Doświadczenia i prognozy księgowych

Stowarzyszenie Doświadczenia i prognozy księgowych Poznań, grudzień 2017 Raport Oddziału Wielkopolskiego Stowarzyszenia

Co to takiego JPK? Szanowni Państwo, zespół Oddziału Wielkopolskiego naszego Stowarzyszenia przedstawia raport JPK. Doświadczenia i prognozy księgowych na temat pracy z Jednolitym Plikiem Kontrolnym (JPK). Raport został opracowany na podstawie wyników sondażu przeprowadzonego wśród 361 przedstawicieli zawodów księgowych z całej Polski, w tym przede wszystkim z Wielkopolski. Dziękuję z tego miejsca wszystkim respondentom za udział w badaniu. Pragniemy zwrócić w nim uwagę na kilka istotnych kwestii. Pierwszą z nich jest dodatkowy czas pracy, jaki księgowi będą musieli poświęcić na zrealizowanie nowych obowiązków. Zdecydowanie przeważająca większość księgowych (76%), którzy mieli już do czynienia z JPK przyznaje, że pracy jest więcej. Jednocześnie przytłaczająca większość z nich (95%) nie otrzymała dodatkowego wynagrodzenia. Również większość (63%) podmiotów komercyjnie prowadzących księgowość pozostawiła ceny swoich usług bez zmian. Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to zestaw informacji o operacjach gospodarczych przedsiębiorcy za dany okres. Przesyła się go wyłącznie w wersji elektronicznej. Dane są pobierane bezpośrednio z systemów finansowo-księgowych przedsiębiorstwa. JPK posiada określony układ i format (schemat xml), który ułatwia jego przetwarzanie. Od 1 stycznia 2018 r. wszyscy czynni podatnicy VAT będą zobligowani do wysyłania JPK_VAT, czyli ewidencji zakupu i sprzedaży VAT. Wcześniej taki obowiązek miały duże przedsiębiorstwa (od lipca 2016 roku) oraz małe i średnie (od 1 stycznia 2017 roku). Dodatkowo od 1 lipca 2018 roku wszyscy podatnicy, którzy prowadzą księgowość w formie elektronicznej, będą obowiązani przekazywać inne struktury JPK na żądanie organów podatkowych (od 1 lipca 2016 roku taki obowiązek był już nałożony na duże przedsiębiorstwa). JPK na żądanie obejmują: księgi rachunkowe JPK_KR, wyciąg bankowy JPK_WB, magazyn JPK_MAG, faktury VAT JPK_FA, podatkowa księga przychodów i rozchodów JPK_PKPIR, ewidencja przychodów JPK_EWP. Przedsiębiorcy mogą być więc spokojni. Wygląda na to, że z organizacyjnego punktu widzenia księgowi przeprowadzą ich firmy przez okres zmian w sposób niemal niezauważalny. Dotkliwe mogą być jednak koszty wprowadzenia zmian, jeśli chodzi o dostosowanie oprogramowania księgowego lub jego wprowadzenie. Trzeba bowiem pamiętać, że część przedsiębiorców prowadziła swoją księgowość w formie papierowej i dla nich pojawienie się JPK będzie końcem pewnej ery. Będą teraz musieli zmierzyć się z cyfryzacją. Mamy ogromną nadzieję, że niniejszy raport będzie wartościowym wkładem w dyskusję nad usprawnieniem komunikacji między przedsiębiorcami a administracją skarbową, która przyniesie korzyści obu zainteresowanym stronom. prof. Wiktor Gabrusewicz Prezes Zarządu Oddziału Wielkopolskiego Stowarzyszenia Źródło: http://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/pp/jpk JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 2

