Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych Zalecenia ESC 2013! dr med. Artur Oręziak Klinika Zaburzeń Rytmu Serca Instytut Kardiologii, Warszawa
Stymulacja serca po zabiegach kardiochirurgicznych
Stan po zabiegach kardiochirurgicznych zaburzenia przewodzenia A-V Występowanie zaburzeń przewodzenia A-V: Blok A-V - 1-4 % po zabiegach kardiochirurgicznych, a zwłaszcza: - 20-24% po zabiegach na zwapniałej zastwce aortalnej lub wymianie zastawki mitralnej - 8% po reoperacjach zastawkowych! Niewydolność węzła zatokowego - po CABG - przezprzegrodowym dostępie do zastawki mitralnej - Zaburzenia po prawo-bocznej przewodzenia atriotomii A-V często ustępują samoistnie kilka dni a nawet kilka tygodni
Stan po zabiegach kardiochirurgicznych zaburzenia przewodzenia A-V W przypadku bloku A-V całkowitego (także przy obecności wolnego rytmu zastępczego), który wystąpił w ciągu pierwszej doby po implantacji zastawki aortalnej lub mitralnej i utrzymującego się ponad 48 godz., należy rozważyć wczesne zabezpieczenia stałą stymulacją serca, z powodu małego pradopodobieństwa przewodzenia A-V. samoistnego ustąpienia zaburzeń
Stymulacja serca po przeszczepie serca
Stan po przeszczepie serca (HTx) zaburzenia przewodzenia A-V Występowanie zaburzeń przewodzenia A-V: Niewydolność węzła zatokowego - do 8% po HTx - spowodowana najcześciej (uszkodzenie jatrogenne, przedłużone niedokrwienie, uszkodzenie tęticy zaoparującej węzeł zatokowy)! Niewydolność chronotropowa - zawsze po HTx jako utrata kontroli autonomicznego układu nerwowego! Blok A-V - bardzo rzadko po HTx związany najczęściej z zaburzeniami przewodzenia A-V u Niewydolność dawcy węzła zatokowego i upośledzona funkcja węzła A-V najczęściej poprawiają się samoistnie w ciągu kilku tygodni po HTx.
Przed podjęciem ostatecznej decyzji o zabezpieczeniu stałą stymulacją serca u pacjentów po HTx konieczny jest okres kilkutygodniowej obserwacji. Stan po przeszczepie serca (HTx) zaburzenia przewodzenia A-V Jeśli 3 tygodnie po HTx stwierdzana jest utrzymująca się objawowa bradykardia należy rozważyć zabezpieczenia stałą stymulacją serca preferowane jest zastosowanie stymulacji serca w trybie AAI(R) lub DDD(R) z algorytmami minimalizacji odsetka stymulacji komorowej.
Stymulacja serca po przezskórnej implantacji zastawki aortalnej
Stan po przezskórnej implantacji zastawki aortalnej (TAVI) zaburzenia przewodzenia A-V Występowanie zaburzeń przewodzenia A-V: Blok lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB) - często po TAVI - niejasne znaczenie w dalszej obserwacji! Blok prawej odnogi pęczka Hisa (RBBB) - jeśli stwierdzany też przed TAVI - jest predyktorem implantacji układu stymulującego! Blok A-V - Jest podczas małe zabiegu prawdopodobieństwo TAVI - jest predyktorem na samoistne implantacji ustąpienie układu bloku stymulującego całkowitego A-V, który pojawił się w wyniku TAVI.
TAVI dotychczasowe doświadczenia i implantacje układów stymulujących Częstość implantacji układów stymulujących serce zależy: od rodzaju zastosowanej protezy -Edwards-Sapien (Edwards Lifesciences Corp. Irvine, CA, USA) 5,4% (0-10,1) budowa zastawki E-S: krótki stelaż kobaltowo-chromowy, płatki zastawki wykonane z osierdzia wołowego - CoreValve (Medtronic CV, Minneapolis, MI, USA) 20,8% (9,3-30) budowa zastawki C-V: długi samorozprężalny stelaż nitinolowy, płatki zastawki wykonane z osierdzia świńskiego od wcześniej istniejących zaburzeń przewodzenia (RBBB) od sposobu implantacji od dostępu naczyniowego od uwarunkowań anatomicznych pacjenta bliskość struktur układu przewodzącego do miejsca instrumentacji Podczas TAVI najczęściej dochodzi do pojawienia się nowego LBBB, dlatego pacjenci ze stwierdzanym wcześniej RBBB są szczególnie narażeni na wystąpienie bloku A-V całkowitego i konieczność implantacji układu stymulującego.
Stymulacja serca po zabiegach kardiochirurgicznych, HTx i TAVI zalecenia W przypadku stwierdzenia bloku A-V całkowitego po zabiegach kardiochirurgicznych lub TAVI zalecany jest okres obserwacji do 7 dni w celu stwierdzenia szans na ustąpienie zaburzeń przewodzenia A-V. Jednak w przypadku stwierdzenia bloku A-V całkowitego z wolnym rytmem zastępczym, okres obserwacji może zostać skrócony z powodu małego prawdopodobieństwa samoistnego ustąpienia zaburzeń przewodzenia A-V. (klasa zaleceń I, poziom C) W przypadku stwierdzenia niewydolności węzła zatokowego po zabiegach kardiochirurgicznych i HTx, w celu dokonania oceny ich ustąpienia, zalecany jest okres obserwacji od 5 dni do kilku tygodni. (klasa zaleceń I, poziom C) W przypadku stwierdzenia niewydolności chronotropowej po HTx należy rozważyć zastosowanie stałej stymulacji serca w celu uniknięcia pogorszenia jakości życia w późnym okresie pooperacyjnym. (klasa zaleceń IIa, poziom C)