Schematy ćwiczeń usprawniających analizę i syntezę wzrokową. Ćwiczenia na materiale obrazkowym. Rodzaj czynności 1. Rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach loteryjki obrazkowe domino obrazkowe odpoznawanie obrazków opisanych słownie dobieranie par przedmiotów rozpoznawanie treści obrazków pokazywanych w krótkich ekspozycjach układanie obrazków w kolejności, w jakiej były one pokazywane 2. Układanie wg zasady podobieństwa np. dobieranie liści wyszukiwanie różnic wyszukiwanie podobieństw co, do czego pasuje dobieranie obrazka do jego schematu kto zmienił miejsce dorysowywanie brakujących elementów na obrazkach co zmieniło się w pokoju, co zostało schowane dobieranie jednakowych obrazków 3. Rozpoznawani czynności i rozumienie dobieranie obrazków o określonej sytuacji przedstawionej na obrazku czynności nazywanie czynności wyszukiwanie obrazków przedstawiających czynność demonstrowanie ruchem czynności na obrazku odgadywanie czynności pokazywanej ruchem wyszukiwanie obrazków opisanych ruchem wyodrębnianie rysunku z tła przez 4. Rozpoznawanie przebiegu zdarzeń przedstawianego na obrazkach zamalowanie oznaczonych pól porządkowanie historyjek obrazkowych dobieranie dobrych i złych obrazków do podanego opisu opowiadanie historyjki przedstawionej na obrazku rośliny i zwierzęta: Czym żywi się dane zwierzątko? Ślady stóp
5. Składanie całości z części dobieranie części do całości układanie obrazków po uprzednim rozcięciu a) na wzorze b) wg wzoru c) bez wzoru Ćwiczenia na materiale geometrycznym Rodzaje czynności 1. Odpoznawanie jednakowych kształtów różnicowanie figur geometrycznych pod względem: kształtu, wielkości, koloru segregowanie figur wg określonych zasad dobieranie odpowiedniego rysunku 2. Prawidłowe wyróżnianie figur obrysowywanie prostych figur narysowanych kopiowanie przez kalkę łączenie kropek rysowani z pamięci odnajdywanie figur geometrycznych 3. Wyróżnianie i odtwarzanie figur. narysowanych 4. Prawidłowe wyróżnienie i odtwarzanie układów linii prostych i krzywych na obrazkach i zamalowywanie ich loteryjki geometryczne układanie mozaikowe domina geometryczne loteryjki z figurami (listki, owoce) loteryjki całości i części odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych wzorów różnicowanie kształtów odtwarzanie z pamięci prostych układów z klocków układanie figur geometrycznych ze wzoru z pamięci rysowanie wzorków i szlaczków na gładkim papierze w linię i kratkę układanie kompozycji szlaczkowych z figur wg wzoru i z pamięci figury liczbowe 5. Umiejętność składanie figur z części układanie jedno i wielobarwne układanie figur po uprzednim rozcięciu wg wzoru z pamięci
Ćwiczenia na materiale literopodobnym odbijanie stemplami układu figur kolorowe wycinanki z figur geometrycznych układanie różnych kompozycji i budowli według wzoru (klocki, mozaiki geometryczne, układanki) zabawy z tangramami układanie figur z patyczków 1. Odpoznawanie znaków graficznych i liter (bez wprowadzania nazwy litery) szeregowanie liter wyszukiwanie takiej samej litery wśród innych odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych wzorów wyszukiwanie różnic w wyrazach i podkreślanie ich układanie liter według wzoru wykonanego przez dorosłego, bez odczytywania wyrazów 2. Różnicowanie znaków graficznych i liter różnicowanie znaków graficznych i liter podobnych segregowanie liter podobnych (p, b; g, d; u, n) domino literowe różnicowanie liter mylonych wycinanie, wydzieranie, lepienie liter i nazywanie ich dobieranie parami liter dużych i małych, lub pisanych i drukowanych 3. Odpoznawanie i różnicowanie sylab wyszukiwanie sylaby demonstrowanej wśród innych wyodrębnianie sylab w wyrazach domino sylabowe odczytywanie sylab i wyrazów zapisywanych palcem na plecach 4. Odpoznawanie i różnicowanie wyrazów trzyliterowych wyszukiwanie takich samych wyrazów wyszukiwanie wyrazów podobnych składanie prostych wyrazów z rozsypanek literowych
