DIAGNOZA POWIATU WIERUSZOWSKIEGO

DIAGNOZA POWIATU WIERUSZOWSKIEGO Opracowano w Wydziale Rozwoju i Promocji Starostwa Powiatowego w Wieruszowie Wieruszów 2007

Spis treści I. Wstęp.. 3 II. PołoŜenie i podział administracyjny.. 4 III. Środowisko przyrodnicze 8 IV. Zabytki ujęte w rejestrze SłuŜby Ochrony Zabytków 16 V. Sytuacja demograficzna.. 17 VI. Rynek pracy... 19 VII. Edukacja 38 VIII. Ochrona zdrowia. 48 IX. Pomoc społeczna 51 X. Bezpieczeństwo publiczna... 55 XI. Infrastruktura. 61 XII. Gospodarka.. 65 XIII. Miasto Wieruszów jako centrum powiatu i główny ośrodek administracyjny i gospodarczy. 83 XIV. Dochody i wydatki gmin Powiatu Wieruszowskiego. 91 2

I. WSTĘP Diagnoza obecnego stanu najwaŝniejszych parametrów charakteryzujących poziom rozwoju obszaru objętego granicami powiatu wieruszowskiego dostarczyć ma informacji niezbędnych z punktu widzenia zarządzania w jednostce samorządu terytorialnego. Diagnoza niniejsza moŝe stać się podstawą opracowania dokumentów planistycznych takich jak strategia lub plan rozwoju powiatu. Dobór wskaźników charakteryzujących ten obszar poza wskaźnikami podstawowymi uwzględnia sfery działania samorządu powiatu. Dobór ten ograniczony był moŝliwościami uzyskania wiarygodnych informacji. Diagnoza zawiera dane, które uzyskane zostały w oparciu o w miarę stałą metodologię pomiaru i będą mogły być w oparciu o tą samą metodologię uzyskane i weryfikowane w ciągu kilku następnych lat. Stąd teŝ głównym źródłem podstawowych danych był Bank Danych Regionalnych GUS. Podstawą doboru prezentowanych wskaźników były teŝ załoŝenia koncepcji planowania zrównowaŝonego rozwoju wspólnot samorządowych. Rozwoju postrzeganego jako proces stałego wzrostu jakości Ŝycia - wsparty na wzajemnie zrównowaŝonych czynnikach o charakterze społecznym, gospodarczym i ekologicznym. 1 Pojęcie zrównowaŝonego rozwoju jest obecnie bardzo popularne, niestety nie zawsze prawidłowo rozumiane. Stymulowanie zrównowaŝonego rozwoju nie oznacza rozwijania wszystkiego po trochu, dobierania zadań tak by w kaŝdej dziedzinie (w edukacji, ochronie zdrowia, infrastrukturze, itd.) zrobić coś, bez. W modelu planowania zrównowaŝonego rozwoju lokalnego to rozwój gospodarczy zajmuje szczególne miejsce. Ma być siłą napędową procesów rozwojowych w dwóch pozostałych sferach tj. społecznej i ekologicznej. Podstawowym załoŝeniem koncepcji planowania zrównowaŝonego rozwoju jest bowiem walka z niedostatkiem przez zwiększenie moŝliwości podejmowania pracy zarobkowej z jednoczesnym poszanowaniem wszystkich elementów Ŝycia człowieka. Osłabienie lub hamowanie rozwoju sektora gospodarczego nieuchronnie prowadzi do pogorszenia jakości Ŝycia mieszkańców i degradacji środowiska naturalnego. Lokalny rozwój gospodarczy powinien jednak odbywać się z poszanowaniem społecznych i ekologicznych aspektów Ŝycia człowieka. 2 W swoich załoŝeniach Diagnoza ma stanowić narzędzie pomocne w planowaniu zrównowaŝonego rozwoju Powiatu Wieruszowskiego. Komentarz do prezentowanych danych statystycznych został ograniczony, tak by zespół, który opracowywał będzie strategię rozwoju lub plan rozwoju powiatu mógł wyciągać własne wnioski i proponować stosowne rozwiązania. 1 T. Domański, Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego gminy, Warszawa 1999, s. 16 18. 2 TamŜe 3

II. POŁOśENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY Powiat Wieruszowski połoŝony jest w południowo zachodniej części województwa łódzkiego i zajmuje powierzchnię 576 km 2. Jest jednym z 24 powiatów województwa łódzkiego. Graniczy z sześcioma powiatami: od północy z powiatem ostrzeszowskim, od południa z kluczborskim i oleskim, od wschodu z wieluńskim i sieradzkim, od zachodu z kępińskim. W skład powiatu wieruszowskiego wchodzi siedem gmin: Bolesławiec, Czastary, Galewice, Lututów, Łubnice, Sokolniki, Wieruszów. Siedziba powiatu znajduje się w Wieruszowie. Wieruszów jest jedynym miastem na terenie powiatu i siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Powiat Wieruszowski zarówno pod względem obszaru jak i liczby mieszkańców (42 696 osób wg stanu na 31.12.2005r.) naleŝy do powiatów najmniejszych. 4

Rys. 1 Powiat wieruszowski na tle województwa łódzkiego Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005 5

Rys. 2 Powiat wieruszowski z podziałem na gminy 6

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY, SIEĆ OSADNICZA Jednostka miary 2005 Powierzchnia ogółem w ha ha 57622 ogółem w km2 km2 576 Sołectwa Ogółem jed. 94 Miejscowości miejscowości (łącznie z miastami) jed. 169 miejscowości wiejskie jed. 168 Gminy Ogółem jed. 7 Miejskie jed. 0 Wiejskie jed. 6 miejsko-wiejskie jed. 1 Miasta Ogółem jed. 1 w gminach miejsko-wiejskich jed. 1 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Wyszczególnienie Powierzchnia w km 2 Województwo 18219 Powiat 576 -Bolesławiec W 64 -Czastary W 63 -Galewice W 136 -Lututów W 75 -Łubnice W 61 -Sokolniki W 80 -Wieruszów MW 97 Litery mw - oznacza gminę miejsko-wiejską a litera w - gminę wiejską Źródło: Dane GUS, obliczenia własne 7

III. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE 1. Klimat, wody powierzchniowe i ukształtowanie terenu Warunki klimatyczne powiatu są typowe dla terenów centralnej Polski. Klimat regionu ma charakter przejściowy z wpływami klimatu oceanicznego zimą i kontynentalnego w lecie, przy czym długotrwałe i silne mrozy występują sporadycznie. Nizinny charakter obszaru umoŝliwia swobodny przepływ mas powietrza w ciągu roku nad teren obszaru planowania mogą napływać zarówno masy powietrza zwrotnikowego, polarnego jak i arktycznego, z przewagą kierunków równoleŝnikowych. Największą liczbą opadów charakteryzuje się lipiec, najmniejszą zaś październik i listopad. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8.1 o C. Najzimniejszym miesiącem w roku jest styczeń (-1.9 o C), a najcieplejszym lipiec (+17 o C). PrzewaŜają wiatry zachodnie i południowo zachodnie. W ciągu roku przypada średnio ok. 150 dni pochmurnych, a więc z zachmurzeniem większym niŝ 8 stopni i 100 dni pogodnych, z zachmurzeniem mniejszym niŝ 2 stopnie. Głównymi rzekami są: Prosna, Niesób, Struga Węglewska, naleŝące do zlewni rzeki Warty. Jedynie Prosna jest rzeką średniej wielkości (14 pod względem długości w Polsce), pozostałe są ciekami małymi. Brak jest zbiorników retencyjnych, jezior lub większych kompleksów stawów, jest to obszar o małej ilości opadów. Przeprowadzona gł. w latach osiemdziesiątych XX wieku regulacja rzeki Prosny, zła gospodarka melioracyjna, niska jakość gleb niezdolnych do większego akumulowania wody, osuszenie bagien i zastoin śródpolnych, znaczne obniŝenie się poziomu wód podziemnych i podskórnych powodują, Ŝe powiat wieruszowski jest obszarem deficytowym w zasoby wodne. Sytuację poprawić mogłyby jedynie sztuczne zbiorniki małej retencji, których brak jest na terenie powiatu oraz właściwa gospodarka melioracyjna nie powodująca nadmiernego osuszania i jałowienia gruntów uprawnych. Rzeki Prosna i Struga Węglewska stwarzają moŝliwość tworzenia zbiorników retencyjnych, brak jest jednak szczegółowych analiz hydro-geologicznych nt. ich wielkości i moŝliwej lokalizacji oraz wpływu na hydrologię obszaru. Obecnie nad rzeką Prosną zlokalizowane są 4 elektrownie wodne i prywatni inwestorzy zamierzają budować kolejne. Rzeki w bardzo ograniczonym stopniu wykorzystywane są na cele sportowe, rekreacyjne i turystyczne. Rzeka Prosna była przez kilkadziesiąt lat miejscem szkolenia kadr kajakowych, istniały liczne kąpieliska i miejsca biwakowe. Obecnie wykorzystanie Prosny znacznie zmalało. TakŜe liczba gatunków Ŝyjących w rzekach tego obszaru znacznie zmalała, czemu winne są zanieczyszczenia oraz niewłaściwa gospodarka wodna i melioracyjna Powierzchnia powiatu charakteryzuje się typowym dla obszarów nizinnych w Polsce płaskim ukształtowaniem terenu. Brak jest obszarów o znacznych róŝnicach wysokości, jak równieŝ ciekawych tworów geologicznych (jaskiń, skał itd.). Znaczny wpływ na krajobraz powiatu ma wyraźnie zarysowana pradolina rzeki Prosny z charakterystyczną szatą roślinną. 2. Gleby Na zdecydowanej większości obszaru powiatu dominują gleby V i VI klasy bonitacji. PrzewaŜają gleby pseudobielicowe i brunatne. Stosunkowo najlepsze gleby znajdują się z gminach Łubnice i Lututów III IV klasa bonitacji. Gospodarowanie na tak słabych glebach, w połączeniu z małym areałem i brakiem specjalizacji nie daje moŝliwości uzyskania satysfakcjonujących dochodów w gospodarstwach rolniczych. W ostatnich latach nastąpiło zwiększenie powierzchni przeznaczanych na zalesienia. 3. Bogactwa naturalne Powiat pozbawiony jest bogactw mineralnych. Sporadycznie tylko i na niewielką skalę wydobywany jest na cele budowlane Ŝwir i piasek. Eksploatowane w przeszłości w dolinie Prosny złoŝa torfu straciły obecnie znaczenie gospodarcze lub uległy dewastacji. 8

4. Lesistość WaŜniejsze dane o leśnictwie w 2004r. Wyszczególnienie ogółem w tym lasy Powierzchnia gruntów leśnych z ogółem publiczne własność W tym Razem Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych w zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych własność gmin w ha Wieruszów 2165 2143 1091 1088 1004 47 3 22,1 Bolesławiec 1283 1261 1068 1067 1064-2 19,5 Czastary 1397 1364 1185 1185 1181 - - 21,8 Galewice 5944 5822 4662 4640 4604 3 22 42,9 Lututów 872 864 365 365 363 1-11,5 Łubnice 654 653 83 80 79-3 10,7 Sokolniki 2444 2374 2245 2245 2242 1-29,7 Powiat 14758 14481 10698 10669 10536 52 29 25,1 Stan na dzień 31.12.2004r. Źródło: Województwo łódzkie 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi. Lesistość w % Zdecydowana większość lasów stanowi własność państwową zarządzana przez Nadleśnictwo w Przedborowe i Nadleśnictwo w Wieluniu. ZauwaŜalny jest brak ładu przestrzennego w zakresie zalesień. Dopuszcza się zalesienia na obszarach uprawnych bez związku z istniejącymi obszarami leśnymi, co w wielu przypadkach powoduje komplikacje w uprawach rolnych w najbliŝszym sąsiedztwie oraz niekorzystnie wpływa na walory krajobrazu. 5. Stan środowiska naturalnego 5.1. Emisja gazów i pyłów Stan na 31.12.2004r. Obszar Emisja gazów [Mg/rok] Emisja pyłów SO 2 NO 2 CO [Mg/rok] powiat wieruszowski 81,80 (0,05) 388,53 (0,77) 635,27 (2,88) 374,77 (4,62) województwo łódzkie 159424,10 50026,14 22069,30 8100,00 Liczby podane w nawiasach określają udział procentowy zanieczyszczeń emitowanych w powiecie wieruszowskim w stosunku do całości zanieczyszczeń emitowanych w całym województwie. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Rys. 9

Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Rys. Rys. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. 10

Rys. Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Przedstawione wyŝej dane oparte są na badaniach przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Łodzi w przedsiębiorstwach na terenie województwa. W skali całego województwa 40% emisji zanieczyszczeń pyłowych i 83% wszystkich gazowych zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska pochodzi z Elektrowni Bełchatów. Powiat wieruszowski ma jeden z najwyŝszych w województwie wskaźników emisji pyłów. Źródłem emisji są zakłady Pfleiderer Prospan w Wieruszowie. Mimo to wielkość tych zanieczyszczeń jest na tyle niewielka, Ŝe w ogólnej ocenie na obszarze powiatu mamy do czynienia z pierwszą klasą czystości powietrza. 11

5.2. Stan wód płynących Klasyfikacja wód rzek płynących przez powiat wieruszowski w kontrolowanych przez WOIŚ profilach pomiarowo kontrolnych Tabela nr Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. 12

