Ocena wpływu stosowania kwalifikowanego materiału siewnego roślin zbożowych i ziemniaków na integrowana ochronę i produkcje roślin Zadanie.5.

Transkrypt

1 Ocena wpływu stosowania kwalifikowanego materiału siewnego roślin zbożowych i ziemniaków na integrowana ochronę i produkcje roślin Zadanie.5.2 Tadeusz Oleksiak, ZNiN IHAR-PIB Radzików Wojciech Nowacki IHAR-PIB Oddział w Jadwisinie

2 Cel 1: Monitorowanie efektywności rolniczej i korzyści ekonomicznych wynikających ze stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i korzystania z postępu biologicznego w hodowli zbóż w zmieniających się warunkach produkcji realizowano poprzez: 1. opracowanie metodyki oceny efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i wpływu odmian, w tym odmian rekomendowanych do uprawy w województwach, na wzrost plonowania i efektywność produkcji; 2. monitoring praktycznych efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego zbóż i ziemniaka tym przygotowanie opracowania, w którym zostaną przedstawione: metodologia przeprowadzonych badań oraz przedstawienie i omówienie otrzymanych wyników i wskazanie korzyści ekonomicznych i środowiskowych stosowania kwalifikowanego materiału siewnego. 3. podsumowanie i określenie stopnia zrealizowania założonego celu określonego w pkt. 1 i 2 w postaci opracowania dla roku 2016, z uwzględnieniem ocenianych gatunków i w postaci graficznej oraz umieszczenie opracowania na stronie internetowej Programu; 4. podsumowanie realizacji pierwszego etapu programu wieloletniego r.

3 Cel 1: Ad. 1 Opracowanie metodyki oceny efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i wpływu odmian, w tym odmian rekomendowanych do uprawy w województwach, na wzrost plonowania i efektywność produkcji; 1. Zbierane dane dotyczącą wyników uprawy pszenicy ozima, pszenicy jarej, jęczmienia ozimego, jęczmienia jarego, żyta, owsa, pszenżyta ozimego, ziemniaków, rzepaku, kukurydza na ziarno i kukurydzy na kiszonkę 2. Dane są weryfikowane, ujednolicane i uzupełniane o dodatkowe informacje o odmianach np. typ, rok wprowadzenia do uprawy, indeks charakteryzujący potencjał plonowania wyliczony na podstawie wyników plonowania w SDOO, zalecenia rekomendacyjne dla województw w poszczególnych latach. 3. Najprostsza metodą oceny efektów jest porównanie rzeczywistych plonów w zależności od zastosowanych odmian czy materiału siewnego. 4. Podjęliśmy tez próbę wykorzystania regresji logistycznej do oceny korzyści z tytułu stosowania kwalifikowanego materiału siewnego ocena prawdopodobieństwa sukcesu w plonowaniu analizowanych odmian, w warunkach interakcji z rozpatrywanymi czynnikami (materiał siewny, warunki glebowe i agrotechniczne) - szczegóły metodyczne stanowią część pracy Evaluation of the impact of fertilizers and seeds quality for winter wheat yield. opublikowanej w szczegóły metodyczne stanowią część pracy Evaluation of the impact of fertilizers and seeds quality for winter wheat yield.opublikowanej w Biometrical Letters, /bile pdf 5. W przypadku analiz dla wielolecia obliczenia wykonywane są tez dla danych relatywnych (w relacji do plonu średniego) oraz dla danych poprawionych za pomocą współczynników regresji wielokrotnej tak aby wyeliminować wpływ innych czynników na efekt odmian i kwalifikowanego materiału siewnego. 6. Dla wykazania istotności różnic w plonowaniu w zależności od stosowanego materiału siewnego (kwalifikowany bądź niekwalifikowany) i odmiany (rekomendowana do uprawy w danym województwie bądź nie) przeprowadzono dwuczynnikową analizę wariancji. Następnie dla gatunków gdzie stwierdzono istotne różnice w plonach spowodowane analizowanymi efektami głównymi przeprowadzono procedurę porównań wielokrotnych Bonferroniego w celu wydzielenia istotnie różniących się grup jednorodnych.

