Cukrzyca jako problem cywilizacyjny.

Podobne dokumenty
Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca w Polsce. Aktualna sytuacja epidemiologiczna. Prognozy, zagrożenia, szanse i wyzwania.

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW

Cukrzyca. epidemia XXI wieku

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

inwalidztwo rodzaj pracy

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY

Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego

David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska

CUKRZYCA EPIDEMIA XXI WIEKU. mgr Małgorzata RZESZUT

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

Nowe technologie w leczeniu cukrzycy typu 2. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Stopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Skuteczność leczenia hipercholesterolemii u osób wysokiego ryzyka sercowonaczyniowego. Czy leczymy coraz lepiej? Piotr Jankowski

Zmiana celu leczenia cukrzycy

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)

Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Mariusz Dąbrowski Uniwersytet Rzeszowski Poradnia Diabetologiczna NZOZ βeta-med Rzeszów

Uwarunkowania genetyczne. w cukrzycy

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?

Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.

VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości

typu 2 Kamil Dirani Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapia Fizjoterapii

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Światowe dni walki z cukrzycą. Lidzbark Welski

POWIKŁANIA CUKRZYCY. Lek.med.Bartosz Bednarkiewicz. Oddział Diabetologiczny MCZ Lubin Specjalista chorób wewnętrznych

PROGRAM PREWENCJI I LECZENIA CUKRZYCY W POLSCE

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

Zdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne

Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę

Narodowy Test Zdrowia Polaków

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko

Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

Jolanta B. Prokop Katedra i Klinika Kardiologii UNIWERSYTET MEDYCZNY w BIAŁYSTOKU Prezentacja przypadku Poznań 2014

PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2

Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał

Aktywność fizyczna na receptę. Anna Plucik Mrożek Małgorzata Perl

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

Przewlekłe mikro i makroangiopatyczne powikłania cukrzycy

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Wydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014

Odżywianie osób starszych (konspekt)

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii

Kwasicę mleczanowa jest dość rzadkim powikłaniem cukrzycy i zazwyczaj dotyka osób w podeszłym wieku.

SANPROBI Super Formula

Miejsce Centrum Konferencyjne Adam s Konferencje ul. Matejki 62, Poznań. Przewodnicząca komitetu naukowego prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik

NOPALIN NATURALNE ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW METABOLICZNYCH.

Niewydolność serca: końcowy etap chorób układu krążenia. Piotr Ponikowski

Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.

Jakość leczenia pacjentów z po ostrych epizodach choroby niedokrwiennej serca w XX i XXI wieku. Czynniki ograniczające wdrażanie wytycznych.

Dr hab. med. Mariusz Jasik. Postępy terapii w cukrzycy - leki inkretynowe

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014

Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości

W połowie bieżącego stulecia w Stanach Zjednoczonych na cukrzycę może chorować nawet jedna trzecia populacji ( ). Jeżeli do tego dojdzie, nastąpi

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI

Epidemiologia cukrzycy

Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę?

Przedszkole Miejskie Nr 12 Integracyjne w Jaworznie CUKRZYCA

PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz

POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 4. Klasyfikacja cukrzycy Definicja cukrzycy... 77

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja. Rok akademicki 2018/ Semestr V

6 miliardów w Marty Cooper i jego pierwszy telefon komórkowy (1973)

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Zagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak

Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Pierwsi pacjenci z cukrzycą leczeni powtarzanymi dializami

Co po zawale? Opieka skoordynowana

Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Transkrypt:

Cukrzyca jako problem cywilizacyjny. Cukrzyca problem medyczny XXI wieku Krzysztof Strojek

Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia Czynniki genetyczne/ Wywiad rodzinny Nefropatia Wysokie ciśnienie tętnicze krwi Choroby układu sercowo-naczyniowego Cukrzyca ciążowa Amputacje

SŁAWNI LUDZIE Z CUKRZYCĄ Jurij Andropow M. Mastroiani Artur Ashe Menachem Begin Paul Cezanne Augusto Pinochet Ernest Hemingway Joe Frazier Elvis Presley Ludwik IV Ella Fitzgerald Thomas Edison Michał K. Wiśniowiecki Mario Puzo Muhammad Ali Gammal Abdel Nasser Johny Cash Nicole Johnson (Miss USA 99)

Znani Polacy z cukrzycą Kornel Makuszyński Kazimierz Przerwa-Tetmajer Michał Korybut-Wiśniowiecki (1640-1673) August II Mocny (1670-1733) Lech Wałęsa Zbigniew Hołdys Maria Wisniewska (Mandaryna) Maria Fołtyn Andrzej Zaorski Andrzej Urbański

Pekin 2008 Złoty medal dla Polski

Michał Jeliński (ur. 1980) chory na cukrzycę typu 1.

