Najlepszym sposobem na przygotowanie się do działania na jakimś polu jest zdobycie odpowiedniej wiedzy. W tym celu powstała publikacja będąca podręcznikiem dla multiplikatora. Czytelnik: znajdzie w niej omówienie stresu, zarówno od strony zagrożeń psychofizycznych, jak i reakcji naszego organizmu nauczy się, w jaki sposób najłatwiej jest zbadać występowanie oraz stopień natężenia sytuacji stresowych pozna metody budowania własnej odporności na stres. Wspomoże go w tym przegląd najskuteczniejszych technik z zakresu zarządzania czasem. Ich zastosowanie ułatwi wyeliminowanie ważnego czynnika, który nie sprzyja spokojowi, a mianowicie chaosu organizacyjnego. Podręcznik to dobre źródło wiedzy, jak i skarbnica umiejętności. Opracowanie jest użyteczne zarówno dla trenera, który przy wykorzystaniu danych materiałów będzie prowadził szkolenia z tego zakresu, jak i każdego pracownika w organizacji. Pracownik może wykorzystać opracowanie dla wsparcia indywidualnych zmagań z negatywnymi 15

16 objawami występowania sytuacji stresowych. Publikacja okaże się dla pracowników cenna również w kontekście przekazywania zdobytej wiedzy innym współpracownikom. Opracowanie to jest kontynuacją treści zawartych w podręczniku dla multiplikatora z tego obszaru tematycznego. Jednocześnie może ono stanowić samodzielne opracowanie, jakie warto wykorzystać podczas pracy z grupą np. w trakcie szkoleń. To zbiór materiałów źródłowych, ćwiczeń, przepisów. Zaleca się wykorzystanie tego zasobu zarówno przez trenera, jak i pracownika organizacji. Każdy użytkownik zdobędzie na jego podstawie wiedzę, pozna wskazówki oraz wyposaży się w szereg umiejętności wspierających w radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi. W materiałach szkoleniowych autor podpowiada zarówno jak zadbać o właściwy poziom aktywności fizycznej czy zdrowsze odżywianie, jak i w jaki sposób wzmocnić działanie mózgu i układu nerwowego. Te dwa czynniki, odpowiednio stymulowane, mogą stać się tarczą chroniącą ludzki organizm przed negatywnymi skutkami stresu. Stres towarzyszy nam na co dzień, trudno go całkowicie wyeliminować z życia. Warto wspomóc się w codziennym obcowaniu z sytuacjami stresującymi poprzez zbudowanie odporności na nie. Człowiek, jak i jego organizm, może lepiej funkcjonować, kiedy zostanie do tego celu odpowiednio przygotowany. Wiele cennych wskazówek w tym zakresie znajduje się w materiałach dla uczestnika. 16

17 Dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne w miejscu pracy Opracowanie, które może być wykorzystane przez multiplikatora do prowadzenia działań o charakterze edukacyjnym w danym zakresie tematycznym. Multiplikatorem może być pracodawca, pracownik danej organizacji. Również jest to rola odpowiednia dla trenera czy psychologa Publikacja dla wszystkich osób, które pełnią funkcję edukatora lub przygotowują się do takiej roli w swojej organizacji i planują wykorzystać metodologię tworzenia projektów przy planowaniu i wdrażaniu działań na rzecz zdrowia psychicznego i fizycznego w miejscu pracy. Materiały dla uczestników Publikacja, która stanowi kompendium wiedzy na temat wykorzystania metodologii planowania projektowego przy wdrażaniu działań na rzecz zdrowia psychicznego i fizycznego w miejscu pracy. Zalecana do wykorzystania przez uczestników w trakcie realizacji działań edukacyjnych w przedsiębiorstwach, w tym w przedsiębiorstwach społecznych. 17

18 Dni Zdrowia Dla tych przedsiębiorstw, które planują zorganizować Dni Zdrowia przygotowano 2 opracowania, które im w tym posłużą pomocą. W publikacji zawarto informacje dotyczące promocji zdrowia w miejscu pracy, zarządzania zdrowiem w ujęciu lokalnym, profilaktyką zdrowotną, która istnieje na poziomie województwa oraz akcji profilaktycznych, które mogą być prowadzone przez lokalne samorządy. Głównym tematem opracowania jest procedura organizacji dni zdrowia - czyli eventu prozdrowotnego. Krok po kroku wskazano o jakich rzeczach należy pamiętać podejmując się roli organizatora tego typu wydarzenia. W publikacji przedstawiono przykłady eventów zdrowotnych małych, jednodniowych oraz dużych, trwających kilka dni. Przedstawiono również przykłady podmiotów oraz partnerstw podmiotów, które podjęły się organizacji wydarzeń. W publikacji podano również kilka przykładów wydarzeń jednorazowych, które organizowane są przez organizacje pozarządowe zajmujące się danym tematem, a kierowanych zarówno do osób, z którymi organizacja stale współpracuje, jak i do osób postronnych. 2. Narzędzia W projekcie oprócz publikacji opracowano szereg narzędzi przydatnych w przedsiębiorstwach w celu przeprowadzenia diagnozy oraz zaplanowania i przeprowadzenia 18