Nota metodyczna Uczestnicy badania Badanie sondażowe JPK w pracy księgowych zostało zrealizowane przez Stowarzyszenie Oddział Wielkopolski metodą CAWI (internetowy wywiad kwestionariuszowy). Do badania zaproszeni zostali księgowi z całej Polski. Odpowiedzi respondentów zebrano w terminie 28.11-1.12.2017 r. w liczbie 361 kwestionariuszy. Badanie zostało przeprowadzone przez zespół Stowarzyszenia, Oddziału Wielkopolskiego przy wsparciu kancelarii Konrad Bugiera. Doradztwo Komunikacyjne. Poprzez księgowość wewnętrzną rozumiemy w niniejszym raporcie osoby zatrudnione bezpośrednio (w dowolnej formie) przez przedsiębiorstwo, na rzecz którego prowadzą księgi i/lub rozliczenia podatkowe. W jakiej organizacji Pani/Pan pracuje? (N=361) Podmiot usługowo prowadzący księgowość 42% inne 6% Księgowość wewnętrzna mikrofirmy 8% Księgowość wewnętrzna dużej firmy 8% Księgowość wewnętrzna małej firmy 12% Księgowość wewnętrzna średniej firmy Jakie zajmuje Pani/Pan stanowisko? (N=361) inne Dyrektor finansowy 3% Asystent(ka) księgowego 7% 19% Samodzielna(-y) księgowa(-y) 24% Czy dotychczas składał(a) Pani/Pan raport w postaci JPK? (N=361) nie 33% tak 66% W raporcie porównujemy obserwacje księgowych, którzy mają już doświadczenie w przygotowaniu i przesyłaniu raportów w postaci JPK (N=239) z opiniami i odczuciami księgowych, którzy jeszcze tego nie robili (N=122). W skrócie obie grupy będziemy w dalszej części raportu nazywać odpowiednio: DOŚWIADCZENI (N=239) oraz NIEDOŚWIADCZENI (N=122). Główna(-y) księgowa(-y) 40% JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 3

Niedoskonała infrastruktura informatyczna - wyzwanie i koszty dla przedsiębiorców w obliczu JPK Problemy z dostosowaniem oprogramowania główna przeszkoda w przygotowaniu organizacji do wprowadzenia JPK Wśród spontanicznych odpowiedzi księgowych na pytanie otwarte Jakich doświadczył(a) Pani/Pan problemów z przygotowaniem organizacji do wprowadzenia JPK? (N=60) aż 70% dotyczyło problemów związanych z oprogramowaniem. Na trzecim miejscu znalazło się zapewnienie poprawności pliku, a łącznie respondenci wskazali 9 kategorii problemów. Marcin Gałka Specjalista ds. wdrażania i audytu programów ERP Opisane problemy osób pracujących w księgowości są zasadne i w dużej mierze zgodne z moim doświadczeniem. Wprowadzenie JPK, zwłaszcza dla małych i mikroprzedsiębiorstw, stanowi duże wyzwanie od strony organizacyjnej i infrastruktury informatycznej, a co za tym idzie - powoduje zwiększenie kosztów. 40% 30% 13% Funkcjonalność oprogramowania Koszty oprogramowania Zapewnienie poprawności pliku Systemy księgowe, z wyjątkiem tych dostarczanych przez dużych producentów, są tylko częściowo przygotowane do obsługi JPK. Dodatkowym problemem jest konieczność zmian struktury pliku, na podstawie wytycznych publikowanych przez Ministerstwo Finansów tylko z niewielkim wyprzedzeniem. Udostępniony przez Ministerstwo program Klient JPK 2.0 radzi sobie dobrze tylko z typowymi operacjami gospodarczymi i nie przewiduje obsługi mniej standardowych wariantów, które pojawiają się w obrocie gospodarczym. prezentowany w JPK Przedsiębiorcy są zatem zmuszeni do zakupu drogich programów i zatrudnienia dodatkowej osoby do wprowadzania i analizowania danych JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 4

Pracy będzie więcej celne prognozy księgowych Obowiązek przesyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego przez przedsiębiorców dostarczył księgowym dodatkowej pracy. Ponad 76% księgowych, którzy już mają doświadczenie z JPK deklaruje, że w związku z tym pracuje więcej. Najczęściej od jednej do czterech godzin dodatkowo przy rozliczeniu miesiąca to wskazanie 41,8% księgowych z doświadczeniem w pracy z JPK. Porównanie dodatkowego nakładu pracy ponoszonego w związku z raportowaniem w formie JPK - obserwacje Doświadczonych vs prognozy Niedoświadczonych NIEDOŚWIADCZENI (N=122) DOŚWIADCZENI (N=239) Również w przypadku prognoz księgowych, którzy do tej pory nie przesyłali pliku JPK, najczęstszym wskazaniem był przedział od jednej do czterech godzin potrzbnych dodatkowo na rozliczenie miesiąca. Porównując odpowiedzi doświadczonych w pracy z JPK i tych, którzy tego doświadczenia jeszcze nie mają, dostrzeżemy, że prognozy są bardzo bliskie obserwacjom. Można zatem sądzić, że księgowi mają rozeznanie w sytuacji i wiedzą z jaką pracą przyjdzie im się zmierzyć w obliczu nowych obowiązków. Porównanie dodatkowego nakładu pracy ponoszonego w związku z raportowaniem JPK - księgowość wewnętrzna vs podmioty świadczące usługi księgowe (tylko DOŚWIADCZENI) Księgowość wewnętrzna (N=144) Podmioty świadczące usługi księgowe (N=93) JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 5