Tabela Ocena składu jakościowego rzek powiatu wieruszowskiego w poszczególnych grupach zanieczyszczeń Nazwa rzeki Prosna Niesób Struga Węglewska Profil pomiarowokontrolny Klasa czystości według grup zanieczyszczeń Organ. Subst. Biogen. Metale Przem. Biolog. Mikrobiol. mineral. Podbolesławiec IV III IV IV IV III V IV Mirków V II V IV I III V IV Kuźnica V III V IV II III V IV Skakawska Zdzierczyzna V III V IV I III V V Klasyf. ogólna Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Największe wpływ na zanieczyszczenie wód mają związki organiczne oraz stosowanie środków ochrony roślin i nawozów sztucznych w rolnictwie. Szczególnie istotne znaczenie dla ochrony wód ma budowa kanalizacji sanitarnych. Obecnie niewielka liczba gospodarstw domowych ma dostęp do kanalizacji. Gminy rozpoczęły proces budowy takiej infrastruktury, jednak postęp w tym zakresie jest powolny, determinowany moŝliwościami finansowymi gmin. Zdecydowana większość ścieków jakie przedostają się do gleb i wód pochodzi z gospodarstw domowych. Ścieki te wydostają się z nieszczelnych szamb lub są bezpośrednio odprowadzane na pola, do rowów melioracyjnych i rzek. Sytuacja taka znajduje swoje odzwierciedlenie w/w wynikach badań czystości rzek płynących przez obszar powiatu. Zarówno wody Prosny, jak i i Niesobu zaliczane są do IV klasy czystości. Najbardziej zanieczyszczoną rzeką jest Struga Węglewska, której wody zaliczono do V klasy czystości. Decydujący wpływ na taki stan wód mają właśnie ścieki komunalne. We wszystkich rzekach największe zanieczyszczenie występuje w grupie zanieczyszczeń organicznych i mikrobiologicznych (V klasa) pochodzące głównie ze ścieków komunalnych. Znacznie przekroczone są normy zanieczyszczenia bakteriami coli i ChZT-Cr. Zanieczyszczenia przemysłowe kształtują się na poziomie I III klasy. 5.3. Formy ochrony środowiska naturalnego Rezerwat Ryś Na terenie gminy Sokolniki w 1977r. utworzony został rezerwat leśny o powierzchni 53,39ha. Ochronie tego rezerwatu podlega stary las bukowy, rosnący na północno-wschodniej granicy zasięgu występowania w Polsce. Tutejsze buki osiągają wiek do 150 lat i wysokość do 28 metrów. Oprócz buka na terenie rezerwatu występuje wiele innych rodzimych gatunków drzew, takich jak dąb, olcha, jesion, świerk oraz blisko 200 gatunków roślin zielonych. W niŝej połoŝonych częściach rezerwatu, na czarnych ziemiach wytworzonych z piasków gliniastych rośnie las wilgotny, głównie świerkowo olchowy. W wyŝszych partiach, na glebach brunatnych rośnie bór świeŝy mieszany i bór mieszany. W rezerwacie występuje kilka gatunków roślin chronionych: bluszcz pospolity, kruszczyk siny, wawrzyn wilczełyko, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, przylaszczka pospolita, przytulia wonna. Rezerwat Długosz królewski Rezerwat Długosz królewski został utworzony w 1965r. w Węglewicach (gmina Galewice), na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Jego celem jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych miejsc naturalnego występowania paproci długosz królewski (osmunda regalia). Rezerwat zajmuje 3,26ha, na terenie lasów Nadleśnictwa Przedborów. Jego otulinę stanowia lasy sosnowe. Paproć długosz królewski jest gatunkiem objętym w Polsce ścisłą ochrona gatunkową. Jest jedynym w Polsce Ŝyjącym przedstawicielem rodziny długoszowatych (osmundaceae) w Europie. Liczne kopalne gatunki tej rośliny znane są ze skamieniałości, odkrywanych w skałach pochodzących z karbonu, czyli sprzed około 300 mln lat. Na terenie rezerwatu Ŝyją inne jeszcze 13

chronione rośliny takie jak: wełnianka pochwowata, wełnianka wąskolistna, modrzewnica zwyczajna, Ŝurawina błotna, borówka bagienna, bagno zwyczajne, mchy z rodzaju torfowiec. Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Prosny Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Prosny tylko na terenie województwa łódzkiego zajmuje powierzchnię 22.854 ha i jest drugim co do wielkości obszarem chronionego krajobrazu w województwie. Pozostała część tego Obszaru znajduje się w sąsiednim województwie wielkopolskim. Taka forma ochrony wprowadzona została w 1996r. uchwałą Wojewody Kaliskiego. Obszar ten włączony jest do systemu ECONET, jako korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym. Rzeka Prosna na całej długości (217km) wraz ze swą doliną ma szczególne znaczenie jako naturalny łącznik ekologiczny Wielkoprzestrzennego Systemu Obszarów Chronionych. Na obszarze tym obowiązuje wzmoŝona ochrona środowiska. Wszelka działalność w zakresie gospodarczym, rolnym i turystycznym musi być podporządkowana zasadom ochrony środowiska i prowadzona za zgodą konserwatora przyrody. 5.4. Pomniki przyrody. Gmina Czastary 1. Platan klonolistny w Parcicach, obwód 428cm; 2. Platan klonolistny w Parcicach, obwód 418cm; 3. Dąb szypułkowy w Parcicach, obwód 560cm; 4. Wiąz szypułkowy w Parcicach, obwód 300 cm; 5. Olsza czarna w Czastarach, obwód 253 cm; 6. Dąb czerwony w Czastarach. Gmina Galewice 1. Dąb szypułkowy w Dąbiu, obwód 480 cm; 2. Wiąz szypułkowy w Dąbiu, obwód 480 cm; 3. Dąb szypułkowy w Węglewicach, obwód 410 cm; 4. Klon zwyczajny w Węglewicach, obwód 360 cm; 5. Dąb szypułkowy w Galewicach, obwód 350 cm; 6. Aleja jesionowo topolowa przy drodze Galewice Węglewice; Gmina Lututów 1. Cis pospolity w Świątkowicach, obwód 140 i 105 cm (dwa pnie); 2. Dąb szypułkowy w Światkowicach, obwód 365 cm; 3. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 380 cm; 4. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 310 cm; 5. Dąb szypułkowy w Świątkowicach, obwód 330 cm; 6. Buk zwyczajny w Świątkowicach, obwód 33 cm; 7. Buk zwyczajny w Świątkowicach, obwód 290 cm; 8. Wiąz szypułkowy w śmudzie, obwód 350 cm; 14

Gmina Sokolniki 1. Topola biała w Walichnowach, obwód 480 cm; 2. Jesion wyniosły w Walichnowach, obwód 330 cm; 3. Lipy drobnolistne (4 drzewa) w Sokolnikach, obwody 420 cm; 4. Lipa drobnolistna w Walichnowach, obwód 420 cm; 5. Dąb szypułkowy w Walichnowach, obwód 560 cm; 6. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 470 cm; 7. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 400 cm; 8. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 388 cm; 9. Dąb szypułkowy w obwodzie leśnym Uroczysko Lututów, obwód 380 cm; Gmina Wieruszów 1. Dęby szypułkowe (2 drzewa) w Wieruszowie Podzamczu, obwody 401 i 425 cm; 2. Lipa drobnolistna w Cieszęcinie, obwód 575 cm; 3. Aleja dębowa (96 dębów czerwonych) w Kuźnicy Skakawskiej; 4. Lipa srebrzysta w Wieruszowie, obwód 253 cm. 15

IV. Zabytki ujęte w rejestrze SłuŜby Ochrony Zabytków Gmina Bolesławiec 1. Kościół parafialny p.w. św. Trójcy w Bolesławcu nr rej. 119/A 2. Młyn wodny w Bolesławcu nr rej. 128/A (nie istnieje, uległ spaleniu) 3. Ruiny zamku i sztuczny pagórek w Bolesławcu nr rej. 1/A 4. Kościół cmentarny p.w. św. Małgorzaty w Chotyninie (Piaski) nr rej. 129/A 5. Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja w Chróścinie nr rej. 121/A 6. Chróścin Zamek - Cerkiew prawosławna nr rej. 510/A 7. Chróścin Zamek - Pałac nr rej. 477/A 8. Kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja w śdŝarach Gmina Czastary 1. Dwór murowany w otoczenu zabytkowego parku w Parcicach nr rej. 125/A, K.S.V- 1/82/50 (pozostały jedynie ruiny dworu i pozostałości parku). Gmina Galewice 1. Kościół parafialny p. w św. Trójcy w Węglewicach nr rej. 126/A Gmina Lututów 1. Kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła w Lututowie nr rej. 302/A 2. Dwór w Świątkowicach nr rej. 168/Według 3. Park dworski w Świątkowicach nr rej. 373/A Gmina Łubnice 1. Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NPM w Łubnicach nr rej. 133/A Gmina Sokolniki 1. Pałac w Sokolnikach nr rej. 134/A 2. Dawna oficyna pałacowa w Sokolnikach nr rej. 135/A 3. Sokolniki - park nr rej. 136/A 4. Walichnowy - Pałac nr rej. 130/A 5. Kościół parafialny p.w.św. Anny w Ochędzynie nr rej. 123/A Gmina Wieruszów 1. Kościół parafialny p.w. św. Wojciecha w Cieszęcinie nr rej. 122/A 2. Kościół cmentarny p. w. św. Rocha w Kuźnicy Skakawskiej nr rej. 127/A 3. Cmentarz Ŝydowski w Wieruszowie - nr rej. 749/A 4. Klasztor OO. Paulinów w Wieruszowie nr rej. 132/A 5. Kościół p.w. św. Ducha w Wieruszowie nr rej. 131/A 6. Układ urbanistyczny i warstwy archeologiczne Wieruszowa nr rej. 671/A 7. Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła w Wyszanowie nr rej. 139/A 16

V. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA STAN LUDNOŚCI I RUCH NATURALNY Jednostka miary 2005 Ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci ogółem stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 42696 męŝczyźni osoba 21063 kobiety osoba 21633 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 42386 męŝczyźni osoba 20919 kobiety osoba 21467 w miastach stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 8900 męŝczyźni osoba 4237 kobiety osoba 4663 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 8792 męŝczyźni osoba 4190 kobiety osoba 4602 na wsi stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba 33796 męŝczyźni osoba 16826 kobiety osoba 16970 faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII ogółem osoba 33594 męŝczyźni osoba 16729 kobiety osoba 16865 Ruch naturalny wg płci Urodzenia Ŝywe ogółem osoba 440 męŝczyźni osoba 225 kobiety osoba 215 17

Przyrost naturalny ogółem osoba -61 męŝczyźni osoba -33 kobiety osoba -28 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Tabela nr Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Wyszczególnienie Ludność ogółem Ludność w wieku Ludność w wieku Ludność w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Powiat 1999r. 43145 11215 24787 6771 wieruszowski 2005r. 42696 9686 26213 6487 w tym miasto 1999r. 8627 2262 5392 814 Wieruszów 2005r. 8900 1861 5928 1003 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS Tabela nr Prognoza ludności Wyszczególnienie 2004 2005 2010 2015 2020 2025 2030 dane w tys. na dzień 31.XII Województwo 2587,7 2577,6 2527,8 2478,5 2424,8 2360,6 2281,8 Łódzkie Powiat 42,5 42,5 42,4 42,4 42,6 42,6 42,3 Wieruszowski Źródło: Województwo Łódzkie 2005. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2005. Tylko 20,7% mieszkańców powiatu to ludność miejska Wieruszowa. Liczba ludności w porównaniu z rokiem 1999 nieznacznie się zmniejszyła. Gęstość zaludnienia wynosi 74 osoby na 1 km 2. Struktura demograficzna ludności powiatu nie odbiega od przeciętnej dla innych powiatów. Patrząc jednak w podziale na miasto i obszary wiejskie widoczna jest róŝnica, w której w Wieruszowie większy jest odsetek ludzi młodych, na wsi bardziej zarysowany jest proces starzenia się populacji. Przyrost naturalny w Wieruszowie jest dodatni, na obszarach wiejskich ujemny. Przeprowadzona na potrzeby Diagnozy Województwa Łódzkiego synteza struktury demograficznej obejmująca strukturę wieku i strukturę płci (proporcje grup wieku przedprodukcyjnego i poprodukcyjnego, współczynnik feminizacji) wskazuje, Ŝe w powiecie wieruszowskim mamy do czynienia z jedną najmniej zdeformowanych struktur demograficznych, czyli Ŝe proporcje grup wiekowych i płci są względnie prawidłowe. Prognoza liczby ludności do roku 2030 wskazuje na niewielkie wahania i zmniejszanie się liczby ludności. Są to tendencje typowe dla wszystkich jednostek terytorialnych. Przedstawiona prognoza ludności niesie z sobą względnie dobre dane dla dalszego rozwoju gospodarczego i społecznego. Faktyczny obraz demograficzny zaleŝeć będzie jednak od rozwoju tego obszaru i jego atrakcyjności dla zamieszkania na nim. 18

VI. Rynek pracy 3 Sytuacja na lokalnym rynku pracy, mimo nieznacznego spadku poziomu bezrobocia w ciągu ostatnich dwóch lat, jest nadal trudna, o czym świadczy utrzymująca się od dłuŝszego czasu niekorzystna struktura bezrobocia. Większość bezrobotnych stanowią osoby zamieszkałe na terenach wiejskich. DuŜy odsetek wśród osób zarejestrowanych w urzędzie pracy stanowią osoby młode, długotrwale bezrobotne oraz o niskich kwalifikacjach zawodowych, które mają ograniczone moŝliwości wyjścia z sytuacji bezrobocia i znalezienia zatrudnienia. Tymczasem rynek pracy w coraz mniejszym stopniu potrzebuje pracowników o niskich kwalifikacjach. Coraz większego znaczenia nabywa wiedza i kwalifikacje zawodowe a takŝe dyspozycyjność, inicjatywa, mobilność, gotowość do zmiany zawodu czy przekwalifikowania, umiejętność szybkiego dostosowania się do nowych warunków oraz akceptacji elastycznych form zatrudnienia i motywacyjnych systemów wynagrodzenia. PRACUJĄCY Jednostka miary 2005 Pracujący wg płci ogółem osoba 8555 męŝczyźni osoba 4587 kobiety osoba 3968 Pracujący wg sektorów ekonomicznych i płci ogółem ogółem osoba 8555 męŝczyźni osoba 4587 kobiety osoba 3968 sektor produkcyjny ogółem osoba 5692 męŝczyźni osoba 3521 kobiety osoba 2171 sektor usługowy razem ogółem osoba 2863 męŝczyźni osoba 1066 kobiety osoba 1797 Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS 1.Poziom bezrobocia 1.1 Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia w powiecie wieruszowskim kształtowała się w miesiącu grudniu 2006r. na poziomie 11,4%, czyli poniŝej stopy bezrobocia województwa łódzkiego, która wynosiła 14,7%. Stopa bezrobocia w kraju na koniec grudnia wynosiła 14,9%. W analogicznym okresie roku 2005 stopa bezrobocia była wyŝsza i wynosiła : -w powiecie wieruszowskim 13,2%,w województwie łódzkim-17,5%,w kraju 17,5%. 3 Opracowanie zaczerpnięte ze sprawozdania za rok 2006r. sporządzonego w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wieruszowie 19

