Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW"

Krzysztof Wierzbicki
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW

2 Wprowadzenie Handel można wyjaśnić poprzez zróżnicowanie wydajności pracy, jak w modelu Ricardo Teoria Heckschera-Ohlina postuluje, że czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie wymiany handlowej może być zróżnicowanie obfitości zasobów czynników produkcji: Kraje różnią się względną obfitością zasobów Produkcja różnych dóbr wymaga różnej względnej intensywności użycia czynników produkcji

handlowej może być zróżnicowanie obfitości zasobów czynników produkcji: Kraje różnią się względną

3 Model Heckschera-Ohlina w wersji P. Samuelsona (2x2x2) 1. Istnieją dwa kraje Kraj i Zagranica 2. Istnieją dwa dobra: ubrania (cloth) oraz żywność (food) 3. Istnieją dwa czynniki produkcji praca i ziemia (jednorodne, mobilne między sektorami, niemobilne miedzy krajami) 4. Obfitość pracy i ziemi jest zróżnicowana między krajami 5. Kraje stosują te same technologie (te same jednostkowe nakłady pracy) 6. Produkcja obu dóbr różni się czynnikointensywnością 7. Występuje doskonała konkurencja na rynku dóbr i czynników produkcji 8. Konsumenci w obu krajach mają identyczne preferencje (chcą konsumować oba dobra)

Istnieją dwa czynniki produkcji praca i ziemia (jednorodne, mobilne między sektorami, niemobilne miedzy krajami) 4.

4 Możliwości produkcyjne Obecność 2 czynników produkcji sprawia, że PPF nie jest już linią prostą Przyjmijmy następujące oznaczenia: a TC = ilość ziemi potrzebna do wytworzenia jednostki ubrań a LC = ilość pracy potrzebna do wytworzenia jednostki ubrań a TF = ilość ziemi potrzebna do wytworzenia jednostki żywności a LF = ilość pracy potrzebna do wytworzenia jednostki żywności L = całkowity zasób pracy T = całkowity zasób ziemi Załóżmy, że: a LC /a TC > a LF /a TF Oznacza to, że do produkcji ubrań wykorzystuje się intensywnie pracę, zaś do produkcji żywności ziemię.

do wytworzenia jednostki żywności a LF = ilość pracy potrzebna do wytworzenia jednostki żywności L = całkowity zasób pracy T = całkowity zasób

5 Możliwości produkcyjne Q F Ograniczenie pracy L/a LF Ograniczenie ziemi T/a TF L/a LC T/a TC Q C

6 Możliwości produkcyjne Możliwości produkcyjne zależą od dostępności obu czynników produkcji: a TF Q F + a TC Q C T Całkowity zasób ziemi Nakład ziemi potrzebny na każdą jednostkę żywności Wielkość produkcji żywności Nakład ziemi potrzebny na każdą jednostkę ubrań Wielkość produkcji ubrań a LF Q F + a LC Q C L Całkowity zasób pracy Nakład pracy potrzebny na każdą jednostkę żywności Nakład pracy potrzebny na każdą jednostkę ubrań

żywności Nakład ziemi potrzebny na każdą jednostkę ubrań Wielkość produkcji ubrań a LF Q F + a LC Q C L

7 Możliwości produkcyjne Zakładamy, że do produkcji ubrań wykorzystuje się intensywnie pracę, zaś do produkcji żywności ziemię: a LC /a TC > a LF /a TF Zauważmy, że jest to równoważne: a LC /a LF > a TC /a TF Lub jeszcze inaczej możemy porównać całkowite zasoby ziemi i pracy wykorzystywane w obu gałęziach gospodarki. Produkcja ubrań jest pracointensywna a produkcja żywności jest ziemiointensywna jeśli L C /T C > L F /T F Założenie o względnej czynnikointensywności produkcji wpływa na kształt zbioru możliwości produkcyjnych

ziemi i pracy wykorzystywane w obu gałęziach gospodarki.

8 Możliwości produkcyjne: uwaga poboczna Dlaczego kształt linii PPF jest właśnie taki? Stałe nakłady jednostkowe Jeśli możliwa jest substytucja między czynnikami, wówczas PPF jest gładką krzywą Działa prawo malejących przychodów krańcowych Proporcja czynników produkcji w przypadku obu dóbr nie jest wtedy stała

Stałe nakłady jednostkowe Jeśli możliwa jest substytucja między czynnikami,

9 Możliwości produkcyjne: uwaga poboczna Q F Q C

10 Równowaga produkcyjna? Możliwości produkcyjne pokazują co konkretnie gospodarka może produkować W naszym uproszczonym modelu przy założeniu pełnego wykorzystania czynników produkcji, gospodarka może produkować jednak jedynie z góry określoną strukturę produkcji Punkt spełniający warunek pełnego wykorzystania zasobów znajduje się na przecięciu linii ograniczeń zasobów.