4 Cel 1: Ad.2 Monitoring praktycznych efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego zbóż i ziemniaka; 1. Na podstawie danych zebranych w 2016 roku oceniono efekty stosowania kwalifikowanego materiału siewnego dla poszczególnych gatunków zbóż i ziemniaka. 2. Porównano też wyniki stosowania odmian rekomendowanych i nierekomendowanych pszenicy ozimej, pszenicy jarej, pszenżyta ozimego, jęczmienia jarego i ozimego, żyta oraz ziemniaków. 3. Zebrano też i wstępnie zweryfikowano dane dotyczące roku 2017

5 Przyrost plonów dt/ha Ziemniaki Żyto Pszenica jara Pszenica ozima Jęczmień jary Jęczmień ozimy Pszenżyto ozime Owies

6 Cel 1: Ad.2 Monitoring praktycznych efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego zbóż i ziemniaka; 1. Na podstawie danych zebranych w 2016 roku oceniono efekty stosowania kwalifikowanego materiału siewnego dla poszczególnych gatunków zbóż i ziemniaka. 2. Porównano też wyniki stosowania odmian rekomendowanych i nierekomendowanych pszenicy ozimej, pszenicy jarej, pszenżyta ozimego, jęczmienia jarego i ozimego, żyta oraz ziemniaków. 3. Zebrano też i wstępnie zweryfikowano dane dotyczące roku Zebrane dane będą stanowiły podstawę monitoringu efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego w następnym roku.

7 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian ziemniaka w 2015r Odmiany nierekomendow ane i niekwalifikowan e sadzeniaki 29% Struktura Odmiany rekomendowane i Kwalifikowane sadzeniaki 21% Odmiany rekomendowane i niekwalifikowan e sadzeniaki 37% Odmiany nierekomendow ane i kwalifikowane sadzeniaki 13% 400 Plony Odmiany rekomendowane i Kwalifikowane sadzeniaki Odmiany nierekomendowane i kwalifikowane sadzeniaki Odmiany rekomendowane i niekwalifikowane sadzeniaki Odmiany nierekomendowane i niekwalifikowane sadzeniaki

8 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian ziemniaka w 2016r Odmiany nierekomendow ane i niekwalifikowan e nasiona; 43,0 Odmiany rekomendowane i Kwalifikowane nasiona; 54,0 Odmiany rekomendowane i niekwalifikowan e nasiona; 72,0 Odmiany nierekomendow ane i kwalifikowane nasiona; 36, , ,6 281,7 299, REK + KWA NREK + KWA REK + NKWA NREK+ NKWA

9 Efekty stosowania KMS ziemniaki Plony KWAL-REKO KWAL-NREKO NKWAL-REKO NKWAL-NREKO Test Bonferroniego; zmienna PLON (Ziemniak w dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 8894,8, df = 482,00 CZYNNIK PLON Średnie 1 2 KWAL-REKO 278,9723**** KWAL-NREKO 297,1047**** NKWAL-NREKO 240,4537 **** NKWAL-REKO 243,191 ****

10 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian pszenicy ozimej w 2015r Odmiany nierekomendowane i niekwalifikowane nasiona 20% Odmiany rekomendowane i Kwalifikowane nasiona 26% Odmiany rekomendowane i niekwalifikowane nasiona 10% Odmiany nierekomendowane i kwalifikowane nasiona 44% 70,0 65,0 66,3 64,4 60,0 55,8 56,8 55,0 50,0 Odmiany Odmiany rekomendowane i nierekomendowane i Kwalifikowane nasiona kwalifikowane nasiona Odmiany rekomendowane i niekwalifikowane Odmiany nierekomendowane i niekwalifikowane

11 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian pszenicy ozimej w 2016r NREK+ NKWA 21% REK + KWA 24% REK + NKWA 10% NREK + KWA 45% 70,0 65,0 63,1 63,2 60,0 60,3 55,0 54,1 50,0

