SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY?

Transkrypt

1 SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY? Broszura informacyjna Urzędu Miasta i Gminy Wschowa Marzec 2006

2 WSTĘP Szanowni Państwo Już drugi raz przekazujemy na Państwa ręce publikację pt.: Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy?. Chcemy w ten sposób przybliżyć wszystkim mieszkańcom zagadnienia związane z finansami naszej gminy. W niniejszej publikacji przedstawimy Państwu informacje dotyczące realizacji budżetu Gminy Wschowa w 2005 roku i naszych planów na 2006 rok. Finanse gminy określa budżet. Jest to dokument, który Rada Gminy uchwala przed rozpoczęciem każdego kolejnego roku. Budżet stanowi najważniejszy dokument finansowy, który jest rocznym planem dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów. Czym są dochody, wydatki, przychody i rozchody? Można to w prosty sposób wytłumaczyć na przykładzie każdego gospodarstwa domowego. Dochodami to pieniądze, które członkowie rodziny przynoszą do domu : pensje, renty, zasiłki, stypendia, odsetki od lokat bankowych dochody ze sprzedaży przedmiotów. Wydatki to pieniądze, które rodziny wydają na swoje bieżące utrzymanie oraz na inwestycje (żywność, odzież, czynsz, zakup lub remont mieszkania, samochodu itp.). Przychody pochodzą z zaciąganych kredytów, pożyczek oraz emisji obligacji. Ich spłaty i wykup nazywane są rozchodami. 2

3 BUDŻET GMINY DOCHODY PRZYCHODY WYDATKI ROZCHODY BUDŻET Budżet Gminy Wschowa, podobnie jak budżety gospodarstw domowych, składa się z dochodów i przychodów. DOCHODY to pieniądze wpływające do kasy gminy z tytułu: Dochodów własnych to podatki lokalne (np.: od nieruchomości, rolny, leśny itp.), część podatków od osób fizycznych i osób prawnych działających na jej terenie. Pieniądze te wpływają za pośrednictwem Urzędów Skarbowych lub budżetu państwa. Gmina osiąga również dochody ze sprzedaży majątku komunalnego. Subwencji pieniądze wpływające z budżetu państwa na realizację celów, do ponoszenia, których gmina jest zobowiązana, Dotacji mają charakter pomocy celowej i służą realizacji konkretnego projektu. PRZYCHODY to pieniądze pochodzące z zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz z emisji obligacji. Struktura budżetu Gminy Wschowa na 2006 rok została przedstawiona na poniższym wykresie: Dochody własne 44% Dotacje 20% Subwencje 36% Dochody własne Dotacje Subwencje DOCHÓD

4 Planowane na 2006 rok dochody wyniosą złotych, co w przeliczeniu na jednego obywatela wynosi ok złotych. Suma dochodów będzie, więc wyższa niż rok wcześniej o ponad złotych. Jak możecie Państwo zauważyć powyżej największą pozycją w strukturze dochodów Gminy Wschowa są dochody własne. Co się na nie składa? Do dochodów własnych gminy zaliczają się między innymi lokalne podatki i dochody ze sprzedaży mienia komunalnego. Zasilają one budżet gminy w całości. Dużą pozycją są również udziały gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz osób prawnych (CIT). Te podatki tylko częściowo zostają w gminie, w większości są przekazywane do budżetu państwa. Gmina ma wpływ tylko na część osiąganych dochodów. Od działań gminy zależy jak wysokie będą dochody ze sprzedaży majątku, gmina ustala również wysokość lokalnych podatków. Inne dochody zależą od gminy tylko pośrednio. Takim dochodem jest udział w podatkach PIT i CIT. Gmina otrzymuje stałą część odprowadzanych podatków i jej budżet jest tym większy im więcej osób i przedsiębiorstw zechce osiedlić się na jej terenie. Dochody gminy z tych podatków rosną również, gdy mieszkańcy gminy i firmy w niej zarejestrowane się bogacą. Udział poszczególnych dochodów w budżecie Gminy Wschowa obrazuje poniższy wykres Opłaty plan 2006 Dochody z majątku gminy Inne dochody Podatki w całości zasilajace budżet gminy Udziały w podatkach CIT,PIT 4

