PRZEPISY I NORMY ELEKTRYCZNE KONTROLA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH I CZASOOKRESY SPRAWDZEŃ

PRZEPISY I NORMY ELEKTRYCZNE KONTROLA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH I CZASOOKRESY SPRAWDZEŃ

Kontrola instalacji elektrycznych i czasookresy sprawdzeń

Autor: mgr inż. Janusz Strzyżewski Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. Ma wieloletnie doświadczenie w projektowaniu, budowie i eksploatacji instalacji elektrycznych oraz oświetlenia we wszystkich rodzajach budownictwa. Członek Centralnego Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych, członek Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP, członek Izby Inżynierów Budownictwa. Autor e-letterów oraz wielu artykułów publikowanych w poradniku Instalacje elektryczne w praktyce. Autor: mgr inż. Janusz Wojnarski Projektant instalacji elektrycznych z wieloletnim doświadczeniem. Specjalista w dziedzinie pomiarów i ochrony przeciwporażeniowej. Autor artykułów oraz wzorów protokołów pomiarowych. Wydawca: Monika Kijok Redaktor naczelna: Urszula Wróblewska Redaktor prowadzący: Jarosław Wilk Opracowanie graficzne okładki: Monika Gajewska Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Korekta: Zespół ISBN 978-83-269-2846-8 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Skład i łamanie: Ireneusz Gawliński Druk: MDruk Publikacja Kontrola instalacji elektrycznych i czasookresy sprawdzeń chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w niej bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Niniejsza publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Kontrola instalacji elektrycznych i czasookresy sprawdzeń wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów i usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażenia sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom.

Spis treści Spis treści Od redaktora...5 Normy i przepisy Zasady stosowania Polskich Norm...7 Oznaczenia norm...8 Nowe zasady numeracji Polskich Norm...9 Gdzie szukać Polskich Norm...10 Nowelizacja rozporządzenia określającego warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Rozdział traktujący o instalacji telekomunikacyjnej...17 Oddziaływanie na inne instalacje oraz ochrona przed przepięciami...20 Respektowanie nowych przepisów...22 Okresowa kontrola w obiektach budowlanych oraz czasookresy sprawdzeń instalacji elektrycznych Niezbędne źródła wiedzy...23 Czasookresy kontroli okresowych...24 Zakres czynności kontrolnych...25 Definicja obiektu budowlanego...26 Odpowiedzialność utrzymania obiektów budowlanych...26 Usuwanie uszkodzeń i zgłaszanie nieprawidłowości...28 Uprawnienia do wykonywania kontroli obiektów budowlanych...28 Obowiązki wykonawcy prac kontrolno - pomiarowych, zawartość protokołów...31 Zasady bezpieczeństwa...32 Zakres kontroli instalacji elektrycznych oraz obowiązujące co roku lub co 5 lat...33 Elementy instalacji podlegające okresowej kontroli...35 www.elektryczneinstalacje.eu 3

Spis treści Badania instalacji odgromowych...36 Badanie instalacji oświetleniowych...39 Kontrola pól elektromagnetycznych...40 Badania w pomieszczeniach specjalnych...41 Pomiar rezystancji izolacji podłóg i ścian...43 Badania obowiązujące dla instalacji elektrycznych przy robotach budowlano-montażowych i rozbiórkach...45 Obiekty zwolnione z corocznej kontroli...47 Kontrole z urzędu...48 Sankcje karne...48 Prowadzenie książki obiektu budowlanego...49 Przechowywanie protokołów z kontroli...49 Podsumowanie...49 Wykaz przepisów związanych...56 Wykaz norm z dziedziny elektryki przywołanych w nowelizacji rozporządzenia ministra infrastruktury z 10 grudnia 2010 r. (Dz.U. nr 239, poz 1597)...59 4 Wiedza i Praktyka