19 działań w zakresie zarządzania zdrowiem pracowników. Uwzględniono również potrzeby osób zarządzających w kwestii przygotowania do przeprowadzania rozmów z pracownikami na trudne tematy. Wszystkie narzędzia są do pobrania ze strony: Lista narzędzi Nr Nazwa narzędzia narzędzia Pakiet nr 1 Trening radzenia sobie ze stresem 1. Ankieta Badamy poziom stresu 2. Co nas stresuje w grupie? 3. Moje cele 4. Czy jestem wysokoreaktywny czy niskoreaktywny? 5. Ankieta Oceń poziom stresu 6. Organizujemy aktywność fizyczną 7. Formularz OATS Pakiet nr 2 Diagnoza stanu organizacji w zakresie zarządzania zdrowiem 8. Ankieta diagnozy przedsiębiorstwa 9. Warsztat moderowany 10. Diagnoza organizacji czy istnieje potrzeba działań demograficznych Pakiet nr 3 Rozmowy z pracownikami 11. Docenienie pracownika 12. Coaching zdrowia 13. Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy. Wyciąganie konsekwencji - upomnienie 14. Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy. Rozmowa na temat palenia ponowne upomnienie 15. Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy (poszukiwanie rozwiązań) 16. Rozmowa zwalniająca pracownika 17. Korygowanie zachowania pracownika (model RTD) 18. Rozmowa motywująca w 6 krokach Pakiet nr 4 Rozwój organizacji 19. Dobra Praktyka 19

20 20. Zdrowa wiadomość dnia 21. Pytanie paradoksalne 22. Sesja kreatywna 23. Sesja kreatywna. Małe zmiany, wielkie kroki Pakiet nr 5 Projekt zdrowie 24. Analiza otoczenia, interesariuszy działań firmy/organizacji związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 25. Diagnoza sytuacji w obszarze zdrowia psychicznego i fizycznego w pracy - drzewo problemów 26. Planowanie działań związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 27. Cele organizacji/firmy w obszarze zdrowia psychicznego i fizycznego w miejscu pracy - drzewo celów Każde narzędzie składa się z: 1. Metryczki z opisem celu, sytuacji w jakich można zastosować narzędzie, szacunkowego czasu potrzebnego do korzystania z narzędzia, wskazanymi materiałami pomocniczymi z jakich można skorzystać. 2. Instrukcji 3. Potrzebnych do przeprowadzenia narzędzia opisów, pytań pomocniczych, ankiet, testów lub innych materiałów. W tabelach poniżej umieszczone są metryczki narzędzi, dzięki którym można ocenić, które z narzędzi będzie pomocne w jakiej sytuacji. Opis narzędzi i ich stosowania Pakiet nr 1 Trening radzenia sobie ze stresem 20

21 1. Nazwa narzędzia Ankieta Badamy poziom stresu Cel narzędzia Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Celem zadania jest zbadanie występowania zagrożeń psychospołecznych w danym środowisku pracy. Chęć poznania występujących zagrożeń psychospołecznych, skutków ich występowania oraz następstw sytuacji stresujących. Ze względu na różny charakter sytuacji stresogennych (nierzadko również ukryty), rekomenduje się wykonanie badania dla każdego pracownika. Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 1 godzina przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 1 godzina 6 godzin Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać n/d n/d strona internetowa Państwowej Inspekcji Pracy 2. Nazwa narzędzia Co nas stresuje w grupie Cel narzędzia Celem zadania jest określenie jaki wpływ na stres pracowników mają zasady i wartości obowiązujące w danej organizacji. 21

22 Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Chęć poznania występujących zagrożeń psychospołecznych, skutków ich występowania oraz następstw sytuacji stresujących. Ze względu na różny charakter sytuacji stresogennych (nierzadko również ukryty), rekomenduje się wykonanie badania dla każdego pracownika. Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Właściciele przedsiębiorstwa 1 godzina 1 godzina 1 godzina Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać n/d n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora 3. Nazwa narzędzia Moje cele Cel narzędzia Celem zadania jest określanie celów Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie i przyznawanie im wartości. Występowanie potrzeby efektywnego organizowania czasu pracy oraz czasu wolnego. Kto może skorzystać z Kadra zarządzająca narzędzia Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 1 godzina 22

23 przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 1 godzina 2 godziny Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać n/d n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora M. Clayton, Zarządzanie czasem. Jak efektywnie planować i realizować zadania, samo-sedno, Warszawa Nazwa narzędzia Czy jestem wysokoreaktywny czy niskoreaktywny? Cel narzędzia Celem zadania jest określenie czy jest Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie się wysokoreaktywną osobą czy niskoreaktywną osobą. Pomaga to w analizie zagrożeń psychospołecznych oraz świadomym budowaniu swojej odporności na stres. Występowanie zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy. Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 1 godzina przeprowadzenie 1 godzina 23

24 podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 1 godzina Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać n/d n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora 5. Nazwa narzędzia Ankieta Oceń poziom stresu w pracy Cel narzędzia Celem zadania jest określenie obszarów Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się jakie związane są bezpośrednio z wykonywaną pracą, będących najbardziej stresogennymi dla danej osoby. Potrzeba dokonania analizy występowania zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy. Ze względu na różny charakter sytuacji stresogennych (nierzadko również ukryty), rekomenduje się wykonanie badania dla każdego pracownika. Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 1 godzina przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 5 godzin 2 godziny Zalecane ponowne TAK/ NIE 24

25 użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać n/d n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora J. Konczanin, Sposoby na stres. Poradnik dla pracownika, Warszawa Nazwa narzędzia Organizujemy aktywność fizyczną Cel narzędzia Celem zadania jest budowanie Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się zdrowych nawyków związanych z prowadzeniem aktywności fizycznej. Ruch dla organizmu bywa nie raz zbawiennym lekarstwem wobec otaczających człowieka sytuacji stresowych. Występowanie objawów stresu u pracowników występowanie zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy. Ze względu na różny charakter sytuacji stresogennych (nierzadko również ukryty), rekomenduje się wykonanie badania dla każdego pracownika. Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 1 godzina przeprowadzenie min. 1 godzina x min. 2 x 4 tygodnie = minimum 8 godzin podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 2 godziny 25

