AUTORZY DOMINIK PAWLIK

Transkrypt

1

2 AUTORZY DOMINIK PAWLIK Instruktor Piłki Nożnej Specjalista Wszechstronnego Przygotowania Motorycznego Autor profilu Dominik Pawlik Youth Athlete Development Trener specjalizujący się we wszechstronnym rozwoju ruchowym dzieci i młodzieży, łączący w swojej pracy wiele różnorodnych filozofii treningowych, wywodzących się z wielu dyscyplin. Jego własna filozofia oparta jest na wszechstronnej wiedzy, połączonej z praktyką i zdrowym rozsądkiem, co w efekcie buduje doświadczenie. Uważa, iż FUNKCJONALNOŚĆ to PROSTOTA plus PRAKTYCZNOŚĆ, a nie określony z góry system lub metodyka postępowania. MIKOŁAJ RACZYŃSKI Trener Piłki Nożnej z licencją UEFA A Trener Przygotowania Motorycznego w Grach Zespołowych Trener grup młodzieżowych w KS Dkurarz Warszawa oraz w Mazowieckim Ośrodku Sportowego Szkolenia Młodzieży Trener posiada doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą zdobywane w kraju oraz za granicą m. in. w Indiach oraz na stażach w Niemczech, Czechach i Szwajcarii. Absolwent AWF Warszawa oraz studiów podyplomowych z przygotowania motorycznego na AWF Katowice. Trener jest zdania, że kluczem do sukcesu w sporcie jest TRENING, POKORA, PASJA. 2

3 SPIS TREŚCI Istota i charakterystyka małych gier wykorzystywanych w piłce nożnej... 4 Wpływ wybranych czynników na intensywność małych gier w piłce nożnej... 5 Wpływ wybranych czynników na charakter pracy w trakcie małych gier w piłce nożnej... 6 Wybrane małe gry z podziałem na typy treningu... 7 Typ treningu - próg mleczanowy... 7 Typ treningu - VO2max... 9 Typ treningu - beztlenowy Bibliografia

4 ISTOTA I CHARAKTERYSTYKA MAŁYCH GIER WYKORZYSTYWANYCH W PIŁCE NOŻNEJ Podstawową cechą małych gier jest ich kompleksowość. Dzięki dobrze zaplanowanej jednostce treningowej możemy rozwijać wiele elementów technicznych, taktycznych, motorycznych. Jednak jak każda inna forma, mała gra ma swoje mocne jak i słabe strony. Warto je znać aby móc w pełni zaplanować okres rozwoju danej zdolności motorycznej. W obecnych czasach umiejętność optymalizacji jednostek treningowych jest kluczową umiejętnością trenera (w tym trenera przygotowania motorycznego). Małe gry zadaniowe Trening biegowy ZALETY Możliwośc pracy nad elementami Prosta kontrola intensywności zajęć taktycznymi Możliwość pracy nad elementami Łatwa kontrola postępów treningowych technicznymi Duża różnorodność elementów motorycznych w trakcie gry (sprinty; skoki; wślizgi) Lepsza motywacja dzięki elementowi gry walności (zdobywanie bramek) WADY Brak możliwości bieżącej kontroli intensywności Trudności z optymalizacją treningową (parametr indywidualności) Wzrost ryzyka urazów kontaktowych w trakcie zajęć Wymagany pewien poziom umiejętności technicznych; mentalnych i motorycznych (w zależności od doboru gier) Możliwość wyboru parametrów treningu (HR: tempo) Lepszy wgląd w charakterystykę gracza (motywacja i charakter) Dużo mniejsza specyfika wysiłku niż to ma miejsce w meczu Brak możliwości pracy nad elementami technicznymi Brak możliwości pracy nad elementami technicznymi Możliwość urazów przeciążeniowych wynikających z jednostajności ruchu Tabela 1. Wady i zalety małych gier wykorzystywanych w piłce nożnej w porównaniu do tradycyjnego treningu biegowego. (Źródło: Little, 2009) Z powyższej tabeli wynika, iż chociaż małe gry z praktycznego punku widzenia są bardzo przydatne to warto je łączyć z tradycyjnymi formami rozwoju wytrzymałości i szybkości. W takim przypadku będziemy mogli liczyć na to, iż w trakcie zawodów (meczu) zawodnik zaprezentuje pełen potencjał motoryczny, który ujawni się w działaniach taktycznotechnicznych. 4