Od redaktora Od redaktora Każdy obiekt budowlany powinien być utrzymywany w należytym stanie technicznym, za co jest odpowiedzialny zarządca lub administrator danego obiektu. Aby to było możliwe, niezbędne jest przeprowadzanie okresowych kontroli przez wyspecjalizowane osoby. Termin i zakres przeprowadzania badań okresowych w budynkach mieszkalnych, produkcyjnych i innych regulują akty prawne oraz normy. Specyfika prawa polega między innymi na powoływaniu się w ustawach (nadrzędnych aktach) na rozporządzenia (akty wykonawcze). Przy czym ustawa Prawo budowlane jest najważniejszym, ale nie jedynym aktem prawnym, który reguluje okresowe kontrole w obiektach budowlanych oraz czasookresy sprawdzeń instalacji elektrycznych. Do innych należą ustawy, rozporządzenia, zarządzenia oraz normy w nich powołane. W każdym z tych aktów może być odwołanie do innych. Mam przyjemność przekazać w Państwa ręce publikację przygotowaną przez specjalistów w dziedzinie elektryki. Zostały w niej szczegółowo omówione zasady stosowania dokumentów normatywnych, ważne dla elektryka zmiany w przepisach, które weszły w życie w ubiegłym roku, oraz przepisy regulujące czasookresy sprawdzeń instalacji elektrycznych w różnych obiektach budowlanych. Broszurę uzupełnia praktyczny wykaz norm z dziedziny elektryki przywołanych w nowelizacji rozporządzenia ministra infrastruktury z 10 grudnia 2010 r. (Dz.U. nr 239, poz 1597) rozbudowany o znowelizowane wersje norm. Zapraszam do lektury! Jarosław Wilk redaktor prowadzący www.elektryczneinstalacje.eu 5

11 września 2013 r. weszła w życie nowa ustawa PRAWO ENERGETYCZNE Zapoznaj się z konsekwencjami zmian skorzystaj z przystępnego komentarza ekspertów Ernst & Young, którzy we współpracy z Oficyną Prawa Polskiego przygotowali praktyczne wydanie nowej ustawy. ZAMÓW JUŻ DZIŚ: tel. 22 518 29 29 Książka Prawo energetyczne 2013. Komentarz do nowelizacji zawiera ujednoliconą ustawę Prawo energetyczne wraz z komentarzem opisującym najnowsze zmiany przepisów. Eksperci Ernst & Young wyjaśniają m.in.: kto może przyznawać i otrzymywać dodatek energetyczny, jakie przesłanki mogą być podstawą do wstrzymania dostaw energii elektrycznej lub paliwa gazowego, jak zmieniły się zasady przyłączania mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej.

Normy i przepisy Normy i przepisy Normalizacja europejska zmienia się dynamicznie, a w ślad za nią zmianom ulegają Polskie Normy. Seria oznaczana literami PN-IEC stanowiąca tłumaczenia wersji norm międzynarodowych była zastępowana tłumaczeniami norm europejskich i oznaczana literami PN- -EN. Natomiast Dokumenty Harmonizacyjne (HD) wprowadzane przez Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (CENE- LEC) są oznaczane przez Polski Komitet Normalizacyjny literami PN- -HD. To dokumenty wprowadzające zmodyfikowane wersje norm międzynarodowych. Dokumenty Harmonizacyjne w oryginale istnieją w trzech oficjalnych wersjach językowych: angielskiej, francuskiej i niemieckiej. Polskie wersje dokumentów opracowuje Komitet PKN nr KT 55 ds. Instalacji Elektrycznych i Ochrony Odgromowej Obiektów Budowlanych, a zatwierdza je Prezes PKN. Od momentu zatwierdzenia Dokument Harmonizacyjny ma status Polskiej Normy. Od chwili podpisania układu akcesyjnego z UE Polski Komitet Normalizacyjny zajmuje się przede wszystkim wprowadzaniem do PN norm europejskich. W obszarach nieobjętych normalizacją europejską PKN wprowadza normy identyczne z normami międzynarodowymi. Te normy mają odpowiednio oznaczenie PN-ISO i PN-IEC (patrz niżej). Teksty Polskich Norm są na podstawie aktualnej ustawy o normalizacji chronione prawem autorskim, przy czym prawa majątkowe do nich przysługują PKN. Zasady stosowania Polskich Norm Do 31 grudnia 1993 r. stosowanie Polskich Norm było obowiązkowe. Nieprzestrzeganie ich postanowień było naruszeniem prawa. Od 1 stycznia 1994 r. stosowanie PN jest dobrowolne, przy czym do 31 grudnia 2002 r. istniała możliwość, nakładania przez właściwych ministrów www.elektryczneinstalacje.eu 7