26 Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać regularnie, do czasu zbudowania pozytywnego nawyku n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora 7. Nazwa narzędzia Formularz OATS Cel narzędzia Celem zadania jest wprowadzenie Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie zarządzania czasem i efektywnej organizacji dnia. Występowanie potrzeby efektywnego organizowania czasu pracy oraz czasu wolnego. Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie 2 godziny przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 1 godzina x 7 dni w tygodniu = 7 godzin 2 godziny Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się min. 1 w tygodniu aż do wprowadzenia do codziennej procedury pracy n/d opracowanie Trening radzenia sobie ze stresem i obciążeniami psychicznymi w pracy. Podręcznik multiplikatora 26

27 skorzystać M. Clayton, Zarządzanie czasem. Jak efektywnie planować i realizować zadania, samo-sedno, Warszawa 2011 B. Tracy, Zarządzanie czasem, MT Biznes, Warszawa 2014 U. Schnabel, Sztuka leniuchowania. O szczęściu nicnierobienia, Muza SA, Warszawa 2014 Pakiet nr 2 Diagnoza stanu organizacji w zakresie zarządzania zdrowiem 8. Nazwa narzędzia Ankieta diagnozy przedsiębiorstwa Cel narzędzia Diagnoza stanu organizacji w zakresie Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się zarządzania zdrowiem pracowników Gdy organizacja chce opracować i wdrożyć strategię zarządzania zdrowiem w swojej organizacji Gdy w organizacji notuje się zmiany wartości wskaźników przyjętych do obserwacji np. wzrost absencji chorobowej, liczby wypadków w pracy, pogorszenia atmosfery w pracy, spadek motywacji pracowników Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Właściciele przedsiębiorstwa Wydruk ankiet 10 minut Zapoznanie się z metodami diagnozy w Strategii zarzadzania zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp 60 minut Dostarczenie ankiety do osób wypełniających ją 30 minut Zebranie wypełnionych ankiet 50 minut 60 minut TAK/ NIE Kośmicka M., Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp, 27

28 skorzystać Analizy HR, Poznań, Nazwa narzędzia Warsztat moderowany Cel narzędzia Diagnoza stanu organizacji w zakresie Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane ponowne użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się zarządzania zdrowiem pracowników Opracowanie propozycji zmian dostosowanych do potrzeb organizacji Gdy organizacja chce opracować i wdrożyć strategię zarządzania zdrowiem w swojej organizacji Gdy w organizacji notuje się zmiany wartości wskaźników przyjętych do obserwacji np. wzrost absencji chorobowej, liczby wypadków w pracy, pogorszenia atmosfery w pracy, spadek motywacji pracowników Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Przygotowanie listy uczestników, przygotowanie zaproszenia i wysłanie go 30 minut Przygotowanie wydruków i kart w kolorze żółtym, czerwonym i zielonym 30 minut Przygotowanie pomieszczenia na warsztat 30 minut Zapoznanie się z instrukcją przeprowadzenia warsztatu oraz rozdziałami Strategii Zarządzania Zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp na temat analizy 90 minut 240 minut (4 h) 60 minut TAK/ NIE Kośmicka M., Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp, 28

29 skorzystać Analizy HR, Poznań, 2016 Nowak A., Katalog Dobrych Praktyk w zarządzaniu zdrowiem pracowników, Analizy HR, Poznań, Nazwa narzędzia Diagnoza organizacji czy istnieje potrzeba działań demograficznych Cel narzędzia Diagnoza czy istnieje potrzeba działań Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie wynikająca ze zmian demograficznych Wzrost średniej wieku zatrudnianych pracowników Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Właściciele przedsiębiorstwa Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Analiza struktury wiekowej pracowników (30 do 60 minut) przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Zapoznanie się ze Strategią Zarządzania Zdrowiem w Przedsiębiorstwach mśp i Przedsiębiorstwo społeczne - Strategia zarządzania Zdrowiem, 180 minut Wykonanie diagnozy 60 minut Spisanie wniosków 30 minut Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Raz na 5 lat Wzrostu średniej wieku zatrudnianych pracowników Materiał pomocniczy, z Kośmicka M., Strategia zarządzania jakiego zaleca się zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp, skorzystać Poznań, 2016 Kalińska J., Przedsiębiorstwo społeczne - Strategia zarządzania Zdrowiem, Poznań, 2016 Materiał źródłowy Materiały z wizyty studyjnej w B.A.D. Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH, październik

30 Pakiet nr 3 Rozmowy z pracownikami 11. Nazwa narzędzia Docenienie pracownika Cel narzędzia Przygotowanie się do rozmowy Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się z pracownikiem/ pracownicą w celu docenienia jego wysiłków o Docenienia zaangażowania lub efektów pracy pracownika/ pracownicy o Docenienie doświadczenia pracownika z większym stażem o Docenienie dobrego pracownika, który jest mniej pewny siebie lub bardziej wrażliwy i potrzebuje uznania Kadra zarządzająca Analiza sytuacji, przemyślenie celu rozmowy 60 minut przeprowadzenie podsumowanie Zalecane ponowne użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Rozmowa z pracownikiem 30 minut 30 minut TAK/ NIE W miarę potrzeb 12. Nazwa narzędzia Coaching zdrowia W sytuacji wyróżniającej się pracy pracownika/ pracownicy Kośmicka M., Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. Materiały dla uczestników, Analizy HR, Poznań, 2016 Kośmicka M., Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. Podręcznik trenera, Analizy HR, Poznań, 2016 Cel narzędzia Diagnoza zdolności do pracy swojej lub pracownika 30