5 WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA INTENSYWNOŚĆ MAŁYCH GIER W PIŁCE NOŻNEJ Na intensywność zajęć może wpływać wiele czynników między innymi: rodzaj gry (gra w przewadze), liczba graczy, liczba drużyn, wielkość boiska, itd. (grafika 1) Jednym z ważniejszych czynników jest również sama motywacja zawodników, która może mieć wpływ nawet na wzrost lub spadek intensywności od 10% do 20%. Tak drastyczne różnice w intensywności mają wpływ na charakter gry i tym samym na cel fizjologiczny. Motywacja Rodzaj gry Wymiary boiska CEL FIZJOLOGICZNY INTENSYWNOŚĆ CZAS TRWANIA GRY Czas powtórzenia Liczba powtórzeń Stosunek pracy do przerwy z/bez bramkarzy dodatkowy sprzęt Wielkość drużyny Liczba zawodników Liczba drużyn Różnorodność gier Rysunek 1. Wybrane czynniki mające wpływ na dobór parametrów treningowych w małych grach (Źródłó: Little, 2009) Modyfikacja gier odbywa się zazwyczaj poprzez zmniejszenie/zwiększenie liczby graczy lub zmniejszenie/zwiększenie wielkości boiska (Tabel 2.). Przy zachowaniu tej samej wielkości boiska i zmniejszeniu liczby graczy, możemy zintensyfikować pracę (między innymi wydłużeniu ulega dystans maksymalnego sprintu co może być wytyczną dla pracy nad szybkością maksymalną) czego efektem będzie wzrost maksymalnej jak i średniej wartości tętna maksymalnego. Taki sam efekt otrzymamy jeśli zachowamy pierwotną ilość graczy a zwiększymy boisko. Wielość pola gry Liczba piłkarzy Mała Średnia Duża 3v3 12x20m 15x25m 18x30m 4v4 16x24m 20x30m 24x36m 5v5 20x28m 25x35m 30x42m 6v6 24x32m 30x40m 36x48m Tabela 2. Sugerowana wielkość boiska dla określonej ilości zawodników. Im większe boisko tym większa intensywność pracy. (Źródło: Little, 2009) 5

6 WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA CHARAKTER PRACY W TRAKCIE MAŁYCH GIER W PIŁCE NOŻNEJ Małe gry gdzie ilość zawodników waha się w przedziale 5v5 do 8v8 świetnie nadają się do kształtowania intensywności, która to najczęściej opisywana jest w literaturze jako próg mleczanowy (wartość od 82%-85% Hrmax). Małe gry 4v4 i 3v3 będą świetnym narzędziem do pracy nad maksymalnym pułapem tlenowym (Vo2max) z racji wysokich wartości Hrmax, które oscylują w przedziale 90%- 95%. Dzięki małym grom 2v2 i 1v1 będziemy mogli pracować typowo nad zdolnościami beztlenowymi generowania energii. Dzieje się tak dlatego, iż intensywność pracy jest bardzo wysoka, jednak jej czas jest krótszy niż w przypadku gier o wyższej ilości zawodników. Typ treningu % HR Łączny czas pracy (min) Próg mleczanowy Czas powtórzenia Liczba powtórzeń Czas odpoczynku między powtórzeniami min 1-8 <1 min 5x5 VO2max min 4-8 0,5-1 min 3x3 Beztlenowy >85 >10 20s-3 min 2-4 i 4-8 serii Sugerowana liczba zawodników uczestniczących w grze 6x6 7x7 8x8 4x4 1-4 min 2x2 3x3 Tabela 3. Efekt fizjologiczny w małych grach sportowych. (Źródło: Little, 2009) Tabela 3. przedstawia powyższe założenia w przejrzysty sposób, dzięki któremu łatwiej zrozumieć główne założenia, w tym intensywność (na podstawie tętna), łączny czas pracy w jednostce treningowej oraz pozostałe parametry treningowe. 6

7 WYBRANE MAŁE GRY Z PODZIAŁEM NA TYP TRENINGU TYP TRENINGU - PRÓG MLECZANOWY GRA NR 1 6+2Nv6+2N+BR Organizacja: Pole gry tak jak na załączonej grafice (Rysunek. 2). W środkowej strefie gra 6v6 +2BR, na zewnątrz 4 neutralnych (po dwóch w każdej drużynie) w ofensywie. Rysunek 2. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zawodnicy środkowi starają się zdobyć gola poprzez akcję i strzał w środkowej strefie (1pkt) lub po akcji oskrzydlającej z wykorzystaniem zawodnika bocznego w ofensywie (2pkt). Zawodnik zewnętrzny ma maksymalnie 3 kontakty z piłką podczas których piłka nie może się zatrzymać. Czas trwania 3x9 min z regularną zmianą zawodników na skrzydłach. Cele gry: - podania prostopadłe w środkowej strefie boiska, - wykorzystanie bocznych sektorów boiska, - wykańczanie akcji po podaniach z bocznych sektorów boiska. 7

