Scenariusz zajęć,, Bądźmy wyrozumiali i tolerancyjni Grupa docelowa: klasa III Cele ogólne : Szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego ludzie są nietolerancyjni. Rozwijanie świadomości granic tolerancji. Poznawanie postaw i zachowań, wobec których nie można być tolerancyjnym. Rozwijanie umiejętności współpracy w grupie. Rozwijanie aktywnego słuchania, kreatywnego myślenia. Logiczne wyciąganie wniosków. Zachęcanie do swobodnego wypowiadania swoich myśli. Kształtowanie umiejętności korzystania z literatury pięknej. Cele operacyjne : Uczeń potrafi : Odczytać z Encyklopedii definicję tolerancji. Wypowiedzieć się na temat tolerancji. Określić granice tolerancji. Zabrać głos w dyskusji. Metody: Dyskusja, drama, pogadanka, praca z tekstem, łańcuch skojarzeń, burza mózgów. Formy pracy : Praca zbiorowa. Praca w grupach. Praca indywidualna. Środki dydaktyczne : Słownik języka polskiego Słownik wyrazów bliskoznacznych Wiersz J. Twardowskiego : Podziękowania Arkusze papieru, pisaki Karta pracy Czas zajęć: 45 min Przebieg zajęć: 1. Powitanie uczestników zajęć. Przedstawienie tematu dzisiejszej lekcji. Próba zdefiniowania pojęcia tolerancja
Rozpoczniemy zajęcia od zdefiniowania tego pojęcia. Próba zastanowienia się przez młodzież, jak rozumieją tolerancję? Uczniowie podają definicję, wszystkie propozycje zapisywane są na dużym arkuszu papieru. Przykładowe odpowiedzi. SZACUNEK WYROZUMIAŁOŚĆ POSZANOWANIE DRUGIEJ OSOBY UZNANIE PRAW DRUGIEJ OSOBY 2. Podanie definicji tolerancji Każdemu uczestnikowi rozdam pasek papieru, na którym wypisane są różne definicje zagadnienia. Odczytajcie uważnie definicję oraz zastanówcie się, która z nich jest najbardziej adekwatna do pojęcia tolerancja (Załącznik Nr1) 3. Odczytanie ze Słownika Języka Polskiego oraz Słownika Wyrazów Bliskoznacznych pojęć tolerować,tolerancyjny, tolerancja. Podział młodzieży na 3 grupy, każda z grup będzie miała za zadanie odnaleźć dane pojęcie, przedstawiciel grupy zapisze definicję na planszy, zawieszonej na tablicy. Praca w grupach ze słownikami. Odczytanie i zapisanie pojęć.swobodna rozmowa na temat pojęć. Zadanie pytań młodzieży. Czy uważacie że jesteście tolerancyjni? Czy potraficie zaakceptować poglądy, przekonania innych kolegów? Czy zachowania kolegi, jego poglądy mogą popsuć wasze relacje? 4 Przeprowadzenie ćwiczenia pt. Raj II Wychowawca dzieli uczestników zajęć na 3 grupy. Każda z grup będzie miała za zadanie uważnie przeczytać treść ćwiczenia oraz wspólnie z uczestnikami zastanowić się, kogo z wymienionych osób grupa zabrałaby na przymusową wyprawę. Załącznik Nr 2. Rozmowa na temat wykonanego ćwiczenia oraz tolerancji. 5. Określanie granic tolerancji. W kolejnej części zajęć wychowawca zadaje młodzieży pytanie: Wobec jakich sytuacji, zachowań, innych osób powinniśmy być tolerancyjni, a czego nie można tolerować oraz jakie mogą być następstwa braku tolerancji. Wychowawca odczytuje uczniom różne sytuacje. Wspólnie zespół będzie szukał odpowiedzi na pytanie, jakie zagrożenia niosą te sytuacje, czego nie można tolerować, i dlaczego? Sytuacje granice tolerancji. 1. Tolerancyjny wykładowca Akademii Medycznej zalicza egzamin studentowi, który nie opanował dokładnie materiału.