31 Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Zalecane ponowne użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Sytuacje, gdy pracownik często jest na zwolnieniu lekarskim W sytuacji, gdy spada subiektywna ocena zdolności do pracy swojej lub współpracowników Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Wydruk ankiety 10 minut Obejrzenie i analiza filmu Rozmowa z pracownikiem, który często chodzi na zwolnienia - 30 minut Wypełnienie ankiety 30 minut Wypełnienie karty rozmowy 30 minut Przeprowadzenie rozmowy z pracownikiem 45 minut 45 minut TAK/ NIE Raz na 2 lata Obserwacji zmniejszenia aktywności zawodowej swojej lub pracownika Film instruktażowy Rozmowa z pracownikiem, który często chodzi na zwolnienia Materiał źródłowy Materiały z wizyty studyjnej w B.A.D. Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH, październik Nazwa narzędzia Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy Wyciąganie konsekwencji - Upomnienie Cel narzędzia Skuteczne przeprowadzenie rozmowy Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie z pracownikiem w celu skorygowania jego zachowania W sytuacji przeprowadzanych wcześniej rozmów na temat zmiany zachowania pracownika, które nie przyniosły pożądanych efektów Po wcześniejszym zapowiedzeniu konsekwencji za brak zmiany zachowania lub w przypadku, gdy takie 31

32 Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane ponowne użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać konsekwencje są znane i zapisane w regulaminie pracy lub innym dokumencie Kadra zarządzająca Analiza sytuacji, przemyślenie celu rozmowy i oczekiwań wobec pracownika 60 minut Obejrzenie i analiza filmu instruktażowego Rozmowa na temat palenia (upomnienie) 30 minut Rozmowa z pracownikiem 30 minut Zaplanowanie dalszych działań monitorujących, wsparcia lub działań rozwojowych z pracownikiem 30 minut Analiza i wnioski 30 minut TAK/ NIE W zależności od pracownika i zmian w jego zachowaniu Braku przestrzegania procedur, uzgodnień, zmiany zachowania po otrzymaniu informacji zwrotnej, rozmowie korygującej Kośmicka M., Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. Materiały dla uczestników, Analizy HR, Poznań, 2016 Kośmicka M., Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. Podręcznik dla trenera, Analizy HR, Poznań, 2016 Film instruktażowy Rozmowa na temat palenia (upomnienie) 14. Nazwa narzędzia Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy Rozmowa na temat palenia - Ponowne upomnienie Cel narzędzia Przygotowanie się do ponownego upomnienia pracownika/pracownicy 32

33 Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać W sytuacji przeprowadzanych wcześniej rozmów na temat zmiany zachowania pracownika, które nie przyniosły pożądanych efektów, jako 4 etap po wcześniejszych rozmowach: o Etap 1: Rozmowa wyrażająca troskę o Etap 2: Zalecenie zmiany zachowania o Etap 3: Upomnienie w przypadku braku zmiany zachowania Kadra zarządzająca Zapoznanie się z rozdziałem Wskazówki dotyczące przeprowadzenia rozmowy na temat uzależnień w materiałach dla uczestników Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. 30 minut Analiza sytuacji, przemyślenie celu rozmowy i oczekiwań wobec pracownika 60 minut Obejrzenie i analiza filmu instruktażowego Ponowna rozmowa na temat palenia (ponowne upomnienie) 30 minut Rozmowa z pracownikiem 30 minut Zaplanowanie dalszych działań monitorujących, 30 minut TAK/ NIE W zależności od pracownika i zmian w jego zachowaniu Braku przestrzegania procedur, uzgodnień, zmiany zachowania, Warunek możliwości odbycia rozmowypo otrzymaniu pierwszego upomnienia w takiej samej sprawie Kośmicka M., Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo. Materiały dla uczestników, Rozdział Wskazówki dotyczące przeprowadzenia rozmowy na temat uzależnień, Analizy HR, Poznań, 2016 Film instruktażowy Ponowna rozmowa 33

34 na temat palenia (ponowne upomnienie) 15. Nazwa narzędzia Rozmowa z pracownikiem na trudne tematy (Poszukiwanie rozwiązań) Cel narzędzia Przygotowanie się do rozmowy Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? z pracownikiem/ pracownicą w celu rozwiązania problemu o Zachowanie pracownika/ pracownicy jest niezgodne z oczekiwaniami przełożonego o Sytuacja jest złożona i niejednoznaczna o Zależy Ci, aby pracownik/pracownica przejęli na siebie odpowiedzialność za rozwiązanie problemu Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Analiza sytuacji, przemyślenie celu rozmowy i oczekiwań wobec pracownika 60 minut Obejrzenie i analiza filmu instruktażowego Rozmowa z pracownikiem po powrocie do pracy po dłuższym zwolnieniu 30 minut Rozmowa z pracownikiem 30 minut Analiza i wyciągnięcie wniosków na przyszłość 30 minut Zaplanowanie dalszych działań 30 minut TAK/ NIE W zależności od sytuacji W przypadku powtarzających się problemów w organizacji pracy, realizacji zadań, innych, W przypadku, gdy pracownik nie osiąga pożądanych efektów, potrzebuje pomocy w znalezieniu rozwiązania 34

