W. Urbańczyk Wroclaw University of Economics Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstwa z branży reklama PKD (73.1) Słowa kluczowe: Planowanie finansowe, zarządzanie środkami pieniężnymi, zarządzanie należnościami Streszczenie: Poniższa praca przedstawia strategie zarządzania środkami pieniężnymi, preliminarza środków pieniężnych, zarządzania należnościami dla wybranego przedsiębiorstwa z branży reklamy PKD (73.1), a także uzasadnienie wyboru danych strategii zarządzania.
WSTĘP: Tematem niniejszej pracy jest zaprezentowanie możliwych strategii zarządzania środkami pieniężnymi, preliminarza środków pieniężnych oraz zarządzania należnościami dla wybranego przedsiębiorstwa. Na potrzeby pracy konieczne było sklasyfikowanie wybranego przedsiębiorstwa w celu doboru najodpowiedniejszych strategii zarządzania. Wybrane przedsiębiorstwo zostało sklasyfikowano zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności do branży reklama (PKD 73.1). Dane służące do obliczeń przy praktycznych przykładach zastosowania zostały umieszczone w Tabeli 1. OPIS MERYTORYCZNY WYBRANEJ METODY: Krótkoterminowe planowanie finansowe jest związane z działaniami przedsiębiorstwa mającymi wpływ na jego źródła finansowania niezbędne do prowadzenia działalności w krótkim okresie. Można tu wyróżnić m.in. strategie związane z zarządzaniem należnościami i środkami pieniężnymi. 1 Zarządzanie należnościami jest warunkowane przez wysokość poziomu należności, co przekłada się na zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na zewnętrzne finansowanie. Utrzymywanie ich na odpowiednim poziomie będzie przekładać się na wartość przedsiębiorstwa dla właścicieli. W pracy zostaną zaproponowane odpowiednie metody, które będą sprzyjać wzrostowi wartości przedsiębiorstwa dla właścicieli 2. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie ilości środków pieniężnych na optymalnym poziomie, tj. takim który będzie maksymalizował wzrost majątku dla właścicieli 3. Przez krótki okres rozumiemy okres krótszy, niż jeden rok bilansowy. Rozważanymi modelami zarządzania środkami pieniężnymi będą modele Baumola, Beranka, Millera-Orra i Stone a. Najwłaściwszy z nich dla analizowanego przedsiębiorstwa zostanie zaproponowany jako strategia zarządzania środkami pieniężnymi. 1 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Warszawa 2013, s. 43 2 Ibidem, s. 163 3 Ibidem, s. 203 2
PRAKTYCZNY PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA: W przedsiębiorstwach z branży reklamy można odnotować sezonowość odnośnie wysokości przychodów i kosztów. Występuje ona w okresach od czerwca do sierpnia, kiedy to można zaobserwować spadek przychodów i kosztów. Na podstawie założonych spływów należności oraz zakupów związanych z kosztami zmiennymi oraz wydatków na koszty stałe, możliwe było stworzenie budżetu środków pieniężnych badanego przedsiębiorstwa. W wyniku analizy budżetu środków pieniężnych wskazane jest zaproponowanie modelu Beranka, jako strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Model ten jest odpowiedni dla przedsiębiorstwa które charakteryzuje się możliwymi do przewidzenia, zarówno wpływami jak i wypływami środków pieniężnych, w sytuacji przewagi wpływów nad wypływami. 4 W okresie od marca do września możliwe jest zastosowanie modelu Beranka. Miesięczna nadwyżka wpływów nad wypływami wynosi 221 890 zł. Koszty transferowe wynoszą 100 zł. Wysokość kosztu alternatywnego utrzymania środków pieniężnych zakłada się na poziomie 16 % Używając wzoru na optymalną wielkość transferu, czyli: Źródło: Michalski Grzegorz, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Warszawa 2010, s. 163 Wielkość pojedynczego transferu gotówki powinna wynosić 57 692 zł. Natomiast częstotliwość takiego transferu wynosi: Źródło: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 100 Oznacza to, że taki transfer powinien odbywać się 3,85 razy w miesiącu, czyli prawie 27 razy w ciągu 7 miesięcy występowania warunków odpowiednich do stosowania modelu Beranka. 4 G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 99 3
Zarządzanie należnościami w przedsiębiorstwie opiera się założeniu kredytu kupieckiego w takiej formie 2%/15/30. Okres spływu należności w analizowanym okresie wynosi 33,5 dnia. Stosując analizę przyrostową, która służy do oceny efektów zmian w polityce kredytowej, będzie możliwe określenie przyrostu wartości przedsiębiorstwa w wyniku zmiany polityki kredytowej. 5 Gdzie: Źródło: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 86 OSN n okres spływu należności w okresie n; S n przychody ze sprzedaży w okresie n; KZ koszty zmienne (wyrażone w procencie przychodu ze sprzedaży) Zakładając zmianę strategii kredytu kupieckiego na formę 4%/10/45, będzie można zaobserwować spadek okresu spływu należności do poziomu 30,4 dnia, a także wzrost S do poziomu 22 mln, w wyniku wydłużenia okresu kredytowania.. Taka zmiana skutkować będzie wzrostem średniego poziomu należności o 240 461 zł. Źródło: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 86 Gdzie: C koszt utrzymania należności w przedsiębiorstwie; I 1 przeciętne straty z tytułu złych długów po zmianie polityki kredytowej; I 0 przeciętne straty z tytułu złych długów przed zmianą polityki kredytowej; ps 1 procent skonta po zmianie polityki; ps 0 procent skonta przed zmianą polityki; w 1 procent wszystkich klientów korzystających ze skonta po zmianie polityki; w 0 procent wszystkich klientów korzystających ze skonta przed zmianą polityki 5 Ibidem, s. 86 4