Kto musi w związku z JPK pracować więcej, a kto nie? GRUPA A Kto pracuje tyle samo, co wcześniej (wg stanowiska i miejsca pracy) wg stanowiska (N=56; procent wszystkich DOŚWIADCZONYCH na danym stanowisku) GRUPA B Kto pracuje ponad 8 h więcej niż wcześniej (wg stanowiska i miejsca pracy) wg stanowiska (N=14; procent wszystkich DOŚWIADCZONYCH na danym stanowisku) wg miejsca pracy (N=56; procent wszystkich DOŚWIADCZONYCH na danym stanowisku) wg miejsca pracy (N=14; procent wszystkich DOŚWIADCZONYCH na danym stanowisku) JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 6

Nowe obowiązki? Tak, ale księgowi są przyzwyczajeni do częstych zmian przepisów. Poprawność danych kontrahentów zmora księgowych Z porównania odpowiedzi księgowych oceniających, że JPK nie przysporzył dodatkowej pracy ze wskazaniami tych, którzy deklarują, że muszą teraz pracować ponad 8 godzin dłużej, wynika ważny wniosek. Niezależnie od tego, czy pracy jest więcej, duże grono księgowych doświadcza niedogodności związanych z kontrolą poprawności danych kontrahentów oraz sprawdzaniem spójności JPK z deklaracją VAT-7. Monika Majchrzak Główna Księgowa, Grupa Kapitałowa NOVOL Porównanie wskazanych problemów Grupa A (pracujący tyle samo) vs Grupa B (pracujący ponad 8h dłużej niż przed JPK) Raportowanie w formie JPK to dodatkowe obowiązki księgowych. Okazuje się, że największy odsetek, zarówno Doświadczonych (41,8%), jak i Niedoświadczonych (34,4%) w pracy z JPK księgowych ocenia dodatkowy nakład pracy w związku z nowym raportowaniem na ok. 1-4 godzin więcej przy rozliczeniu miesiąca. Duża część obu grup deklaruje, że mimo wprowadzenia nowego obowiązku, mają lub przewidują tyle samo pracy, co wcześniej, a tylko niewielki odsetek deklaruje wzrost nakładu pracy o ponad 8 godzin. Grupa B (N=14) Grupa A (N=56) Ocena Doświadczonych księgowych okazała się niezależna od miejsca księgowości w firmie. Nakład pracy ponoszony w związku z raportowaniem JPK został podobnie oceniony przez księgowych pracujących w ramach księgowości wewnętrznej, jak i w pomiotach świadczących usługi księgowe. Według mnie może to wynikać z dużego doświadczenia księgowych, przyzwyczajenia do nadążania za częstymi zmianami prawa i rosnącymi wymaganiami, a jednocześnie świadczyć o dobrym technicznym wsparciu oprogramowania księgowego. JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 7

