PROGRAM AUTORSKI KOŁA TEATRALNEGO W JĘZYKU ANGIELSKIM dla uczniów klas I III gimnazjum English Drama Club Opracowała mgr Aleksandra Chilewicz
I WSTĘP Stosowanie nowatorskich metod nauczania oraz atrakcyjnych form i metod jest bardzo istotne w nauczaniu języka obcego. Formy wyrazu takie jak śpiew, taniec, aktorstwo czy malarstwo, są nierozerwalnie połączone z językiem ciała, ruchem, mimiką i gestem. Angażując obie półkule mózgu, pozwalają na efektywniejsze wykorzystanie jego możliwości. Co więcej wykonywanie gestów oraz innych elementów ruchu podczas mówienia sprawia, że użycie języka (szczególnie języka obcego) cechuje większa poprawność, otwartość i spontaniczność. Dlatego też stosowanie technik teatralno-aktorskich w procesie nauczania języka obcego jest bardzo ważne. Wszelkie aktywności, które łączą w sobie ekspresję werbalną z zachowaniami niewerbalnymi, takimi jak: elementy proksemiczne (sposoby dystansowania się osoby obserwowanej do innych osób lub przedmiotów); elementy haptyczne (metody bezpośredniego kontaktu); elementy posturalne (składające się na postawę ciała); elementy kinezjetyczne (składające się na sprawność poruszania kończynami); elementy gestykulacyjne; elementy paralingwistyczne (budujące brzmienie głosu i sposób mówienia); elementy wzrokowe (tj. mruganie, ruchy gałek ocznych, zmiany wielkości źrenic, ułożenie powiek) okazują się być bardzo pomocne w nauczaniu języka obcego. Elementy dramy są technikami, które w naturalny sposób integrują umiejętności językowe oraz rozwijają zarówno procesy poznawcze, jak też inteligencję emocjonalną, podkreślają równorzędność myślenia i odczuwania, integrują werbalne i niewerbalne aspekty języka, zapewniając tym samym równowagę między motorycznymi a intelektualnymi aspektami procesu uczenia się; Poprzez kontekstualizację języka wspomagamy interakcję życia szkolnego z codziennym. Przekazując wiedzę umożliwiamy uczniom dostrzeżenie tak swoich słabych, jak i mocnych cech, dając im możliwość dalszej pracy nad nimi. Możemy wspomagać rozwijanie w uczniach samoświadomości, pewności siebie oraz konstruktywnej samooceny. Formy dramy i teatru promują podejmowanie ryzyka, niezbędne przy przełamywaniu barier językowych, 2
zwłaszcza podczas mówienia. Co więcej wywierają pozytywny wpływ na atmosferę panującą w klasie. Zajęcia teatralne prowadzone w ramach Koła języka angielskiego pozwalają uczniom przyswajać język w autentycznych i używać go w wersji mówionej. Nadrzędne jest tutaj więc doskonalenie sprawności słuchania i mówienia poprzez uczenie się na pamięć, będące dobrym treningiem pamięci. Uczniowie w sposób ciekawy przyswajają rytm i melodię języka obcego. Wszelkie rymy i zabawy ułatwiają opanować wymowę, akcent wyrazowy oraz intonację, a także zwiększyć tempo mówienia. Śpiew w połączeniu z ruchem pozwala doświadczyć języka wielozmysłowo. Zajęcia teatralne stwarzają więc ogromną okazję do większej aktywności i integracji a odpowiednio dobrane teksty piosenek oraz teksty narracyjne są źródłem wiedzy krajoznawczej, wprowadzają elementy kultury i wiedzy o świecie. Śpiewanie i recytowanie zaspakaja natomiast właściwą uczniom potrzebę bycia w centrum uwagi i publicznych wystąpień. 3
II ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Nowa podstawa programowa z języka angielskiego zaleca organizowanie dzieciom również pozalekcyjnych form nauki języka obcego nowożytnego. Oprócz umiejętności językowych szkoła, poprzez nauczanie języka obcego nowożytnego, powinna również kształtować postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych kultur. Założeniem programu jest więc wspomaganie rozwoju kompetencji językowych ucznia, rozwijanie ciekawości wobec innych kultur, przygotowywanie do samodzielności w procesie uczenia się języka angielskiego i umacnianie wiary we własne możliwości językowe, co zwiększy motywację do nauki. Na zajęciach realizowany jest program autorski koła teatralnego w języku angielskim, opracowany przez nauczyciela prowadzącego. Program zaadresowany jest dla uczniów klas I III gimnazjum uzdolnionych językowo, którzy chcą poszerzyć znajomość języka angielskiego i spróbować swoich sił na scenie oraz innych chętnych uczniów z tychże klas. Program zakłada pracę z 8 15 osobową grupą uczniów. Program dostosowany jest do warunków i możliwości szkoły. Realizowany będzie w ciągu roku szkolnego w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Program przewiduje przygotowywanie inscenizacji, spektakli teatralnych, jak również prezentację swojego dorobku na forum macierzystej szkoły oraz innych szkół. Program jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia. 4
III METODY I TECHNIKI PRACY: drama, pantomima, układanie dialogów, tworzenie prac plastycznych, stroi do przedstawień, dyskusja, technika stop- klatki, technika gorącego krzesła, ćwiczenia dykcyjne, praca z tekstem, zabawy rozwijające zmysły, wyobraźnię, fantazję, refleks, ruch twórczy, taniec, śpiew. FORMY PRACY: indywidualna, grupowa, zespołowa, udział w konkursach i przeglądach, prezentacja spektakli na scenie. Materiały dydaktyczne: W celu realizacji programu niezbędne będą następujące pomoce: scenariusze przedstawień w języku angielskim pomoce wizualne obrazki, rekwizyty, nożyczki, kredki, papiery kolorowe, kartony, bloki rysunkowe itp. nagrania z piosenkami, filmy z inscenizacjami, nagraniami. 5
Używać się będzie tekstów narracyjnych zalecanych do stosowania w nauczaniu języków obcych takich jak klasyczne bajki i baśni, reportaże, teksty fikcjonalne o życiu współczesnym, skecze i scenki sytuacyjne. 6
IV CELE I ZADANIA Cele ogólne: rozbudzanie zainteresowań językiem angielskim poprzez przygotowanie do użycia poznanego słownictwa oraz struktur językowych w realnych sytuacjach; rozbudzanie zainteresowań uczniów teatrem, a tym samym przygotowanie do prawidłowego, świadomego i krytycznego odbioru sztuk teatralnych; kształtowanie postaw twórczych, rozwijanie wrażliwości estetycznej i wyobraźni; zapoznanie uczniów z tradycjami i świętami krajów anglojęzycznych pod kątem planowanych przedstawień; naukę współdziałania w zespole/grupie; udział w życiu kulturalnym szkoły. Cele szczegółowe: poprawienie wymowy, oraz poszerzenie zakresu poznanego słownictwa ; wzbogacenie wiadomości o krajach anglojęzycznych; rozwijanie pomysłowości, wyobraźni artystycznej przez tworzenie scenografii; pokonanie nieśmiałości w wypowiedzi poprzez wcielanie się w rolę - umacnianie wiary we własne siły; poznawanie pozawerbalnego sposobu komunikowania się; pozyskanie nowych cech osobowości społecznej ( uczeń nauczy się dyscypliny, pójścia na kompromis, porozumiewania się z innymi, wspólnego dochodzenia do wniosków, tworzenia planów działania); rozwijanie wyobraźni oraz samodzielności ruchowej i językowej; przygotowywanie do odbioru i prezentowania sztuki - nauka dykcji, ruchu i gestu scenicznego oraz uzewnętrzniania emocji; przygotowanie do użycia poznanego słownictwa oraz struktur językowych w realnych sytuacjach ; pobudzanie uczniów do różnych działań artystycznych; poznanie tekstów piosenek, inscenizacji, rymowanek; 7
kształtowanie wrażliwości na sztukę teatralną; podniesienie motywacji do nauki języka angielskiego poprzez zaangażowanie emocjonalne i intelektualne dzieci ; kształtowanie pozytywnego stosunku do nauki języka obcego poprzez zabawę w teatr ; kształtowanie wśród uczniów postawy odpowiedzialności za wizerunek szkoły w środowisku lokalnym. 8
V PLANOWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW Uczeń: zna tradycje i zwyczaje innych krajów zna i stosuje zasady prawidłowej wymowy i intonacji, właściwie operuje głosem umie zastosować poznane konstrukcje językowe potrafi pracować w zespole, a równocześnie ma poczucie odpowiedzialności za własne czyny jest aktywny, kreatywny, otwarty na nowe doświadczenia kulturowe wykazuje zainteresowanie teatrem, z radością podejmuje twórcze działania. zna teksty piosenek, wierszyków, zwrotów wykorzystywanych podczas przedstawień wykazuje gotowość do udziału w różnych konkursach, imprezach, przeglądach i spotkaniach o charakterze teatralnym, tanecznym, muzycznym, bierze aktywny udział w życiu szkoły ma poczucie własnej wartości, radzi sobie z tremą i nieśmiałością. potrafi zaprojektować i wykonać scenografię, potrzebne rekwizyty, kostiumy umie wykonać zaproszenie na premierę przygotowywanego przedstawienia dla rodziców, dla p. dyr. itp. potrafi projektować i wykonywać plakaty teatralne do wystawianych sztuk teatralnych. Praca nad wybranymi utworami będzie przebiegać według ustalonego harmonogramu: 1) Wprowadzenie tekstu. 2) Omówienie treści, wprowadzenie słownictwa. 3) Utrwalenie treści opowiadania i jego elementów językowych. 4) Zapoznanie się z już istniejącymi ekranizacjami i inscenizacjami. 5) Podział ról, próby indywidualne, poszczególnych scen, w całości. 6) Wystawienie adaptacji. 9
7) Ocena własnej pracy, słabe i mocne strony, sformułowanie wniosków do przyszłej pracy. 10
VI EWALUACJA Ewaluacja będzie przeprowadzona z mojego punktu widzenia, jako prowadzącej zajęcia, oraz z punktu widzenia uczestników koła na podstawie rozmów z nimi (po wystawieniu przedstawienia uczniowie wypełnią ankietę ewaluacyjną). Oceny efektów pracy dokonają również dyrekcja, nauczyciele, rodzice, Jury na przeglądach teatralnych jak również widzowie obecni na przedstawieniach. Ocenie mogą być poddane: - występ uczniów na scenie ( kostiumy, rekwizyty, scenografia, muzyka, płynność i poprawność język, gra aktorska) - stopień zaangażowania uczniów na zajęciach - poziom umiejętności interpretacji tekstu - poziom umiejętności językowych - stopień rozwoju zainteresowań czytelniczych - stopień zintegrowania grupy - ilości uczniów kontynuujących pracę - zaangażowanie prowadzącego w przygotowanie i prowadzenie zajęć - korzyści jakie w wyniku wdrożenia programu odniesie szkoła. Wskaźnikami jakości działania koła będą poziom zaangażowania uczniów na zajęciach jak również mnie jako prowadzącej koło, wyniki osiągane przez uczniów na lekcjach języka angielskiego i przeglądach teatralnych, angażowanie się uczniów w inne imprezy szkolne, czytanie przez uczniów książek w języku angielskim, oraz chęć kontynuacji pracy przy wystawieniu kolejnych sztuk. 11
Bibliografia Pankowski K., Edukacja przez dramę Warszawa, WSiP 1997 Szczepańska M., Program autorski-jak go napisać? Wyd. IMANE 1999 Wierzbicka U., Szkolny teatr małych form w moim doświadczeniu pedagogicznym Warszawa, WSiP 1979 Kubeczek M., Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum, Warszawa 2003 12
ANKIETA EWALUACYJNA DLA UCZNIA : Zaznacz prawidłową odpowiedź: 1. Czy chętnie uczestniczysz w zajęciach teatralnych? tak raczej tak raczej nie nie 2. Czy podobają Ci się zajęcia kółka teatralnego? tak raczej tak raczej nie nie 3. Czy dzięki tym zajęciom rozwijasz swoje zainteresowania? tak raczej tak raczej nie nie 4. Czy wiesz co zrobić, aby prawidłowo zagrać swoją rolę? tak raczej tak raczej nie nie 5. Czy chętnie wykonujesz ćwiczenia zalecane przez nauczyciela? tak raczej tak raczej nie nie 13
6. Czy czujesz się kimś ważnym w zespole? tak raczej tak raczej nie nie 7. Czy chciałbyś (-abyś) zmienić coś w zajęciach kółka teatralnego? tak raczej tak raczej nie nie 8. Jeżeli tak, to co?...... 14