Nastąpił spadek stopy bezrobocia w Powiecie Wieruszowskim w roku 2006 w porównaniu do roku 2005 tj. o 1,8 %. NaleŜy nadmienić,ŝe Powiat Wieruszowski zalicza się do powiatów o najniŝszej stopie bezrobocia w województwie łódzkim, zajmuje 5 miejsce po powiatach: Skierniewice 9,4% i 8,5%,Wieluń 10,1%,Rawa Mazowiecka 10,5%, Łowicz 10,9%. Niestety jeszcze do niedawna to Powiat Wieruszowski na równi z wieluńskim prowadził w rankingu powiatów o najniŝszym bezrobociu. W ostatnich dwóch latach dynamika spadku bezrobocia w naszym powiecie jest niŝsza niŝ np. w w/w powiatach. Stopa bezrobocia w poszczególnych miesiącach w latach 2005/2006 w powiecie wieruszowskim, województwie łódzkim i kraju Powiat wieruszowski % Województo łódzkie % Kraj % Miesiąc 2005 2006 2005 2006 2005 2006 Styczeń 14,0 14,0 19,6 18,3 19,1 18,0 Luty 14,3 14,1 19,9 18,3 19,4 18,0 Marzec 14,4 14,2 19,7 18,1 19,3 17,8 Kwiecień 14,2 13,3 19,2 17,4 18,8 17,2 Maj 13,9 13,2 18,7 16,7 18,3 16,5 Czerwiec 13,8 12,5 18,3 16,2 18,0 16,0 Lipiec 13,7 12,2 18,2 15,9 17,9 15,7 Sierpień 13,6 12,0 18,0 15,6 17,8 15,5 Wrzesień 13,5 11,7 17,7 15,3 17,6 15,2 Październik 12,9 11,2 17,4 14,9 17,4 14,7 Listopad 13,1 11,4 17,6 14,7 17,2 14,8 Grudzień 13,2 11,4 17,5 14,7 17,5 14,9 1.2 Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy na koniec grudnia 2006 roku wynosiła 2.226 osób z czego przewagę stanowiły kobiety tj. 58,0% ( 1.290 osób) ogółu bezrobotnych. W stosunku do analogicznego okresu roku 2005 liczba bezrobotnych była niŝsza o 324 osoby (XII 2005-2.550 ). Liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku wynosiła zaledwie 264 osoby, które stanowiły 11,8% ogółu bezrobotnych a ich liczba była niŝsza o 46 osób w stosunku do analogicznego okresu roku 2005. 20

Wykres: Liczba bezrobotnych w poszczególnych miesiącach w powiecie wieruszowskim w 2005 i 2006r 2800 2700 2703 2677 2688 2600 2500 2400 2300 2200 2100 2682 2723 2743 2645 2549 2574 2523 2560 2368 2542 2316 2536 2272 2578 2306 2441 2200 2550 2503 2254 2226 2000 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec 2005 2006 sierpień wrzesień październik listopad grudzień Dynamika poziomu bezrobocia determinowana jest szeregiem róŝnorodnych czynników. Z analizy powyŝszego wykresu wynika, iŝ w okresie jesienno-zimowym mamy do czynienia ze wzrostem liczby bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie, który jest w pewnej mierze następstwem zjawiska sezonowości zatrudnienia. Na przełomie października i listopada maleje popyt na tzw.,,pracowników sezonowych w takich działach gospodarki jak np. budownictwo. Nie jest to jednakŝe jedyny czynnik determinujący spadek zatrudnienia w miesiącach zimowych. Wzrost liczby osób rejestrujących się w urzędach pracy jest uzaleŝniony równieŝ od sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw. Wielu bezrobotnych trafia do rejestracji w miesiącach grudniu i styczniu, ma to niewątpliwie związek z nie przedłuŝaniem umów przez pracodawców na przełomie roku. Ponadto w tym okresie przedsiębiorcy mają pewne obawy dotyczące planowania produkcji czy innych działań na kolejny rok. 1.3 ZróŜnicowanie terytorialne bezrobocia Zdecydowanie dominują bezrobotni zamieszkali na wsi, którzy w końcu grudnia 2006 roku stanowili 75,1% tj.1.672 osoby ( w tym 957 kobiety tj. 57,2%). W analogicznym okresie roku 2005 stanowili podobnie, a więc 73,5% tj.1.876 ogółu bezrobotnych. Liczba bezrobotnych zamieszkałych w mieście w końcu grudnia 2006 wynosiła 554 osoby (w tym 333 kobiety), czyli 24,9% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. 21

Wykres : Bezrobocie w przekroju na miasto i gminy wg stanu na koniec grudnia 2005/2006 gmina Sokolniki gmina Łubnice gmina Lututów gmina Galewice gmina Czastary gmina Bolesławiec gmina Wieruszów miasto Wieruszów 162 182 226 247 199 216 245 240 255 268 296 317 324 370 554 674 0 100 200 300 400 500 600 700 2005 2006 Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach i mieście na koniec grudnia 2005/2006r. przedstawiała się następująco : Stan w końcu grudnia Wyszczególnienie 2005rok 2006 rok Liczba bezrobotnych Udział % do ogółu bezrobotnych Liczba bezrobotnych Udział % do ogółu bezrobotnych Miasto Wieruszów 674 26,4 554 24,9 Gmina Wieruszów 324 12,7 268 12,0 Gmina Galewice 370 14,5 255 11,5 Gmina Lututów 296 11,6 199 8,9 Gmina Łubnice 183 7,2 226 10,2 Gmina Sokolniki 240 9,4 317 14,2 Gmina Czastary 247 9,7 162 7,3 Gmina Bolesławiec 216 8,5 245 11,0 Ogółem 2.550 100 2.226 100 2. Struktura bezrobotnych 2.1 Bezrobotni wg wieku W strukturze bezrobotnych najliczniejszą grupę reprezentowały osoby młode w wieku 18-24 lata, których liczba wynosiła 597 osób (2005-795 osób).udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych jest nadal wysoki i wynosił 26,8 % ogółu bezrobotnych. Istotnym jest równieŝ fakt,ŝe 80,0% stanowią osoby zamieszkałe na wsi.wskaźnik ten jest znacznie wyŝszy od wskaźnika udziału osób z terenów wiejskich w ogólnej liczbie bezrobotnych, który 22

wynosił 75,1%.Trudna sytuacja utrzymuje się wśród bezrobotnych w wieku produkcyjnomobilnym 18-44 lata, którzy stanowili 69,4% ogółu bezrobotnych tj.1.546 osoby. Wykres : Struktura bezrobotnych wg wieku w latach 2005/2006 60-64 lata 27 20 55-59 lat 136 113 45-54 lata 35-44 lata 25-34 lata 365 383 517 555 584 684 18-24 lata 597 795 0 200 400 600 800 1000 2005r. 2006r. 2.2 Bezrobotni wg wykształcenia Pod względem poziomu wykształcenia grupą, która generuje stosunkowo wysoki poziom bezrobocia są osoby posiadające najniŝsze kwalifikacje. W końcu grudnia 2006 roku najbardziej liczną grupę bezrobotnych reprezentowały osoby posiadające wykształcenie gimnazjalne i poniŝej, które stanowiły 28,3% ogółu bezrobotnych tj. 629 osób. W porównaniu z rokiem 2005 bezrobocie w tej kategorii minimalnie wrosło o 0,8 % (XII-2005 stanowili 27,5%). Grupa ta w duŝym stopniu zagroŝona jest zjawiskiem długotrwałego bezrobocia. Drugą z punktu widzenia liczebności, zbiorowością w końcu grudnia 2006 roku byli bezrobotni posiadający wykształcenie zawodowe, których udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych wynosił 33,6% tj. 748 osób ( XII-2005 stanowili 33,9%). NajniŜszy odsetek wszystkich zarejestrowanych odnotowano w grupach z wykształceniem: - wyŝszym, którzy stanowili 4,4% ogółu bezrobotnych tj. 98 osób - średnim ogólnym, którzy stanowili 8,9 ogółu bezrobotnych tj.198 osób W tych kategoriach nie odnotowano zmian w porównaniu do omawianego okresu roku 2005. 23

Wykres : Bezrobotni wg wykształcenia stan na koniec grudnia 2005/2006 900 800 700 600 500 400 300 2005rok 2006rok 200 100 0 wyŝsze średnie ogólne policealne i średnie zawodowe zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej 2.3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy W końcu 2006 roku osoby pozostające bez pracy przez okres dłuŝszy niŝ 12 miesięcy stanowiły 48,7% (tj. 1.085 osób) ogółu bezrobotnych ( XII-2005-1223 osób). Udział kobiet w tej kategorii bezrobotnych od dłuŝszego czasu utrzymuje się na wysokim poziomie 63,0% (tj. 684 osób) omawianej populacji. Najmniej jest pozostających bez pracy do 1 miesiąca, którzy stanowili 6,2% (tj. 139 osób w tym 53 osoby) ogółu bezrobotnych. Niekorzystnym zjawiskiem na rynku pracy jest wydłuŝający się okres pozostawania bez pracy o czym świadczy systematyczny wzrost bezrobocia wśród osób pozostających bez pracy przez okres ponad 12 miesięcy w okresie 2 lat. Wykres: Struktura wg czasu pozostawania bez pracy na koniec grudnia 2005/2006 roku 800 738 700 600 500 400 300 371 318 313 347 200 139 100 0 2006 do 1 m-ca 1-3 m-cy 3-6 m-cy 6-12 m-cy 12-24 m-cy pow. 24 m-cy 24

2.4 Bezrobotni wg staŝu pracy Jednym z najczęściej podawanych przez pracodawców wymogów jest posiadanie odpowiedniego doświadczenia zawodowego, dlatego teŝ trudności ze znalezieniem pracy mają częściej osoby o krótkim staŝu pracy lub te,które dopiero wchodzą na rynek pracy. Wśród ogółu bezrobotnych na koniec grudnia 2006r. najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni z krótkim staŝem pracy do 5 lat, którzy stanowili 33,7% ogółu bezrobotnych tj.750 osób w tym 432 kobiety (XII-2005-34,8% tj.902 osoby) oraz osoby bez staŝu pracy, które stanowiły 23,9% ogółu bezrobotnych tj. 533 osoby w tym 383 kobiety (XII-2005-24,8% tj.634 osoby). Wykres : Bezrobotni wg staŝu pracy stan w końcu grudnia 2006 600 500 400 300 200 100 0 2006 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu pracy 3. Wybrane kategorie bezrobotnych 3.1 Bezrobotni zamieszkali na wsi Od dłuŝszego juŝ czasu utrzymuje się wysoki udział ludności wiejskiej w strukturze bezrobotnych, przy czym za bezrobotnego nie uznaje się takiego mieszkańca wsi, który jest właścicielem, lub posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe. Dlatego rzeczywisty poziom bezrobocia na wsi jest wyŝszy niŝ rejestrowany w urzędzie pracy. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych zamieszkałych na wsi w powiecie wieruszowskim na koniec grudnia 2006r. wynosiła 1.672 osoby, które stanowiły 75,1% ogółu bezrobotnych, a ich liczba spadła o 204 osoby w porównaniu do analogicznego okresu roku 2005 (XII 2005-1.876 osób). Wśród omawianej kategorii bezrobotnych : 57,2% stanowiły kobiety tj.957 osób, 28,6% stanowiły osoby młode w wieku do 25 roku Ŝycia tj.478 osób, 12,0% stanowiły osoby z prawem do zasiłku tj.201 osób, 25

63,3% stanowiły osoby o niskim poziomie wykształcenia /zasadnicze zawodowe, gimnazjalne i poniŝej tj.1.058 osób, 62,0% stanowiły osoby długotrwale bezrobotne tj.1.036 osoby. W ciągu minionego roku zarejestrowało się ogółem 1.977 osób bezrobotnych zamieszkałych na wsi, co stanowi 73,1 % ogółu wszystkich nowo zarejestrowanych. W tym samym czasie 2.181 bezrobotnych zamieszkałych na wsi zostało wyłączonych z ewidencji. 3.2 Bezrobotni bez prawa do zasiłku W końcu grudnia 2006 roku aŝ 88,1% (tj. 1.962 osób) stanowiły osoby bez prawa do zasiłku w porównaniu z końcem grudnia 2005 roku sytuacja praktycznie nie uległa poprawie poniewaŝ udział bezrobotnych bez prawa do zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 87,8% ( tj.2.240 osób). Struktura omawianej populacji przedstawiała się następująco : 59,7% (tj.1.172 osoby) stanowiły kobiety, 75,0% (tj.1.471 osób) stanowili zamieszkali na wsi. 3.3 Bezrobotne kobiety Na rynku pracy bezrobocie w znacznym stopniu dotyka kobiet, gdzie ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych w końcu grudnia 2006r. wynosił 57,9% tj.1.290 osób, a ich liczba w stosunku do analogicznego okresu roku 2005 spadła o 115 osób /grudzień 2005-1.405 osób/. Bezrobotne kobiety to najczęściej osoby: w wieku 18-34 lata, które stanowiły 62,8% (tj.810 osób) ogółu kobiet, z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniŝej które stanowiły 52,1%(tj. 672 osoby) ogółu kobiet, z krótkim staŝem pracy do 5 lat, które stanowiły 33,5 % (432 osoby) ogółu kobiet, długotrwale bezrobotne, które stanowiły 66,7% (tj.860 osób) ogółu kobiet. 4. Napływ i odpływ z bezrobocia 4.1. Napływ do bezrobocia W roku 2006 w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wieruszowie zarejestrowało się ogółem 2.702 bezrobotnych, w tym 1.292 kobiet (w roku 2005-2.772 osoby w tym kobiet 1.249), tak więc liczba osób rejestrujących się spadła o 70 osób w porównaniu do roku 2005. W strukturze osób rejestrujących się przewaŝały osoby : zamieszkałe na wsi, które stanowiły 73,2% tj.1.977 osób poprzednio pracujące, które stanowiły 70,8 % tj.1.912 osób. Ponadto naleŝy wyodrębnić wśród osób rejestrujących się bezrobotnych: bezrobotni do 25 roku Ŝycia, którzy stanowili 43,9% tj.1.187 osób, długotrwale bezrobotnych, którzy stanowili 40,0% tj.1.080 osób, bez kwalifikacji zawodowych, którzy stanowili 29,5% tj.797 osób. 26