12 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian pszenicy ozimej Jednowymiarowe testy istotności dla PLON (Pszenica ozima w dane do Efekt analiz) Parametryzacja z sigma-ograniczeniami Dekompozycja efektywnych hipotez SS Stopnie swobody MS F p ROK ,40 0, CZYNNIK ,47 0, ROK*CZYNNIK ,06 0, Błąd Nr podkl. Test Bonferroniego; zmienna PLON (Pszenica ozima w dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 202,78, df = 2501,0 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 56,48206 **** 4 NKWAL-REKO 61,00083 **** 2 KWAL-NREKO 64,28781 **** 1 KWAL-REKO 65,02412 ****

13 Efekty stosowania KMS i rekomendowanych odmian pszenicy ozimej ,0 Jednowymiarowe testy istotności dla PLON (Pszenica ozima w dane do Efekt analiz) 64,3 Parametryzacja z sigma-ograniczeniami Dekompozycja efektywnych hipotez SS Stopnie swobody MS 61,0 F p ROK ,40 0, CZYNNIK ,47 0, ROK*CZYNNIK ,0656,5 0, Błąd Plony pszenicy 52 KWAL-REKO KWAL-NREKO NKWAL-REKO NKWAL-NREKO Nr podkl. Test Bonferroniego; zmienna PLON (Pszenica ozima w dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 202,78, df = 2501,0 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 56,48206 **** 4 NKWAL-REKO 61,00083 **** 2 KWAL-NREKO 64,28781 **** 1 KWAL-REKO 65,02412 ****

14 Pszenica jara Nr podkl. Test Bonferroniego; zmienna PLON (Pszenica jara w dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 157,25, df = 283,00 Jęczmień jary Wyniki analizy statystycznej Pszenżyto ozime CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 45,82121 **** 1 KWAL-NREKO 47,92105 **** **** 4 NKWAL-REKO 49,74167 **** **** 2 KWAL-REKO 52,06000 **** Test Bonferroniego; zmienna PLON (Jęczmień jary w dane do Nr podkl. analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 149,98, df = 615,00 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 42,04683 **** 3 NKWAL-REKO 43,23529 **** 4 KWAL-REKO 43,86792 **** 1 KWAL-NREKO 49,55492 **** Test Bonferroniego; zmienna PLON (Pszenica ozima w dane do Nr podkl. analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 202,78, df = 2501,0 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 56,48206 **** 4 NKWAL-REKO 61,00083 **** 2 KWAL-NREKO 64,28781 **** 1 KWAL-REKO 65,02412 ****

15 Żyto ozime lata Wyniki analizy statystycznej (z prawej dla odmian populacyjnych i mieszańcowych) Jednowymiarowe testy istotności dla PLON (żyto w dane do Efekt analiz) Parametryzacja z sigma-ograniczeniami Dekompozycja efektywnych hipotez SS Stopnie swobody MS F p ROK 981, ,4 6,793 0, CZYNNIK 10751, ,0 24,809 0, ROK*CZYNNIK 564, ,1 1,302 0, Błąd 46227, ,5 Test Bonferroniego; zmienna PLON (żyto w Nr podkl. dane do analiz) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 144,46, df = 320,00 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 30,93785 **** 4 NKWAL-REKO 34,71429 **** 3 KWAL-REKO 35,71659 **** 1 KWAL-NREKO 44,17500 **** Test Bonferroniego; zmienna PLON (żyto Nr podkl. populacyjne w dane do analiz 2) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 114,68, df = 190,00 CZYNNIK PLON Średnie NKWAL-NREKO 31,35872 **** 4 NKWAL-REKO 32,66154 **** 2 KWAL-REKO 34,35312 **** **** 3 KWAL-NREKO 38,98980 **** Test Bonferroniego; zmienna PLON (żyto F1 w Nr podkl. dane do analiz 2) Grupy jednorodne, alfa =,05000 Błąd: MS międzygrupowe = 216,08, df = 74,000 CZYNNIK PLON Średnie 1 1 NKWAL-REKO 39,42353 **** 3 KWAL-REKO 40,56444 **** 4 NKWAL-NREKO 42,80000 **** 2 KWAL-NREKO 47,82255 ****

