Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły podstawowej (klasy IV - VI) Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica?

Transkrypt

1 Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły podstawowej (klasy IV - VI) Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica? Autor: Krzysztof Romaniuk

2 Temat: Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica? Czas trwania zajęć: 45 minut Cele główne: Uświadomienie sobie przez uczniów swoich potrzeb oraz potrzeb innych ludzi oraz umiejętność ich artykulacji. Wyjaśnienie pojęcia budżet partycypacyjny oraz celów budżetu partycypacyjnego. Efekty kształcenia: Uczeń rozumie ideę dobra publicznego oraz wie, na czym polegają zadania urzędników. Uczeń wie, czym jest budżet partycypacyjny i opisuje, w jaki sposób może służyć do realizacji jego potrzeb. Uczeń doskonali umiejętność pracy w grupie. Uczeń doskonali kompetencje językowe i plastyczne. W nawiązaniu do podstawy programowej 1 : Cele kształcenia IV. Zainteresowanie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym zadaje pytania dlaczego jest tak, jak jest? i czy mogłoby być inaczej? oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich Zalecane warunki i sposób realizacji Zadaniem szkoły jest kształtowanie u uczniów następujących postaw 1) zaangażowania w działania obywatelskie: uczeń angażuje się w działania społeczne; 3) odpowiedzialności: uczeń podejmuje odpowiedzialne działania w swojej społeczności, konstruktywnie zachowuje się w sytuacjach konfliktowych; 4) poczucia więzi: uczeń odczuwa więź ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską i globalną; 5) tolerancji: uczeń szanuje prawo innych do odmiennego zdania, sposobu zachowania, obyczajów i przekonań, jeżeli nie stanowią one zagrożenia dla innych ludzi; przeciwstawia się przejawom dyskryminacji Szkoła powinna zapewnić takie warunki, by uczniowie: 4) budowali swoje poczucie wartości i sprawstwa w życiu społecznym oraz zaufanie do innych. Metody dydaktyczne: pogadanka, mini-wykład, gra dydaktyczna Środki dydaktyczne: schematyczne mapy okolicy naszkicowane ołówkiem, kartki papieru, kredki, kleje, taśmy klejące, gazety, sznurek, nożyczki (ok. 8 zestawów, w zależności od liczebności klasy) 1 Podstawa Programowa Przedmiotu Historia i Społeczeństwo II etap edukacyjny: klasy IV VI 2

3 Plan Zajęć: 1. Czynności organizacyjne Czas: 2 minuty 2. Wprowadzenie (treść do indywidualnego ustalenia) Czas: 2 minuty [Treści oznaczone kursywą stanowią propozycję wypowiedzi nauczyciela/nauczycielki mogą być punktem wyjścia do indywidualnych modyfikacji] Zagajenie uczniów pytaniem o dobra publiczne: Czy wiecie, kto decyduje o tym, że w naszym mieście jeżdżą autobusy i gdzie one jeżdżą? Kto odpowiada za to, że latarnie zapalają się o określonej godzinie? Kto dba o to, żeby były wywożone śmieci? Kto kosi trawę, kto buduje nowe szkoły, place zabaw, ławki, drogi i chodniki? Takie rzeczy ustalają różni ludzie, jedno co ich łączy to, że są urzędnikami. Oznacza to, że ich obowiązkiem jest zapewnianie obywatelom wielu ważnych usług. Te rzeczy, z których wszyscy możemy korzystać nazywamy dobrami publicznymi. W niektórych sytuacjach obywatele chcą jednak sami o nich decydować, w tym celu mogą skorzystać z budżetu partycypacyjnego. 3. Lekcja właściwa Czas: 37 minut Ćwiczenie 1: Metoda: pogadanka/mini-wykład Cel szczegółowy: wprowadzenie w tematykę budżetu partycypacyjnego, uzyskanie odpowiedzi na pytanie Czym jest budżet partycypacyjny?, przekazanie podstawowych informacji o budżecie partycypacyjnym. Czas: 12 minut 1. Próba wspólnego ustalenia, czym jest budżet Czas: 4 min. Nauczyciel/ka zadaje pytanie: Chciałbym/chciałabym zapytać was: czym jest budżet? Uczniowie odpowiadają na swój sposób, nauczyciel/ka stara się komentować ich odpowiedzi, nie oceniając, ale zbierając je razem i próbując stworzyć definicję ogólną np.: Budżet to wszystkie pieniądze, które możemy na coś wydać. Nauczyciel kontynuuje pogadankę: Możemy powiedzieć: mamy tyle i tyle pieniędzy, dlaczego więc mówimy budżet? Oczekiwanie na odpowiedzi uczniów, podsumowane definicją nauczyciela np.: 3