35 Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Film instruktażowy Rozmowa z pracownikiem po powrocie do pracy po dłuższym zwolnieniu 16. Nazwa narzędzia do Korygowanie zachowania pracownika (model RTD Rób Tak Dalej) Cel narzędzia Przygotowanie się do rozmowy korygującej Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie Zalecane ponowne użycie Ile razy, jak często? W jakich sytuacjach? zachowanie pracownika/pracownicy o Zachowanie pracownika/pracownicy jest niezgodne z oczekiwaniami przełożonego Kadra zarządzająca Analiza sytuacji, przemyślenie celu rozmowy i oczekiwań wobec pracownika 60 minut Obejrzenie i analiza filmu instruktażowego Korygowanie zachowania pracownika (model RTD) 30 minut Rozmowa z pracownikiem 45 minut Zaplanowanie dalszych działań, 45 minut TAK/ NIE W zależności od pracownika i wprowadzania zmian w jego zachowaniu Dłuższe rozmowy mającej na celu przekazanie informacji zwrotnej i oczekiwań pracownikowi Gdy, zachowanie pracownika/pracownicy jest niezgodne z oczekiwaniami przełożonego Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Film instruktażowy Korygowanie zachowania pracownika (model RTD) 17. Nazwa narzędzia do testowania Rozmowa zwalniająca pracownika Cel narzędzia Przygotowanie się do rozmowy z pracownikiem/ pracownicą w celu zwolnienia jego/jej z pracy 35

36 Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie o Zachowanie pracownika/ pracownicy jest niezgodne z oczekiwaniami przełożonego i nie zmienia się o Przeprowadziłeś/aś wcześniej rozmowę ostrzegawczą o Chcesz obniżyć swój poziom stresu i przygotować się do rozmowy Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Przygotowanie się do rozmowy 2 h Rozmowa z pracownikiem 1 h Analiza i wyciągnięcie wniosków na przyszłość 1 h Zalecane ponowne użycie TAK/ NIE ile razy, jak często? nd w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać nd brak 18. Nazwa narzędzia Rozmowa motywująca w 6 krokach. Cel narzędzia Wzmocnienie automotywacji w zmianie Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie lub nauczenie się metody motywowania do zmiany W sytuacji, gdy spada motywacja Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie Zapoznanie się z filmem Motywowanie do aktywności fizycznej (6 kroków Pantalona) i analiza 45 minut Przeprowadzenie rozmowy z pracownikiem 30 minut 36

37 przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) 45 minut Zalecane użycie ponowne TAK/ NIE ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Raz na 2 lata Obserwacji zmniejszenia aktywności zawodowej swojej lub pracownika Nowak A., Trening motywacji dla pracowników 50+. Podręcznik dla trenera, Analizy HR, Poznań, 2016 Film instruktażowy Motywowanie do aktywności fizycznej (6 kroków Pantalona) Pakiet nr 4 Rozwój organizacji 19. Nazwa narzędzia Dobra praktyka Cel narzędzia Promowanie i utrwalanie pozytywnych Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) postaw w celu sprawnego zarządzania aktywnością zawodową pracowników 50+". Konkurs na dobrą praktykę Swobodne rozmowy z pracownikami Podczas zebrań Zalecane ponowne TAK/ NIE Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Zapoznanie się instrukcją 30 minut Systematyczne zbieranie praktyk ( w pamięci ) W zależności od wyboru, konkurs czy swobodna narracja od 30 do 60 minut Sporządzenie opisu dobrej praktyki 60 minut 37

38 użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać W zależności od zapotrzebowania Wzmocnienie motywacji Odpowiedniego momentu gotowości do wysłuchania narracji Katalog dobrych praktyk w zarządzaniu zdrowiem w przedsiębiorstwach, Autorka: Anna Agata Nowak 20. Nazwa narzędzia Zdrowa wiadomość dnia Cel narzędzia Promowanie wiedzy o zdrowiu Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Profilaktyka Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Zapoznanie się instrukcją 30 minut Czas na wysłanie maila 5 minut przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać - brak Do 2 tygodni TAK/ NIE W zależności od zapotrzebowania Co 2 lata 21. Nazwa narzędzia Pytanie paradoksalne Poprzedzających okres intensywnej pracy Cel narzędzia Promowanie i utrwalanie pozytywnych postaw w celu sprawnego zarządzania aktywnością zawodową pracowników 38

39 50+" poprzez prowokowanie do myślenia. Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Swobodne rozmowy z pracownikami Podczas spotkań z zespołem/szkoleń z zarządzania aktywnością Jako trening poznawczy dla samego siebie Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Każdy zainteresowany pracownik indywidualnie Brak Zapoznanie się instrukcją 10 minut 20 minut 30 minut TAK/ NIE W zależności od zapotrzebowania Wzmocnienie motywacji 22. Nazwa narzędzia Sesja kreatywna Cel narzędzia Wygenerowanie pomysłów w zakresie zarządzania zdrowiem pracowników Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Opracowanie propozycji zmian dostosowanych do potrzeb organizacji z włączeniem pracowników w proces ich generowania Gdy organizacja chce opracować i wdrożyć strategię zarządzania zdrowiem w swojej organizacji Kto może skorzystać z Kadra zarządzająca 39

