NAJWYśSZA IZBA KONTROLI Delegatura w Szczecinie ul. Jacka OdrowąŜa 1, Szczecin tel. 091-423-17-76 Szczecin, dnia listopada 2008 r. LSZ-41090-2-08 P/08/077 Pani Anna Twardochleb Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego dla Dzieci Słabo Słyszących w Szczecinie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie przeprowadziła kontrolę Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Słabo Słyszących im. J. Tuwima w Szczecinie (Ośrodek) w zakresie organizacji i finansowania kształcenia specjalnego w latach 2006-2008 (do 30.08.). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 21 października 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia badaną działalność Ośrodka, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. 1. W okresie objętym kontrolą w Ośrodku zadania kształcenia specjalnego, obejmujące uczniów i wychowanków słabo słyszących, realizowane były w ramach: oddziału przedszkolnego, szkoły podstawowej, gimnazjum, zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego i technikum uzupełniającego. Zajęcia edukacyjne prowadzone były w budynku szkoły z 22 pomieszczeniami do nauki, w tym pracowniami przedmiotowymi i salami do prowadzenia zajęć specjalistycznych, które były wyposaŝone w sprzęt dla dzieci z wadą słuchu. W 19 z tych pomieszczeń znajdowały się komputery umoŝliwiające dzieciom i młodzieŝy dostęp do internetu, a w 18 sprzęt audio-wizualny. Ośrodek posiadał takŝe dostosowany do potrzeb internat z 20 pomieszczeniami, wyposaŝonymi w sprzęt audio-wizualny, komputery i nie- 1 j.t. Dz.U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1701
- 2 - zbędne pomoce dydaktyczne. Na terenie Ośrodka znajdowały się takŝe sala gimnastyczna, boisko i plac zabaw. W Ośrodku nie zapewniono w pełni bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu wychowanków i uczniów. Przeprowadzone w toku kontroli oględziny bazy Ośrodka wykazały m.in., Ŝe w 27 (64 %) pomieszczeniach (z 42 ogółem) okna kwalifikowały się do wymiany, a w 12 (29 %) drzwi, ze względu na zniszczenie, wypaczenie lub nieszczelność. Ściany w 23 (55 %) pomieszczeniach wymagały odnowienia z powodu odprysków i zabrudzenia. Na dzień oględzin remontu wymagały równieŝ toalety dla uczniów (na parterze budynku szkoły), sala gimnastyczna oraz kuchnia i jej zaplecze, a takŝe pomieszczenie pralni i magla. Stwierdzono przy tym, Ŝe w latach 2004-2008 (do dnia zakończenia kontroli NIK) na potrzebę remontu budynków Ośrodka zwracała uwagę Państwowa Inspekcja Sanitarna. W okresie tym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie wydał 8 decyzji dotyczących stanu technicznego obiektów Ośrodka, nakazujących m.in. zapewnienie zgodnej z obowiązującymi przepisami wymiany powietrza w pomieszczeniach kuchni, prani i magla oraz przeprowadzenie remontu kuchni wraz z zapleczem, a takŝe wykonanie remontu sali gimnastycznej. Do zakończenia kontroli NIK nakazy te nie zostały zrealizowane, w związku z nieprzekazaniem wystarczających środków finansowych na realizację prac remontowych i modernizacyjnych przez Gminę Miasto Szczecin. Zaznaczyć przy tym naleŝy, Ŝe Dyrektor Ośrodka o wydanych nakazach (i potrzebie przyznania środków na podstawowe remonty na sumę 1.173 tys. zł) kaŝdorazowo informowała Prezydenta Miasta Szczecina. W Ośrodku przygotowano projekt remontu toalet na parterze szkoły do dofinansowania ze środków PFRON, opracowano dokumentację techniczną dotyczącą remontu sali gimnastycznej, kuchni i zaplecza wraz z instalacją wentylacyjną i elektryczną oraz projekt architektonicznej adaptacji strychu. 2. W latach szkolnych 2006/2007 2008/2009 (do 30.09.2008 r.) do wszystkich szkół Ośrodka, posiadającego 160 miejsc do nauki, uczęszczało od 119 do 127 uczniów. W latach tych w pełni wykorzystane były miejsca w internacie, w ilości w zaleŝności od roku od 80 do 84. Kontrola NIK nie wykazała przypadków nieuzasadnionego oczekiwania na przyjęcie ucznia do Ośrodka. Badanie 50 dokumentacji uczniów wykazało, Ŝe w 46 z nich (92%) znajdowały się aktualne orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznych o potrzebie kształcenia specjalnego. W 4 pozostałych badanych dokumentacjach brak było takich orzeczeń, stanowiących zgodnie 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12
- 3 - lutego 2001 r. 2 podstawę do skierowania do kształcenia specjalnego (3 przypadki, dotyczące dzieci, które do dnia 1.09.2008 r. nie były uczniami Ośrodka), bądź znajdowało się orzeczenie nieaktualne. Uczniowie i wychowankowie Ośrodka w badanym okresie mieli zapewnioną pomoc psychologiczno-pedagogiczną, którą świadczyło dwóch pracowników, posiadających wymagane kwalifikacje, w wymiarze 20 godzin/tydzień. Dzieciom i młodzieŝy przebywającej w Ośrodku zapewniono takŝe profilaktyczną opiekę zdrowotną, wykonywaną przez pielęgniarkę we właściwie wyposaŝonym gabinecie (2 dni w tygodniu). 