Co to jest dysleksja? Wskazówki dla rodziców
Co to jest dysleksja rozwojowa? To termin określający zespół specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. Trudności w czytaniu i pisaniu objęte tą nazwą mogą występować u dziecka w trzech formach (tylko jedna, dwie lub wszystkie)
Dysleksja rozwojowa Dysgrafia Dysleksja Dysortografia niski poziom graficzny pisma specyficzne trudności w czytaniu trudności w opanowaniu prawidłowej pisowni (nie tylko błędy ortograficzne)
Trudności w czytaniu i pisaniu Niespecyficzne trudności Specyficzne trudności Upośledzenie umysłowe Wady zmysłu Dysleksja rozwojowa Zaniedbanie środowiskowe Dysgrafia Dysleksja Inteligencja niższa niż przeciętna Dysortografia
Przyczyny: Zaburzenia funkcji: percepcyjno motorycznych, funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Obserwuj dziecko od najmłodszych lat Jeżeli dziecko nie raczkowało, może mieć w przyszłości trudności w czytaniu. Raczkowanie to naprzemienna stymulacja lewej i prawej półkuli mózgu, a do czytania potrzebne są obie. Obarczone ryzykiem dysleksji są też dzieci z opóźnionym rozwojem ruchowym, mało sprawne i ze słaba koordynacją ruchową w zabawach.
Co powinno Cię zaniepokoić? Zapominalstwo, problemy z koncentracją, Problemy z mową, Kłopoty z koordynacją ruchową, Problemy z czynnościami wymagającymi zdolności manualnych, Mylenie prawej ręki z lewą ręką, oburęczność, Trudności z układaniem i odtwarzaniem wzorów graficznych, Problem z zapamiętaniem kolejności liter w alfabecie, Problemy z nauką słów i liter, dźwięków, Odwrotne zapisywanie liter, kłopoty z zapisywaniem liter, Niechęć do czytania, wolne tempo czytania, składanie liter.
W wieku szkolnym trudności są bardziej jednoznaczne I. Trudności w pisaniu: brzydkie pismo, niezdarny rysunek, trudności w przepisywaniu i pisaniu ze słuchu, liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne, wolne tempo pisania, trudności w analizie wyrazowej: mylenie liter podobnych pod względem kształtu (np.p-b,m-n), mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym słuchowo (np. t-d, s-z), trudności ze zmiękczeniami (np. mylenie si-ś, zi-ź), opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter.
II. Trudności w czytaniu: wolne tempo, niechęć do czytania zwłaszcza głośnego, błędy w czytaniu (zamiana, opuszczanie liter w wyrazach i całych wyrazów, zgadywanie), opuszczanie wiersza tekstu, odczytywanie go ponownie, trudności w dzieleniu wyrazów na sylaby, czytanie płynne, bezbłędne jednak, bez zrozumienia treści. III. Trudności w nauce innych przedmiotów: plastyka: trudności w rysowaniu, rozplanowaniu rysunku, zbyt silny lub słaby nacisk ołówka, języki obce: trudności w nauce tych języków obcych, które cechuje rozbieżność między wymową a pisownią wyrazów, np. j. angielski, j. francuski, matematyka: trudności w nauce geometrii, zapamiętaniu tabliczki mnożenia, szeregów cyfrowych, trudności w liczeniu, geografia: utrudnione czytanie mapy, wychowanie fizyczne: słaba orientacja w schemacie ciała i przestrzeni, błędne rozumienie instrukcji ćwiczeń, obniżona sprawność ruchowa.
Rodzicu, co możesz zrobić? Staraj się, by twój kilkulatek ćwiczył koordynacje na przykład rzucając i łapiąc piłkę oraz rzucając nią do celu. Cierpliwie i spokojnie ucz je na zasadzie małych kroków. Daj mu okazję do ćwiczeń. Nie wyręczaj dziecka w codziennych czynnościach. Nie bagatelizuj, jeśli Twoje dziecko w wieku przedszkolnym nie lubi rysować i nie radzi sobie z codziennymi czynnościami: trudno mu nauczyć się samodzielnie jeść, zapinać guziki i zawiązywać sznurowadła na kokardkę.
Pamiętaj, że dziecko potrzebuje ciągłego wsparcia, chce otrzymywać wciąż pozytywne komunikaty płynące od was. Chwal i zachęcaj, nawet jeśli dziecko jest nieporadne. Zwróć się do logopedy, jeżeli dwu-, trzyletnie dziecko nie zaczęło mówić. Opóźnienie rozwoju mowy to wczesny objaw zwiastujący późniejsze trudności w czytaniu i pisaniu. Porozmawiaj z nauczycielem. Podziel się obawami, zapytaj o jego opinię.
Kolejny krok Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna W przypadku potwierdzenia niepokojących objawów należy zgłosić dziecko do poradni psychologiczno- pedagogicznej na badanie. Im wcześniej dysleksja zostanie wykryta i zdiagnozowana, tym łatwiej jest jej przeciwdziałać. Optymalny dla dzieci wariant to wykrycie u nich ryzyka dysleksji jeszcze w przedszkolu.
Opinia to nie wszystko Opinia stwierdzająca dysleksję nie jest ostatnim, ale pierwszym krokiem na drodze do pokonania trudności. Dzieci z trudnościami w nauce czytania i pisania powinny uczestniczyć w terapii pedagogicznej, której celem jest stymulowanie ogólnego rozwoju ucznia i usprawnianie funkcji. Obowiązkiem rodzica jest systematyczna praca z dzieckiem w domu.
Praca z dzieckiem w domu Organizacja stałego miejsca do nauki, Ustalenie odpowiedniej pory do nauki, Kontrolowanie wykonywanych przez dziecko zadań domowych i wspomagania go w pracy, Ćwiczenia w domu zaleconych przez nauczyciela dodatkowych zadań oraz ćwiczenia umiejętności szkolnych, Stosowania jednolitych metod postępowania w zakresie wymagań i nagradzania Zapewnienia atmosfery zrozumienia, akceptacji i życzliwości.
Przydatne źródła informacji o dysleksji Polskie Towarzystwo Dysleksji http://www.ptd.edu.pl/ Reid G., Dysleksja, Warszawa 2005. Lewinson J., Pomóż dziecku z dysgrafią, Poznań 2006. www.dysleksja.pl www.dardysleksji.pl www.bdadyslexia.org.uk