16 Wnioski Czynnikiem który decydował o wzroście plonowania było stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego. Wykazano istotny wzrost plonowania zbóż na polach gdzie stosowano kwalifikowany materiał siewny. Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego w znacznym stopniu wpływało na wzrost plonowania zbóż (przyrost plonu od 1,5 do 8,6 dt/ha) i ziemniaków - 40 dt/ha Relatywny wzrost plonowania w następstwie stosowania kwalifikowanego materiału siewnego wynosił od 3,6% (owies) do 31,6% (żyto). Stosowanie odmian rekomendowanych było dodatkowym czynnikiem wzrostu plonów. Dodatnie efekty i najwyższe plony osiągano na polach gdzie stosowano zarówno kwalifikowany materiał siewny jak i odmiany rekomendowane Najwyższe plony osiągano na polach gdzie stosowano zarówno kwalifikowany materiał siewny jak i odmiany rekomendowane

17 Cel 1: Ad.2 Monitoring praktycznych efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego zbóż i ziemniaka; 1. Na podstawie danych zebranych w 2016 roku oceniono efekty stosowania kwalifikowanego materiału siewnego dla poszczególnych gatunków zbóż i ziemniaka. 2. Porównano też wyniki stosowania odmian rekomendowanych i nierekomendowanych pszenicy ozimej, pszenicy jarej, pszenżyta ozimego, jęczmienia jarego i ozimego, żyta oraz ziemniaków. 3. Zebrano też i wstępnie zweryfikowano dane dotyczące roku Zebrane dane będą stanowiły podstawę monitoringu efektów stosowania kwalifikowanego materiału siewnego i postępu biologicznego w następnym roku.

18 Cel 1: We współpracy Wojewódzkimi Ośrodkami Doradztwa Rolniczego zebrano i wstępnie zweryfikowano dane ankietowe za trzeci rok badań (2017). Łącznie zebrano informacje z 16 województw, z 3209 pól całego kraju o powierzchni prawie 16,143 tys. ha.. Bobowate 6% Kukurydza na kiszonkę 6% rzepak ozimy 12% Pszenica ozima 25% Kukurydza na ziarno 4% Pszenżyto jare 0% Ziemniak 7% Pszenżyto ozime 12% Owies 5% Jęczmień jary 9% Żyto ozime 6% Pszenica jara 4% Jęczmień ozimy 4%

19 Cel 1: Bobowate Soczewica; 11,28 łubin żółty; 98,86 Soja; 43,69 Wyka; 1,6 Bobik; 40,01 Fasola; 46,71 Groch siewny; 112,05 Lucerna; 0,1 łubin wąskolistny; 340,98 łubin biały; 11,37 Łubin (ogółem); 461,45 l-ba pól Bobowate ogółem 190 Plon Powierzchnia 716,9 Kwal. nie kwal. Bobik 16 27,1 27,3 Groch siewny 51 32,0 27,7 łubin wąskolistny 76 20,2 15,6 łubin żółty 22 20,4 13,7 165 Udział % 86,8 Pozostałe % 13 Liczba pól % Materiał siewny kwalyfikowany 76 40,0 Materiał siewny niekwalifikowany ,0 Ogółem 190

20 Badania ankietowe dotyczące stosowania kwalifikowanego materiału siewnego [KMS]

21 Czy gospodarstwo stosowało kwalifikowany materiał siewny? 29,3 [%] 100,0 90,0 67,8 2,9 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 tak, wyłącznie taki materiał od wielu lat nie stosuje częściowo 30,0 20,0 10,0 0,0 < >100 Powierzchnia gospodarstwa (ha)