4 Budżet jest wtedy, gdy mamy zaplanowane, na co mamy wydać pieniądze. Na przykład: gdy dostajemy kartkę z listą zakupów mamy plan, na co wydamy pieniądze. Za pieniądze, które dostaliśmy musimy kupić wszystkie produkty. Nauczyciel/ka zadaje kolejne pytanie: Jaki może być budżet, jakie budżety znacie? (przykładowe odpowiedzi: domowy, państwa, osobisty) 2. Wprowadzenie nowego słowa partycypacja Czas: 3 min. Nauczyciel/ka wprowadza nowe terminy: Dzisiaj porozmawiamy o innym budżecie, budżecie partycypacyjnym. Wyjaśniliśmy sobie, co to jest budżet, teraz zastanówmy się, co oznacza słowo partycypacyjny. Jakiś czas temu odbywały się wybory samorządowe. Zapewne wiecie, że w waszej okolicy rządzą radni, prezydenci burmistrzowie i inni. Kto ich wybiera? Cały czas mówi się o frekwencji, która mówi nam, jaka część dorosłych poszła głosować. Jak myślicie, dlaczego to jest ważne, żeby dużo ludzi poszło na wybory? Oczekiwanie na odpowiedzi uczniów a następnie podsumowanie: Głosowanie to nie jest proste wrzucenie kartki do urny. Najpierw trzeba się czegoś dowiedzieć o kandydatach. Zagłosować na nich. Z kolei osoby, które chcą być tym prezydentem burmistrzem, muszą mieć dużą wiedzę, żeby dobrze zarządzać państwem, miastem, dzielnicą. To wszystko, czyli zainteresowanie oraz udział w życiu społecznym określamy słowem partycypacja. 3. Pełna definicja budżetu partycypacyjnego. Metafora listy zakupów. Czas: 2 min. Dalsza wypowiedź nauczyciela/nauczycielki: A więc budżet partycypacyjny to połączenie takiej listy zakupów, w której chcemy wydać określone pieniądze z partycypacją, czyli zainteresowaniem społeczeństwem oraz uczestniczeniem w wyborach. Tak jak w wyborach zgłaszają się kandydaci, w BP działają osoby, które wymyślają te pozycje do naszej listy zakupów. Mówimy o nich, że piszą projekty. Dotyczą one zakupu przez miasto nowych ławek w parku, budowy placu zabaw lub zorganizowania zajęć dla dzieci. Ci ludzie dają pomysły, natomiast o tym, które rzeczy pojawią się w końcu na tej liście zakupów decydują wszyscy. Dlatego mówimy o partycypacji i dlatego ważne jest żeby brać udział w BP, ponieważ wtedy mamy wpływ, co zostanie wybudowane w naszej okolicy. 4. Krótkie omówienie procedury budżetu partycypacyjnego 4

5 Czas: 3 min. 1. Projekt Mieszkańcy zastanawiają się, czego potrzeba ich wspólnocie lokalnej, następnie piszą projekty, w których opisują osoby, do których skierowany jest projekt oraz, ile będzie kosztować. 2. Weryfikacja Urzędnicy sprawdzają, czy taki projekt da się zrealizować i jaki urząd powinien to zrobić. 3. Głosowanie Mieszkańcy głosują na projekty, które uważają za najbardziej potrzebne 5. Realizacja projektu Odpowiednie urzędy realizują projekty. Nauczyciel/ka wyjaśnia: Przez cały czas są organizowane dyskusje mieszkańców, którzy zastanawiają się, co jest im potrzebne. Nie ma ograniczeń wiekowych. Jeżeli będziecie mieć zgodę rodziców wy też, jako uczniowie i mieszkańcy swojej dzielnicy Warszawy, możecie brać udział w dyskusjach, napisać projekt albo głosować. W kolejnym ćwiczeniu będziemy się bawić w projektowanie, zastanowimy się, czy nasze projekty można zrealizować a na koniec wybierzemy najlepsze pomysły. Ćwiczenie 2: Planowanie okolicy Metoda: ćwiczenie praktyczne Cel szczegółowy: umiejętność artykulacji potrzeb, kształtowanie umiejętności współpracy w grupie, ekspresja artystyczna. Czas: 26 minut 1. Podział grup i wytłumaczenie zasad Czas: 2 minuty Uczniowie dzieleni są na 4-osobowe zespoły. Każda grupa dostaje mapę okolicy szkoły (naszkicowany ołówkiem widok budynków z lotu ptaka) kartki papieru, kredki, plastelinę, nożyczki, sznurek, klej, taśmę klejącą i gazetę. Zadaniem każdej grupy jest zaprojektowanie okolicy tak, żeby służyła co najmniej dwóm grupom mieszkańców z listy: dzieci, dorośli, starsze osoby, zwierzęta, osoby niepełnosprawne na wózkach. Można zasugerować uczniom rozwiązania: plac zabaw, ławki, latarnie. Grupa powinna postarać się stworzyć jak najbardziej atrakcyjny plastycznie projekt oraz uzasadnić, w jaki sposób połączy potrzeby dwóch grup. Gdy uczniowie skończą mapę, z każdej grupy wybrani zostaną reprezentanci, którzy ocenią projekty i przyznają punkty powinni mieć kartki z numerami od 1 do 10, które będą podnosić po prezentacji projektu. Na koniec wszyscy uczniowie będą mogli głosować na najciekawsze projekty. 2. Praca uczniów nad mapą, wybranie reprezentanta do grupy sędziów Czas: 12 minut 3. Prezentacja projektów, oceny sędziów 5

6 Czas: 8 minut (można wprowadzić zasadę: każda grupa ma 1 minutę na prezentację) 4. Oceny sędziów, głosowanie oraz podsumowanie nauczyciela Czas: 4 minut 5. Rekapitulacja pierwotna Czas: 3 minuty Opowiedzenie uczniom, z jakimi tematami mieli do czynienia: Zadania urzędników. Mieszkańcy jako osoby, które najlepiej wiedzą, czego potrzebują i powinny o tych potrzebach mówić. Przypomnienie, że narzędziem, które do tego służy jest budżet partycypacyjny mieszkańcy w swoich projektach mogą napisać o tym, jak chcieliby, żeby wyglądała ich okolica. Następnie inni mieszkańcy mogą głosować i zdecydować, czy te projekty są dobre i potrzebne (tak jak w naszej zabawie). 6