Z ogółu napływu zaledwie 25,9% (tj. 701 osób) to napływ bezrobotnych, którzy zarejestrowali się w PUP po raz pierwszy, natomiast aŝ 74,1% stanowiły rejestracje po raz kolejny. Wykres: Napływ bezrobocia w poszczególnych miesiącach w 2005/2006 roku 290 270 250 230 210 190 170 150 130 282 269 222 218 222 191 194 187 188 184 281 286 276 261 263 240 228 229 229 238 222 210 206 147 0 2 4 6 8 10 12 14 miesiące 2005 rok 2006 rok 4.2.Wielokrotne rejestracje Wielokrotne rejestracje stanowią jeden z najistotniejszych aspektów bezrobocia. Samo zjawisko jest w pewnym sensie naturalne i występuje od dawna w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Jednocześnie nie naleŝy bagatelizować jego skali. Na poziom napływu do bezrobocia wpływa niewątpliwie stan koniunktury gospodarczej, nie pozostaje on bez znaczenia równieŝ w przypadku wielokrotnych powrotów do rejestracji w urzędach pracy. Pogorszenie koniunktury determinuje spadek produkcji dóbr i usług oraz zmniejszenie liczby miejsc pracy. Trudności ze zdobyciem zatrudnienia wynikają wtedy głównie z niedopasowania strukturalnego bezrobotnych i ofert prac. Do rejestracji powracają w szczególności osoby mniej mobilne zarówno w aspekcie kwalifikacji zawodowych jak i w aspekcie przestrzennym.naleŝy równieŝ zwrócić uwagę na fakt, iŝ napływ do bezrobocia zaleŝy w duŝej mierze od sytuacji ekonomicznej przedsiębiorców. W grupie rejestrujących się po raz kolejny na przestrzeni 2006 roku było 519 osób powracających do bezrobocia po zakończeniu udziału w programach aktywizacyjnych. 27

Wykres: Wielokrotne rejestracje w latach 2005-2006 2006 rok 912 2001 w tym kobiety 2005 rok 751 1710 ogółem 0 500 1000 1500 2000 2500 4.3. Odpływ z bezrobocia W analizowanym okresie urząd pracy wyłączył z ewidencji ogółem 3.026 osób w tym 1.407 kobiet (dla porównania w roku 2005-2.818 w tym 1.243 kobiety ) tj. o 208 osób więcej niŝ w roku 2005. Z ogółu wyłączonych z ewidencji 72,1% stanowiły osoby zamieszkałe na wsi tj. 2.181 osób (w 2005-2.058 osób). Główną częścią odpływu były podjęcia pracy, które stanowiły ponad 46,1% wszystkich wyrejestrowań. Zatrudnienie na przestrzeni roku 2006 znalazły 1.396 osób przy czym najintensywniej pracę podejmowali bezrobotni w II kwartale 2006 roku. Dość znaczną grupę, choć mniejszą niŝ w roku 2005( tj.918 osób) stanowiły osoby wyłączone z ewidencji na skutek nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Stanowiły one 31,2 %(tj.946 osób) ogółu odpływu. Przyczyny odpływu z ewidencji : -podjęcia pracy -1.396 osób, -nie potwierdzenie gotowości w wyznaczonym terminie -946 osób, -staŝe -203 osób, -szkolenia -68 osób. -przygotowanie zawodowe -71 osób -prace społecznie uŝyteczne -63 -inne /podj. nauki,rezygnacja,wojsko/- 279osób 28

Wykres: Odpływ z bezrobocia w poszczególnych miesiącach w 2005 i 2006 roku 400 380 360 340 320 300 280 260 240 220 200 180 160 140 120 100 184 129 202 202 199 176 385 255 231 302 295 244 246 262 273 246 242 244 367 366 201 184 175 234 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 2005 rok 2006 rok Największy udział w wyłączeniach z ewidencji miały podjęcia pracy, które stanowiły 46,1% ogółu odpływu (tj.1396 osób) oraz wyłączenia z tyt. niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy, które stanowiły 31,3%. 29

Wykres: Odpływ z bezrobocia w 2006 roku 2,2% 6,7% 2,3% 2,1% 9,2% 31,3% 46,1% pojęcia pracy nie potwierdzenie gotowości do podjęcia pracy rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej inne 5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy oraz główne problemy występujące w tych grupach Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyróŝnia sześć grup bezrobotnych, do których kierowane są specjalne formy wsparcia. Zgodnie z art. 49, za osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy uwaŝa się: Bezrobotnych w wieku do 25 roku Ŝycia, Długotrwale bezrobotnych, Bezrobotnych powyŝej 50 roku Ŝycia, Bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, Bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 7 roku Ŝycia, Bezrobotnych niepełnosprawnych. Jednym z podstawowych kryteriów podziału zbiorowości bezrobotnych jest wiek. Z uwagi na dwie wyróŝnione w ustawie kategorie wiekowe bezrobotnych, w dalszej części opracowania zwrócimy uwagę na następujące grupy: osoby do 25 roku Ŝycia, 30

osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. W końcu grudnia minionego roku w PUP w Wieruszowie zarejestrowanych było bezrobotnych do 25 roku Ŝycia 597 osób, w wieku od 25 do 50 roku Ŝycia 1.206 bezrobotnych oraz 423 bezrobotnych, którzy ukończyli 50 rok Ŝycia. 5.1. Bezrobotni w wieku do 25 roku Ŝycia Na koniec grudnia 2006r. w ewidencji osób bezrobotnych osoby młode do 25 roku Ŝycia stanowiły 26,8 % ogółu bezrobotnych tj. 597 osób w tym 400 kobiet, a ich liczba w stosunku do analogicznego okresu 2005roku spadła o 198 osób. Osoby młode do 25 roku Ŝycia to najczęściej osoby : bez prawa do zasiłku, które stanowiły 92,1% (tj.550 osób) ogółu omawianej grupy, bez staŝu pracy,które stanowiły 53,9% (tj. 322 osoby ) ogółu omawianej grupy, z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, które stanowiły 55,8% (tj.333 osoby) ogółu omawianej grupy. Na przestrzeni roku 2006 w urzędzie pracy zarejestrowało się ogółem 1.187 osób bezrobotnych w wieku do 25 lat, które stanowiły 43,9% ogółu rejestrujących się bezrobotnych, a ich liczba w porównaniu do analogicznego okresu roku 2005 spadła o 129 osób. Natomiast wyłączono z ewidencji urzędu ogółem 1.286 osoby, które stanowiły 42,5% ogółu wyłączonych (tj. o 93 osoby więcej niŝ w roku 2005) w tym z powodu : -nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy - 403 osoby -podjęcia pracy 528 osoby -rozpoczęcia szkolenia,staŝu lub przygotowania zawodowego -220 osób -inne/dobrowolna rezygnacja, podjęcie nauki )-135 osób 5.2. Długotrwale bezrobotni Zgodnie z Ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, długotrwale bezrobotny to osoba, która pozostaje w rejestrze powiatowego urzędu pracy w ciągu ostatnich 2 lat łącznie przez okres powyŝej 12 miesięcy z wyłączeniem czasu odbywania staŝu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Zjawisko długotrwałego bezrobocia jest jednym z najpowaŝniejszych problemów, z którymi borykają obecnie urzędy pracy. Pozostawanie w długotrwałym bezrobociu moŝe stanowić ogromną barierę psychologiczną dla osób nim dotkniętych, poniewaŝ powoduje zniechęcenie się bezrobotnych do aktywnego poszukiwania zatrudnienia oraz w pewnych sytuacjach, prowadzi do ogólnego wycofania się z uczestniczenia w Ŝyciu społecznym, co z kolei moŝe być przyczyną powstawania róŝnego rodzaju patologii społecznych. Główną przyczyną narastania tego wyjątkowo niekorzystnego zjawiska jest krotkoterminowość zatrudnienia i brak stabilizacji gospodarki, co niesie za sobą wielokrotne rejestracje. Na koniec roku 2005 w strukturze bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy najliczniejszą grupę reprezentowali długotrwale bezrobotni, którzy stanowili 62,7% (tj.1.396 osób w tym 860 kobiet) ogółu bezrobotnych. W porównaniu do analogicznego okresu roku 2005 ich liczba spadała o 169 osób. Długotrwale bezrobotni to najczęściej : kobiety, które stanowiły 61,6% (tj.860 osób ) ogółu omawianej grupy, osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej, które stanowiły 32,4% (tj.452 osoby) ogółu omawianej grupy, 31

osoby ze pięcioletnim staŝem pracy, które stanowiły 33,5% (tj. 468 osób) ogółu omawianej grupy, osoby w wieku do 34 lat, które stanowiły 46,2% (tj. 645 osób) ogółu omawianej grupy. 5.3. Bezrobotni powyŝej 50 roku Ŝycia Na koniec grudnia 2006r. osoby po 50 roku Ŝycia stanowiły 19,0% ogółu bezrobotnych tj. 423 osób w tym 136 kobiet (XII 2005-406 osób ). Z ogółu w/w grupy aŝ 53,7% (tj.227 osób) stanowili bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej. Na przestrzeni minionego roku do ewidencji urzędu napłynęły 303 osoby, natomiast liczba wyrejestrowanych wynosiła 286 osób. Spośród 286 osób wyrejestrowanych : -108 osób pojęło pracę, -rozpoczęło szkolenie lub przygotowanie zawodowe 9 osób -niepotwierdziło gotowości - 82 osoby -inne/nabycie praw emerytalno-rent. lub świadczenia przedemerytalnego/ - 43 osoby. Osoby powyŝej 50 roku Ŝycia są to najczęściej osoby pozostające bez pracy powyŝej 24 miesięcy, które stanowiły 53,7% (tj. 227 osób) ogółu omawianej grupy. 5.4.Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych Zgodnie z zapisem w Ustawie o promocji i instytucjach rynku pracy z 2004 roku, za bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych uznaje się osobę, która nie posiada Ŝadnych kwalifikacji do wykonywania zawodu, poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. W świetle tej definicji do grupy bez kwalifikacji zaliczamy równieŝ średnich szkół ogólnokształcących nieposiadających Ŝadnych dodatkowych uprawnień do wykonywania określonego zawodu. Na koniec 2006r. liczba w/w osób wynosiła 691 osób, które stanowiły 31,0% ogółu (XII 2005-584 osoby). Kobiety stanowiły 53,4% (tj. 369osób ), ogółu omawianej grupy. Osoby bez kwalifikacji zawodowych to najczęściej osoby: pozostające bez pracy powyŝej 24 miesięcy, które stanowiły 36,7% (tj.254 osoby) ogółu omawianej grupy, w wieku do 34 roku Ŝycia, które stanowiły 43,3% (tj. 299 osób ) ogółu omawianej grupy, bez staŝu pracy, które stanowiły 34,1% (tj. 236 osób) ogółu omawianej grupy. 5.5. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej 1 dziecko do 7 roku Ŝycia Na koniec grudnia 2006 roku w ewidencji osób bezrobotnych były zarejestrowane 53 osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku Ŝycia, które stanowiły 2,4% ogółu bezrobotnych ( XII 2005-57 osób). 32

Osoby samotnie wychowujące dziecko do 7 roku Ŝycia to najczęściej: kobiety, które stanowiły 94,3% (tj.50 osób) ogółu omawianej grupy, osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i poniŝej, które stanowiły 60,0% (tj.35 osób) ogółu omawianej grupy, osoby ze staŝem pracy do 5 lat, które stanowiły 45,3% (tj.24 osób) ogółu omawianej grupy osoby w wieku do 34 lat, które stanowiły 81,1% (tj. 43 osób) ogółu omawianej grupy. 5.6. Niepełnosprawni Grupa bezrobotnych niepełnosprawnych nie jest bezpośrednio zdefiniowana w ustawie. Pod terminem,,bezrobotny niepełnosprawny kryje się osoba spełniające wszystkie kryteria osoby bezrobotnej, jednocześnie posiadająca orzeczenie stwierdzające niepełnosprawność (orzeczenie powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności czy orzeczenie lekarza orzecznika ZUS). Do uzyskania statusu osoby bezrobotnej nie są jednakŝe uprawnione osoby niepełnosprawne, które posiadają prawo do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego, świadczenia rehabilitacyjnego. Grupa ta moŝe jedynie figurować w ewidencji urzędu jako niepełnosprawni poszukujący pracy. Osoby niepełnosprawne cechuje stosunkowo niska aktywność zawodowa. Bezrobotni naleŝący do tej grupy posiadają często dość niski poziom kwalifikacji zawodowych. W końcu grudnia 2005 roku było zarejestrowanych 71 osób niepełnosprawnych, które stanowiły 3,2% ogółu bezrobotnych (XII 2005-47 osób). Kobiety stanowiły 43,6% (tj.31 osób) ogółu omawianej grupy. Osoby niepełnosprawne to najczęściej osoby : z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i poniŝej, które stanowiły 74,6% (tj.53 osób) ogółu omawianej grupy, powyŝej 45 roku Ŝycia, którzy stanowili 64,8% (tj.46 osób) ogółu omawianej grupy, pozostające bez pracy powyŝej 12 miesięcy, które stanowiły 43,7% (tj. 31 osób) ogółu omawianej grupy. 6. Pośrednictwo pracy W 2006 roku tutejszy urząd dysponował 880 ofertami pracy, tj. o 221 ofert pracy więcej niŝ w 2005r. Z ogółu ofert, które wpłynęły do tut. urzędu dominowały oferty z sektora prywatnego tj. 591 ofert pracy, które stanowiły 67,1% ogółu wpływających ofert pracy. Oferty z sektora publicznego stanowiły 32,8% ogółu wpływających ofert tj.289. Dla osób posiadających stopień niepełnosprawności zgłoszono 21 oferty pracy, które stanowiły 2,3% wszystkich zgłoszonych ofert pracy. Z ogółu wpływających ofert pracy najliczniejszą grupę stanowiły oferty pracy subsydiowanej tj. 51,7% (455 ofert). Oferty pracy niesubsydiowanej stanowiły 48,3% ogółu zgłoszonych ofert pracy tj. 425 ofert. W omawianym okresie na bieŝąco aktualizowany był wykaz wolnych miejsc pracy na stronie internetowej oraz przekazywany do lokalnych mediów. 33