Schematy ćwiczeń usprawniających koordynację ruchowo-wzrokową 1. Podnoszenie ogólnej sprawności i koordynacji ciała ćwiczenia w marszu ćwiczenia w biegu ćwiczenia na równoważni zabawy skoczne zabawy ze skakankami gry i zabawy na czworaka chodzenie po narysowanej linii gry i zabawy orientacyjno - porządkowe 2. Usprawnianie manipulacji przedmiotami zabawy z piłką lub balonikiem (odbijanie, podrzucanie, toczenie) rzucanie do celu - krążka na drążek - kółka z papieru - krążka na krążek zabawy z woreczkami - podrzucanie - łapanie - podnoszenie przenoszenie piramidek ułożonych z pudełek, klocków rozpoznawanie przedmiotów z zamkniętymi oczyma dopasowywanie elementów o tych samych kształtach - wkładanie klocków w odpowiednie dziury zabawy pacynką 3. Kojarzenie doznań ruchowych z obrazami graficznymi 4. Przyzwyczajenie do kontroli wykonywanego ruchu graficznego kreślenie dużych płynnych linii - kredą na tablicy - patykiem na piasku - pędzlem/węglem na arkuszu papieru - chorągiewką w powietrzu zamalowywanie dużych powierzchni zamalowywanie dużych figur na tablicy/arkuszach papieru zamalowywanie obrazków w książeczkach do rysowania obrysowywanie szablonów figur kopiowanie przez kalkę malowanie w obrębie konturów rysowanie po śladzie kolorowanie obrazków
5. Usprawnianie celowych i precyzyjnych ruchów rąk oraz ich współdziałanie 6. Ćwiczenie dokładnej kontroli nad ruchami graficznymi 7. Ćwiczenie kontroli nad wykonywaniem ruchów w odtwarzaniu symboli graficznych labirynty łączenie wyznaczonych punktów obrysowywanie flamastrem konturów państw wydzieranki, wycinanki, naklejanki lepienie z plasteliny zabawy konstrukcyjne, majsterkowanie układanie kompozycji wg wzoru nawlekanie koralików przyszywanie guzików szycie prostymi ściegami modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych - zwierząt, postaci ludzkich, liter rysowanie, układanie wzorów, szlaczków na gładkim papierze w linię, w kratkę kropkowanie kwadratów kończenie rysunków kreślenie linii poziomych, pionowych, skośnych zagadki rysunkowe obrysowywanie szablonów rysowanie po śladzie znaków graficznych kreślenie kształtów literopodobnych w liniach cięcie po narysowanych liniach prostych: frędzelki, - falistych: serwetki
Schematy ćwiczeń usprawniających orientację przestrzenną 1. Wyrabianie i utrwalanie orientacji na schemacie własnego ciała różnicowanie prawej i lewej strony ciała odtwarzanie prostych układów prezentowanych przez terapeutę wykonywanie układów pod dyktando siadamy z dzieckiem przed lustrem i prosimy o wykonanie ćwiczeń: wskaż lewe oko, tył głowy itd. prosimy dziecko o wykonanie różnych ćwiczeń z jednoczesnym mówieniem co robi, np. chwytam się za prawe ucho i natychmiast chwyta się za prawe ucho 2. Łączenie ruchów z obrazami wzrokowymi układanie na stoliku różnych przedmiotów układanie przedmiotów stosownie do polecenia rysowanie figur pod dyktando śledzenie ruchu przedmiotu idź: - prosto, na lewo, na prawo śledzenie linii, drogi w labiryntach stajemy przodem do dziecka i zmieniamy położenie różnych części ciała, zadaniem dziecka jest odtworzenie identycznych ruchów 3. Ćwiczenia umiejętności prawidłowego różnicowania układów asymetrycznych 4. Kierowanie się w działaniu schematami przestrzennymi określenie położenia przedmiotu względem siebie kolorowe kółka - dziecko musi określić dokładnie położenie kółka na kartce układanki obrazkowe werbalizacja relacji przestrzennej nakładanki o różnych układach przestrzennych gra czarny Piotruś na materiale abstrakcyjnym, geometrycznym układanka przybijanka: dziecko układa kolorowa układankę, następnie prosimy je, aby na niej wskazało prostokąt, powiedziało nad czym znajduje się trójkąt, itd. wycinanki przestrzenne szlaczki z figur geometrycznych utrwalanie kierunku od strony lewej do prawej
łączenie kropek dyktando rysunkowe na kartce papieru w kratkę dziecko od wyznaczonego miejsca zaczyna rysować zgodnie z nasza instrukcja, np. jedna kratka do góry, jedna kratka w prawo, dwie kratki w dół
