Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce? dr Edyta Anna Kowalczyk Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach 26 października 2011 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Jak rozwijać w dziecku umiejętność planowania i organizowania własnej pracy? Pomóc dziecku w napisaniu tygodniowego planu zajęć uwzględnić w nim obowiązkowe zajęcia czyli naukę szkolną i zajęcia fakultatywne, takie jak nauka języków obcych lub pływalnia, a także czas na ulubione zabawy, rozrywkę i spotkania z rówieśnikami Wprowadzić zasadę najpierw obowiązki, potem przyjemności i konsekwentnie ją stosować najlepiej wprowadzić stały czas na odrabianie pracy domowej. Ustalić rytm dnia dziecka ze stałymi porami snu i posiłków 1
Style uczenia się - TEST Wzrokowcy Słuchowcy Dotykowcy (czuciowcy) Kinestetycy Podstawowe narzędzia wspierania dzieci w nauce - metoda modelowania, - metoda świadomego planowania, - metoda uczenia się poprzez doświadczenie 2
Metoda modelowania wzorowania Polega na naśladowaniu zachowań i ról społecznych. Efekty: efekt bezpośredni - dziecko zachowuje się dokładnie, tak jak rodzic efekt generalizowania dziecko zachowuje się podobnie, jak rodzic Warunki skuteczności: - identyfikacja dziecka z rodzicem (-ami) - atrakcyjność treści przekazywanych przez rodzica (-ów) - treści powinny być dostosowane do okresu życia oraz przyswojonych przez dziecko wartości Metoda świadomego planowania Co? Do kiedy? Jak? Przy planowaniu czasu mogą być przydatne kalendarze i organizery w formie papierowej, ale i dostępne, na przykład w Outlook u 3
Metoda uczenia się poprzez doświadczenie Tworzenie sytuacji, w których uczestnicy mogą się tu i teraz zaangażować w realizację zadań, takich jak dyskusja, wykonywanie doświadczeń, gry, odgrywanie ról, ćwiczenia, wypełnianie kwestionariusza, oglądanie filmu etc. Ważne jest następnie dokonanie analizy przeżytej sytuacji oraz sformułowanie na jej podstawie istotnych refleksji. Rola emocjonalnego wsparcia w uczeniu się Słuchanie oraz reagowanie na uczucia, potrzeby i trudności dziecka jest koniecznym warunkiem do tego, by czuło się ono, akceptowane (kochane), rozumiane i wspierane przez rodziców. Emocjonalna bliskość i zaufanie do rodziców daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, które jest podstawą jego harmonijnego rozwoju psycho-społecznego i intelektualnego. 4
Piramida Potrzeb A. Maslowa Wynika z niej hierarchia potrzeb np. aby dziecko dążyło do rozwoju i dostrzegało wartość nauki, potrzebuje najpierw czuć się bezpieczne i kochane. 5. Potrzeba samorealizacji 4. Potrzeba prestiżu i uznania 3. Potrzeba miłości i przynależności 2. Potrzeba bezpieczeństwa 1. Potrzeby fizjologiczne Znaczenie konstruktywnej krytyki podtrzymuje i utrwala zachowania pozytywne dziecka/ucznia koryguje zachowania niepożądane (nieakceptowane społecznie) dziecka/ucznia określa granice akceptowanych społecznie zachowań daje precyzyjną informację o wymaganiach, którym ma sprostać dziecko/uczeń wspiera proces uczenia się dziecka/ucznia 5
Cechy konstruktywnej krytyki Opisująca a nie oceniająca Konkretna a nie ogólnikowa Dostosowana do potrzeb i wrażliwości dziecka/ucznia Przydatna odnosi się do zachowań, które dziecko/uczeń może zmienić We właściwym czasie - tym skuteczniejsza, im krótszy czas upłynął między opisywanym zachowaniem a informacją o jego rezultatach Jasno i dokładnie sformułowana ważne jest, aby dziecko/uczeń zrozumiał krytykę zgodnie z intencją rodzica/nauczyciela Nowoczesne techniki efektywnego uczenia się System krótkich powtórek Technika haków Łańcuchowa technika skojarzeń Notowanie nielinearne Mapa pojęć Mapa myśli System cyfrowo-literowy Szybkie czytanie 6
System krótkich powtórek Nauka staje się bardziej efektywna, gdy: od razu powtarzamy nowo zdobyte informacje, powtarzamy po upływie jednej godziny, powtarzamy po upływie jednego dnia, powtarzamy po upływie jednego tygodnia, powtarzamy po upływie jednego miesiąca. Technika haków polega na zapamiętywaniu informacji, dzięki skojarzeniu ich z wcześniej utrwalonymi elementami, reprezentującymi kolejne liczby tzw. haki Przykłady haków: 1 świeca, cepy 2 łabędź, gęś 3 jabłko, serce 4 krzesło 5 - balon, sierp 6 baran 7 kosa 8 bałwan 9 - dźwig 10 -rycerz 7
Łańcuchowa technika skojarzeń W tej technice kojarzy się ze sobą kolejne elementy. Obrazy te przechodząc jeden w drugi, tworzą swego rodzaju film, widziany oczyma wyobraźni. Istotne jest, by dobrze zapamiętać pierwszy element łańcucha! Notowanie nielinearne Lepiej zapamiętamy i szybciej zrozumiemy notatkę, która ma: - wyraźne akapity, rozdzielające osobne zagadnienia, - podkreślone główne pojęcia, - użyte kolory i załączone rysunki, pozwalające lepiej zrozumieć dane zagadnienie, a przez to lepiej zapamiętać Ważne: powinny to być notatki samodzielnie wykonane przez dziecko/ucznia!!! 8
Mapa pojęć Concept maps J.D. Novak Dwuwymiarowe reprezentacje pojęć i ich relacji między sobą Mapa myśli T. Buzan Do wykonania notatek używa się tylko słów-kluczy i obrazów Mapa myśli składa się z centralnie umieszczonego wyrazupojęcia (tj. zasadniczej idei, tematu). Naokoło centralnego wyrazu narysowanych jest od kilku do kilkunastu głównych, najgrubszych gałęzi, odpowiadających głównym wątkom tekstu. Następnie od gałęzi głównych odchodzą gałęzie szczegółowe, zgodnie z porządkiem logicznym. 9
Bibliografia: Birkenbihl V.F., Siano w głowie, Katowice 1997. Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się, Poznań 2000. Ledzińska M., Czerniawska E., Psychologia nauczania. Ujęcie poznawcze, Warszawa 2011. Levine M., Jak nie tracić głowy w szkole. O zdolności do nauki i zaburzeniach uczenia się, Poznań 2004. R. Linksman, W jaki sposób szybko się uczyć, Warszawa 2005. Rose C., Nicholl M.J., Ucz się szybciej na miarę XXI wieku, Warszawa 2003. Rose C. & Taraszkiewicz M., Atlas efektywnego uczenia (się), Warszawa 2010. Za uwagę Dziękuję 10