22 Jak oceniany jest efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego [KMS] [%] 100,0 90,0 80,0 70,0 79,2 60,0 50,0 40,0 30,0 37,1 20,0 10,0 0,0 uzyskuje się z niego wyższy plon i większy dochód ma odpowiednie cechy jakościowe 0,8 2,1 brak korzyści nie wiem

23 Czy korzystano z dopłat do kwalifikowanego materiału siewnego? 13,2 [%] 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 86,8 30,0 20,0 tak 10,0 nie 0,0 < >100 Powierzchnia gospodarstwa (ha)

24 Czy dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego wpływają na decyzję o jego zakupie? [%] 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 39,4 20,0 26,8 22,5 10,0 12,2 0,0 gdyby nie było dopłat nie zdecydowałbym się na zakup kwalifikowanego materiału siewnego kupowałbym kwalifikowany materiał siewny nawet bez dopłat gdyby nie było dopłat rzadziej kupowałbym kwalifikowany materiał siewny nie wpływają na decyzję o jego zakupie

25 [%] 100,0 90,0 Co Pani/Pana zdaniem jest powodem niekorzystania z systemu dopłat? 80,0 70,0 77,9 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 22,9 10,0 0,0 skomplikowana procedura administracyjna niska kwota dopłaty 6,7 2,3 wyczerpanie limitu de minimis w moim gospodarstwie Inne powody

26 Upowszechnianie wyników badań Publikacje: Oleksiak T Rola postępu biologicznego. Agrotechenika, Nr 6, Iwańska M., Laudański L., Oleksiak T Evaluation of the impact of fertilizers and seeds quality for winter wheat yield. Biometrical Letters, Vol. 54 (2017), No. 1, Oleksiak T., Bronisz D., Mańkowski D. R., 2017 Analiza stabilności i adaptacji wybranych odmian pszenżyta ozimego na podstawie wyników badań ankietowych. Biuletyn IHAR, nr 282 Konferencje Oleksiak T,, Arseniuk E., Kraśniewska A Postęp hodowlany i jego wykorzystanie w polskim nasiennictwie. Śmiałowski T., Oleksiak T, Rybka Z., Arseniuk E Przezimowanie odmian zbóż w warunkach pogodowych Polski dobór odmian. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Nauka dla Hodowli i Nasiennictwa Roślin Uprawnych. Zakopane 30 stycznia -3 lutego 2017r. ISBN s Oleksiak T. Breeding progress and its utilization improvement as a tool to assure sustain growth of cereal yields in changing climate condition Oleksiak T Influence on triticale breeding on cereal production in Poland. International Conference on Triticale Biology, Breeding and Production, IHAR-OIB Radzików, July 2-5, Szkolenia Oleksiak T 2017 Efekty hodowli i nasiennictwa w praktyce. Wykorzystanie potencjału nowych odmian roślin uprawnych w rolnictwie zrównoważonym" Grupa doradców z Kujawsko Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Radzików r.30 osób - wykład Oleksiak T., Śmiałowski T. Analiza postępu hodowlanego podstawowych zbóż uprawianych w Polsce. Szkolenie: Nauka Doradztwu Rolniczemu, IHAR-PIB Radzików, , CDR w Brwinowie 80 osób - wykład Oleksiak T. Ocena postępu hodowlanego podstawowych zbóż uprawianych w Polsce,Szkolenie: MODR w Poświetne r. 180 osób wykład Strona internetowa Oleksiak T Postęp w hodowli zbóż i jego wykorzystanie w polskim rolnictwie. Oleksiak T Materiał siewny niedoceniany element technologii produkcji zbóż Monitoring wpływu stosowania kwalifikowanego materiału siewnego roślin zbożowych i okopowych na produkcję roślinną - metodyka i wyniki.