Epidemia cukrzycy 48 3 8 212 90 12 34 56 7 7,, Chorzy na cukrzycę w Europie 58 6 2003 3,, Chorzy na cukrzycę w Europie 2025 7 9 0 0 www.eatlas.idf.org/

Rozpowszechnienie zaburzeń glikemii w Polsce w roku 2002. T. Zdrojewski www.natpol.pl

Cukrzyca w populacji wielkoprzemysłowej (Ruda Śląska Halemba) Cukrzyca znana 5,56% (wiedzą o chorobie) w Polsce 1.684 mln Cukrzyca nieznana 2,52% (nowoodkryta) 763 tys Razem cukrzyca 8,06% 2,442 mln Stan przedcukrzycowy 8,44% 2,557 mln Liczba uprawnionych do głosowania: 30 305 147 (PKW 30.06.2007) Wittek A, Strojek K Diabetologia 2006,49; suppl. 1

Cukrzyca w populacji wielkoprzemysłowej (Ruda Śląska Halemba) Wittek, Strojek Diabetologia 2006; 49, suppl1

Zapadalność na cukrzycę wśród polskich dzieci Jarosz-Chobot P Diabetologia (2011) 54:508 515

Sposób rozpoznania cukrzycy typu 2 Badanie STN UKPDS (1988) Objawy kliniczne 21% 53% Przypadkowe rozpoznanie Podczas hospitalizacji Infekcje (w tym grzybicze) 22% 29% 18% --- --- 16% Badanie rutynowe 39% --- Powikłanie cukrzycy --- 2% Markowicz A i wsp. Probl Med Rodz 2009;4(29):5 9

Nowe przypadki chorych na cukrzycę w Polsce Co 20 minut nowe zachorowanie Po upływie każdej godziny przybywa 3 chorych Po upływie każdego dnia 79 przybywa chorych Po upływie każdego miesiąca przybywa 2403 chorych Po upływie każdego roku przybywa 28846 chorych

Cukrzyca w Polsce Najczęstsza przyczyna schyłkowej niewydolności nerek wśród chorych wymagających dializowania. Na stałe 3 tys. chorych jest dializowanych Rocznie 14 tys. amputacji kończyn dolnych. W 2007 roku cukrzyca była raportowana jako przyczyna ponad 6,3 tys. zgonów. retinopatia choroba niedokrwienna serca nefropatia cukrzycowa stopa cukrzycowa Częstość powikłań cukrzycowych u chorych z cukrzycą typu 2 w Polsce Szacuje się, że w 2010 roku cukrzyca przyczyni się w Polsce do ponad 29 tys. zgonów. Celem leczenia cukrzycy jest utrzymywanie stężenia glukozy we krwi (ocenianego przy pomocy HbA1c) na poziomie poniżej 7%, a w niektórych grupach chorych poniżej 6,5%. Szacuje się, że w Polsce jedynie 26% pacjentów z cukrzycą typu 2 i mniej niż 6% pacjentów z cukrzycą typu 1 osiąga ten cel

Mechanizmy regulujące poziom glukozy Ośrodkowy układ nerwowy Podaż pokarmu/ uczucie sytości Regulacja hormonalna Tkanki obwodowe Wychwyt i utylizacja glukozy Wątroba Glukoneogeneza Trzustka Komórki : Sekrecja insuliny Komórki : Sekrecja glukagonu Przewód pokarmowy Wchłanianie glukozy Hormony Inkretynowe Flint A J Clin Invest. 1998;101:515-520.

Wzrost poziomu stężenia glukozy w miarę upływu czasu Czynniki ryzyka cukrzycy Spadek aktywności fizycznej Otyłość Osłabienie działania insuliny Leki Genetyka Inne choroby INSULINO- OPORNŚĆ ZMNIEJSZONA PRODUKCJA INSULINY Osłabienie kompensacj i brak insuliny Progresja do NTG i typu 2 cukrzycy Starzenie się mięśni i kom. * Chang & Halter. AJP 284:E7-E12, 2003

Ryzyko cukrzycy a BMI Colditz, Am J Epidemid 1990; 132: 501-513

Krajobraz polski w roku 2002 norma nadwaga otyłość 47,5 33,5 19 BMI (<25 kg/m 2 ) (25 30 kg/m 2 ) (>30 kg/m 2 ) 0% 20% 40% 60% 80% 100% NATPOL PLUS 2002

Historia frytek w USA 1950-1960 1970 s 1980 s 1990 s 2000 Small Medium Large 200 calorii 200 calorii 320 calorii 450 calorii 320 calorii 400 calorii 450 calorii 540 calorii Super- Size 540 calorii 610 calorii

Nie ma bardziej szczerej miłości niż miłość do jedzenia There is no such sincere love than love to eat George Bernard Shaw

Geny a środowisko w typie 2

Zmiana stylu życia H. Australopithecus H. erectus H. sapiens H. McDonald s Milion lat 50 Lat

Ryzyko cukrzycy / 100 osób/rok Ryzyko cukrzycy a zmiana wagi 20 15 10 5 0-15 -10-5 0 5 Zmiana wagi (kg)

Cumulative Survival Chorzy z typem 1 cukrzycy żyją dłużej niż kiedykolwiek 1.0 0.9 0.8 0.7 84% Diagnoza 1975-1980 1970-1974 1965-1969 1960-1964 1950-1959 0.6 0.5 0.4 Redukcja smiertelności Vs 1950-1959 80% 41% 0.3 0.2 0.1 0 10 20 25 30 40 50 Czas trwania cukrzycy w chwili śmierci (lata) Diabetes 55: 1463-1469, 2006.