Nieściągalne długi wynoszą się 3 % należności. Po zmianie polityki zakłada się ich wzrost do poziomu 4 % należności. Ze skonta korzysta 40% odbiorców, po zmianie zakłada się wzrost do 55 % odbiorców. Koszt utrzymania kapitału szacuje się na poziomie 15%. Na podstawie obliczeń można planować korzyści w wyniku zmiany polityki kredytowej na poziomie 140 828 zł. Gdzie: Źródło: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 86 K A koszt kapitału finansującego przedsiębiorstwo; T- podatek Przyrost wartości przedsiębiorstwa w wyniku zmiany polityki kredytowej, przy założeniu podatku w wysokości 19%, a kosztu kapitału finansującego przedsiębiorstwo na poziomie 11 %, szacuje się na 796 548 zł. PODSUMOWANIE: Analizowane przedsiębiorstwo generuje dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Dzięki temu przedsiębiorstwo może korzystać ze strategii zarządzania środkami pieniężnymi używając modelu Beranka. Dzięki temu przedsiębiorstwo powinno osiągnąć dodatnie przepływy z działalności finansowej, a także uchroni się przed efektem kosztów utraconych korzyści, wynikającego z braku inwestowania wolnych środków. Polityka kredytu kupieckiego może zostać zmieniona na inną, przynoszącą więcej korzyści właścicielom przedsiębiorstwa. 5
Tabela 1. Budżet środków pieniężnych analizowanego przedsiębiorstwa (w zł) Wyszczególnienie Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) I. ARKUSZ WPŁYWÓW I WYDATKÓW (1) Sprzedaż (brutto) (k) 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 Wpływy otrzymane (2) w ciągu 14 dni od sprzedaży (40% CR t 0 ) 682 738 682 738 682 738 682 738 682 738 682 738 682 738 (3) od 15 do 30 dni od sprzedaży (30% CR t -1 ) 512 054 512 054 512 054 512 054 512 054 512 054 512 054 (4) od 31 do 60 dni od sprzedaży (27% CR t -2 ) 460 848 460 848 460 848 460 848 460 848 460 848 460 848 (5) od 60 do 90 dni od sprzedaży (3% CR t -3 ) 51 205 51 205 51 205 51 205 51 205 51 205 51 205 (6) Należności otrzymane ogółem 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 (7) Zakupy związane z VC(41% CR) 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 (8) Płatności za zakupione materiały 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 II. PRZYROST ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH W DANYM MIESIĄCU (9) Należności otrzymane 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 1 706 846 (10) Płatności za zakupione materiały 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 699 807 (11) Wydatki związane z kosztami stałymi (46% CR) 785 149 785 149 785 149 785 149 785 149 785 149 785 149 (12) Wydatki inwestycyjne (13) Wydatki ogółem 1 484 956 1 484 956 1 484 956 1 484 956 1 484 956 1 484 956 1 484 956 (14) Przyrost (ubytek) środków pieniężnych 221 890 221 890 221 890 221 890 221 890 221 890 221 890 III. ZAPOTRZEBOWANIE NA FINANSOWANIE ZEWNĘTRZNE (15) Środki pieniężne na początku miesiąca 1 035 855 1 257 745 1 479 635 1 701 525 1 923 415 2 145 305 2 367 195 (16) Środki pieniężne na koniec miesiąca 1 257 745 1 479 635 1 701 525 1 923 415 2 145 305 2 367 195 2 589 085 (17) Docelowy poziom środków pieniężnych C* 1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 (18) Poziom nadwyżki (niedoboru) środków pieniężnych -242 255-20 365 201 525 423 415 645 305 867 195 1 089 085 6
Bibliografia: 1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 2. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 3. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 4. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 5. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 6. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 7. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 8. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 9. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 10. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 11. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 7
12. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 13. Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. 14. Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 15. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 16. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 17. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. 18. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 19. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER- CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 20. Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 21. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 22. Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 8
23. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 24. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 25. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 26. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 27. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 28. Michalski, Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005 29. Michalski, Grzegorz, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Warszawa 2010 9