27 Program Wieloletni IHAR PIB Zadanie 5.2. Ocena wpływu stosowania kwalifikowanego materiału siewnego roślin zbożowych i ziemniaków na integrowaną ochronę i produkcję roślin Podzadanie (Cel 2.) rok 2017 Prowadzenie ogólnokrajowej bazy danych o wartości agrotechnicznej i użytkowej odmian ziemniaka oraz wykorzystaniu postępu biologicznego w integrowanej ochronie i IP ziemniaka w Polsce Wykonawca celu nr 2 IHAR-PIB Oddział w Jadwisinie

28 Cele realizacji badań Celem zasadniczym realizacji podzadania jest prowadzenie badań nad określeniem ponad 20 cech determinujących wartość agrotechniczną i użytkową dla ponad 100 odmian ziemniaka oraz transfer wiarygodnych wyników badań dla użytkowników tych odmian (rolników-producentów ziemniaka, firm nasiennych, handlowców, przetwórców spożywczych i przemysłowych, gastronomii oraz konsumentów ziemniaka.

29 Mierniki realizacji celu nr 2 - liczba badanych odmian - parametry wartości agrotechnicznej - parametry wartości użytkowej - analiza korzystania z postępu biologicznego w produkcji ziemniaka

30 Badane odmiany (101/ok. 50 w przeliczeniu na pełny zakres badań) Odmiany bardzo wczesne (19) Adora, Agata, Anuschka, Arielle, Catania, Denar, Impalla, Impresja, Justa, Laperla, Liliana, Lord, Miłek, Red Sonia, Ranomi, Riviera,, Tacja, Volumia, Viviana Odmiany wczesne (30) Altesse, Ametyst, Aruba, Augusta, Bellarosa, Bohun, Belana, Catania, Cedron, Colomba, Donald, Elfe, Gala, Gwiazda, Ignacy, Julinka, Jurata, Lawenda, Laskara, Liliana, Lilly, Ludmilla, Madeleine, Magnolia, Marabel, Michalina, Miranda, Owacja, Riviera, Vineta Odmiany średnio wczesne (45) Agria, Albatros, Amanda, Atlantic, Belmonda, Bogatka, Boryna, Challenger, Cekin, Concordia, Fontane, Gioconda, Glada, El Mundo, Finezja, Harpun, Honorata, Jubilat, Jurata, Jurek, Kaszub, Lady Rosetta, Lawenda, Laskara, Lavinia, Lech, Madeira, Malaga, Mazur, Mieszko, Melody, Musica, Oberon, Orchestra, Otolia, Pasat, Red Fantasy, Ricarda, Satina, Szyper, Tajfun, Taurus, Widawa, Verdi, Zuzanna Odmiany późniejsze (7) Amarant, Hinga, Inwestor, Jelly, Kuras, Markies, Pasja Pomorska

31 Mierniki wartości agrotechnicznej odmian parametry kształtowania architektury łanu przydatność odmian do produkcji w systemie ekologicznym i IP wymagania nawozowe odmian oraz wyznaczanie maksymalnej i zalecanej dawki N fazy rozwojowe odmian ziemniaka, ich plenność oraz struktura wielkości bulw w plonie poziom plonu ogólnego oraz udział plonu handlowego w plonie ogólnym tempo szerzenia się zarazy ziemniaka, wymagania wodne odmian oraz odporność na metrybuzynę odporność bulw na uszkodzenia mechaniczne występowanie ospowatości bulw i parcha srebrzystego zalecana temperatura przechowywania oraz straty przechowalnicze odmian i ich przechowywalność

32 Mierniki wartości użytkowej odmian pozbiorowa zawartość suchej masy, skrobi, witaminy C, azotanów i glikoalkaloidów zmiany zawartości skrobi, suchej masy, cukrów redukujących podczas przechowywania podatność bulw na ciemną plamistość pouderzeniową miąższu ciemnienie enzymatyczne i nieenzymatyczne miąższu przydatność odmian do przetwórstwa spożywczego (frytki, chipsy, susze, inne)

33 Nasiennictwo ziemniaka (korzystanie z postępu biologicznego)

34 Struktura udziałowa odmian w polskim nasiennictwie ziemniaka w latach Specyfikacja Ogółem odmian ziemniaka w nasiennictwie w tym: - polskich odmian z KR - zagranicznych odmian z KR - zagranicznych odmian z katalogu CCA (UE)