3. W latach szkolnych 2006/2007 2008/2009 (do 30.09.2008 r.) w Ośrodku zatrudniano od 63 do 65 nauczycieli i wychowawców. Wszyscy pracownicy pedagogiczni realizujący swoje zadania w dniu 30.09.2008 r. posiadali wykształcenie specjalistyczne z zakresu surdopedagogiki. Stwierdzono przy tym, Ŝe 10 nauczycieli spośród zatrudnionych w Ośrodku na początek roku szkolnego 2008/2009 nie posiadało kwalifikacji kierunkowych do nauczania przedmiotów, którymi uzupełniali etat, jednak ich kwalifikacje zostały uznane w oparciu o przepisy rozporządzenia, dotyczącego kwalifikacji nauczycieli 3. Pracownicy pedagogiczni Ośrodka w badanym okresie objęci byli róŝnymi formami doskonalenia zawodowego, uwzględniającego specyfikę szkolnictwa specjalnego. Spośród 65 zatrudnionych w roku szkolnym 2007/2008 w Ośrodku pracowników pedagogicznych 12 podnosiło swoje kwalifikacje na studiach podyplomowych. Dokształcanie tych pracowników organizowane było takŝe w Ośrodku. W dniach 5-6.10.2007 r. w ramach obchodów 50-lecia, w Ośrodku zorganizowano II Międzynarodową Konferencję Surdopedagogiczną pn. Chcę mówić i słyszeć! rehabilitacja dzieci z wadą słuchu, w której udział wzięli wszyscy pracownicy pedagogiczni Ośrodka. W ramach konferencji odbyły się wykłady i warsztaty z udziałem prelegentów z Polski, Szwajcarii, Węgier i Niemiec. 4. W okresie objętym kontrolą Ośrodek działał w oparciu o statut, który był zgodny z odnośnymi przepisami prawa 4. Realizowane zadania, dotyczące kształcenia specjalnego, odpowiadały zakresowi przewidzianemu w statucie. Badania dzienników obowiązkowych zajęć edukacyjnych wykazały zgodność prowadzonych zajęć z planami nauczania obowiązującymi w danym rodzaju szkoły Ośrodka. Były one 2 rozporządzenie MEN z 12 lutego 2001 r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieŝy oraz wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, a takŝe szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania (Dz.U. Nr 13, poz. 114 ze zm.) 3 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których moŝna zatrudnić nauczycieli nie mających wyŝszego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 ze zm.) 4 art. 60 ust. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) oraz załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz.U. Nr 52, poz. 466)
- 4 - prowadzone rzetelnie, ze względu na czytelność i kompletność zamieszczanych w nich zapisów. Analiza 30 orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wykazała, Ŝe w latach objętych kontrolą z uczniami Ośrodka realizowano zalecenia poradni psychologiczno pedagogicznych. W kaŝdym zbadanym przypadku dla ucznia został opracowany indywidualny roczny program rewalidacji, a jego wdraŝanie obejmowało równieŝ monitoring postępów logopedycznych i wyniki pracy pedagoga i psychologa Ośrodka. Realizacja ww. programów była rzetelnie dokumentowana w dziennikach zajęć rewalidacyjnych, prowadzonych dla kaŝdego z oddziałów, na kaŝdym poziomie kształcenia. NIK pozytywnie ocenia realizację obowiązków Pani Dyrektor z zakresu nadzoru pedagogicznego, który był prowadzony w sposób ciągły, terminowy i rzetelny. Bez zastrzeŝeń NIK odnosi się równieŝ do działalności rady pedagogicznej, która prawidłowo wykorzystywała swoje kompetencje stanowiące i opiniodawcze, określone w ustawie o systemie oświaty 5. 5. W latach 2006-2008 (do 30.09.) Ośrodek poniósł w zgodności z rocznymi planami wydatki na swoją działalność na sumę 12.696,0 tys. zł (4.455.722 zł w 2006 r., 4.537.426 zł w 2007 r. i 3.702.848 zł w 3 kwartałach 2008 r.). Podstawową część tych środków, tj. 11.238,1 tys. zł, przeznaczono na wynagrodzenia wraz z pochodnymi ( 4010, 4040, 4110 i 4120), które stanowiły w zaleŝności od roku od 85,7 do 91,2 % wydatków ogółem. Badania kontrolne obejmujące największy kwotowo wydatek majątkowy Ośrodka, dotyczący zakupu w grudniu 2007 r. autobusu 20+1 na potrzeby uczniów niepełnosprawnych, za kwotę 244.000 zł, wykazały, Ŝe był on celowy dla prawidłowego funkcjonowania Ośrodka i dokonany on został w przetargu nieograniczonym z zachowaniem zasad i procedur ustawy Prawo zamówień publicznych 6. Stwierdzono równieŝ, Ŝe celowymi były badane wydatki Ośrodka, poniesione w latach 2007 2008 (do 30.06.) na łączną kwotę 87.559 zł, związane z zakupem artykułów Ŝywnościowych (nabiał i wyroby mięsne). Poniesiono je po prawidłowym przeprowadzeniu postępowań o zamówienia publiczne, w zgodności z przepisami ww. ustawy PZP. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnioskuje o: 1. Zapewnienie, przy udziale organu prowadzącego Ośrodek, uczniom i wychowankom bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu, poprzez dokonanie niezbędnych remontów nakazanych w decyzjach Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie. 2. Uzupełnienie brakujących orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, w odniesieniu do uczniów objętych nauką w Ośrodku. 5 art. 41 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) 6 ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.)
- 5 - NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Dyrektor prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Szczecinie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.