Napływ ofert pracy w okresie I-XII 2006 roku przedstawia poniŝsza tabela : 2006rok Wyszczególnienie Ilość ofert Udział % do ogółu ofert Ogółem ofert Z tego : 880 100 Oferty niesubsydiowane 425 48,3 Oferty subsydiowane w tym: 455 51,7 -prace interwencyjne 72 8,2 -staŝe 203 23,1 -roboty publiczne 11 1,2 -przygotowanie zawodowe 71 8,1 - refundacja kosztów zatrudnienia 35 4,0 - prace społecznie uŝyteczne 63 7,1 Oferty pracy dotyczyły najczęściej takich zawodów jak: -pracownik biurowy -101 ofert -pracownik administracyjny-60 ofert -sprzedawca -61ofert -stolarz 48 ofert -robotnik gospodarczy -37 ofert -szwaczka -31 ofert -robotnik drogowy 18 ofert -kierowca samochodu cięŝarowego-16 ofert Napływ ofert pracy wg wykształcenia: wykształcenie Ilość ofert % udział do ogółu ofert średnie 323 36,7 Zasadnicze zawodowe 272 30,9 Bez wymaganego wykształcenia 204 23,2 WyŜsze 81 9,2 Razem 880 100 Terytorialny napływ ofert pracy: Nazwa Gminy Ilość ofert % udział do ogółu ofert Miasto Wieruszów 325 36,9 Spoza terenu powiatu 164 18,6 Galewice 101 11,5 Sokolniki 82 9,3 Wieruszów (gmina) 63 7,2 Lututów 44 5,0 Bolesławiec 38 4,3 34

Czastary 35 4,0 Łubnice 28 3,2 RAZEM 880 100 7. Analiza rynku pracy w latach 1999-2005 4 Stopa bezrobocia: 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 -w powiecie wieruszowskim 11,9 13,1 14,6 14,2 12,6 14,0 13,2 -w województwie łódzkim 14,3 16,3 18,1 18,5 18,5 19,6 17,5 Kraj 13,6 15,1 17,4 18,1 18,0 19,1 17,6 Poziom bezrobocia Analizując 7 ostatnich lat pod kątem liczby bezrobotnych moŝemy stwierdzić, Ŝe mamy do czynienia z róŝnymi natęŝeniami i spadkami bezrobocia w omawianym okresie. Na koniec roku 1999 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w wieruszowskim urzędzie pracy wynosiła 2.820 osób (w tym 1479 kobiet). Od tego czasu na przestrzeni trzech kolejnych lat bezrobocie systematycznie wzrastało i do końca roku 2001r. wzrosło o 657 osób a liczba bezrobotnych na koniec grudnia 2001r. wynosiła 3.477 osób. Rok 2001 był rokiem najwyŝszego bezrobocia na przestrzeni omawianych 7 lat. Rok 2002 zapoczątkował spadek bezrobocia, a liczba bezrobotnych na przestrzeni kolejnych czterech lat systematycznie spadała. Do końca 2005r. liczba bezrobotnych spadła o 927 osób w porównaniu do roku 2001. Ta sama sytuacja dotyczyła kobiet. Największa liczba kobiet wystąpiła w roku 2001 tj.1.755 osób które stanowiły 50,4% ogółu bezrobotnych. Kolejne lata to systematyczny spadek w omawianej grupie. Do końca 2005r. liczba bezrobotnych kobiet spadła o 350 osób w porównaniu do roku 2001. Tabela przedstawia liczbę bezrobotnych w latach 1999-2005 (stan na koniec grudnia) Liczba 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 bezrobotnych Ogółem 2.820 3.117 3.477 3.352 2.995 2.597 2.550 w tym kobiet 1.497 1.660 1.755 1.720 1.581 1.399 1.405 PoniŜszy wykres przedstawia liczbę bezrobotnych ogółem oraz kobiet w latach 1999-2005 4 Na podstawie opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Wieruszowie 35

3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 LICZBA BEZROBOTNYCH OGÓŁEM LICZBA BEZROBOTNYCH KOBIET 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005,,Napływ -,,Odpływ w okresie 7 lat Na poziom bezrobocia w poszczególnych latach miały wpływ dwie wielkości : liczba osób rejestrujących się w danym okresie,,napływ i liczba osób, które w tym samym czasie z róŝnych powodów zostały wyłączone z ewidencji,,odpływ. Charakterystyczną cechą bezrobocia jest niewątpliwie jego sezonowość, polegająca na wzmoŝonych rejestracjach jesienią i zimą oraz na spadku rejestrujących się bezrobotnych wiosną i latem. W okresie od 1999r. do 2005r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wieruszowie ogółem status bezrobotnego uzyskało ogółem 19.689 osób. PrzewaŜały osoby poprzednio pracujące (prawie 68 %), rejestrujące się po raz kolejny (ponad 70%), męŝczyźni oraz osoby zamieszkałe na wsi (ponad 72%). W analizowanym okresie wyłączono z ewidencji osób bezrobotnych ogółem 19.368 osób. Mimo trudnej sytuacji na naszym rynku pracy, główną częścią odpływu były podjęcia pracy, które stanowiły około 50,5% ogółu wszystkich wyrejestrowań. Dość liczną grupę bo 34,7%, stanowiły równieŝ wyłączenia z tyt. braku gotowości do podjęcia pracy. Najkorzystniejszym rokiem był rok 2003 gdzie odpływ bezrobotnych wyniósł 3.090 osób i był najwyŝszy na przestrzeni omawianego okresu. JeŜeli chodzi natomiast o napływ to najkorzystniej przedstawiał się rok 2004,w którym napływ był najniŝszy i wynosił 2.590 osób. Szczegółowe dane dotyczące napływu i odpływu w okresie 7 lat przedstawia poniŝsza tabela oraz wykres : Wyszczególnienie 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ogółem odpływ 2.358 2.561 2.603 2.950 3.090 2.988 2818 19.368 Napływ 3.170 2.858 2.741 2.825 2.733 2.590 2.772 19.689 36

3500 3000 2500,,Napływ i,,odpływ w okresie 7 lat przedstawia poniŝszy wykres : 2000 1500 1000 500 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 odpływ napływ Jak widać z powyŝszego wykresu najbardziej niekorzystnym rokiem w relacji między napływem a odpływem był rok 1999, gdzie odpływ był niŝszy od napływu o 812 osób. Ta sytuacja trwała aŝ do roku 2001, przełomowym rokiem był rok 2002, gdzie po raz pierwszy odpływ był wyŝszy od napływu o 125 osób,jednak najkorzystniejszym rokiem był rok 2004 gdzie odpływ był wyŝszy od napływu o 398 osób. 37

VII. Edukacja Po kilku latach głębokich zmian w sieci szkół, zwłaszcza szkół gminnych ustalił się juŝ względnie stabilny obraz sieci szkół. Wprowadzenie gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych oraz likwidacja wielu szkół wiejskich spowodowało daleko idące zmiany na mapie placówek oświatowych w Powiecie Wieruszowskim. Powiat Wieruszowski zarządza 3 szkołami ponadgimnazjalnymi tj. Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Wieruszowie, Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Wieruszowie i Zespołem Szkół Rolniczych im. Wincentego Baranowskiego w Lututowie. Ponadto Powiat prowadzi Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Wieruszowie i Publiczną Bibliotekę Powiatową w Wieruszowie. Narodowy Plan Rozwoju i dokumenty opracowane na jego podstawie na szczeblu centralnym i regionalnym duŝą uwagę poświęcają zwłaszcza kształceniu zawodowemu, dostosowaniu kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy i podnoszeniu standardów nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem nabywania przez uczniów praktycznych umiejętności oczekiwanych przez modernizujące się zakłady pracy. Dla szkół ponadgimnazjalnych w powiecie wieruszowskim na mocy porozumienia z Powiatową Radą Zatrudnienia i Kuratorium Oświaty ustalono następujące kierunki kształcenia: Planowane kierunki kształcenia w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Wieruszowie w roku szkolnym 2007/2008 L.p. Typ szkoły Profil, zawód, proponowana liczba miejsc 1. Liceum Profilowane zarządzanie informacją (30 miejsc) technik handlowiec (30 miejsc) technik elektryk (15 miejsc) technik budownictwa (15 miejsc) technik mechanik (15 miejsc) 2. Technikum technik mechatronik (30 miejsc) technik ekonomista (15 miejsc) nowość technik technologii odzieŝy (15 miejsc) 3. Zasadnicza Szkoła Zawodowa wielozawodowe (stolarz, tapicer, mechanik poj. samochodowych i inne zgodnie z potrzebami pracodawców) (30 miejsc) 4. Technikum Uzupełniające technik technologii drewna (30 miejsc) 38

dla Dorosłych na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej technik handlowiec (30 miejsc) 5. Szkoła Policealna technik informatyk (30 miejsc) Planowane kierunki kształcenia w Zespole Szkół Rolniczych im. Wincentego Baranowskiego w Lututowie w roku szkolnym 2007/2008: 1. Technikum: technik mechanizacji rolnictwa (30 miejsc), technik rolnik (30 miejsc), technik ekonomista (30 miejsc), technik arichtekruty krajobrazu (30 miejsc) - nowość 2. Zasadnicza Szkoła Zawodowa: mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych (30 miejsc), rolnik dla młodzieŝy (30 miejsc), rolnik dla dorosłych (30 miejsc). 3. Szkoła Policealna dla dorosłych: technik rolnik (30 miejsc). 4. Technikum Uzupełniające: technik mechanizacji rolnictwa (30 miejsc), technik rolnik (30 miejsc), technik ekonomista (30 miejsc). 5. Liceum Ogólnokształcące (30 miejsc), 6. Liceum Profilowane ekonomiczno-administracyjne (30 miejsc) nowość. Planowane rozszerzenia przedmiotów nauczanych w LO im. M. Kopernika w Wieruszowie w roku szkolnym 2007/2008: Lp Przedmioty z rozszerzonym programem nauczania ilość miejsc 1. język polski historia 30 39

2. 3. 4. matematyka informatyka fizyka biologia chemia fizyka matematyka geografia 30 30 30 5. język niemiecki język angielski 30 WciąŜ nie rozwiązanym pozostaje problem otwarcia szkół na potrzeby pozalekcyjne mieszkańców (sport, rekreacja, współpraca z przedsiębiorcami), wykorzystania posiadanej bazy dydaktycznej na zadania pozalekcyjne i pełnienie przez szkoły roli propagatora nowoczesnych rozwiązań technologicznych i dokształcania kadr przedsiębiorstw pod kątem indywidualnych potrzeb pracodawców. Problemem jest brak aktywności szkół i brak systemu finansowania dodatkowej działalności szkół. Tylko jedna szkoła posiada status instytucji szkoleniowej nadawany przez Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi (Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Wieruszowie). śadna ze szkół nie wystąpiła w ostatnich latach o dofinansowanie zadań z zakresu dodatkowych szkoleń dla kadr przedsiębiorstw lub gospodarstw rolnych. Jedynym wyjątkiem były szkolenia i kursy na rzecz bezrobotnych, organizowane we współpracy z Powiatowym Urzędem Pacy w Wieruszowie oraz kursy zawodowe opłacane przez uczestników. Poziom wykształcenia w Powiecie Wieruszowskim jest jednym z najniŝszych w województwie. Wpływa na to wiejski charakter tego obszaru, brak duŝego ośrodka miejskiego, w którym mogłyby funkcjonować przynajmniej filie uczelni wyŝszych i duŝa odległość od ośrodków akademickich. Jedynie w Zespole Szkół Rolniczych w Lututowie działała filia Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Niestety kształciła w ostatnich latach tylko w jednym kierunku rolniczym i z uwagi na małą liczbę studentów działalność uczelni w Lututowie została zawieszona, a szansa na jej wznowienie jest niewielka. Silna konkurencja podobnych ośrodków filialnych działających w Kępnie, Wieluniu i Sieradzu powoduje, Ŝe uczelnie wybierają większe ośrodki, gdzie mogą rekrutować większą liczbę studentów. Wykształcenie ludności w wieku poniŝej 13 lat Wyszczególnienie Razem w % wyŝsze policealne Wykształcenie: średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone podstawowe nieukończone i baz wykształcenia Województwo 100,0 9,2 3,1 28,6 21,0 32,3 4,4 1,4 łódzkie Powiaty 100,0 13,8 3,8 35,3 18,1 24,8 2,4 1,5 grodzkie średnio Powiat 100,0 4,9 2,9 22,1 28,2 36,8 5,1 0,0 wieruszowski Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego, 2002. nieustalone 40

Wychowanie przedszkolne w roku szkolnym 2004/2005 Tabela nr Placówki Miejsca w Oddziały Dzieci Wyszczególnienie ogółem w tym przedszkola przedszkolach ogółem w tym w przedszkolach ogółem w tym w przedszkolach Bolesławiec 4 4 121 5 5 103 103 Czastary 4 2 72 5 3 95 67 Galewice 6 1 60 8 3 117 56 Lututów 5 1 100 8 4 141 91 Łubnice 6 3 115 8 5 131 79 Sokolniki 5 4 187 5 5 105 101 Wieruszów 9 3 280 16 11 342 277 Powiat 39 18 935 55 36 1034 774 Wieruszowski Źródło: Województwo łódzkie 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi. Szkoły podstawowe w roku szkolnym 2004/2005 Tabela nr Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia Oddziały Uczniowie Absolwenci szkolne Bolesławiec 4 30 19 322 68 Czastary 4 28 20 307 71 Galewice 6 38 36 507 92 Lututów 6 35 30 410 75 Łubnice 3 25 18 361 74 Sokolniki 5 32 26 429 74 Wieruszów 6 60 62 1139 201 Powiat Wieruszowski 34 248 211 3475 655 Źródło: Województwo łódzkie 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi. Gimnazja w roku szkolnym 2004/2005 Tabela nr Wyszczególnienie Szkoły Pomieszczenia Oddziały Uczniowie Absolwenci szkolne Bolesławiec 1-6 148 66 Czastary 1 7 7 175 60 Galewice 1 11 12 288 82 Lututów 1 10 9 223 70 Łubnice 1 10 9 208 69 Sokolniki 2 12 9 217 61 Wieruszów 2 30 29 706 232 Powiat 9 80 81 1965 640 Wieruszowski Źródło: Województwo łódzkie 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi. 41

