Kielce, dnia grudnia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W KIELCACH Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 4 25-520 KIELCE tel. 041 344-55-75, tel./fax. 041 344-66-15 e-mail: lki@nik.gov.pl P/08/024 LKI-41016-2-08 Pan Zbigniew Urbaszek p.o. Naczelnika Urzędu Skarbowego w Końskich WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli (DzU z 2007 r. nr 231, poz. 1701) zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach przeprowadziła kontrolę w Urzędzie Skarbowym w Końskich (Urząd), w zakresie poboru podatku dochodowego od osób prawnych w latach 2006 2008 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 20 listopada 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Naczelnikowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia działalność Urzędu w zakresie objętym kontrolą. 1. NIK negatywnie ocenia nieplanowanie i nieprowadzenie przez Urząd kontroli prawidłowości wykazywania zobowiązań podatkowych przez podatników opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych.
2 W latach 2006, 2007 i 2008 (I półrocze) liczba podmiotów podlegających ww. kontroli wynosiła odpowiednio 262, 270 i 272. Urząd nie planował i nie przeprowadził w tych podmiotach Ŝadnej kontroli właściwej. Przeprowadzono jedynie trzy kontrole doraźne niedotyczące bezpośrednio rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych. Brak kontroli podatkowych uniemoŝliwiał sprawdzenie czy podatnicy wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Z wyjaśnień Pana Naczelnika wynika, Ŝe głównymi przyczynami nieprzeprowadzania kontroli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, był brak wyspecjalizowanej kadry w zakresie ustawy o rachunkowości oraz ww. podatku oraz niewystarczające zatrudnienie w działach podatku dochodowego od osób prawnych oraz kontroli. Urząd typował jednostki opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych do przeprowadzenia kontroli przez Urząd Kontroli Skarbowej w Kielcach (UKS). W badanym okresie wytypowano ogółem 12 podmiotów do skontrolowania przez UKS, z których kontrolą objęto dwa podmioty. 2. Urząd nie zawsze przestrzegał obowiązku niezwłocznego wprowadzania deklaracji i zeznań podatkowych do systemu POLTAX. Analiza 44 deklaracji CIT-2 Deklaracja o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za miesiące od stycznia do listopada 2006 r. oraz 100 zeznań CIT-8 Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (po 50 za 2006 r. oraz za 2007 r.), wykazała, iŝ średnio deklaracje i zeznania wprowadzane były w 9. dniu od daty wpływu do Urzędu. W czasie do 7 dni wprowadzono 82 deklaracje (57% badanych), w czasie od 8 do 30 dni 58 deklaracji (40% badanych), natomiast w czasie dłuŝszym niŝ 30 dni wprowadzono 4 deklaracje (3% badanych). Przyczyną opóźnień we wprowadzaniu deklaracji złoŝonych przez podatników przed terminem było oczekiwanie na skompletowanie odpowiedniej ilości deklaracji (tzw. paczki), a takŝe wykrycie przez kontrolę wstępną nieprawidłowości polegających na błędach formalnych, wymagających wezwania podatnika przed wprowadzeniem deklaracji. NIK nie wnosi uwag do wykonywania przez Urząd czynności sprawdzających oraz monitorowania terminowości dokonywania wpłat podatku CIT. Wpłaty były odnotowywane w systemie (księgowane) średnio w 4. dniu od daty wpłaty.
3 Pozytywnie naleŝy ocenić wystąpienie w 2007 r. znacznego wzrostu naleŝności oraz zrealizowanych wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych w porównaniu z 2006 r. (odpowiednio o 63% i 62%). 3. Urząd nie prowadził monitoringu podmiotów najdłuŝej zalegających z wpłatami podatku dochodowego od osób prawnych w celu dokonywania odpisów przedawnionych zaległości podatkowych. W badanym okresie nie zostały odpisane z ksiąg rachunkowych przedawnione zaległości, z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, trzech podmiotów w łącznej kwocie 519.107,77 zł wraz z wyliczonymi w toku kontroli odsetkami w wysokości 1.299.390 zł. Z dniem 1 stycznia 2004 r. przedawnieniu uległa zaległość spółki z o.o. [...] 1 w kwocie 678,30 zł, z dniem 7 grudnia 2004 r. zaległość spółki z o.o. [...] 2 na kwotę 301.081,47 zł, natomiast z dniem 31 marca 2008 r. zaległość spółki z o.o. [...] 3 w wysokości 217.348 zł. Nieodpisanie z ksiąg rachunkowych Urzędu przedawnionych zaległości ww. tych trzech podmiotów skutkowało na kwartalne i roczne sprawozdania Rb- 27 z wykonania planu dochodów budŝetowych. Stwierdzone przedawnienia zobowiązań podatkowych nie powstały na skutek naruszenia przez Urząd zasad postępowania podatkowego lub egzekucyjnego. Głównymi przyczynami przedawniania się zobowiązań podatkowych był brak moŝliwości zaspokojenia roszczeń z majątku dłuŝnika oraz zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przy jednoczesnym braku majątku dłuŝników. 4. W badanym okresie Naczelnik Urzędu udzielił dwóch ulg w spłacie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych na łączną kwotę 50.349,50 zł. 1 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 2 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 3 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji
4 Zdaniem NIK, Naczelnik Urzędu bezpodstawnie umorzył [...] 4 odsetki od zaległości podatkowej w kwocie 11.003,50 zł. Wykazane we wniosku [...] 5 okoliczności (trudna sytuacja ekonomiczna podatnika), nie mogły stanowić przypadków uzasadnionych waŝnym interesem podatnika lub interesem publicznym w rozumieniu art. 48 1 i art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.). Odpowiedzialność za niezgodne z przepisami Ordynacji podatkowej umorzenie odsetek od zaległości podatkowej ponosi były Naczelnik Urzędu Marek Basiak. 5. NIK pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, ocenia prowadzenie przez Urząd postępowań egzekucyjnych w sprawie zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych. Na 30 czerwca 2008 r. zaległości w łącznej wysokości 521.731,98 zł (według ewidencji księgowej Urzędu), posiadało sześć podmiotów. Urząd nierzetelnie ewidencjonował zaległości spółki z o.o. [...] 6, gdyŝ bezpodstawnie zaksięgowano na zmniejszenie zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych kwotę 81.778,70 zł, przekazaną przez syndyka masy upadłościowej firmy [...] 7 S.A. (głównego udziałowca spółki z o.o. [...] 8 ), na pokrycie zgłoszonych przez Urząd wierzytelności spółki z 4 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 5 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 6 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 7 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 8 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji
5 o.o. [...] 9 w podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto tytułem zmniejszenia zaległości głównej zaksięgowano kwotę 1.279,40 zł, która faktycznie winna być zaksięgowana jako koszty egzekucyjne. Przepisy Ordynacji podatkowej nie przewidują odpowiedzialności udziałowców za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W ewidencji księgowej oraz w sprawozdaniu Rb-27 za I półrocze 2008 r., niezgodnie ze stanem faktycznym wykazano zaległość spółki z o.o. [...] 10 w Końskich w kwocie 819,00 zł. Korekty nieprawidłowego zapisu dokonano 2 lipca 2008 r. Odpowiedzialność za nieprawidłowe prowadzenie ewidencji księgowej ww. zaległości ponosi główny księgowy Urzędu ElŜbieta Brzóska. Spośród zbadanych 23 postępowań egzekucyjnych w dokumentacji siedmiu postępowań brak było potwierdzenia doręczenia dłuŝnikowi upomnienia. Obowiązek doręczenia zobowiązanemu upomnienia na 7 dni przed wszczęciem egzekucji wynika z art. 15 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.). NIK negatywnie ocenia umorzenie w dniu 21 listopada 2005 r. postępowania egzekucyjnego dotyczącego zaległości spółki z o.o. [...] 11 w kwocie 217.348 zł objętej tytułem wykonawczym z 12 listopada 2002 r. Do czasu umorzenia ww. postępowania egzekucyjnego, Urząd, z naruszeniem art. 26 1 i 5 pkt 1 i 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie doręczył zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego oraz nie wykonał Ŝadnych czynności egzekucyjnych. Kwota zaległości objęta umorzonym postępowaniem egzekucyjnym stanowi 43,2% wszystkich zaległości w podatku dochodowym od osób 9 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 10 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 11 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji
6 prawnych. Postanowienie o umorzeniu przedmiotowego postępowania egzekucyjnego podpisał z upowaŝnienia Naczelnika Urzędu, Pan Jacek Krakowiak, były komornik skarbowy. NIK nie wnosi uwag do sposobu prowadzenia pozostałych postępowań egzekucyjnych w stosunku do pozostałych trzech dłuŝników, których zaległości wyniosły ogółem 2.520,50 zł. 6. Urząd nie osiągnął zatwierdzonego do wykonania w 2006 r. wskaźnika realizacji zaległości z lat ubiegłych dla podatku dochodowego od osób prawnych. PowyŜszy fakt był skutkiem niepodjęcia przez referat egzekucji czynności egzekucyjnych wobec spółki z o.o. [...] 12. W pozostałych okresach, zarówno wskaźnik realizacji przypisu bieŝącego, jak równieŝ inne wskaźniki podstawowe były wyŝsze od zatwierdzonych przez ministra finansów (2006 r.), bądź przekraczały poziom wskaźników z roku poprzedniego (2007). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Podjęcie odpowiednich działań zapewniających prowadzenie kontroli wywiązywania się podatników podatku dochodowego od osób prawnych z zobowiązań podatkowych. 2. Niezwłoczne wprowadzanie danych z deklaracji i zeznań podatkowych do systemu POLTAX. 3. Ustalanie, zgodnie ze stanem faktycznym, przedawnienia zobowiązań podatkowych i odpisywanie przedawnionych zobowiązań z ksiąg rachunkowych. 4. Wyeliminowanie przypadków nierzetelnego ewidencjonowania zaległości podatkowych, w tym dokonanie korekty nieprawidłowych zapisów księgowych w zakresie stanu zaległości spółki z o.o. [...] 13. 5. Wyeliminowanie przypadków wydawania postanowienia w sprawie umorzenia poszanowania egzekucyjnego, które nie zostało wszczęte zgodnie z wymogami art. 26 1 i 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 12 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji 13 Tajemnica ustawowo chroniona: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji
7 6. Wyeliminowanie przypadków niezgodnego z art. 15 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wszczynania postępowań egzekucyjnych w sytuacji braku potwierdzenia upływu siedmiu dni od doręczenia dłuŝnikowi upomnienia. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Naczelnika w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Naczelnikowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Kielcach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.