35 Struktura udziałowa odmian ziemniaka w powierzchni nasiennej ziemniaka w Polsce w latach Specyfikacja Ogółem powierzchnia nasienna ziemniaka (ha) 5662,3 5876,6 5960,8 w tym: - pow. polskich odmian z KR 1664,5 1676,2 1541,9 - pow. zagranicznych odmian z KR 2206,7 2171,2 2059,2 - pow. zagranicznych odmian z katalogu CCA 1810,2 2029,2 2359,7

36 Korzystanie z kwalifikowanego materiału sadzeniakowego w relacji do kierunków produkcji ziemniaka w 2017 roku Kierunek produkcji ziemniaka Jadalne wczesne Przetwórstwo spożywcze Jadalne konfekcjonowane Krochmalnictwo Nasiennictwo Wielokierunkowy Pow. uprawy (tys. ha) 13,5 40,0 42,0 29,0 5,9 189,6 Zużycie kw. sadzeniaków (tys. t) 17,0 48,0 34,9 17,4 20,7 22 % udział kw. sadz. do ogółu wysadzanych ,0 33,2 24,0 100,0 4,6 % udział odm. pol/zagrani. 55/45 10/90 36/64 90/10 30/70 60/40 Razem 320, ,0 40/60

37 Relacje cen sadzeniaków ziemniaka (%) do cen ziemniaka towarowego w różnych kierunkach użytkowania Kierunek produkcji Lata badań Średnio w Jadalne wczesne Jadalne hurt z gospod. Jadalne - rynek hurtowy Jadalne - targowisko Ziemniaki skrobiowe 2013/ / / /17 0,75 0,98 1,34 1,29 2,32 5,27 2,78 4,82 1,85 2,94 2,41 2,03 1,43 2,21 2,00 1,87 6,18 4,14 5,65 5,62 latach 1,09 3,80 2,31 1,88 5,40

38 Wnioski dla praktyki 1. Odmiany Mazur i Otolia mogą być przechowywane bez stosowania inhibitorów kiełkowania albo ilość ich może być znacznie ograniczona. 2. Odmianami przydatnymi do produkcji ekologicznej mogą być: Lech, Magnolia i Tacja. 3. Poziom nawożenia należy opierać na dawkach zalecanych dla poszczególnych odmian uprawianych w systemie integrowanej produkcji: przy zbiorze na wczesny zbiór od 50 do 70 kg ha -1, a po dojrzeniu od 120 do 140 kg N ha Zgodnie z rolniczym kryterium odporności ziemniaka na suszę udowodniono, że odmiana Ametyst jest odporna na deficyt wody w podłożu. 5. Stosowanie profilaktycznej ochrony przeciw Phytophthora infestans wpłynęło na wzrost plonu o 21,5%, w porównaniu do obiektu, na którym nie zwalczano patogena i o 5,6% w porównaniu do obiektu z ochroną zastosowaną w momencie stwierdzenia infekcji w polu. 6. Sezon 2017 roku sprzyjał generalnie wysokiemu plonowaniu wszystkich odmian ziemniaka szczególnie na glebach lekkich. 7. Do odmian o najwyższym (powyżej 70t/ha) plonowaniu należały: Mazur, Julinka, Marabel, Michalina, Musica i Ricarda. Odmiany polskiej hodowli plonowały generalnie wyżej (średnio 63,1t/ha) w stosunku do odmian hodowli zagranicznych z KR i z katalogu CCA (średnio 60,7t/ha).