Informacja o naborze do szkół, dla których organem prowadzącym jest powiat wieruszowski w roku szkolnym 2006/2007 Nazwa szkoły 2005/ 2006 Liczba uczniów 2006/ 2007 wzrost/ spadek Liczba uczniów klas pierwszych 2005/ 2006 2006/ 2007 wzrost/ spadek Liczba oddziałów ogółem 2005/ 2006 2006/ 2007 Wzrost/ spadek 2005/06 do 2006/07 Liczba oddziałów klas I 2005/ 2006 2006/ 2007 Wzrost/ spadek 2005/06 do 2006/07 Liceum Ogólnokształcące w Wieruszowie 357 388 +31 149 117-32 14 16 +2 6 5-1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Wieruszowie 1.011 w tym uczniowie 832 dorośli 179 903 w tym uczniowie 859 dorośli 44-108 w tym uczniowie +27 dorośli -135 367 w tym uczniowie 302 dorośli 65 353 w tym uczniowie 325 dorośli 28-14 w tym uczniowie +23 dorośli -37 41 w tym uczniowie 34 dorośli 7 35 w tym uczniowie 33 dorośli 2-6 w tym uczniowie -1 dorośli -5 15 w tym uczniowie 11 dorośli 4 12 w tym uczniowie 11 dorośli 1-3 w tym uczniowie 0 dorośli -3 Zespół Szkół Rolniczych w Lututowie Razem 609 w tym uczniowie 560 dorośli 49 1.977 w tym uczniowie 1.749 dorośli 228 621 w tym uczniowie 537 dorośli 84 1.912 w tym uczniowie 1.784 dorośli 128 +12 w tym uczniowie -23 dorośli +35-65 w tym uczniowie +35 dorośli -100 196 w tym uczniowie 172 dorośli 24 712 w tym uczniowie 623 dorośli 89 209 w tym uczniowie 140 dorośli 69 679 w tym uczniowie 582 dorośli 97-13 w tym uczniowie -32 dorośli +45-33 w tym uczniowie -41 dorośli +8 Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 24 w tym uczniowie 21 dorośli 3 79 w tym uczniowie 69 dorośli 10 24 w tym uczniowie 21 dorośli 3 75 w tym uczniowie 70 dorośli 5 0 w tym uczniowie 0 dorośli 0-4 w tym uczniowie +1 dorośli -5 7 w tym uczniowie 6 dorośli 1 28 w tym uczniowie 23 dorośli 5 8 w tym uczniowie 6 dorośli 2 25 w tym uczniowie 22 dorośli 3 +1 w tym uczniowie 0 dorośli +1-3 w tym uczniowie -1 dorośli -2 42

Informacja dotycząca liczby absolwentów gimnazjów oraz przekrój przez nabór do szkół ponadgimnazjalnych w poszczególnych latach Gmina 2004/ 2005 rok ur. 1989 Absolwenci gimnazjów w latach: 2005/ 2006 rok ur. 1990 2006/ 2007 rok. ur. 1991 Nabór do klas I w podziale na poszczególne gminy LO Wieruszów ZSR Lututów ZSP Wieruszów 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 Razem nabór do klas pierwszych w szkołach prowadzonych przez powiat 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 Wskaźnik % uczniów z poszczególnych gmin uczęszczających do szkół powiatu wieruszowskiego Wieruszów 243 216 197 65 92 51 - - 1 112 126 124 177 218 176 73% 101% 89% Bolesławiec 56 63 65 21 9 14 - - - 24 25 21 45 34 35 89% 54% 54% Czastary 55 56 64 7 3 5 2 1-24 23 19 33 27 24 60% 48% 38% Galewice 112 111 99 22 22 24-3 2 65 63 71 87 88 97 78% 79% 98% Lututów 84 65 73 - - - 30 36 33 - - 3 30 36 36 36% 55% 49% Łubnice 78 69 74 1 13 3 - - - 18 19 19 19 32 22 24% 46% 30% Sokolniki 63 79 65 9 7 19 8 5 3 26 17 38 43 29 60 68% 37% 92% Z innych * * * - - 1 129 127 101 - - - 129 127 102 - - - powiatów Udział procentowy uczniów z terenu powiatu wieruszowskiego, którzy podjęli naukę w szkołach ponadgimnazjalnych 63% 70% 71% prowadzonych przez powiat wieruszowski, w ogólnej liczbie absolwentów gimnazjów Razem 691 659 637 125 146 117 169 172 140 269 273 295 563 591 552 - - - * informacje oznaczone tym znakiem odnoszą się wyłącznie do uczniów z terenu powiatu wieruszowskiego Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 43

Prognozowana liczba absolwentów gimnazjów w latach 2006-2021 Gmina 2006r 2007r 2008r 2009r 2010r 2011r 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Wieruszów 216 197 212 191 185 155 176 173 165 162 158 159 166 145 156 160 Bolesławiec 63 65 53 65 55 63 53 41 44 39 34 38 42 34 40 30 Czastary 56 64 59 74 50 57 35 52 50 43 58 50 53 39 38 40 Galewice 111 99 91 107 87 80 88 82 74 58 80 76 60 70 58 68 Lututów 65 73 63 76 67 61 60 58 43 45 52 55 45 52 41 48 Łubnice 69 74 62 81 63 64 49 62 52 60 56 53 48 48 43 57 Sokolniki 79 65 69 63 66 64 66 67 62 47 52 53 49 55 46 46 RAZEM 659 637 609 657 573 544 527 535 490 454 490 484 463 443 422 449 Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie 44

Stan zatrudnienia nauczycieli w szkołach ponadgimnazjalnych na dzień 10 września 2006r. Nazwa szkoły Liczba nauczycieli staŝyści kontraktowi mianowani dyplomowani ogółem Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych a 5,00 5,00 27,00 12,00 49,00 w Wieruszowie b 0,96 0,94 5,05 0,27 7,22 Zespół Szkół Rolniczych w Lututowie Liceum Ogólnokształcące w Wieruszowie Razem a 0,00 5,00 24,00 12,00 41,00 b 0,00 1,22 2,84 0,00 4,06 a 2,00 5,00 8,00 9,00 24,00 b 3,44 0,94 0,84 0,28 5,53 a 7,00 15,00 59,00 33,00 114,00 b 4,40 3,13 8,73 0,55 16,81 RAZEM 11,40 18,13 67,73 33,55 130,81 Stosunek % liczby nauczycieli 8,7% 13,9% 51,8% 25,6% 100% do ogółu a) liczba nauczycieli PEŁNOZATRUDNIONYCH b) liczba nauczycieli NIEPEŁNOZATRUDNIONYCH w przeliczeniu na pełne etaty 45

Biblioteki Publiczne w 2004r. Placówki biblioteczne Wyszczególnienie ogółem w tym biblioteki i filie Księgozbiór w tys. woluminów WypoŜyczenia w woluminach Czytelnicy w tys. na 1 czytelnika Województwo 650 572 8900,3 480942 8982,4 18,7 3981 łódzkie Powiat 26 25 186,8 7072 123,3 17,4 1634 Wieruszowski Źródło: Województwo Łódzkie 2005. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2005. Rys. Liczba bibliotek w powiatach w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców w 2003r. Liczba ludności na 1 placówkę biblioteczną Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005r. 46

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wieruszowie Nazwa biblioteki Czytelnicy ogółem Do lat 15 16 19 lat 20-24 lata 25 44 lata 45 60 lat PowyŜej 60 lat Powiatowa 303 6 17 144 119 17 0 Biblioteka Publiczna Źródło: Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 Nazwa Uczniowie Studenci Pracownicy Robotnicy Rolnicy Inni Pozostali biblioteki umysłowi zatrudnieni Powiatowa 22 220 36 9 1 7 8 Biblioteka Publiczna Źródło: Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 Biblioteki szkół prowadzonych przez powiat i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wieruszowie w 2005r. Wyszczególnienie Czytelnicy WypoŜyczenia Woluminy Woluminy zakupione w 2005r. 270 783 11 219 21 Biblioteka Liceum Ogólnokształcącego w Wieruszowie Biblioteka Zespołu 862 10 930 11 619 482 Szkół Ponadgimnazjalnych w Wieruszowie Biblioteka Zespołu 567 3 108 12 356 97 Szkół Rolniczych w Lututowie Powiatowa Biblioteka 303 4 516 1517 533 Publiczna w Wieruszowie Źródło: Dane Wydziału Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Wieruszowie, Sprawozdanie z działalności Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wieruszowie za rok 2005 47

VIII. Ochrona zdrowia W strukturach Powiatu Wieruszowskiego działa Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wieruszowie świadczący opiekę ambulatoryjną i specjalistyczną. Ze względu na fakt, Ŝe liczba łóŝek w Szpitalu Powiatowym prowadzonym przez SP ZOZ jest mniejsza niŝ 100, brak oddziału chirurgii i oddziału intensywnej opieki medycznej nie są jasne zasady jego funkcjonowania w przyszłości. Mimo niezłej kondycji finansowej szpital w obecnym kształcie moŝe nie znaleźć się na liście szpitali, które obligatoryjnie będą finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Obecnie brak danych nt. planowanych na szczeblu centralnym systemowych rozwiązań w zakresie opieki ambulatoryjnej. Utrudnia to opracowanie koncepcji dalszego funkcjonowania SP ZOZ i przygotowania się do ewentualnych przekształceń. Powiat Wieruszowski z racji posiadanych obiektów wykorzystywanych obecnie lub w niedalekiej przeszłości na cele opieki medycznej posiada moŝliwości oddziaływania takŝe na rynek usług medycznych w zakresie usług podstawowych i specjalistycznych. Problemem jest jednak pogłębiający się brak lekarzy, którzy byliby gotowi podjąć pracę na terenie powiatu, zwiększając dostęp do usług i wpływając na podniesienie ich standardów. ŁóŜka w Ambulatoryjna opieka Liczba szpitalach na zdrowotna ludności na 1 Wyszczególnienie 10 tys. zakłady opieki praktyki Apteki aptekę ludności zdrowotnej lekarskie Województwo łódzkie 55,0 1001 385 862 3002 Powiat wieruszowski 19,3 11 13 10 4248 Źródło: Województwo Łódzkie 2005. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2005. 48

Rys. Liczba łóŝek szpitalnych przypadająca na 10 tys. mieszkańców w powiatach w 2003 Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005 Wykonane świadczenia przez SP ZOZ w Wieruszowie Oddziały Liczba łóŝek Liczba hospitalizowanych Wykorzystanie łóŝek w % szpitalne 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Wewnętrzny 36 36 36 1501 1542 1474 97,1 85,8 80,0 Ginekologia 8 8 8 587 572 524 85,2 72,6 61,0 PołoŜnictwo 10 10 10 448 468 388 61,5 69,2 57,0 Noworodki 14 14 14 282 276 244 22,5 21,5 20,0 Pediatria 12 12 12 420 507 490 51,9 53,4 58,4 Oddział Opieki 16 16 16 105 134 182 80,0 95,4 97,4 Długoterminowej Zakład 12 12 12 28 22 22 127,3% 122,3% 126,8% Opiekuńczo - kontraktu kontraktu kontraktu Leczniczy Hospicjum - - - 45 58 58 102,5% 103,0% 104,0% Domowe Ośrodek Rehabilitacji Dziennej Pielęgniarska Opieka Długoterminowa kontraktu kontraktu kontraktu - - 10 - - 57 - - 86,0% kontraktu - - - - 14 14-236% kontraktu Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. 113% kontraktu 49

Wykonane świadczenia przez pracownie diagnostyczne Pracownie 2003r. 2004r. 2005r. diagnostyczne Laboratorium 39283 38600 34731 EKG 2394 1709 1637 USG 2113 1794 1790 RTG 6307 6805 7340 Endoskopia 409 469 591 Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. Wykonane świadczenia przez poradnie specjalistyczne i pogotowie ratunkowe Poradnie 2003r. 2004r. 2005r. specjalistyczne/pogotowie Dermatologiczna 1649 2964 2989 Zdrowia Psychicznego 1164 1305 1050 Chirurgiczna 1049 3083 4126 Ortopedyczna 1587 1011 990 Rehabilitacyjna - - 379 Neurologiczna - 568 853 Chorób płuc i gruźlicy 1598 1418 2343 Psychologiczna - - 110 K 6376 6873 6051 Pogotowie rat. zespół 2209 2275 2517 wyjazdowy Pogotowie rat. 4612 6582 7447 Ambulatorium Pomocy Doraźnej Źródło: Dane SP ZOZ w Wieruszowie, 2006. 50

IX. Pomoc społeczna Rodziny w gospodarstwach domowych według typów rodzin Wyszczególnienie Ogółem razem MałŜeństwa bez dzieci z dziećmi razem Partnerzy bez dzieci z dziećmi Matki z dziećmi Ojcowie z dziećmi OGÓŁEM 11.563 9.553 2.596 6.957 104 37 64 1.702 204 W gospodarstwach domowych: jednorodzinnych 9.222 7.616 1.798 5.818 92 30 60 1.346 168 dwurodzinnych 2.176 1.802 744 1.058 6 4-331 31 trzy i więcej rodzinnych 165 135 53 79 - - - 25 - Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 Rodziny z dziećmi w gospodarstwach domowych według liczby dzieci i typu rodziny TYP RODZINY Ogółem Rodziny bez dzieci do lat 24 pozostających Rodziny według liczby dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu na utrzymaniu Razem 1 2 3 4 i więcej Liczba dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu razem 4 i więcej w rodzinie Liczba dzieci w rodzinie ogółem Przeciętna liczba dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu OGÓŁEM 8.927 2.217 6.710 2.881 2.433 972 424 12.559 1.896 16.799 1,90 MałŜeństwa z dziećmi 6.957 1.136 5.821 2.644 2.214 904 390 11.189 1.736 13.833 1,95 Partnerzy z dziećmi 64-56 28 4 3-106 29 122 2,10 Matki z dziećmi 1.702 942 760 492 187 55 23 1.147 116 2.549 1,52 Ojcowie z dziećmi 204 131 71 44 10 - - 117 15 295 1,63 Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 Świadczenia przyznawane przez GOPS-y Rok Liczba świadczeń przyznanych z GOPS 2002 2306 2003 2795 2004 2496 Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 Rodzaj kryterium losowego decydującego o przyznaniu pomocy przez GOPS na terenie powiatu: Rodzaj kryterium losowego 2002 2003 2004 bezrobocie 2018 1593 1709 niepełnoprawność 1071 958 791 bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych 874 917 1015 51