Gdyby wszyscy mieszkańcy Władysławowa byli księgowymi JPK zapewniłby pracę każdemu z nich Piotr Hans biegły rewident, Członek Zarządu Oddziału Wielkopolskiego i Zarządu Głównego Stowarzyszenia, inicjator badania Czy Pani/Pana wynagrodzenie wzrosło w związku z wprowadzeniem JPK? (N=239) Odmawiam odpowiedzi 3% Tak 2% Jak pokazuje badanie, wprowadzenie dodatkowych obowiązków w zakresie raportowania JPK, nie miało wpływu na wynagrodzenie księgowych. Również ceny usług księgowych nie uległy zmianie w przypadku niemal 2/3 przedstawicieli ankietowanych biur rachunkowych. Te ostatnie, w związku z wprowadzeniem JPK, mogą jednak potencjalnie liczyć na zwiększenie liczby klientów i w efekcie, mimo braku zmiany cen usług, wzrost przychodów z prowadzonej działalności. Gdyby przyjąć, że deklarowany najczęściej przez respondentów dodatkowy czas pracy związany z obsługą JPK (1-4 h miesięcznie) jest reprezentatywna dla wszystkich księgowych, to w skali całej gospodarki (1,6 mln przedsiębiorców) oznacza to od 10 tys. do niemal 40 tys. pełnowymiarowych etatów księgowych poświęconych wyłącznie na ten cel (dla lepszego zobrazowania - to tyle osób, ilu mieszkańców ma odpowiednio Władysławowo i Świnoujście). Nie 95% Czy biuro rachunkowe, w którym Pani/Pan pracuje wprowadziło podwyżkę cen w związku z wprowadzeniem JPK? (N=153) Tak 25% Brak wzrostu wynagrodzeń księgowych, jak i ceny usług księgowych wcale nie oznacza, że wprowadzenie JPK nie obciążyło finansów przedsiębiorstw. Nie wiem / nie mam zdania 12% Nie 63% JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 8

Zbyt szybkie tempo wprowadzania JPK Jacek Kulik Wiceprezes Zarządu, Wielkopolski Związek Pracodawców Lewiatan Proszę ocenić swój poziom przygotowania do wprowadzenia JPK. (N=122; tylko Niedoświadczeni) Jestem trochę przygotowana(-y) 26% Nie potrafię tego ocenić 13% Jestem w pełni przygotowana(-y) 4% Jestem zupełnie nieprzygotowana(-y) 14% Im mniejsza firma, tym większa odpowiedzialność spoczywa na właścicielach, dla których wielkość rozliczanych kwot podatku VAT determinuje poprawność składanych danych, bo niejednokrotnie zwrot podatku VAT wiąże się z zapewnieniem płynności funkcjonowania. O tym, ile problemów nastręczył JPK księgowym niech świadczy ilość komentarzy i pytań na forach dyskusyjnych. Z kolei pracodawców zmusił do zwiększania zatrudnienia w obszarze księgowości. Obowiązek przesyłania JPK_VAT przez mikroprzedsiębiorstwa to ogromne wyzwanie do księgowych. Potrzebują oni wsparcia przedsiębiorców w delegowaniu na szkolenia i aktualizacji wiedzy o JPK, odpowiednim przygotowaniu sprzętowym i systemowym, zwiększeniu stanu zatrudnienia, a reszta działań jest w rękach księgowych. Jestem mało przygotowana(-y) 23% Jestem dobrze przygotowana(-y) Które z poniższych sformułowań najlepiej odzwierciedla Pani/Pana nastawienie do wprowadzenia JPK? (N=122; tylko Niedoświadczeni) 20% Bardzo dużo, bo ponad 40% badanych ma obawy w zakresie swojego przygotowania i kompetencji być może są to obawy na wyrost, ale też skala zjawiska będzie bardzo duża, co może spowodować niemałe zamieszanie w sprawnie funkcjonującym mechanizmie jakim jest firma. Niestety jedynie 4 proc. respondentów uważa, że jest dobrze przygotowanych do wprowadzenia JPK. To też potwierdza, że tempo wprowadzenia systemu jest zbyt szybkie. O rozbieżności oczekiwań niech świadczy fakt, że jedynie niespełna 1 proc. osób badanych uważa, że poprzez wdrożenie JPK będzie im się pracowało szybciej intencje rządu o ułatwieniach dla przedsiębiorców okazują się czasami przewrotne i stanowią kolejne elementy biurokracji. Mam sporo obaw, ale wierzę w swoje kompetencje i przygotowanie Raczej nie powinno to wpłynąć na moją pracę Jestem przerażona(-y). Zupełnie nie wiem, jak do tegopodejść Będzie mi się pracowało sprawniej Będzie mi się pracowało szybciej Niestety jedynie 4 proc. respondentów uważa, że jest dobrze przygotowanych do wprowadzenia JPK Nie mam zdania Inne JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 9