40 narzędzia przygotowanie się Pracownicy działu personalnego Zapoznanie się z instrukcją 30 minut Zaproszenie uczestników sesji 10 minut Przygotowanie sali 20 minut Przygotowanie dużych matryc sesji kreatywnej np. 4 arkusze 1x1 metr 30 minut przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane użycie ponowne ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać 120 minut 30 minut TAK/ NIE W zależności od zapotrzebowania Budowanie strategii Organizacja dni zdrowia Wzmocnienie motywacji Kośmicka M., Strategia zarządzania zdrowiem w przedsiębiorstwach mśp, Analizy HR, Poznań, Nazwa narzędzia Sesja kreatywna małe zmiany, wielkie kroki Cel narzędzia Wygenerowanie pomysłów dla siebie w zakresie Jak niewielkim kosztem zagwarantować sobie lepsze zdrowie w naszej organizacji? Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia przygotowanie się Gdy pracownicy widzę potrzebę zadbania o zdrowie Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Zapoznanie się instrukcją 30 minut Zaproszenie uczestników sesji 10 minut Przygotowanie sali 30 minut 60 do 90 minut Przygotowanie dużych matryc sesji kreatywnej np. 4 arkusze 1x1 metr 30 minut 40

41 przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i sporządzenie raportu) Zalecane ponowne użycie ile razy, jak często? w jakich sytuacjach? Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Brak 60 minut TAK/ NIE W zależności od zapotrzebowania Wzmocnienie motywacji Potrzeby wprowadzenia nowych sposobów Pakiet nr 5 Projekt zdrowie 24. Nazwa narzędzia Analiza otoczenia, interesariuszy działań firmy/organizacji związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy Cel narzędzia Poznanie dalszego i bliższego otoczenia Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia firmy/organizacji i działań związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne swoich pracowników Sytuacje, gdy pracownicy są często na zwolnieniu lekarskim, W sytuacji, gdy spada nasza subiektywna ocena zdolności do pracy swojej lub współpracowników, Przygotowanie oferty działań prozdrowotnych dla pracowników/ współpracowników Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego przygotowanie się Przygotowanie materiałów (kartki, nożyczki, flipchart, karteczki samoprzylepne) 10 minut Podręcznik dla multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 41

42 przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Ok. 2 godzin zegarowych 1 godzina Zalecane ponowne użycie TAK/ NIE Ile razy, jak często? Raz na 1 rok W jakich sytuacjach? Obserwacji zmniejszenia aktywności zawodowej swojej lub pracownika, Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Podręcznik dla multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 25. Nazwa narzędzia do testowania Diagnoza sytuacji w obszarze zdrowia psychicznego i fizycznego w pracy - drzewo problemów Cel narzędzia Ocena w firmie/organizacji działań związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie Kto może skorzystać z narzędzia Sytuacje, gdy pracownik często jest na zwolnieniu lekarskim, W sytuacji, gdy spada nasza subiektywna ocena zdolności do pracy swojej lub współpracowników Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego przygotowanie się przeprowadzenie podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Przygotowanie materiałów (kartki, nożyczki, flichart) 10 minut Szkolenia on-line dostępne w ramach projektu ok. 2 godz. Podręcznik multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w pracy Ok. 2 godzin zegarowych 1 godzina 42

43 Zalecane ponowne użycie TAK/ NIE Ile razy, jak często? Raz na 1 rok W jakich sytuacjach? Obserwacji zmniejszenia aktywności zawodowej swojej lub/i pracownika/ów, Większa liczba zwolnień lekarskich, urlopów na żądanie, Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Podręcznik dla multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 26. Nazwa narzędzia do testowania Planowanie działań związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy Cel narzędzia Planowanie i wdrażanie działań związanych Sytuacje, w których zaleca się stosować narzędzie z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne swoich pracowników Przygotowanie oferty działań prozdrowotnych dla pracowników/współpracowników Kto skorzystać narzędzia może z Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Czas potrzebny na przygotowanie się Przygotowanie materiałów (kartki, nożyczki, flipchart, karteczki samoprzylepne) 10 minut Podręcznik dla multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy Czas potrzebny na przeprowadzenie Czas potrzebny na podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Zalecane ponowne użycie Ok. 2 do 3 godzin zegarowych 1 godzina TAK/ NIE 43

44 Ile razy, jak często? W jakich sytuacjach? Gdy planowane jest wdrażanie nowego rozwiązania w firmie Pomysł na wprowadzenie nowych działań prozdrowotnych w firmie, Materiał Podręcznik dla multiplikatora Dbanie pomocniczy, z o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy, jakiego zaleca się Szkolenia on-line dostępne w ramach projektu skorzystać Nazwa narzędzia Cele organizacji/firmy w obszarze zdrowia psychicznego i fizycznego w miejscu pracy - drzewo celów Cel narzędzia Wyznaczenie celów związanych z dbaniem o zdrowie psychiczne i fizyczne swoich pracowników Sytuacje, w Sytuacje, gdy pracownicy są często jest na zwolnieniu których zaleca się stosować narzędzie Kto skorzystać narzędzia może z Czas potrzebny na przygotowanie się lekarskim, W sytuacji, gdy spada nasza subiektywna ocena zdolności do pracy swojej lub współpracowników, Kadra zarządzająca Pracownicy działu personalnego Przygotowanie materiałów (kartki, nożyczki, flipchart, karteczki samoprzylepne) 10 minut Szkolenia on-line dostępne w ramach projektu Czas potrzebny na przeprowadzenie zadania Czas potrzebny na podsumowanie (analizę, wnioski i zaplanowanie dalszych działań) Zalecane ponowne użycie Ok. 2 godzin zegarowych 1 godzina TAK/ NIE Ile razy, jak Raz na 1 rok 44