Rodzaj kryterium losowego 2002 2003 2004 rodziny niepełne - 141 rodziny niepełne-158 rodziny wielodzietne- 150 rodziny wielodzietne- 153 rodziny niepełne-142 rodziny wielodzietne- 152 długotrwała choroba 556 641 596 potrzeba ochrony macierzyństwa 528 533 439 alkoholizm 168 218 271 inne(bezdomność, zdarzenia losowe, klęska Ŝywiołowa, trudności w przystosowaniu do Ŝycia) 523 58 262 Źródło: Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie wieruszowskim na lata 2006-2013 52

X. Bezpieczeństwo publiczne 1. ZagroŜenia poŝarowe, system ratowniczo - gaśniczy 5 1.1. W powiecie do najbardziej zagroŝonych poŝarowo obiektów zaliczamy : - Pfleiderer Prospan S.A. w Wieruszowie, - Rozlewania gazu płynnego propan-butan w miejscowości Galewice, - Stacje paliw płynnych, - Tartaki w Tyblach, Galewicach, Radostowie, - Zakłady produkcji Mebli : HM Helvetia Meble, Meblosiek, Stolwit. Powiat wieruszowski naleŝy do jednych z najbardziej zagroŝonych powiatów w woj. łódzkim pod względem poŝarowym jeśli chodzi o obszary leśne. Powierzchnia zajmowana przez lasy to 142,07 km 2 co stanowi 24,66 % ogólnej powierzchni powiatu ( w woj. średnia lesistość stanowi 16,7 % ). Największe skupiska lasów występują w gminie Galewice i Czastary. Drzewostany I i II klasy wieku stanowią obecnie 40 % całej powierzchni lesistej powiatu. Tereny zagroŝone powodziami występują wzdłuŝ rzeki Prosny i obejmują gminy Bolesławiec, Wieruszów i Galewice, w których szczególnie zagroŝone są miejscowości: Bolesławiec, Kolonia Osiek, Wieruszów, Brzeziny. W przypadku wylania rzeki bezpośrednio zagroŝonych jest siedem gospodarstw ( około 30 osób ). Na terenie powiatu brak jest budowli hydrologicznych stwarzających zagroŝenie w przypadku uszkodzenia. Z uwagi na nie duŝą wielkość rzek, ukształtowanie terenu w jakim płyną oraz sposób zasiedlania brzegów zagroŝenia powodziowe są nieznaczne i dotyczą ewentualnie zalewania pól i łąk i bardzo niewielu zabudowań. Do obiektów budowlanych na terenie powiatu stwarzających zagroŝenie katastrofami zaliczamy wiadukty kolejowe i drogowe, mosty, kominy. Przez teren powiatu prowadzony jest przewóz materiałów niebezpiecznych po drogach i szlakach kolejowych co stwarza znaczne zagroŝenie dla obszarów w ich sąsiedztwie. Transport ten odbywa się : - trasa kolejowa Kępno Wieluń gdzie przewoŝone są takie substancje jak: czteroetylek ołowiu, propan butan, substancje ropopochodne. - droga nr 8 po której przewozi się takie substancje jak: tlenek ołowiu, lont detonacyjny, dwuizocjanin toluenu, substancje ropopochodne, nitrosulfhydrat. PowaŜnym problemem jeśli chodzi o transport drogowy jest brak parkingów przeznaczonych do dłuŝszego postoju pojazdów przewoŝących materiały niebezpieczne. Transport gazu instalacjami przesyłowymi odbywa się na terenie gminy Wieruszów. Łączna długość sieci wysokiego ciśnienia wynosi 10,192 km i przesyła się nią ok. 3 tys. m 3 /godz. pod ciśnieniem 4 6,4 MPa. Długość rozdzielnej sieci gazowej średniego ciśnienia wynosi 16,1 km. Na terenie powiatu nie ma składowiska materiałów niebezpiecznych oraz brak jest obiektów wysokich i wysokościowych kwalifikowanych do kategorii zagroŝenia ZL. Na terenie powiatu występują dwa zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, tj.: Pfleiderer PROSPAN S.A. z uwagi na składowanie duŝej ilości formaliny, GAL GAZ Galewice z uwagi na składowanie duŝej ilości gazu propan butan. 5 Na podstawie opracowania Komendy Powiatowej PSP w Wieruszowie 53

1.2. PoŜary Sytuację poŝarową najlepiej ilustruje ilość występowania poŝarów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Ilość poŝarów w latach 2003-2006 w przeliczeniu na 1000 mieszkańców ROK 2003 ROK 2004 ROK 2005 ROK 2006 54

Struktura poŝarów wg miejsca ich powstania Struktura poŝarów wskazuje na charakter naszego powiatu. Dominują w nim poŝary w rolnictwie. Następną grupą, chociaŝ nie tak dominującą są lasy. ROK Najmniej 2004 poŝarów występuje w obiektach uŝyteczności publicznej i obiektach magazynowych. obiekty uŝyteczności publicznej 1% inne obiekty 12% obiekty mieszkalne 9% obiekty produkcyjne 5% ROK 2005 ROK 2006 obiekty magazynowe 2% środki transportu 7% uprawy, rolnictwo 41% lasy 23% 55

Struktura strat poŝarowych wg miejsca ich powstania ROK 2003 ROK 2004 inne obiekty 0% uprawy, rolnictwo 18% lasy 1% obiekty uŝyteczności publicznej 9% obiekty mieszkalne 9% obiekty uŝyteczności inne obiekty publicznej 0% 0% obiekty mieszkalne uprawy, rolnictwo 21% 27% środki transportu 3% lasy 6% obiekty mag. 0% obiekty produkcyjne 53% środki transportu 3% obiekty mag. 0% obiekty produkcyjne 40% ROK 2005 ROK 2006 obiekty uŝyteczności publicznej inne obiekty uprawy, rolnictwo 16% 0% 0% obiekty mieszkalne lasy 2% 2% środki transportu 3% uprawy, rolnictwo 27% inne obiekty 2% obiekty uŝyteczności publicznej 0% obiekty mieszkalne 2% obiekty mag. 0% lasy 0% środki obiekty produkcyjne 76% transportu 3% obiekty mag. 0% obiekty produkcyjne 66% Największe straty praktycznie, co roku występują w obiektach produkcyjnych chociaŝ ilość występowania poŝarów w tych obiektach jest stosunkowo nieduŝa. Związane jest to w duŝej mierze z poŝarami w zakładzie Pfleiderer Prospan S.A., gdzie jeden poŝar moŝe pochłonąć straty rzędu kilkuset tysięcy miliona złotych. 56

Udział jednostek PSP i OSP w gaszeniu poŝarów ROK 2003 ROK 2004 Razem PSP+OSP 145 PSP 50 OSP 86 Razem PSP+OSP 86 PSP 38 OSP 48 ROK 2005 ROK 2006 Razem PSP+OSP 81 PSP 41 OSP 48 Razem PSP+OSP PSP+OSP 5951% PSP PSP 18% 23 OSP OSP 5531% 57

1.3. Działalność interwencyjna jednostek OSP. Udział jednostek OSP z terenu powiatu w akcjach ratowniczo gaśniczych w latach 2003 2006 Lp. Gmina Jednostka OSP PoŜary Miejscowe zagroŝenia Razem 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 1. Bolesławiec 29 12 18 16 9 10 17 17 38 22 35 33 Bolesławiec 2. Chróścin 3 4 3 8 - - - - 3 4 3 8 3. Gola 1 1-2 - - - - 1 1-2 4. Kamionka - - - - - - - - - - - - 5. Mieleszyn 5 3 6 4 - - - - 5 3 6 4 6. śdŝary 4 1-3 - - 1 1 4 1 1 4 7. Czastary 30 12 18 11 1 7 15 5 31 19 33 16 8. Kąty Walich. - - - - - - - - - - - - 9. Krajanka - 3 5 2 - - 1 - - 3 6 2 10. Parcice 9 2 5 2 - - - - 9 2 5 2 11. Przywory - - - - - - - - - - - - 12. Radostów - - - - - - - - - - - - 13. Biadaszki 33 19 8 12-1 - - 33 20 8 12 14. Brzózki 7-1 - - 1 - - 7 1 1-15. Galewice 56 28 23 16 2 5 11 10 58 33 34 29 16. Kaski 10 4 3 - - - - - 10 4 3-17. Niwiska - - - 3 - - - - - - - 3 18. Osiek 14 11 6 3 - - - - 14 11 6 3 19. Osowa 2 1 - - - - - - 2 1 - - 20. Ostrówek 39 24 19 8-4 2 1 39 28 21 9 21. Rybka - 1 - - - - - - - 1 - - 22. Spóle 1 - - - - - - - 1 - - - 23. Węglewice 10 12 12 11 - - - 2 10 12 12 13 24. Dzietrzkowice 13 9 8 12 4 2 4 8 17 11 12 20 25. Kol. Dzietrz. 1-2 6 - - 1-1 - 3 6 26. Ludwinów 3 1 1 6 - - 1-3 1 2 6 27. Łubnice 20 11 10 14 12 19 15 14 32 30 25 28 28. Wójcin 8 6 3 10 1-3 3 9 6 6 13 29. Chojny - 1 1 - - - - - - 1 1-30. Dobrosław - 4 2 2 - - - - - 4 2 2 31. Dymki - - 3 1 - - - - - - 3 1 32. Huta - 5 8 4 - - - - - 5 8 4 33. Kluski - 1 2 1 - - - - - 1 2 1 34. Lututów 10 16 13 9 1 9 17 7 11 25 30 16 35. Łęki 1 2 1 - - - - - 1 2 1-36. Niemojew 12 15 18 9 5 10 8 8 17 25 26 17 37. Piaski 1 1 - - - - - - 1 1 - - 38. Świątkowice - 1-2 - - - - - 1-2 Czastary Galewice Łubnice Lututów 58

Lp. Gmina Jednostka Miejscowe PoŜary Razem OSP zagroŝenia 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 39. Ochędzyn 3 - - 1 - - 1-3 - 1 1 40. Pichlice 5 2 3 1 - - - - 5 2 3 1 41. Sokolniki 26 15 16 9 8 18 17 21 34 33 33 30 42. Tyble 1 - - 1 3-3 - 4-3 1 43. Walichnowy 3 2 1 - - - - - 3 2 1-44. Chobanin 1 - - - - - - - 1 - - - 45. Cieszęcin - - - - - - - - - - - - 46. Jutrków - - - - - - - - - - - - 47. Kuźnica Skak. - - - - - - - 1 - - - 1 48. Lubczyna 1 1-2 - - - - 1 1-2 49. Mirków - - - - - - - - - - - - 50. Pieczyska 12 2 2 6 1 - - 2 13 2 2 8 51. Podzamcze 25 8 7 4 1-2 3 26 8 9 7 52. Teklinów - - - - - - - - - - - - 53. Wieruszów 28 12 13 19-4 8 5 28 16 21 24 54. Wyszanów 10 9 2 5 - - 2 7 10 9 4 12 Sokolniki Wieruszów * w tabeli wyróŝniono jednostki OSP naleŝące do KSRG, kolorem czerwonym oznaczono największa ilość wyjazdów w danym roku Z przedstawionego wyŝej zestawienia tabelarycznego wynika, Ŝe do działań ratowniczo gaśniczych najczęściej wyjeŝdŝają jednostki naleŝące do krajowego systemu ratowniczo gaśniczego. Oprócz tych jednostek w ostatnich czterech latach do zdarzeń najczęściej wyjeŝdŝają takie jednostki jak: OSP Biadaszki, Węglewice, Podzamcze. Istnieją jednak jeszcze takie jednostki, które w ciągu czterech lat nie uczestniczyły przy Ŝadnym zdarzeniu są to głównie jednostki typu M nie posiadające samochodów gaśniczych. 1.4. System ratowniczo gaśniczy na terenie powiatu Wieruszowskiego. Siły i środki powiatu w poszczególnych gminach Liczba jednostek w powiecie Razem jednostek Lp. Gmina OSP w OSP typu S poza OSP typu OSP JRG KSRG KSRG M 1. Bolesławiec - 1 4 1 6 2. Czastary - 1 5-6 3. Galewice - 2 7 2 11 4. Lututów - 2 7 1 10 5. Łubnice - 2 3-5 6. Sokolniki - 1 4-5 7. Wieruszów 1 2 2 7 11 RAZEM 1 11 32 11 54 59