Schematy ćwiczeń usprawniających analizę i syntezę słuchową 1. Odtwarzanie struktur dźwiękowych o odtwarzanie struktur dźwiękowych wg wzoru o różnicowanie dźwięków (wysokiniski, długi-krótki) o odtwarzanie rytmu lub określonych struktur czasowych o graficzne odtwarzanie słyszanego układu dźwięków o rozpoznawanie, potem odtwarzanie głosów przyrody 2. Różnicowanie sygnałów dźwiękowych o rozpoznawanie głosów z otoczenia o określanie strony, z której dochodzi dźwięk o rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty lub instrumenty o zastępowanie poleceń słownych przez sygnał dźwiękowy lub zestaw dźwięków o różnicowanie odległości dochodzących dźwięków (blisko, daleko) 3. Wyróżnianie wyrazów w zdaniu o podział zdania na wyrazy o liczenie wyrazów w zdaniu o określanie jakie to zdanie o kończenie rozpoczętego zdania o budowanie zdania z podanego wyrazu o analiza graficzna mowy - oznaczanie wyrazów w zdaniu przy pomocy np. prostokątów o wyróżnianie pierwszego i ostatniego wyrazu w zdaniu 4. Wyróżnianie sylab o podział wyrazu na sylaby o zabawa z piłką lub bębenkiem o zabawa w kończenie słów o rysowanie przedmiotów o loteryjki rebusowe o liczenie sylab o tworzenie wyrazów dwusylabowych z jednosylabowych o rebusy o rozsypanki sylabowe o uzupełnianie wyrazów brakującymi sylabami
o wyklaskiwanie sylab w wyrazie o porównywanie sylab wyszukiwanie obrazków z największą liczbą sylab o rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby i wskazywanie miejsca jej położenia 5. Wyróżnianie głosek o wyodrębnianie głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie o wyodrębnianie głosek z wyrazów o kto ma więcej (np. samogłosek w wyrazie) o różnicowanie głosek podobnych fonetycznie o segregowanie obrazków, których nazwy zaczynają się na określona głoskę o łączenie rysunków wg określonej zasady o tworzenie wyrazów z ostatnich głosek demonstrowanych w wyrazie o tworzenie wyrazów z pierwszych głosek demonstrowanych w wyrazie o kojarzenie głoski z literą o wskazywanie wyrazów w których słychać np. samogłoskę "a" o analiza graficzna mowy - oznaczanie spółgłosek i samogłosek w wyrazie figurami geometrycznymi 6. Ćwiczenia w czytaniu o ćwiczenie syntezy sylabowej o ćwiczenie syntezy głoskowej o ćwiczenie analizy sylabowej o ćwiczenie analizy głoskowej o przesuwaczki sylabowe o ćwiczenie czytania z przeciąganiem o domino sylabowe o domino obrazkowo-wyrazowe o dobieranie podpisu do obrazka o uzupełnianka wyrazowa dziecko szuka brakującego wyrazu o sensowne wyrazy dziecko czyta znajdujące się przed nim wyrazy, jeśli znajdzie znane mu słowo odkłada kartonik z nim na bok
Schematy ćwiczeń w pracy z dziećmi leworęcznymi Cykl pierwszy Etap pracy 1. Podnoszenie sprawności obu rąk kreślenie w powietrzu obu rękoma dużych kształtów kulistych zamalowywanie dużych powierzchni kreślenie jednocześnie obu rękoma wzdłuż linii pionowej różnych wzorów 2. Usprawnianie ruchów palców, ćwiczenia wyścigi pionkami oburęczne zabawy, np. deszcz (rysowanie deszczu, albo pada deszcz palcami, idzie raczek) ugniatanie kul malowanie prostych wzorów na powierzchni zamalowanej farbą zbieranie prostych drobnych elementów lepienie z plasteliny malowanie palcami Cykl drugi Etap pracy 1. Stopniowe usprawnianie ręki prawej kreślenie wzorów w formie łańcuszka ze zwróceniem uwagi na właściwy kierunek obrysowywanie szablonów figur geometrycznych w układzie wstęgowym zapełnianie obrysowywanych szablonów rysowanie linii pionowych i poziomych rysowanie krzyża rysowanie po śladzie kreślenie kształtów graficznych za pomocą kreski: - łączenie punktów, - dokończenie schematu graficznego wzoru
Cykl trzeci Etap pracy 1. Doskonalenie sprawności ręki prawej liczenie kratek obrysowywanie szablonów na kratkowanym papierze rysowanie szlaczków w kratkach kreślenie znaków literopodobnych