uproszczonym modelu przy założeniu pełnego wykorzystania czynników produkcji, gospodarka

11 Optymalna produkcja w autarkii Q F Ograniczenie pracy L/a LF Równowaga produkcyjna T/a TF F 0 P Ograniczenie ziemi C 0 L/a LC T/a TC Q C

12 Dwa kraje różnice się wyposażeniem: ten sam zasób ziemi, ale Kraj ma większy zasób pracy Kraj Zagranica Q F Q* F L/a LF L*/a LF T/a TF T*/a TF P* F* 0 F 0 P C 0 L/a LC T/a TC Q C C* 0 L*/a LC T*/a TC Q* C

13 Równowaga handlowa p C /p F Kraj RS RS* Zagranica EXP p* 0 p 0 C IMP RD RD* Q C /Q F Q* C /Q* F

14 Twierdzenie H-O W autarkii: Kraj względnie obficie wyposażony w pracę, będzie produkował względnie więcej dóbr pracointensywnych. W naszym modelu, jeśli Kraj jest względnie obfity w pracę (por. slajd 12), to będzie produkował więcej ubrań w proporcji do żywności niż Zagranica. W efekcie, przy takim samym popycie, w autarkii ubrania będą względnie (tzw. w porównaniu do żywności) tańsze w Kraju niż Zagranicą. W warunkach handlu oznacza to, że Kraj stanie się eksporterem ubrań oraz importerem żywności.

slajd 12), to będzie produkował więcej ubrań w proporcji do żywności niż Zagranica.

15 Przykład Kraj A: 400 jednostek pracy i 600 jednostek ziemi Kraj B: 800 jednostek pracy i 300 jednostek ziemi Oba kraje produkują dobro F (żywność) i C (ubrania) Do wyprodukowania jednostki ubrań potrzeba: 10 jednostek pracy i 5 jednostek ziemi Do wyprodukowania jednostki żywności potrzeba: 4 jednostek pracy i 8 jednostek ziemi Określamy (względną) czynnikointensywność produkcji obu dóbr: żywność: nakład pracy/nakład ziemi = 4/8=1/2 ubrania: nakład pracy/nakład ziemi = 10/5 = 2 żywność jest względnie ziemiointensywna, a ubrania pracointensywne Określamy (względną) obfitość wyposażenia krajów w czynniki produkcji Kraj A: L/T = 400/600 = 2/3 Kraj B: L/T = 800/300 = 2,67 kraj A jest względnie obficie wyposażony w ziemię, a kraj B w pracę A zatem: Po otwarciu tych krajów na wymianę kraj A będzie eksportował żywność, a kraj B ubrania

żywność: nakład pracy/nakład ziemi = 4/8=1/2 ubrania: nakład pracy/nakład ziemi = 10/5 = 2 żywność jest względnie ziemiointensywna, a ubrania pracointensywne Określamy (względną) obfitość wyposażenia

16 Mechanizm handlu Dlaczego kraj A eksportuje żywność, a kraj B ubrania? Skoro w kraju (L/T) A < (L/T) B to możemy oczekiwać, że relacja płac do wynagrodzenia ziemi w kraju A będzie wyższa niż w B: (w/r) A > (w/r) B ( jak jest czegoś mało, to jest to drogie ) A zatem skoro ziemia jest względnie tania w kraju A, a względnie droga w kraju B, to możemy się spodziewać, że żywność, jako dobro wymagające zastosowania względnie dużo ziemi będzie tańsza w kraju A, zaś ubrania wymagające zastosowania względnie więcej pracy będą tańsze w kraju B A skoro dwa dobra mają różne ceny w dwóch krajach motyw dla handlu

jest czegoś mało, to jest to drogie ) A zatem skoro ziemia jest względnie tania w kraju A, a względnie droga w kraju B, to możemy się spodziewać, że

17 Twierdzenie Rybczyńskiego W warunkach handlu, zwiększenie się zasobu danego czynnika produkcji spowoduje wzrost produkcji tego dobra, które wykorzystuje ów czynnik intensywnie oraz zmniejszenie się produkcji drugiego dobra Oznacza to, że powiększenie zasobów pracy w kraju, który jest eksporterem dóbr pracointensywnych zwiększy eksport dóbr pracointensywnych wzrost wymiany handlowej Zmiana zasobów może nawet spowodować zmianę struktury specjalizacji

Oznacza to, że powiększenie zasobów pracy w kraju, który jest eksporterem dóbr pracointensywnych zwiększy