Obecnie na terenie powiatu działa 1 jednostka JRG, 11 jednostek OSP włączonych do KSRG i 43 jednostki OSP nie włączone do KSRG. JRG pozostaje na utrzymaniu państwa poprzez dotację celową w ramach budŝetu powiatu. Jednostki OSP KSRG pozostają na utrzymaniu gmin z częściową partycypacją w kosztach utrzymania ze strony budŝetu państwa. Pozostałe jednostki OSP pozostają na wyłącznym utrzymaniu gmin. Jednostki OSP włączone do KSRG posiadają 2 cięŝkie samochdy gaśnicze, 10 średnich, 3 lekkie, 6 ratownictwa technicznego oraz 2 inne. Pozostałe jednostki OSP posiadają 1 cięŝki samochód gaśniczy, 9 średnich, 23 lekkich oraz 2 inne (nietypowe). Łącznie wszystkie jednostki OSP posiadają 58 samochodów, z których 34 ma nadane numery operacyjne i posiada kryptonimy radiowe. Gmina Ilość samochodów w jednostkach OSP cięŝkie średnie lekkie rat. tech. inne Razem Ilość jednostek Średnio samochodów na jednostkę Bolesławiec 2 3 1 6 6 1 Czastary 1 2 3 2 8 6 1,3 Galewice 5 4 1 10 11 0,9 Lututów 3 7 1 11 10 1,1 Łubnice 3 4 1 1 9 5 1,8 Sokolniki 2 4 1 7 5 1,4 Wieruszów 2 2 1 1 1 7 11 0,6 RAZEM 3 19 26 6 4 58 54 1,1 2. ZagroŜenia przestępczością Według danych Komendy Powiatowej Policji w Wieruszowie w roku 2005r. na terenie powiatu zanotowano 919 przestępstw (w 2004r. 978 przestępstw), z czego 592 przestępstwa kryminalne, 44 przestępstwa o charakterze gospodarczym, 85 kradzieŝy z włamaniem, 155 kradzieŝy, 6 bójek i pobić i 30 przestępstw z zakresu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, 7 - inne. Wykrywalność przestępstw w Komendzie Powiatowej Policji w Wieruszowie naleŝy do najlepszych w województwie. Sprzyja temu charakter powiatu (brak ośrodków wielkomiejskich), niewielki obszar i stosunkowo niewielka liczba ludności. Dane te świadczą, Ŝe powiat wieruszowski jest obszarem bezpiecznym o bardzo niskiej przestępczości i wysokich wskaźnikach wykrywalności przestępstw. 60

XI. Infrastruktura 1. Składowiska, wodociągi, kanalizacja i oczyszczalnie Charakterystyka eksploatowanych składowisk komunalnych w roku 2004 Okres eksploatacji Pow. [ha] Sposób od do składowania Lp. Miejscowość Gmina obsługiwana/przedsiębiorstwo obsługiwane Ilość odpadów składowanych [m 3 /rok] 1 Kluski Gmina Lututów 1,80 pp 1992 2012 9 140 2 KrzyŜ Gmina Czastary 0,83 pn 1996-292 3 Łubnice Gmina Łubnice 0,90 n 1994-890 4 Teklinów Gminy: Wieruszów, 1,18 pp 1998-16 158 Sokolniki Charakterystyka eksploatowanych składowisk podmiotów gospodarczych w roku 2004 1 Klatka Składowisko Zakładu Płyt 0,62-1997 - 922 Wiórowych Pfleiderer Prospan n nadpoziomowe pp podpoziomowe pn podpoziomowo - nadpoziomowe Źródło: Raport o stanie środowiska w 2004r., WIOŚ Łódź 2005r. Tabela Wodociągi i kanalizacja. Stan na 31.12.2004r. Wyszczególnienie Sieć w km Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych ZuŜycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych Ścieki odprowadzone w dam 3 kanalizacyjna wodociągowe kanalizacyjne w dam 3 wodociągowa mieszkańca na 1 rozdzielcza w m 3 Województwo 20198,0 3518,6 340096 81352 93035,7 35,9 101481,0 Miasta 3596,6 2532,6 111639 61614 67549,8 40,2 97943,6 Wieś 16601,4 986,0 228457 19738 25485,9 27,9 3537,4 Powiat 499,7 96,2 8927 2035 1254,4 29,5 399,2 Wieruszowski Gmina Wieruszów 93,6 23,3 2244 649 432,8 30,4 296,8 w tym miasto 30,2 23,3 1159 649 302,7 34,2 296,8 Wieruszów Gmina 56,4 9,7 1048 305 109,0 26,1 12,3 Boleslawiec Gmina Czastary 49,8 15,3 912 110 67,1 15,3 1,6 Gmina Galewice 102,8-1538 - 214,5 34,6 - Gmina Lututów 76,3 5,9 1128 210 199,3 41,1 26,7 Gmina Łubnice 43,9 36,1 918 627 124,9 29,8 50,4 Gmina Sokolniki 76,9 5,9 1139 134 106,8 21,7 11,4 Źródło: Województwo Łódzkie 2005. Podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi 2005. Tabela nr Oczyszczalnie ścieków działające na obszarze powiatu wieruszowskiego. Nazwa obiektu Oczyszczalnia przy Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej OSMLECZ w Sokolnikach Oczyszczalnia Gminna w Łubnicach Oczyszczalnia w Wieruszowie Oczyszczalnia Pfleiderer Prospan S.A. w Rodzaj Odbiornik oczyszczalni mechaniczno-biologiczna Struga Węglewska 323 mechaniczno-biologiczna rów melioracyjny B 196 (Prosna) mechaniczno-biologiczna Prosna 1 247 mechaniczna Rów melioracyjny O (Prosna) Ilość odprowadzanych ścieków m 3/ dobę 158 61

Wieruszowie Oczyszczalnia Gminna w mechaniczno-biologiczna Prosna poniŝej 100 Bolesławcu Oczyszczalnia Gminna w mechaniczno-biologiczna rów melioracyjny (Prosna) poniŝej 100 Parcicach Oczyszczalnia Gminna w mechaniczno-biologiczna rów melioracyjny R1(Struga poniŝej 100 Lututowie Węglewska) Stan na 31.12.2004r. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2004r WIOŚ Łódź 2005.; dane Starostwa Powiatowego w Wieruszowie Na obszarze powiatu działa obecnie 7 oczyszczalni ścieków. Dwie z nich są oczyszczalniami podmiotów gospodarczych, przy czym oczyszczalnia Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej OSMLECZ obsługuje równieŝ mieszkańców gminy Sokolniki. Gmina Galewice nie posiada oczyszczalni, rozpoczęła jednak realizację projektu budowy oczyszczalni i pierwszych odcinków kanalizacji sanitarnej. WciąŜ jeszcze niewielka jest długość sieci kanalizacyjnej i mała liczba gospodarstw domowych posiada przyłącze do tej kanalizacji. 2. Drogi powiatowe Powiat Wieruszowski połoŝony jest pomiędzy Łodzią a Wrocławiem, posiada dogodne warunki komunikacyjne i drogowe. Przebiegają tu waŝne szlaki komunikacyjne, tj. drogi krajowe: nr 8 Kudowa - Wrocław Warszawa - i nr 14 Walichnowy - Sieradz Łódź Łowicz, droga wojewódzka nr 450 Kalisz Wieruszów Opatów oraz linia kolejowa Kępno Herby Nowe. Rys.. NajwaŜniejsze drogowe szlaki komunikacyjne 62

Tabela 7. Wykaz dróg publicznych powiatowych Lp. Numer Nazwa 1. 4501E Naramice Rososz 2. 4502E Walichnowy Kąty Czastary 3. 4507E Klatka Parcice 4. 4510E (Opatów) Wójcin Łubnice (Wieluń) 5. 4511E Parcice (Rogówka) 6. 4535E Dębina CzarnoŜyły 7. 4545E (Czajków) - Lututów Świątkowice 8. 4546E Dymki (Wola Rudlicka) 9. 4701E Wyszanów (Wygoda) (Kuźnica Bobrowska) 10. 4702E Wyszanów (Morawin) (Bobrowniki) 11. 4703E Wyszanów Osiek 12. 4704E Wieruszów Jutrków (Torzeniec) 13. 4705E Wieruszów Mirków Teklinów 14. 4706E Wieruszów Osiek (Grabów) 15. 4707E Spóle (Kraszewice) 16. 4708E Biadaszki Galewice - Wieruszów 17. 4709E Węglewice Osiek Galewice Ostrówek - Biadaszki 18. 4710E Ostrówek Augustynów - Lututów 19. 4711E Ostrówek Zdzierczyzna Podrysie - Swoboda 20. 4712E Sokolniki Zdzierczyzna 21. 4713E Węglewice Galewice 22. 4714E Wieruszów:ul. Wieluńska, ul. Bolesławiecka Bolesławiec - Chróścin 23. 4715E Bolesławiec Czastary Sokolniki - Galewice 24. 4716E Radostów Łubnice (Borek) 25. 4717E Czastary (Łyskornia) 26. 4718E Kuźnica Skakawska (Biadaszki) (Piaski) 27. 4719E Sokolniki Walichnowy 28. 4720E Przywory Czastary 29. 4721E Nowy Ochędzyn Przywory - Mieleszyn 30. 4722E Mieleszyn Mieleszynek 31. 4723E (Siemianice) Gola 32. 4724E Wójcin Gola 33. 4725E Wójcin śdŝary 34. 4726E Wójcin- Ludwinów Dzietrzkowice 35. 4727E śdŝary Kamionka 36. 4728E Mieleszynek śdŝary 37. 4729E Wieruszów: ul. Kępińska, ul. Podzamcze, ul. Rynek 38. 4730E Wieruszów: ul. Fabryczna 39. 4731E Wieruszów: ul. Bolesławiecka, ul. Cmentarna 40. 4732E Wieruszów: ul. Waryńskiego, ul. Świerczewskiego, ul. Fabryczna 41. 4733E Wieruszów: ul. Warszawska, ul. Kordeckiego * w nawiasach podano nazwy miejscowości leŝących poza granicami powiatu wieruszowskiego 63

Powiat Wieruszowski naleŝy do powiatów o najgęstszej sieci dróg powiatowych w województwie. Wpływ na to ma zapewne równieŝ fakt przekazania powiatowi dróg, które zgodnie z obowiązującymi normami nie spełniają parametrów dróg powiatowych i powinny znaleźć się w zarządzie gmin. Zdecydowana większość dróg powiatowych wymaga mniej lub bardziej pilnej przebudowy. W większości drogi powiatowe budowane były w technologii, która przy obecnym natęŝeniu ruchu i przenoszonych obciąŝeniach okazała się nietrwała, a stan tych dróg jest zły lub bardzo zły. W ostatnich latach powiat wieruszowski był w stanie przebudować i wyremontować tylko nieliczne odcinki dróg i jest to jeden z największych mankamentów w zakresie infrastruktury na terenie powiatu. Gęstość dróg powiatowych i gminnych w 2003r. w km na 100km 2. 64

XII. GOSPODARKA 1. Przemysł, usługi Wyszczególnienie Podmioty gospodarki narodowej według sekcji. Stan na 31.12.2004 r. Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Przemysł Ogółem Budownictwo Handel i naprawy w tym Hotele i restauracje Transport, składowanie i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości i firm Bolesławiec 263 13 27 18 109 8 20 10 14 Czastary 247 22 31 26 91 6 28 4 8 Galewice 295 25 38 50 87 5 21 5 28 Lututów 306 25 39 34 109 5 14 14 13 Łubnice 237 20 40 21 63 3 33 9 14 Sokolniki 322 10 35 24 105 17 31 7 32 Wieruszów 1495 23 227 124 580 38 80 33 170 Źródło: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego, Rocznik Statystyczny Woj. Łódzkiego. Obliczenia własne. Według stanu na 3 czerwca 2006r. w powiecie wieruszowkim działały 3262 podmioty zarejestrowane w systemie REGON. W liczbie tej 151 jednostek naleŝało do sektora publicznego, 2 jednostki to fundacje i 109 stowarzyszeń i organizacji społecznych. Ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych w REGON 94,5% to podmioty zatrudniające do 9 pracowników, 4,7% zatrudniało od 10 do 49 pracowników, 0,6% od 50 do 249, 0,1% pomiędzy 250 999 pracowników. Wśród samych przedsiębiorstw odsetek podmiotów najmniejszych jest jeszcze większy. Niemal połowa podmiotów gospodarki narodowej działa w gminie Wieruszów. Ponadto w gminach mających dostęp do dróg krajowych przypada od 60 do 80 podmiotów na 1000 mieszkńców, w gminie Wieruszów ponad 100, a w gminach Łubnice i Galewice wskaźnik ten jest najniŝszy i wynosi od 40 do 60. Na tle województwa powiat wieruszowki posiada jeden z najniŝszych wskaźników przedsiębiorczości liczony jako ilość podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 ludności. Wskaźnik ten dla powiatu wynosi 72. 65

Podmioty gospodarki narodowej wg stanu na dzień 30.06.2006r. Wyszczególnienie Ogółem A Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej razem w w tym przedsiębiorstwa spółdzielnie spółki handlowe liczbach A państwowe razem z bezwzgl. udziałem kapitału zagr. spółki cywilne Województwo 244893 99,2 48748 102,4 84 1031 11543 1031 18702 Powiat 3262 101,1 649 102,4-28 84 28 195 wieruszowski A analogiczny okres roku poprzedniego = 100 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Razem w tym przemysł Wyszczególnienie bezwzględnych łowiectwo i przetwórstwo naprawy restauracje magazynowa i finansowe nieruchomości dział. w liczbach A rolnictwo, razem w tym budownictwo handel i hotele i transport, gosp. pośrednictwo obsługa Pozostała leśnictwo przemysłowe łączność i firm Województwo 196145 98,5 4510 28295 28130 18745 73455 5301 15116 7882 23039 8339 Powiat 2613 100,7 124 361 358 291 1051 74 204 78 244 92 wieruszowski A analogiczny okres roku poprzedniego = 100 Źródło: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego. II kwartał 2006. 66

Przestrzenne rozmieszczenie wskaźnika przedsiębiorczości w województwie łódzkim w 2003r. Źródło: Diagnoza Województwa Łódzkiego, Łódź 2005. Korzystnie przedstawia się tendencja wzrostu wskaźnika przedsiębiorczości w latach 1999 2003. Wskaźnik ten wzrósł o ponad 9% i był to największy wzrost w województwie. W ostatnim czasie wskaźnik ten nadal naleŝy do najwyŝszych w województwie, ale niestety jego dynamika maleje (obecnie wynosi ok. 1% rocznie). MoŜe to oznaczać wyczerpanie lokalnych zasobów rozwojowych, ograniczenia wynikające z wielkości siły nabywczej, braku zdecydowanych bodźców rozwojowych jak np. duŝa inwestycja dająca moŝliwość rozwoju w ramach kooperacji mniejszych podmiotów z podmiotem wiodącym. Wpływać na to moŝe równieŝ słabe wsparcie dla przedsiębiorstw powstających i mikroprzedsiębiorstw. 67