Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu PROGRAM PROFILAKTYKI na rok szkolny 2012/2013 1
PODSTAWA PRAWNA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - art. 72. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm. ). Karta Nauczyciela art.6 ( Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. z późn. zm. ). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. z 1994r. Nr 111, poz. 535 z późn. zm. ). Konwencja o Prawach Dziecka - art. 3, 19, 33. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17 ). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Rozporządzenie MENiS z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U. z 2001r. Nr 13, poz. 110 ). Rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach ( Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm. ). Rządowy program na lata 2008-2013 Bezpieczna i przyjazna szkoła. Uchwała Rady Ministrów Nr 172/2008 z dnia 19 sierpnia 2008r. Statut Szkoły Podstawowej nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu. 2
PROFILAKTYKĘ TWORZĄ NIE PROGRAMY, NAWET NAJBARDZIEJ WYSUBLIMOWANE, LECZ LUDZIE. LUDZIE DOBRZY I MĄDRZY. SZUKAJMY TAKICH LUDZI I POZWÓLMY IM DZIAŁAĆ /Krzysztof Wojcieszek autor wielu programów profilaktycznych/ CELE I ZAŁOŻENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu uzupełnia Program Wychowawczy. Celem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań zakresu profilaktyki dostosowane są do wieku uczniów. Program ten kierowany jest do każdego ucznia, zarówno zdolnego jak i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrzebującego pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz materialnej. Program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, klasie szkolnej i środowisku. Zakładamy, że dzięki naszemu zaangażowaniu każdy z uczniów poradzi sobie w trudnej sytuacji i osiągnie sukces na miarę swoich możliwości. Założenia programu profilaktyki: aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń, rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp., podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych, uczulanie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych, włączanie w miarę możliwości rodziców do realizacji zadań wychowawczych, udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym, stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów, dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń, dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie niekorzystnym zachowaniom. 3
Cele szczegółowe programu: Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią: Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. Zapoznanie uczniów ze Statutem Szkoły, Kodeksem Ucznia oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. - Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. - Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. - Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie. Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym. Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole: - Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole. - Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. - Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych. - Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań prospołecznych. - Pedagogizacja rodziców. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego: - Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole. - Edukacja prawna uczniów. - Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. - Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia: - Propagowanie zdrowego trybu życia. - Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. - Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą. - Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia. Profilaktyka uzależnień: - Asertywność. - Profilaktyka palenia papierosów. - Profilaktyka picia alkoholu. - Profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera. - Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków. -Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych. 4
Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju: - Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. - Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów. - Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań. - Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów. - Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. - Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach: - Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. - Wdrażanie metod asertywnych. - Umiejętne szukanie pomocy. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej: zwracanie - podczas dyżurów- szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: toalety, schody, plac zabaw, boisko szkolne, informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji i niszczenia mienia, wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania, dawanie przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych: pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów - godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), współpraca z rodziną - inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, realizacja programów profilaktycznych dotyczących zagrożeń, rozwijania umiejętności interpersonalnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia., systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. Zadania profilaktyczne pedagoga szkolnego: pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, pedagogizacja rodziców. 5