18 Twierdzenie Rybczyńskiego Q F Ograniczenie pracy L /a LF L/a LF Optymalna produkcja T/a TF F 0 P Ograniczenie ziemi L/a LC C 0 T/a TC Q C

19 Twierdzenie Rybczyńskiego Q F Ograniczenie pracy L /a LF L/a LF Optymalna produkcja T/a TF F 0 P P Ograniczenie ziemi F 1 L/a LC C 0 C 1 L /a LC T/a TC Q C

20 Twierdzenie Rybczyńskiego

21 Skutki handlu Wyrównanie cen dóbr (relacja cen dóbr zmienia się w obu krajach w obu krajach dobro eksportowane staje się względnie droższe, a importowane względnie tańsze) Wzrost użyteczności społecznej Wyrównywanie się cen czynników produkcji Redystrybucja dochodów w kraju (handel korzystny dla całego społeczeństwa, ale są pewne grupy, które zyskują i są pewne grupy, które tracą) twierdzenie Stolpera-Samuelsona

22 Twierdzenie Stolpera-Samuelsona Handel powoduje zmianę relacji cen dóbr. Rynek dóbr i rynek czynników produkcji są ze sobą powiązane. Wzrost ceny pewnego dobra, powoduje wzrost jego produkcji, a zatem wzrost względnego popytu na czynnik produkcji wykorzystywany intensywnie do jego produkcji. To z kolei powoduje wzrost względnego wynagrodzenia tego czynnika produkcji Twierdzenie: Wzrost względnej ceny dobra pracointensywnego (kapitałointensywnego) powoduje względny wzrost wynagrodzenia pracy (kapitału)

23 Twierdzenie Stolpera-Samuelsona Warunki doskonałej konkurencji: a TF r T + a LF w = p F Cena żywności Nakład ziemi potrzebny na każdą jednostkę żywności Koszt wynajęcia ziemi Nakład ziemi potrzebny na każdą jednostkę ubrań Koszt pracy a TC r T + a LC w = p C Cena ubrań

24 Twierdzenie Stolpera-Samuelsona w p F /a LF Żywność p C /a LC Ubrania w 0 r T r 0 p F /a TF p C /a TC

25 Twierdzenie Stolpera-Samuelsona w p F /a LF Żywność p C /a LC p C /a LC w 1 Ubrania w 0 r T r 1 r 0 p F /a TF p C /a TC p C /a TC

26 Twierdzenie Stolpera- Samuelsona

27 Wnioski z twierdzenia Stolpera- Samuelsona Ponieważ handel powoduje zmianę względnych cen produktów, to pociąga to za sobą również zmianę względnych wynagrodzeń czynników produkcji Czynniki produkcji wykorzystywane intensywnie w sektorze eksportującym zyskują, zaś czynniki produkcji wykorzystywane intensywnie w sektorze konkurującym z importem tracą Następuje redystrybucja dochodu wewnątrz kraju Wyrównywanie się cen czynników produkcji w skali międzynarodowej Handel jest substytutem mobilności czynników produkcji

28 Teoria H-O w praktyce Primary products share of exports (%) 88.2 to 100 (28) 60.4 to 88.2 (31) 30.5 to 60.4 (30) 15.5 to 30.5 (30) 1.4 to 15.5 (32) Surowce; udział w eksporcie (%), 2003

29 Teoria H-O w praktyce unskilled labour int. man. share of exports (%) 24.1 to 88.6 (32) 10.1 to 24.1 (30) 4.9 to 10.1 (27) 1.3 to 4.9 (30) 0 to 1.3 (32) Dobra przetworzone wykorzystujące intensywnie pracę niskokwalifikowaną; udział w eksporcie, 2003

30 Teoria H-O w praktyce human cap. int. man. share of exports (%) 16.9 to 43.6 (31) 7.8 to 16.9 (30) 2.6 to 7.8 (26) 0.5 to 2.6 (30) 0 to 0.5 (34) Dobra przetworzone zawierające dużo kapitału ludzkiego; udział w eksporcie, 2003

31 Podsumowanie Model HO postuluje, że handel jest konsekwencją zróżnicowania obfitości zasobów między krajami Kraje są eksporterami dóbr, do produkcji których używają intensywnie czynników względnie obficie występujących Handel powoduje zmiany relacji cen i również zmiany wynagrodzeń Korzyści odnoszą czynniki intensywnie wykorzystywane w produkcji dóbr eksportowanych, zaś straty ponoszą czynniki intensywnie wykorzystywane w produkcji dóbr konkurujących z importem Handel nie musi prowadzić do pełnej specjalizacji

Podobne dokumenty

Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW

Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wprowadzenie Gdyby praca była jedynym czynnikiem produkcji, przewaga komparatywna mogłaby