39 Wnioski dla praktyki c.d. Stwierdzono, że przydatnymi odmianami do przetwórstwa są: frytki i chipsy - Augusta, Lady Rosetta, Challenger, Concordia, Jurata, Honorata, Laskara; susze - Lady Rosetta, Challenger, Honorata, Jurata, Laskara; konserwy i mrożonki - Ignacy, Madeleine, Manitou; sałatki - Belana, Ignacy, Madeleine, Bogatka, Malaga, Manitou. Sezon 2017 roku był mniej sprzyjający gromadzeniu skrobi w bulwach, natomiast bulwy badanych odmian charakteryzowały się większym poziomem witaminy C w porównaniu z rokiem ubiegłym. Z kolei w odniesieniu do składników antyżywieniowych stwierdzono większą skłonność do gromadzenia glikoalkaloidów. W korzystaniu z postępu biologicznego coraz większą rolę odgrywają odmiany z katalogu CCA (UE). Istnieje potrzeba prowadzenia badań nad wartością agrotechniczną i użytkową tych odmian, aby dysponować obiektywną wiedzą weryfikującą dane marketingowe firm nasiennych w polskich warunkach przyrodniczych. Relacje cen kwalifikowanych sadzeniaków do cen ziemniaków towarowych generalnie są korzystne w ostatnich latach z wyjątkiem sprzedaży hurtowej ziemniaków jadalnych wprost z gospodarstwa oraz w produkcji odmian skrobiowych na potrzeby krochmalnictwa.

40 Upowszechnianie wyników badań Opracowanie upowszechnieniowe: Charakterystyka Krajowego Rejestru Odmian Ziemniaka, Wyd. XX, Jadwisin (wersja papierowa i elektroniczna) Liczba publikacji naukowych i popularno-naukowych w czasopismach 6 Przeprowadzone szkolenia - 3 Udział w konferencjach z referatami - 3

41 W IHAR PIB Oddział Jadwisin funkcjonuje Zakład Agronomii Ziemniaka. Profil badawczy, wdrożeniowy i upowszechnieniowy Oddziału obejmuje następujące obszary: Badania nad fizjologią rozwoju roślin i plonowaniem ziemniaka; Opracowywanie charakterystyki agrotechnicznej, przechowalniczej i użytkowej uprawianych odmian jadalnych i skrobiowych ziemniaka; Prowadzenie badań agrotechnicznych nad zwalczaniem i przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się bakteriozy pierścieniowej ziemniaka; Uczestnictwo w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w zakresie ziemniaka; Doskonalenie technologii uprawy ziemniaka w ekologicznym systemie gospodarowania; Doskonalenie technologii w systemie Integrowanej Produkcji i programach integrowanej ochrony ziemniaka; Doskonalenie niskonakładowej technologii uprawy odmian skrobiowych; Optymalizacja technik i technologii nawadniania na plantacjach ziemniaka; Opracowywanie techniki i technologii nawożenia na plantacjach ziemniaka; Doskonalenie systemów pielęgnacji plantacji ziemniaka w okresie wegetacji; Metody oceny i przygotowania materiału sadzeniakowego; Kwantyfikacja środowiskowych, agrotechnicznych i przechowalniczych czynników kształtujących jakość plonu bulw (plonu handlowego); Doskonalenie techniki i technologii przechowywania ziemniaków; Prowadzenie badań rejestrowych środków ochrony roślin stosowanych w uprawie i przechowalnictwie ziemniaka; Wykonywanie analiz laboratoryjnych jakości plonu bulw ziemniaka oraz zawartości skrobi, cukrów, suchej masy, glikoalkaloidów, azotanów, itp.; Ekonomika produkcji ziemniaka w różnych systemach gospodarowania i kierunkach użytkowania zbiorów; Prowadzenie badań rynkowych dotyczących ziemniaka jadalnego; Monitorowanie makroproblemów branży ziemniaczanej w skali całego kraju w tym szacowanie plonów, zbiorów, stosowanych technologii uprawy i przechowywania, itp.; Wykonywanie opracowań, ekspertyz, prowadzenie szkoleń i wdrożeń z zakresu agrotechniki i przechowalnictwa ziemniaka. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy Oddział w Jadwisinie CHARAKTERYSTYKA KRAJOWEGO REJESTRU ODMIAN ZIEMNIAKA Wydanie XX Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin-PIB Oddział Jadwisin, ul. Szaniawskiego Serock tel: +48 (22) ; fax: +48 (22) jadwisin@ihar.edu.pl Jadwisin 2017