Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia. Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW

Transkrypt

1 Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW

2 Struktura wykładu Dlaczego istnieje handel międzynarodowy? Funkcja produkcji i możliwości produkcyjne gospodarki; Równowaga ogólna w gospodarce zamkniętej i otwartej; Teoria handlu D. Ricardo; Neoklasyczna teoria handlu międzynarodowego (Heckschera-Ohlina); Handel wewnątrzgałęziowy

3 Korzyści z handlu międzynarodowego Handel jako gra o rosnącej sumie: w wyniku handlu wszyscy jego uczestnicy mogą wychodzić z niej z korzyściami; Handel zagraniczny zwiększa korzyści ze skali produkcji; HZ pozwala zwiększyć korzyści związane ze specjalizacją i podziałem pracy; HZ pozwala efektywniej wykorzystać dostępne czynniki produkcji; HZ pozwala przełamać bariery dostępności czynników produkcji; HZ zwiększa różnorodność dostępnych produktów i usług

4 Teoria D. Ricardo: klasyczna teoria handlu zagranicznego Liczą się koszty komparatywne (względne), a nie koszty absolutne. Handel zagraniczny jest korzystny nawet jeśli w jednym z krajów handlujących wszystkie koszty produkcji są niższe niż w drugim; Założenia modelu Ricarda: - Doskonała konkurencja; - Jedynym czynnikiem produkcji jest siła robocza; - Siła robocza jest doskonale mobilna wewnątrz kraju, ale nie jest mobilna między krajami; - O pozycji konkurencyjnej kraju decyduje względna przewaga w zakresie kosztów produkcji

5 Założenia teorii Heckschera-Ohlina teoria neoklasyczna Występuje doskonała konkurencja (firmy są liczne i maksymalizują zysk, a w punkcie równowagi zyski są równe zero); Dzięki doskonałej konkurencji występuje pełne zatrudnienie czynników produkcji (np. siły roboczej czy kapitału); Technologie wytwarzania (tzn. funkcje produkcji) tych samych dóbr są identyczne we wszystkich krajach i występują stałe przychody skali produkcji (tzn. np. podwojenie wszystkich nakładów umożliwia podwojenie wielkości produkcji); Gusta społeczeństw są takie same we wszystkich krajach (identyczne funkcje użyteczności); Ilość czynników produkcji jest określona (egzogenicznie) w danej gospodarce; Występuje doskonała mobilność czynników produkcji wewnątrz kraju i brak w skali międzynarodowej

6 Równowaga w gospodarce otwartej F Nachylenie: -(P C /P F ) F K A K A U f F P D A P U A Tot: -(P T C/P T F)=P TOT 0 C K C P C

7 Nowa teoria handlu międzynarodowego Jednym z jej twórców jest Paul Krugman (Nagroda Nobla w ekonomii w 2008 r.); Eksponuje korzyści z handlu zagranicznego korzyści międzygałęziowych; Kwestionuje: - Stałe przychody skali (wskazuje na korzyści skali); - Liberalizacja handlu przynosi podwójne korzyści dla konsumentów: zwiększa różnorodność dóbr dostępnych na rynku i obniża ceny

8 Protekcjonizm handlowy: za i przeciw Kto korzysta na protekcjonizmie handlowym; Kategoria renty politycznej Taryfowe i pozataryfowe instrumenty polityki handlowej; Skutki wprowadzenia cła dla producentów, konsumentów i państwa; Protekcjonizm handlowy na przykładzie produktów rolnych

9 Skutki wprowadzenia cła (t) w kraju małym: analiza w ramach równowagi cząstkowej jednego towaru

10 Skutki wprowadzenia cła: oznaczenia Zmiany w poziomie dobrobytu społecznego wskutek wprowadzenia cła: Renta producenta: +a Renta konsumenta: - (a+b+c+d) Dochody fiskalne państwa: +c Zmiana w dobrobycie netto: -(b+d)

11 Bilans handlowy i bilans płatniczy kraju Bilans handlowy: zestawienie wartości towarów i usług importowanych do danego kraju i z niego eksportowanych (w 2008 roku saldo obrotów towarowych było w Polsce ujemne i wynosiło 24 mld zł, natomiast saldo usług było dodatnie i wynosiło ok. 5 mld zł.); w 2013 r. kraj nasz zanotuje dodani bilans handlowy Bilans płatniczy zawiera zestawienie wszystkich transakcji z zagranicą i oprócz tzw. obrotów bieżących (towary, usługi i transfery bieżące), uwzględnia przepływy kapitałowe i finansowe, w tym napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

12 Bilans handlowy Polski

13 Bilans płatniczy Polski

14

15 Pytania problemowe Jakie są główne korzyści z handlu międzynarodowego? Założenia klasycznej teorii handlu D. Ricardo Założenia neoklasycznej teorii handlu Heckschera-Ohlina Co to jest protekcjonizm handlowy i jakimi instrumentami się posługuje? Jakie są skutki wprowadzenia ceł? Bilans handlowy i bilans płatniczy kraju