2. Do projektowania nowego osiedla wójt zatrudnił własnego syna, który jest zaledwie na 2 roku architektury. 3. Rodzice tolerują późne powroty swojego syna do domu, i nie pytają skąd ma tyle pieniędzy. 4. Rodzice nie reagują na widok nietrzeźwego kierowcy wożącego dzieci do szkoły. Swobodne wypowiedzi uczniów, dyskusja. 6. Próba rozwiązywania przez młodzież sytuacji życiowych przedstawionych w scenkach. Wychowawca rozpoczyna dyskusję na temat : czy tolerancja jest rzeczą trudną?. Proszę przeprowadzić scenkę życiową, wczuć się w rolę graną przez siebie. Scenki powinny dotyczyć tolerancji w sytuacjach życiowych. 1. Scenka: Rozmowa między młodą dziewczyną ( wychowawca) nastolatką, która zaczęła się spotykać z nieznaną grupą a rodzicem ( uczeń ). Młoda dziewczyna zaczęła wychodzić z domu, nie docierała jednak do szkoły. Zaczęła się inaczej ubierać, przestała chodzić do kościoła, mimo że wcześniej była bardzo wierząca. 2. Scenka: Rozmowa między matką ( uczeń) 7 letniego syna, którego adoptowała. Chłopiec pochodzi z rodziny cygańskiej, a nauczycielką ( wychowawca), która nie bardzo ma ochotę na przyjęcie chłopca do swojej grupy w szkole. 7. Określenie pojęcia uprzedzenia. Próba zastanowienia się, co jest przyczyną nietolerancji? Nietolerancja bierze się z uprzedzeń. Uprzedzenie to: wroga postawa wobec jakiejś grupy ludzi różniących się zachowaniem i strojem. Podstawą uprzedzeń są stereotypy myślowe, czyli przypisywanie każdej osobie z danej grupy identycznych cech. Uczniowie indywidualnie piszą na kartach swoje wypowiedzi. 1. Jakie są ich prywatne uprzedzenia, do kogo są kierowane i dlaczego? 2. Skąd się wzięły? Jaka jest podstawa? 8. Przeprowadzenie dyskusji 2 obozów. Zadaniem uczestników jest przygotować kontrargumenty, które obalą stwierdzenia głoszone przez grupę przeciwną. Załącznik Nr 3 Przeprowadzenie dyskusji. Nagrodzenie osób biorących udział w dyskusji. 9. Zakończenie zajęć - analiza wiersza Jana Twardowskiego Podziękowania, odnoszącego się w swej treści do tematu tolerancji. Przeczytanie wiersza na zakończenie zajęć. Próba analizy oraz porównania wiersza do tematu dzisiejszych zajęć. Załącznik Nr 4. 10. Podsumowanie, zakończenie zajęć.