8 TYP TRENINGU - PRÓG MLECZANOWY GRA NR 2 10v10 podanie przez gate Organizacja: Całe lub ¾ boiska. Gra 10v10. Rysunek 3. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zadaniem zawodników jest zdobycie jak największej liczby goli poprzez podanie przez gate. Zawodnicy w trakcie gry nie mogą przebiegać przez gate. Czas trwania gry 2x15 min. Cele gry: - efektywne utrzymanie się przy piłce, - współpraca i zajmowanie wolnych przestrzeni, - percepcja, - antycypacja. 8

9 TYP TRENINGU - VO2max GRA NR 1 4+4Nv4+4N+BR Organizacja: Pole gry tak jak na załączonej grafice (Rysunek. 4). W środku gra 4v4+BR. Na zewnątrz każda z drużyn posiada 4 zawodników neutralnych w ofensywie. Rysunek 4. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zawodnicy środkowi starają się zdobyć jak największą liczbę bramek poprzez akcję i strzał z środkowej strefy boiska (1pkt) lub po podaniu do zawodnika zewnętrznego i bezpośrednim uderzeniu do bramki (2pkt). Sugerowany czas pracy 4x3 min w środku (co 3 minuty zmiana zawodników środkowych z zewnętrznymi). Cele gry: - jak największa liczba strzelonych bramek, - wykorzystanie przewagi w grze, - fazy przejścia z ataku do obrony i z obrony do ataku. 9

10 TYP TRENINGU - VO2max GRA NR 2 4+4Nv4+4N Organizacja: Kwadrat o obwodzie 30 m. W środku gra 4v4. Na zewnątrz kwadratu na każdej ścianie znajduje się dwóch zawodników (po jednym z każdej drużyny). Rysunek 5. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zawodnicy środkowi grają na utrzymanie starając się jak najczęściej zmieniać ciężar gry wykorzystując zawodników zewnętrznych. Punkt za wymianę 10 podań. 2 punkty jeśli przy wymianie 10 podań wykorzystani zostali wszyscy zewnętrzni zawodnicy. Sugerowany czas pracy 5x3 min (co 3 minuty zawodnicy środkowi zmieniają się z zewnętrznymi). Cele gry: - utrzymanie się przy piłce, - doskonalenie podania i przyjęcia piłki, - zmiana ciężaru i kierunku gry. 10

11 TYP TRENINGU - BEZTLENOWY GRA NR 1 2v2+4N Organizacja: Kwadrat o bokach 15 m. Cztery bramki ustawione na skraju kwadratu. W środku gra 2v2. Na zewnątrz ustawione 2 kolejne drużyny według schematu (Rysunek. 6). Rysunek 6. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zawodnicy środkowi starają się zdobyć gola na jedną z dwóch przeciwległych bramek. W trakcie gry mogą wykorzystywać 2 zawodników zewnętrznych znajdujących się na bokach oraz 1 zewnętrznego znajdującego się między bramkami, które atakują. Sugerowany czas pracy: 6x1 min (każda dwójka wykonuje 6 gier o czasie trwania 1 min). Po minucie zmiana w środku. Cele gry: - doskonalenie podania i przyjęcia, - decyzyjność (akcja indywidualna lub z wykorzystaniem zewnętrznych), - fazy przejścia a->o i o->a. 11

12 TYP TRENINGU - BEZTLENOWY GRA NR 2 4v1 Organizacja: Kwadrat o bokach 5x5 m. Na każdym boku znajduje się 1 zawodnik, w środku 1 zawodnik broniący. Rysunek 7. (Źróło: opracowanie własne). Przebieg gry: Zawodnik środkowy stara się przez 45 s odebrać jak najwięcej piłek w środku kwadratu, nie wychodząc poza niego. Zewnętrzni grają na 2 kontakty i podania do partnerów muszą przechodzić przez środek kwadratu. Po stracie piłki przez zewnętrznych natychmiastowo biorą kolejną i grają dalej. Środkowy po odbiorze oddaje piłkę zewnętrznym. Po każdej serii wygrywa zawodnik, który odebrał jak najwięcej piłek. Sugerowany czas pracy 4x45 s każdy zawodnik. Po 45 sekundach środkowy zmienia się z jednym z zewnętrznych zawodników. Cele gry: - doskonalenie podania i przyjęcia, - wyjście na pozycje, - doskonalenie gry w obronie, - przechwyt piłki. BIBLIOGRAFIA Little, T. (2009). Optimizing the Use of Soccer Drills for Physiological Development. Strength and Conditioning Journal, 31(3), pp

13 FB: Dominik Pawlik Youth Athlete Development FB: Mikołaj Raczyński Football Coach