Sugestie usprawnień zasadne, ale trudne, bo wymagające dużych zmian prawa Piotr Liss doradca podatkowy, Tax Partner, RSM Proponowane zmiany można podzielić na dwie grupy: techniczną i merytoryczną. W grupie technicznej zwraca uwagę propozycja poprawy przepustowości serwera JPK, możliwość składania zbiorczego podpisu na JPK, szybsze otrzymanie komunikatu o nieprawidłowościach. Propozycje te są zasadne i korzystne dla obu stron: składających i Ministerstwa Finansów. Wydaje się, że środowisko Ministerstwa Finansów służące do składania JPK będzie ewoluowało i z czasem uda się osiągnąć niektóre ze wskazanych propozycji. Sugestie usprawnień systemu JPK Najwięcej (16,4%) sugestii usprawnień systemu związanego z raportowaniem JPK, które respondenci zgłosili w formie spontanicznych odpowiedzi, dotyczyło funkcjonalności katalogu podatników czynnych. Niewiele mniej (12,3%) pojawiło się głosów postulujących likwidację deklaracji VAT. Trzecia kategoria sugestii była związana z technicznym funkcjonowaniem programu do wysyłki JPK. Kategoryzowane spontaniczne odpowiedzi wszystkich respondentów (N=73) Usprawnienie programu do wysyłki JPK 11% Poprawa funkcjonalności katalogu podatników czynnych 16,4% Likwidacja deklaracji VAT 12,3% Do drugiej grupy należą propozycje poprawy zakresu danych przesyłanych do ministerstwa finansów. Proponuje się likwidację deklaracji VAT i informacji podsumowujących, możliwość raportowania faktur zakupowych otrzymanych z opóźnieniem bez korygowania JPK za poprzedni miesiąc. Mimo, że propozycje te są zasadne, wydaje się, że ministerstwo podejdzie do nich z rezerwą. Składanie deklaracji VAT jest obowiązkiem regulowanym przez inne przepisy niż te dotyczące JPK. Uchylenie tego obowiązku wymagałoby m.in. zmiany ustaw o VAT i Kodeks karno-skarbowy. Prawdopodobnie ministerstwo nie będzie zainteresowane tego typu uproszczeniami. JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 10

Stowarzyszenia Księgowych w Polsce Aktualnie zrzesza blisko 2500 członków, przede wszystkim księgowych, ale także biegłych rewidentów, doradców podatkowych oraz inne osoby zainteresowane rachunkowością i dziedzinami pokrewnymi. jest największą organizacją edukacyjną w zakresie rachunkowości i finansów na terenie województwa wielkopolskiego. Przygotowuje do pracy, umożliwiając pozyskiwanie praktycznej wiedzy i umiejętności oraz umożliwia doskonalenie kwalifikacji, a także nadaje certyfikaty w zawodzie księgowego. W 2017 roku blisko 7 tysięcy osób ukończyło kursy organizowane przez, natomiast w odczytach i konferencjach, odbywających się w ramach działalności statutowej Stowarzyszenia, wzięło udział prawie 3 tysiące osób. Rok 2017 został ustanowiony Rokiem Księgowego z okazji przypadającego jubileuszu 110-lecia Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Z tej okazji powstał pierwszy w Polsce raport poświęcony polskim księgowym, ich obowiązkom, relacjom z przedsiębiorcami i satysfakcji z wykonywanej przez nich pracy. Raport Portret księgowych 2017. Zapracowani, ale usatysfakcjonowani wraz z innymi materiałami jubileuszowymi, w tym również zestawieniem najważniejszych faktów z historii Stowarzyszenia, jest dostępny na specjalnej stronie internetowej: Siedzibą Oddziału Wielkopolskiego jest Centrum Edukacji SKwP, będące własnością Stowarzyszenia, zlokalizowane przy ul. Ziębickiej 18. JPK Doświadczenia i prognozy księgowych Raport Stowarzyszenia Oddziału Wielkopolskiego 11

Działamy dla księgowych Zdjęcie Kontakt Stowarzyszenie ul. Ziębicka 18, 60-164 Poznań tel. 61 863 04 80, fax 61 863 04 96 szkolenia@skwp.poznan.pl sekretariat@skwp.poznan.pl Analiza danych oraz opracowanie treści raportu konradbugiera.com Projekt graficzny, skład, przygotowanie do druku madebymade.pl