45 często? W jakich sytuacjach? Obserwacji zmniejszenia aktywności zawodowej swojej lub pracownika, Wyższa absencja pracowników, urlopy na żądanie, Materiał pomocniczy, z jakiego zaleca się skorzystać Podręcznik dla multiplikatora Dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne w miejscu pracy 3. Audiobooki Audiobooki to doskonała pomoc w mobilizacji i prowadzeniu ćwiczeń. Stanowią materiał dla wszystkich osób, które chcą zadbać o swoją kondycję nie tylko w siłowni, ale w ciągu całego dnia. Zawierają instrukcję wykonywania ćwiczeń oraz wskazówki jak wykorzystać dostępne przestrzenie takie jak własne mieszkanie, biuro oraz naturalne zasoby otoczenia (drzewa, ławki, siłownie zewnętrzne) do codziennych ćwiczeń fizycznych. 45

46 Trening ogólnorozwojowy. Ćwiczenia fizyczne Trening z naturą. Wykorzystanie naturalnych zasobów otoczenia do ćwiczeń Trening w pracy. Ćwiczenia przy biurku 4. Filmy instruktażowe Filmy instruktażowe odnoszą się do elementów ważnych w utrzymaniu aktywności zawodowej pracowników, jakimi są zarządzanie ludźmi oraz dbanie o swoje zdrowie przez pracowników i wsparcie w tym zakresie ze strony pracodawcy. Filmy podzielone są na 2 kategorie: 1. Rozmowy z pracownikami na różne tematy, z reguły uważane za trudne przez przełożonych 2. Przedstawienie ćwiczeń, które można wykonywać w biurze pomagających utrzymać sprawność i zdrowie. 46

47 Rozmowy z pracownikami Sprawność przez cały dzień Filmy instruktażowe dotyczące rozmów z pracownikami przedstawiają narzędzia pomocne przy przeprowadzaniu rozmów z pracownikami na trudne tematy. Pokazują możliwe sposoby zachowania w wybranych sytuacjach. Aby umożliwić analizę narzędzi i świadome korzystanie z nich przez użytkownika w każdym z filmów znajdują się tablice informujące, jakie metody w danym momencie zostały użyte. Pozwala to na łatwe skorzystanie z proponowanych narzędzi, przygotowanie się i przeprowadzenie rozmów z pracownikami na trudne tematy. Film przedstawia rozmowę przełożonego z pracownikiem, z którego zachowania w pewnych obszarach przełożony nie jest zadowolony. Rozmowa przeprowadzona jest z wykorzystaniem modelu udzielania informacji zwrotnej RTD. Jest to bardzo przydatny model udzielania informacji zwrotnej. Warto pamiętać, że w większości przypadków pracownik, z którego elementów pracy nie jesteś zadowolony/a, inne zadania wykonuje dobrze. Warto zachować równowagę i zadbać o to, aby pracownik wiedział dokładnie czego od niego oczekujemy i był zmotywowany 47

48 do zmian. Model RTD jest skierowany w stronę przyszłości. Nie ma wypominania ani wytykania błędów. Jest większa szansa, że pracownik was wysłucha i nie będzie się bronić. Przełożony podczas rozmowy przekazuje swojemu podwładnemu jakich zachowań oczekuje od niego: na co pracownik ma położyć większy nacisk (Więcej), czemu pracownik poświęca za dużo czasu (Mniej), jakich zachowań przełożony nie obserwuje u pracownika, a uważa, że będą pozytywnie wpływały na jego skuteczność (start/ zacznij), jakich zachowań przełożony nie akceptuje i pracownik ma ich zaprzestać (stop/ przestań) jakie zachowania pracownika przełożony docenia (Rób tak dalej RTD) Start Stop Rób Tak Dalej Więcej Mniej Rozmowa oparta jest na ankiecie diagnozującej indeks zdolności do pracy (na podstawie materiałów partnera B.A.D. Gesundheitsvorsorge und Sicherheitstechnik GmbH). Pokazuje jak z niej skorzystać i jak przeprowadzić rozmowę z pracownikiem (coaching zdrowia), tak aby utrzymać jego aktywność zawodową, zmniejszyć absencję chorobową, zwiększyć zaangażowanie i zadbać o zdrowie. W celu przejęcia przez pracownika odpowiedzialności za swoje zdrowie, organizację i pracy i inne aspekty wpływające na zdrowie przełożony zadaje pytanie Co Ty sam/a możesz zrobić w tym zakresie? 48

49 Oferuje również wsparcie zadaje pytanie Co ja jako pracodawca mogę zrobić? Coaching zdrowia oparty jest na Domu Zdolności do Pracy fińskiego profesora Juhani Ilmarinena. W filmie pokazane są tablice opisujące poszczególne elementy mające wpływ na zdolność do pracy rozmieszczone na piętrach Domu Zdolności do Pracy. Podany w filmie sposób postępowania świetnie pasuje zarówno do sytuacji, gdy pracownik i pracodawca faktycznie powinni zadbać o poprawę zdolności do pracy danej osoby, jak i do takich sytuacji, gdy pracodawca ma podejrzenie, że pracownik symuluje chorobę. Wówczas zainteresowanie, okazanie troski i pokazanie, że przełożony nie zamyka oczu na daną sytuację może spowodować, że pracownik zrezygnuje z symulowania. W celu pogłębienia tematu i zapoznania się z Domem Zdolności do Pracy warto zajrzeć do Strategii Zarządzania Zdrowiem w Przedsiębiorstwach. W tym filmie pokazana jest sytuacja powrotu do pracy po dłuższym zwolnieniu i konieczności dalszej rehabilitacji, co jest trudne w dotychczasowych godzinach pracy. Sytuacja jest trudna dla przełożonego. Zmiana godzin pracy jednego pracownika dezorganizuje pracę całego działu i może być odebrana przez innych pracowników jako niesprawiedliwa. W filmie pokazana jest siła pytań nastawionych na rozwiązanie. Stosując pytania nastawione na rozwiązanie można osiągnąć taki efekt, że zarówno pracodawca, jak i pracownik realizują swoje interesy i są zadowoleni. Metodę ukazaną w filmie można zastosować również w przypadkach różnych innych sytuacji, gdy występują problemy lub pracownik zgłasza się do was z prośbą, której nie chcecie lub nie możecie spełnić. Metoda ta pomaga na zwiększenie zaangażowania pracownika i 49

