Raport z debaty klimatycznej w Olkuszu Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrały: Agnieszka Czachowska Wojciech Kłosowski Nadzór Eksperta: Tadeusz Narkun Warszawa, 26.11.2012 Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu olkuskiego 2
Debata w Powiecie Olkuskim odbyła się dnia 7 listopada 2012r. w Sali sesyjnej Starostwa Powiatowego w Olkuszu. Na Debatę zostali zaproszeni i udział w niej wzięli przedstawiciele Urzędów Gmin znajdujących się w Powiecie Olkuskim, przedstawiciele Starostwa z Wydziału Ochrony Środowiska, Radni Powiatu, przedsiębiorcy mający siedzibę na terenie Powiatu lub ich przedstawiciele a także rolnik ekologiczny. Debata miała na celu wypracowanie społecznych założeń do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju. W czasie Debaty zostały wymienione następujące uwarunkowania (w postaci zagrożeń i szans), które mają wpływ na rozwój gospodarki regionu a wynikają z kwestii zmian klimatycznych: ZAGROŻENIA: Szkody z powodu trąb powietrznych Susze Nadmierne opady w krótkim czasie Zmienność temperatury trudna do przewidzenia Problemy z insektami, szkodnikami Brak różnorodności biologicznej Wyginięcie pszczół Nadmierne opryskiwanie Alergie i koszty leczenia chorób Gorsza jakość żywności Wzrost kosztów ubezpieczeń Niszczenie miejsc pracy Zarastanie pustyni Błędowskiej, zmniejszenie turystyki Zmiana technologii użytych w transporcie Za szczególnie ważne uznano te zagrożenia, które wiążą się z kataklizmami i szkodami przez nimi wywołanymi oraz problemy zdrowotne. SZANSE: Montowanie kolektorów słonecznych i przestawianie się na OZE Powstanie Centrum Energii Odnawialnej Zwiększenie ilości miejsc pracy przy produkcji i montażu OZE Większa ilość dni słonecznych w roku Mniejsze zużycie paliw kopalnych Właściwy rozwój gospodarki leśnej Możliwość upraw roślin energetycznych Potrzeba matką wynalazków rozwój innowacyjności Rozwój komunikacji publicznej Wykorzystanie śmieci do produkcji energii Zatrudnienie przy plantacjach bioenergetycznych Uczestnicy Debaty pracując w dwóch grupach wypracowali następujące propozycje i wizje Powiatu w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne (wytłuszczoną czcionką zaznaczono propozycje podane przez obydwie grupy): Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu olkuskiego 3
1. Edukacja ekologiczna mieszkańców Powiatu, podniesiona świadomości ekologicznej mieszkańców 2. Termomodernizacje obiektów budowlanych 3. Modernizacja instalacji grzewczych (niska emisja spalania śmieci) 4. Rozwój komunikacji publicznej (pojazdy elektryczne, hybrydowe, niskoemisyjne), zastosowanie innowacyjnych rozwiązań, rozbudowa komunikacji publicznej 5. Wsparcie rozwoju rolnictwa ekologicznego 6. Wsparcie rozwoju OZE oraz inwestycje w tym obszarze 7. Rozwój specjalistycznego doradztwa w zakresie pozyskiwania środków finansowych (UE i fundusze krajowe) dla przedsiębiorców, dla mieszkańców Powiatu 8. Uproszczenie przepisów, w tym procedur ubiegania się o dotacje 9. Wprowadzenie systemów wodo- i energooszczędnych 10. Zintegrowany system ostrzegania w przypadku klęski żywiołowej 11. Wykorzystanie nieużytków do produkcji energii odnawialnej z biomasy 12. Korzystanie ze spalarni śmieci 13. Powrót do tradycyjnych upraw 14. Podniesienie atrakcyjności regionu dzięki wdrażaniu zielonych technologii i rozwiązań zastosowanie preferencji (finansowe, prawne) dla podmiotów chcących wprowadzić takie rozwiązania u siebie 15. Ekologiczne metody oczyszczania ścieków bytowych 16. Upowszechnienie budownictwa pasywnego i energooszczędnego preferencyjne kredyty 17. Zmniejszenie bezrobocia poprzez zatrudnienie w sektorze zielonym 18. Chronienie lasów jako głównego asymilatora CO2 19. Ochrona pszczół (ograniczenie