Wykorzystanie obrączkowania w dydaktyce przedszkolnej i szkolnej Piotr Piliczewski Katedra Zoologii Kręgowców i Antropologii, Uniwersytet Szczeciński epicrates@wp.pl Barbara Kornecka Edward Domnick Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Dłusku www.dlusko.pl
Dlaczego obrączkowanie? umożliwia bezpośrednią obserwację ptaków (dzieci 6-10 lat) bardzo emocjonujące kontakt z nauką okazja do skupienia słuchaczy i przekazania cennych informacji przybliżenie obrączkowania jako techniki badawczej (odczyty!) zindywidualizowane, podmiotowe postrzeganie dzikich zwierząt
Prawo Jeśli podczas zajęć nie wykraczamy poza zakres licencji brak konieczności posiadania dodatkowej zgody na przetrzymywanie Jeśli podczas zajęć dodatkowo przetrzymujemy ptaki w celach dydaktycznych - występujemy do RDOŚ/GDOŚ o zgodę na przetrzymywanie
Etyka, bezpieczeństwo i wstęp do zajęć Sposób postępowania z ptakami jest najważniejszym czynnikiem kształtującym postawę wobec nich Należy się zastanowić nad postrzeganiem dodatkowego przetrzymywania ptaków Omawiamy cele obrączkowania, akcentujemy korzyści naukowe Omawiamy zasady bezpieczeństwa dla ptaków i ludzi Dzieci nie dotykają ptaków ani sprzętu mającego z nimi kontakt Przygotowujemy grupę (i siebie!) na sytuacje niespodziewane (np. drapieżnik, zestresowany/martwy ptak, duża liczba ptaków naraz, ptak lecący na twarz, ptak uciekł w pomieszczeniu, zmiana pogody) oraz brak ptaków Obrączkarz zajmuje się ptakami, nad dziećmi czuwa nauczyciel/opiekun! Dzieci niezdyscyplinowane usuwamy z grupy Odłowy rekonesansowe
Teren zajęć Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Dłusku 11 ha terenu parkowego W parku obserwowano co najmniej 56 gatunków ptaków Zajęcia od jesieni 2015, głównie w okresie lęgowym (maj-czerwiec)
Plan zajęć Zajęcia poprzedzone są odpoczynkiem po podróży i wprowadzeniem (zasady zachowania się w parku i na zajęciach, bezpieczeństwo ptaków, dlaczego się obrączkuje, dlaczego ptak jest w worku, itp.). Zajęcia odbywają się rotacyjnie w grupach 10-14 osób klasa podzielona na 3 grupy. Dzieci wykonują notatki lub zaznaczają w tabelce gatunki z podziałem na obserwowane, słyszane i obrączkowane.
Plan zajęć 1) Pokaz filmu Ptaki skrzydlaci sprzymierzeńcy lasu + dyskusja (zbieranie podlotów, dokarmianie, wpływ kotów, ochrona ptaków)
Plan zajęć 2) Gra terenowa Ptasie tajemnice ( zapoznanie z gniazdami, budkami lęgowymi, wędrówkami ptaków, wybranymi gatunkami ptaków, obserwacją przez lornetkę)
Plan zajęć 3) Spotkanie z ptakami ( obchody sieci co 20-30 min. + dodatkowo zasada działania sieci, obserwacje, rozpoznawanie głosów, alternatywnie prezentacja różnych typów obrączek, obrączkowanie piskląt w budkach)
Przebieg obrączkowania Zwykle 2-3 ptaki jednorazowo Podczas obrączkowania w trakcie mierzenia szybkie omówienie gatunku z podaniem cech charakterystycznych pozwalających na rozpoznanie bez podawania nazwy. Po wypuszczeniu wszystkich ptaków szczegółowe omówienie każdego Gatunki szczególnie wartościowe
Ptaki w teorii vs ptaki w praktyce czyli co wiedzą dzieci po zajęciach szkolnych raniuszek = sroka rudzik = gil zięba samiec = gil śpiewak=szpak=kos=kwiczoł muchołówka szara = kukułka krętogłów = kukułka małe niejaskrawe ptaki = wróbel (ale wróbel nie zawsze trafnie rozpoznany!) szczygieł =?? kowalik =?? strzelanie nazwami dzięcioły, bogatka, modraszka na ogół rozpoznawalne
Humor Ornitolog to człowiek który... chodzi bez butów Obrączkujemy ptaki żeby... niegrzeczne, żeby były grzeczne Obrączkujemy ptaki żeby...bo wtedy są ładniejsze Najważniejszą osobą na zajęciach był... rudzik! Ptaki są bardziej magiczne niż Harry Potter i są naprawdę
Dydaktyka a nauka Badania skuteczności i znaczenia wpływu różnych typów zajęć dydaktycznych na postrzeganie zwierząt i przyrody Geolokatory zakładane na znakowane osobniki kapturki (uczestnictwo w projekcie AB)