Normy i przepisy i w pewnych przypadkach, obowiązku stosowania PN. Od 1 stycznia 2003 r. stosowanie PN jest już całkowicie dobrowolne (rozdział 3, art. 5, pkt 3 ustawy o normalizacji z 12 września 2002 r. Dz.U. z 2002 r. nr 169, poz. 1386 z późn. zm). Przywoływanie PN w rozporządzeniach ministrów nie skutkuje nałożeniem obowiązku stosowania PN, ponieważ jest to niezgodne z regułami legislacyjnymi akt prawny niższego rzędu nie może zmieniać postanowień aktu wyższego rzędu. Niemniej jednak stosowanie wytycznych zawartych w normach daje gwarancję poprawnego wykonania instalacji czy przeprowadzenia pomiarów elektrycznych. A w sprawach spornych jest to poważny argument. Oznaczenia norm PN-N Polska Norma o zasięgu krajowym; litera N oznacza następującą dziedzinę normalizacji: nauka, oświata, kultura, dokumentacja, poligrafia; PN-ISO Polska Norma wprowadzająca (metodą tłumaczenia) normę międzynarodową; PN-EN Polska Norma wprowadzająca (metodą tłumaczenia) normę europejską; PN-EN (oryg.) Polska Norma wprowadzająca (metodą uznania) normę europejską; norma nie jest tłumaczona na język polski; dostępna w językach: angielskim, francuskim i niemieckim. Poprzednio normy te były oznaczane duża literą U umieszczoną po numerze normy, PN-EN ISO Polska Norma wprowadzająca normę międzynarodową, uznaną przez CEN za normę europejską lub opracowaną jednocześnie przez ISO i CEN. Każda norma posiada numer referencyjny, którego elementem jest rok publikacji w Polsce. W przypadku nowelizacji norma zachowuje dotychczasowy numer, zmienia się tylko rok wydania. Oznaczenia spotykane w numerach norm: A zmiana do normy publikowana oddzielnie, Az zmiana krajowa do normy publikowana oddzielnie, 8 Wiedza i Praktyka

Normy i przepisy AC poprawka do normy publikowana oddzielnie, Ap poprawka krajowa do normy publikowana oddzielnie, +AC norma z włączoną do treści poprawką, +A2 norma z włączoną do treści zmianą nr 2, Ak arkusz krajowy do PN-EN, PN-ISO (IEC), Ad dodatek do normy publikowany oddzielnie. Nowe zasady numeracji Polskich Norm Od 2013 roku PKN wprowadził nowe zasady numeracji Polskich Norm (PN). 1. Wprowadzono zasadę umieszczania na końcu numeru normy litery oznaczającej jej wersję językową. Numer normy jest więc zakończony literą (E, P, F, D) oznaczającą: E angielską wersję językową; P polską wersję językową; F francuską wersje językową; D niemiecką wersję językową. Zgodnie z komunikatem PKN litera po numerze referencyjnym normy nie jest elementem składowym jej numeru. Oznacza tylko wersję językową normy stosowaną dla ułatwienia, np. PN-HD 60364-4-444:2012P, w którym P oznacza polską wersję językową. Dotychczas wersja wydana po polsku nie miała wyróżnika, natomiast wersje wydane w oryginale oznaczane były w latach ubiegłych dopiskiem (org.), a ostatnio literą U. 2. Obecnie nowy numer referencyjny zawiera także miesiąc publikacji normy, np. PN-EN 12345:2013-03, w którym 03 oznacza miesiąc (marzec) publikacji normy. Przy czym zasada podawania miesiąca dotyczy (jak wynika z katalogu norm umieszczonego na stronach PKN) tylko nowych publikacji. Przykładem może być wydana 6 grudnia 2013 r. wersja angielska normy PN-HD 60364-7-718:2013-12E. Nato- www.elektryczneinstalacje.eu 9

UON 02