Na dzisiejszych zajęciach poruszaliśmy temat tolerancji, jej granic. Wspólnie doszliśmy do wniosków, że tolerancja oznacza cierpliwość i wyrozumiałość dla odmienności, jest jedną z najważniejszych cnót obywatelskich. Jest poszanowaniem cudzych uczuć, poglądów, upodobań, wierzeń, obyczajów i postępowania choćby były całkowicie odmienne od własnych albo zupełnie z nimi sprzeczne. Tolerancja to szacunek dla wolności innych ludzi, ich myśli i opinii oraz sposobu życia. Bardzo ciężko jest być człowiekiem tolerancyjnym. Zastanawiamy się, czy można tolerować każde zachowanie i każdą postawę. Należy jednak uważać zawsze, aby nasze wypowiedzi nie naruszały podstawowych praw człowieka i nie były obraźliwe względem drugiej osoby. 11. Podziękowanie, pożegnanie. Załącznik nr 1 Definicje tolerancji: Tolerancja to nie wywieranie przymusu. (J.Locke) Tolerancja jest wtedy, gdy nie czynię wbrew, chociaż czyjeś opinie czy zachowania nie odpowiadają mi, sprawiają przykrośc. Mam siłę, by im przeszkodzić, ale nie czynię tego, bo uznaję uprawnienia ludzi do tych zachowań ( J. Keller) Tolerancja to niewolnicza bezsiła (F. Nietzsche) Znosić cierpliwie to, czego nie lubimy, potępiamy to tolerancja(z. Szawarski) Tolerancja to gotowość szanowania ideałów innych ludzi tak, jak własnych. (R. M. Hoare) Wszyscy jesteśmy obcy. Problem tolerancji jest bezprzedmiotowy. (Z. Bauman) Załącznik nr 2 Opis sytuacji : Wasza grupa przechodzi teraz kwarantannę. Nie możecie pod żadnym pozorem opuszczać tej sali. Zostaliście specjalnie dobrani w grupy. Ponieważ macie wypełnić ważną misję, cała wasza grupa zostanie przeniesiona w miejsce, które nigdy nie było zamieszkane przez ludzi. Przed wyjazdem musicie podjąć ważną decyzję. W wyprawie może wam towarzyszyć 7 osób. Poniżej znajduję się lista osób. Zakreśl, które z tych osób zabrałbyś na wyprawę. 1. Serbski żołnierz z Bośni. 2. Niemiecki bankowiec. 4. Starsza Japonka znająca się na ziołach. 5. Młody malarz- nosiciel wirusa HIV. 6. Cygan - uchodźca. 7. Młody człowiek zwolniony z więzienia. 8. Nacjonalista bardzo rozrywkowy. 9. Kobieta, która jest niemową - kucharka 10. Rumunka, nie mająca wizy z rocznym dzieciątkiem. 11. Szwajcarka agresywna śpiewaczka. 12. Skinhead z Polski. 13. Francuz mówiący tylko po francusku- bardzo dobry kucharz. 14. Uchodźca z Polski. 15. Plastyczka nadużywająca alkoholu.
16. Przywódca religii wschodu. 17. Czarnoskóry weterynarz. Załącznik nr 3 1. Mężczyźni powinni zarabiać na dom. 2. Chorzy na AIDS muszą mieszkać w izolacji. 3. Rudzi są fałszywi. 4. Mało jest wybitnych kobiet. 5. Polski nie stać na ułatwienia architektoniczne dla inwalidów. 6. Grubi są leniwi ale pogodni. 7. Uczniowie nie lubią nauczycieli. 8. Mężczyźni dużo lepiej prowadzą samochód, 9. Chorzy na AIDS są sami sobie winni. 10. Łysi, umięśnieni młodzi ludzie to brutale. 11. Rodzice nie rozumieją swoich dzieci. 12. Kobiety nie nadają się do polityki. 13. Większość Polaków to pijacy. 14. Murzyni są gorsi. 15. Dawniej młodzież była lepsza. 16. Najważniejszą rolą kobiety to rola matki. 17. Tylko szczupłe dziewczyny są atrakcyjne. 18. Cyganie to złodzieje. 19. Anglicy są flegmatyczni. 20. Narkomanów nie ma co leczyć. 21. Wszyscy na starość dziecinnieją. Załącznik nr 4 Jan Twardowski Podziękowania Dziękuję ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne za to że są krowy łaciate bladożółta psia trawka kijanki od spodu oliwkowozielone dzięcioły pstre z czerwoną plamą pod ogonem pstrągi szaroniebieskie brunatnofioletowa wilcza jagoda złoto co się godzi z każdym kolorem i nie przyjmuje cienia policzki piegowate dzioby nie tylko krótkie albo długie przecież gile mają grube a dudki krzywe za to że niestałość spełnia swe zadanie i ci co tak kochają że bronią błędów tylko my chcemy być wciąż albo - albo i jesteśmy na złość stale w kratkę. Opracowała: Agnieszka Kotlarska