Trendy śmiertelności (USA) Wskaźnik zgonów W odniesieniu do 1980 140 120 100 80 Choroby układu krążenia Nowotwory 60 Choroba naczyniowa mózgu Cukrzyca Freid VM et al. National Center for Health Statistics. 2003. 40 1980 1990 2000 Rok

Cukrzyca Codziennie w USA przybywa- Nowych przypadków 4,100 Zgonów 810 Amputacji 230 Dializowanych 120 Niewidomych - 55 NIDDK, National Diabetes Statistics fact sheet. HHS, NIH, 2005.

Cukrzyca- następstwa Slepota 24000 Przypadków Rocznie w USA 2 to 4-krotny wzrost ryzyka Retinopatia cukrzycowa Udar ESRD 44% dializowanych rocznie 60% amputaji nieurazowych Nefropatia Neuropatia Powikłania sercowonaczyniowe 8/ 10 chorych umiera 5-10 letnie skrócenie przeżycia NIDDK, National Diabetes Statistics fact sheet. HHS, NIH, 2006.

Zespół stopy cukrzycowej CUKRZYCA Neuropatia Staw Charcota Modzel Stopa wysokiego ryzyka Choroba naczyń obwodowych Ból spoczynkowy Owrzodzenie Gangrena Osteomyelitis Amputacja

Znaleziono w butach chorych AJ Boulton,Manchester, UK

Powikłania cukrzycy Europa (badanie CODE-2) 72% chorych z typem 2 ma co najmniej 1 powikłanie Jawna nefropatia Mikroalbuminuria Retinopaia Neuropatia Przeszczep nerki Amputatcja Dializa Ślepota Owrzodzenie Fotokagulacja witrektomia 0 10 20 30 40 Częstość (%) Powikłania mikronaczyniowe TIA* PTCA* CABG* Stroke MI Heart failure Angina PVD* 0 10 20 30 40 Częstość (%) Powikłania makronaczyniowe Williams Diabetologia 2002;45:S13 S17

Powikłania po 10 latach cukrzycy typu 2 Ogółem Intensywna Konwencjonalna N=3867 N=2729 N=1138 Makroangiopatia Zawał serca 595 (15%) 404 (15%) 191 (17%) Udar mózgu 216 (6%) 157 (6%) 59 (5%) Amputacje 45 (1.1%) 27 (1%) 18 (1,5%) Mikroangiopatia Niewydolność nerek 35 (0,9%) 24 (0,8%) 11 (0,9%) Ślepota, krwotok szklistki 145 (4%) 97 (3,5%) 48 (4,2%) Fotokoagulacja, zaćma 553 (14%) 356 (13%) 197 (17%) UKPDS

Cukrzyca typu 2 koszty (Europa) Leczenie ambulatoryjne 18% Leki przeciwcukrzycowe 7% Inne leki 21% Hospitalizacje 55% = 29 miliardów/rok ($US 32 miliardów) Jönsson B. Diabetologia 2002;45:S5 S12.

Ogółem ( ) Koszty hospitalizcji (%) Koszty leczenia powikłań cukrzycy CODE-2 6,000 Ogółem ( ) Koszty hospitalizacji (%) 100% 5,000 5,226 90% 4,000 3,000 2,000 1,000 0 1,505 38% brak 3,148 2,563 60% 56% 46% Mikronaczyniowe Makronaczyniowe Mikro-i makro- 80% 70% 60% 50% 40% 30% Williams R, et al. Diabetologia 2002; 45:S13 S17.

Prowadzenie leczenia cukrzycy Interwencja Wczesna identyfikacja Modyfikacja stylu życia Farmakoterapia Stałe monitorowanie poziomu glukozy i czynników ryzyka

Trójkąt leczenia cukrzycy Aktywność fizyczna Edukacja Dieta (sposób odżywiania) Insulina/tabletki

Cukrzycowe ABC A : HbA1c (stężenie glukozy) < 7.0 % B : Blood Pressure (ciśnienie krwi) < 130/80 C : Cholesterol: LDL < 100 mg/dl;

Cukrzycowa tabliczka PLAGUE Pressure (ciśnienie krwi) Lipids (cholesterol) Aspirin Glucose Urine protein (białko w moczu) Eyes (oczy) Feet (stopy)

Medycyna przynosi często pociechę, czasami łagodzi, rzadko uzdrawia. Hipokrates