chemizacji, uprawa roślin miododajnych) 20. Zwiększenie terenów zielonych w miastach i wokół, rozwój ścieżek rowerowych 21. Promowanie zakupów zdrowej żywności W czasie głosowania 13 punktami wybrano propozycję edukacji ekologicznej jako najważniejszej do realizacji, następnie 7 punktami rozwój komunikacji publicznej, pozostałe propozycje otrzymały od 6 do 0 punktów. Grupa pierwsza skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: EDUKACJA EKOLOGICZA. Określono grupę odbiorców działań - dorośli, w tym przedsiębiorcy, dzieci, osoby starsze (seniorzy). Wymieniono następujące zasoby pomocne we wprowadzaniu edukacji ekologicznej (w zależności od grup społecznych): dorośli, w tym przedsiębiorcy cechy rzemiosł, izby gospodarce, izby inżynierów dzieci przedszkola, szkoły, uczelnie, instytucje organizujące zajęcia w wolnym czasie osoby starsze (seniorzy) uniwersytet III wieku, parafie, Koła Gospodyń Wiejskich, OSP oraz następujące instrumenty: opracowanie odpowiedniego programu nauczania współpraca urzędów i wszystkich instytucji w propagowaniu idei proekologicznych i proklimatycznych zaangażowanie lokalnych mediów i Internetu prezentacja żywych praktycznych dokonań ekologicznych w Powiecie Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu olkuskiego 4
Wymieniono również podmioty, które potencjalnie mogą być przeciwnikami wprowadzanych zmian ubojnie, masarnie, warsztaty samochodowe. Druga grupa skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: ROZWÓJ KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ. Postanowiono przeanalizować przykładowe zadanie wymiany pojazdów lokalnej komunikacji publicznej na hybrydowe, którą na terenie powiatu organizuje Związek Międzygminny (czterech gmin). Wytypowano następujące zadania: 1. Zbadanie rynku, co do możliwości wprowadzenia odpowiednich rozwiązań wykonane przez zewnętrzną firmę konsultingową 2. Spotkania na poziomach rad gmin celem przekonania do zakupów odpowiednich pojazdów przeprowadzone przez zewnętrzną firmę konsultingową 3. Kampania społeczna z wykorzystaniem powiatowych organizacji ekologicznych i Lokalnej Grupy Działania celem ukazania zysków z wprowadzenia ekologicznych pojazdów (kampania nastawiona na przekonanie radnych czterech gmin do sfinansowania projektu). 4. Decyzja rad gmin o poparciu projektu 5. Zakup pojazdów i wdrożenie projektu z jednoczesnym przeprowadzeniem przeszkolenia osób pracujących przy obsłudze komunikacji publicznej 6. Monitoring projektu W czasie podsumowania Debaty uczestnicy podkreślili, że we wprowadzaniu zmian bardzo ważnym jest uproszczenie przepisów i warunków uzyskania środków krajowych i unijnych, stwierdzono, iż warto, aby był łatwiejszy dostęp do ich pozyskania i więcej informacji na ten temat. Bardzo ważnym elementem jest wsparcie i rozwój edukacji ekologicznej oraz wykorzystanie obecnych środków już dostępnych na rynku jak np. systemy oszczędzania wody i ich promocja, aby jak najwięcej osób mogło zastosować je jak najszybciej. Zauważono również, że w Powiecie istnieją dobre zielone przykłady pozwalające na wykorzystanie ich do edukacji i promocji. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu olkuskiego 5
Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. http://www.chronmyklimat.pl/theme/uploadfiles/file/doklip/deklaracja_red.pdf Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach 2014-15. W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku 2020. Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. [http://www.chronmyklimat.pl/doklip/10700- droga_ku_niskoemisyjnosci przyklad_z_kornwalii] W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: http://liso.chronmyklimat.pl Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu olkuskiego 6