Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk
https://flic.kr/p/b6mlmh
Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług publiczny 4. Aktywna polityka fiskalna (ekspansywna lub restrykcyjna) 5. Automatyczne stabilizatory
Polityka fiskalna słowa kluczowe budżet państwa dochody budżetu wydatki budżetu deficyt budżetowy nadwyżka budżetowa dług publiczny aktywna polityka fiskalna ekspansywna polityka fiskalna restrykcyjna polityka fiskalna automatyczne stabilizatory 4
Polityka fiskalna pytania na dziś Jakie są cele polityki fiskalnej (budżetowej)? Jakie narzędzia służą realizacji polityki fiskalnej? Co to jest budżet państwa i jakie spełnia funkcje? Co to jest deficyt budżetowy? Jakie wnioski wynikają z analizy budżetu państwa w Polsce? 5
Definicja polityki fiskalnej makro w teorii Polityka fiskalna - ogół czynności związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych niezbędnych do realizacji funkcji państwa. Polityka fiskalna zajmuje się zatem kształtowaniem dochodów i wydatków państwa oraz wszelkimi posunięciami rządu w sferze zarządzania środkami publicznymi w celu uzyskania kontroli i wywarcia wpływu na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej kraju. 6
Cele polityki fiskalnej makro w teorii Cele fiskalne: o zaspokojenie popytu państwa na pieniądz, przejmowanego od podmiotów znajdujących się poza jego strukturami tj. od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Cele pozafiskalne: o promowanie wzrostu gospodarczego, o łagodzenie niesprawności mechanizmu rynkowego, o ograniczenie cykliczności procesów gospodarczych, o walka z bezrobociem, o ograniczenie nadmiernego zróżnicowania dochodów, o walka z nieuczciwą konkurencją, o ograniczenie negatywnych efektów zewnętrznych. 7
Makroekonomiczne i mikroekonomiczne instrumenty polityki fiskalnej makro w teorii
Budżet państwa makro w teorii Budżet państwa - plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej, o sporządzany na okres jednego roku, o zatwierdzany przez władzę ustawodawczą, o po zatwierdzeniu staje się aktem prawnym umożliwiającym organom wykonawczym gromadzenie dochodów budżetowych oraz dokonywanie wydatków. 9
Budżet państwa makro w teorii Funkcje budżetu: o fiskalna - polega na gromadzeniu dochodów budżetowych (pochodzących głównie z podatków) umożliwiających utrzymanie aparatu państwowego oraz realizację określonych zadań; o redystrybucyjna polega na dokonywanie pożądanych zmian w podziale dochodu narodowego (zmniejszenie dysproporcji w poziomie rozwoju gospodarczego różnych regionów, niwelowanie nadmiernego zróżnicowania dochodów różnych grup społecznych i tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego dla grup najuboższych); 10
Budżet państwa makro w teorii Funkcje budżetu: o stymulacyjna - polega na oddziaływaniu dochodów i wydatków budżetu państwa na życie gospodarcze i społeczne (wpływanie na poziom dochodu narodowego i zmiany strukturalne w gospodarce, kształtowanie tempa wzrostu gospodarczego, regulowanie poziomu i kierunków konsumpcji, pobudzanie lub hamowanie przyrostu naturalnego, ograniczanie lub łagodzenie społecznych skutków bezrobocia); o alokacyjna - umożliwia dokonywanie zmian struktury wytworzonego dochodu narodowego (przesuwanie pewnych czynników produkcji do wytwarzania dóbr publicznych, neutralizacji ujemnych efektów zewnętrznych, prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, itp. realizowana pośrednio (korygowanie cen, dotacji i podatków) realizowana bezpośrednio: przekazanie funduszy na konkretne zadania. 11
Dochody budżetu państwa makro w teorii Źródła dochodów budżetowych państwa: o podatki, o cła, o dochody z sprzedaży sprywatyzowanych przedsiębiorstw, o opłaty skarbowe, sądowe, notarialne i inne. Podstawą dochodów budżetowych są podatki. 12
Dochody budżetu państwa makro w praktyce http://bit.ly/2aedkgw 13
Wydatki budżetu państwa makro w praktyce http://ibs.org.pl/app/uploads/2016/12/ibs_opinia_budzet_2017.pdf 14
Deficyt i nadwyżka budżetowa makro w teorii Deficyt budżetowy: wydatki budżetu państwa > dochody budżetu państwa. Deficyt musi być sfinansowany poprzez zaciągnięcie długu publicznego Z roku na rok jeżeli budżet nie osiąga nadwyżek budżetowych to rośnie dług publiczny. To dodatkowe zadłużenie wynikające z deficytu budżetowego. 15
Deficyt i nadwyżka budżetowa makro w praktyce http://www.money.pl/d/popup.htm?http://static1.money.pl/i/h/14/b386574.png 16
Deficyt i nadwyżka budżetowa makro w praktyce http://bit.ly/2j4vcyg 17