Zadania profilaktyczne rodziców: Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny, rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z pedagogiem szkolnym bądź dyrektorem /zastępcą/ szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom, rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych. rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów. SPSÓB REALIZACJI PROGRAMU Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: 1. Zajęć dydaktycznych i opiekuńczo - wychowawczych oraz na wycieczkach, spotkaniach, imprezach okolicznościowych. 2. Zajęć pozalekcyjnych z dziećmi mających na celu: możliwość rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań, rozwiązywanie problemów oraz radzenie sobie z przejawami przemocy, umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań. 3. Poświęcania szczególnej uwagi wychowawcy na wzmocnienie poczucia własnej wartości ucznia poprzez: okazanie zainteresowania każdemu uczniowi, badanie środowiska domowego oraz indywidualne rozmowy z rodzicami lub opiekunami, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez uczniów, wspólne opracowywanie metod postępowania w sytuacjach konfliktowych, dzielenie się z rodzicami pozytywnymi uwagami o dziecku. 4. Pedagogizacja rodziców w ramach: zebrań ogólnych, spotkań z wychowawcami, korespondencji z rodzicami oraz różnymi członkami społeczności szkolnej i pozaszkolnej. ADRESACI PROGRAMU Program skierowany jest do uczniów, nauczycieli i rodziców. Praca profilaktyczna w szkole została zaplanowana na trzech związanych ze sobą poziomach: profilaktyka wśród uczniów, profilaktyka wśród nauczycieli, profilaktyka wśród rodzicó 6
PRZEWIDYWANE EFEKTY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Uczniowie: zmniejszy się wskaźnik występowania agresji i przemocy, posiądą wiedzę na temat uzależnień i ich negatywnych skutków, będą dostrzegali swoje mocne strony, chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego stylu życia, znają i przestrzegają zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach. Rodzice: usystematyzują swoją wiedzę na temat norm i zasad oraz wspólnego znajdowania sposobów rozwiązywania problemów, zwiększy się świadomość higienicznego trybu życia, racjonalnego odżywiania, korzystają ze wsparcia instytucji specjalistycznych, biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych, czuwają, aby dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny. Nauczyciele: podwyższą swoje kompetencje wychowawcze i profilaktyczne, sumiennie realizują cele i zadania programu profilaktyki, systematycznie informują rodziców o problemach wychowawczych ich dzieci, wspólnie z rodzicami rozwiązują bieżące problemy wychowawcze. EWALUACJA SZKOLENGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Program profilaktyki będzie poddany ewaluacji na zakończenie roku szkolnego poprzez diagnozę wybranych obszarów. Podstawową formą ewaluacji będą: ankiety skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców, obserwacja zachowań uczniów zeszyt uwag i agresywnych zachowań; zeszyt pedagoga. Cele ewaluacji: sprawdzenie, na ile zrealizowane działania wpłynęły na zachowanie uczniów oraz na poprawę sytuacji wychowawczej w szkole, sprawdzenie, w jakim stopniu uczniowie potrafią dokonywać samooceny własnych zachowań, opracowanie wniosków z podjętych działań wychowawczych i profilaktycznych. 7
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Cele Zadania Klasy Osoby odpowiedzialne Integracja klasowa i szkolna. Zapoznanie uczniów z wybranymi treściami Statutu Szkoły. wychowawcy klas Uroczystości i imprezy klasowe z udziałem rodziców. Uroczystości szkolne. Bezpieczeństwo w życiu codziennym. Likwidowanie deficytów rozwojowych w szczególności u dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zajęcia dotyczące przeciwdziałaniu przemocy realizowane w każdej klasie. Monitorowanie zachowań uczniów. Realizacja programu edukacyjnego Bezpieczna szkoła. Wdrażanie do zachowania bezpieczeństwa i ostrożności na terenie domu, szkoły i otoczenia: - bezpieczna droga do szkoły, - niebezpieczne zabawy z petardami, - pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, - procedury i regulaminy obowiązujące w szkole, - realizacja programu Przyjaciele Gryfusia. - realizacja programu Klub Bezpiecznego Puchatka. Zajęcia korekcyjno - kompensacyjne. Zajęcia wyrównawcze. Zajęcia logopedyczne. Pomoc w odrabianiu lekcji. I VI I I wszyscy nauczyciele, pracownicy policji, rodzice wychowawcy klas I, pedagog wychowawcy klas I, pedagog psycholog, nauczyciele poszczególnych przedmiotów, logopeda, pracownicy PPP, nauczyciele biblioteki Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami a pracownikami szkoły. Pogadanki na godzinach wychowawczych. Rozmowy indywidualne. wszyscy nauczyciele, pedagog 8
Motywowanie uczniów do właściwego zachowania poprzez przestrzeganie systemu nagród i kar. Uświadomienie uczniom faktu istnienia praw dziecka. Kształtowanie postaw tolerancyjnych wobec innych ludzi. Przeciwdziałanie agresji, przemocy psychicznej, wymuszeniom i kradzieżom. Stosowanie na co dzień systemu nagród i kar oraz klasowych reguł i ustaleń. Przeprowadzanie pogadanek na temat praw dziecka. Zorganizowanie konkursu dotyczącego praw dziecka. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania agresji realizowane w każdej klasie. Spotkania uczniów z policją nt. Przestępczość nieletnich i jej prawne konsekwencje I VI III dyrekcja, nauczyciele, rodzice pedagog wychowawcy klas wychowawcy klas III nauczyciele, rodzice Kształtowanie świadomości potrzeby higieny osobistej. Uświadomienie potrzeby dbałości o czystość i estetykę otoczenia. Spotkania zespołu wychowawczego z uczniem i rodzicem. Wdrażanie do przestrzegania zasad higieny osobistej: pogadanki z pielęgniarką szkolną, Przestrzeganie porządku i czystości w klasach, na korytarzach. pielęgniarka, wychowawcy klas Promowanie zdrowego stylu życia. Zapobieganie kontaktom z alkoholem, papierosami, narkotykami, lekami. Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, konkursów, zawodów sportowych, kół zainteresowań. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania uzależnieniom realizowane w klasach V - VI przez wychowawcę w ramach godzin wychowawczych. Spotkania uczniów kl. V -VI z zaproszonymi gośćmi nt. skutków uzależnień. I -VI V -VI nauczyciele, pielęgniarka, rodzice wychowawcy klas V - VI, nauczyciele, pielęgniarka, rodzice, zaproszeni goście Spotkanie rodziców z zaproszonym gościem dot. narkotyków. Ochrona uczniów przed niepożądanymi treściami w Internecie oraz brutalnymi programami i grami komputerowymi. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania przemocy w Internecie, uzależnieniom od komputera, świadomego korzystania z komputera. rodzice, nauczyciele informatyki 9
Opracowali: Marek Rutowicz, Lucyna Swosińska, Mirosława Begier Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 3 im. Marynarzy Polskich w Kołobrzegu został przyjęty do realizacji przez Radę Pedagogiczną Uchwałą nr 21/2012 z dnia 12 września 2012 r. 1 0