50 rozwiązanie problemu. W filmie przedstawiony jest etap 3 rozmowy na temat nieprzestrzegania zakazu palenia w firmie Upomnienie. Wszystkie etapy rozmowy opisane są w materiałach dla uczestników do warsztatów Trening komunikacji w środowisku pracy w zespołach zróżnicowanych wiekowo w rozdziale Wskazówki dotyczące przeprowadzania rozmowy na temat uzależnień. Film pokazuje jak wyciągać zapowiedziane wcześniej konsekwencje. Pokazuje również możliwe zachowania pracownika w takiej sytuacji i sposoby reakcji na nie. Film może być pomocny nie tylko w rozmowie na temat nieprzestrzegania zakazu palenia, ale również w innych sytuacjach, gdy pracownik mimo zapowiedzi wprowadzenia sankcji nie zmienił zachowania na zgodne z oczekiwaniami przełożonego. Ten film stanowi kontynuację poprzedniego. Pracownik mimo upomnienia i zapowiedzi dalszych konsekwencji nie zmienił swojego zachowania. W tej sytuacji następuje etap 4 Ponowne upomnienie. Przewinienie pracownika może dotyczyć, tak jak w filmie, nieprzestrzegania zakazu palenia lub innego postępowania, którego nie akceptujesz i za które zapowiedziałeś/aś wcześniej sankcje. Jest to ryzykowny etap i wielu przełożonych obawia się go wdrożyć w życie. Pracownik po drugim upomnieniu może poczuć się zagrożony zwolnieniem i sam odejść. Warto przemyśleć, czy rozważane sytuacje są przez Ciebie nieakceptowalne i chcesz podjąć to ryzyko. Jeśli jednak zapowiedziałeś ponowną karę, już nie masz wyjścia, inaczej stracisz autorytet. 50

51 Warto dobrze zastanowić się wcześniej przed zapowiedzią kary nad tym co się stanie, jeśli pracownik nie zmieni zachowania. Czy będziesz chciał/a wprowadzić zapowiedzianą karę w życie. Jeśli masz nawał pracy, a brakuje Ci ludzi do realizacji zadań, istnieje ryzyko, że nie wprowadzisz konsekwencji. W takiej sytuacji zastanów się wcześniej, raczej poszukuj wspólnie z pracownikami rozwiązania, nie zapowiadaj konsekwencji. Skorzystaj z pytań nastawionych na rozwiązanie pokazanych w filmie Rozmowa z pracownikiem po powrocie po dłuższym zwolnieniu Film instruktażowy powstał na kawie metodyki Michaela Pantalona. W zmianie nawyków czy podejmowaniu pozytywnych aktywności bardzo pomocna może być metoda prowadzenia rozmowy motywujące. Błyskawiczna i niezawodna, pod warunkiem, że się dobrze ją przetrenuje w tym celu poza materiałami szkoleniowymi stworzono film. Misją twórcy metody motywacji jest pomagać wszystkim ludziom poprzez umiejętne zadawanie pytań skłaniających do głębokiej refleksji i zmiany. Scenerię filmu przenieśliśmy do biura i rozmowy koleżanek na temat podejmowania pozytywnych aktywności. Metoda może być wykorzystana w motywowaniu do zmian, nie tylko zawartych w filmie. Film instruktażowy ma na celu inne podejście do wzmocnienia motywacji. Inspiracją do jego stworzenia jest wiedza o wytrwałości. Niestety w procesie zmian siła woli często gaśnie. Dlatego warto podejść do tematu wytrwałości w zmianie jeszcze inaczej, prowadząc rozmowę według pewnego, sprawdzonego standardu. Autorem metodyki jest David Kolb. W filmie widoczna jest sekwencja kroków rozpoczynająca się od zebrania faktów o danym zjawisku, określenia wynikających z nich konsekwencji, odwołanie się do wiedzy zarówno osoby dążącej do zmiany, jak i prowadzącego rozmowę i wreszcie decyzja o zmianie. Film ten może być traktowany jako niezależny materiał lub stanowić może kontynuację pracy z filmem nt. motywacji w 6 51

52 krokach. Dzięki pokazanym w filmie ćwiczeniom zapobiega się napięciom i bólom pleców oraz zwiększa swoją sprawność. Już kilka minut dziennie wzmacnia mięśnie tułowia i pozwala utrzymać sprawność stawów. Siła i sprawne poruszanie się to klucz do zdrowych pleców i dobrego samopoczucia. W dwóch filmach profesjonalny trener pokazuje, jak wykonywać ćwiczenia w biurze na stojąco i na krześle. Informuje na co wpływają poszczególne ćwiczenia, jak i dlaczego warto je wykonywać. Bardzo praktyczne filmy z ćwiczeniami rozgrzewającymi, rozciągającymi i wzmacniającymi. Ćwiczenia na stojąco i siedząco. Możesz oglądając wykonywać ćwiczenia sam/a lub w grupie w czasie przerwy w pracy. Ćwiczenia na stojąco. Dodatkowe ćwiczenia dla wytrwałych. 52