5 Dochody i przychody są środkami, którymi gmina, w trakcie roku budżetowego, może dysponować. Za zebrane w ten sposób pieniądze gmina realizuje zadania, które zgodnie z prawem należą do jej obowiązków. Wydatki dzielą się na wydatki bieżące oraz wydatki majątkowe. WYDATKI to pieniądze wypływające z kasy gminy z tytułu realizacji zadań wymaganych prawem oraz działań rozwojowych. - wydatki bieżące, obejmują dotacje, wynagrodzenia z pochodnymi, świadczenia na rzecz osób fizycznych, zakupy towarów i usług oraz inne wydatki związane z funkcjonowaniem gminy i jej jednostek, wydatki na obsługę długu publicznego związane ze spłatą odsetek od zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji, - wydatki majątkowe, obejmujące wydatki inwestycyjne (głównie w infrastrukturę), dotacje celowe na sfinansowane lub dofinansowanie inwestycji Gmina musi również spłacać zaciągnięte zobowiązania. Kwoty te nazywane są w budżecie rozchodami. ROZCHODY to pieniądze przeznaczone na spłatę zaciągniętych wcześniej kredytów i pożyczek oraz wykup wyemitowanych obligacji. W 2006 roku Gmina Wschowa planuje swoje wydatki na poziomie złotych. W przeliczeniu na jednego mieszkańca będzie to stanowić kwotę złotych. Wydatki Gminy Wschowa w 2005 roku wyniosły łącznie Wykonanie wydatków w 2005 roku było niższe od tych, które zaplanowaliśmy na 2006 rok o ponad 1,7 miliona złotych. Gmina realizuje budżet za pośrednictwem Urzędu Miasta i Gminy i innych jednostek budżetowych i instytucji kultury. Dzięki ich pracy Gmina Wschowa realizuje swoje zadania z obszaru edukacji, kultury i pomocy społecznej. Poniższa tabela obrazuje wydatki na utrzymanie tych instytucji w 2005 i 2006 roku. 5

6 Wydatki na utrzymanie jednostki budżetowej lub instytucji kultury Wydatki 2005 Wydatki 2006 (plan) szkoły podstawowe gimnazja przedszkola Ośrodek Sportu i Rekreacji Ośrodek Pomocy Społecznej* Dom Kultury Muzeum Ziemi Wschowskiej Biblioteki publiczna * W tym dotacja ( ) Jednostki budżetowe i instytucje kultury realizują swoją statutową działalność również finansowaną przez gminę. Inne spojrzenie na wydatki bieżące pozwala określić, w jakich proporcjach Gmina Wschowa finansuje swoje zadania. Największe wydatki ponosimy na oświatę i wychowanie. W budżecie na 2006 rok przewidziano na ten cel złotych, czyli 39% całego budżetu. Kolejną największą pozycją jest pomoc społeczna. Gmina zamierza wydać na ten cel prawie 24% całego budżetu. Utrzymanie administracji w gminie stanowić będzie w 2006 roku około 7% budżetu. Transport i łączność Oświata i wychowanie Pozostałe wydatki Utrzymanie czystości i zieleni c Bezpieczeństwo publiczne Urząd Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Pomoc społeczna Powyższe wydatki zaliczamy do wydatków bieżących. Poza realizowaniem bieżących zadań Gmina Wschowa inwestuje część swojego budżetu. Inwestycje mają na celu podnoszenie wartości majątku gminy (zakupy, 6

7 remonty, budowa itp.). W 2006 roku planujemy przeznaczyć na ten cel, czyli ponad 11% całego budżetu. Po przeliczeniu na jednego mieszkańca Gmina Wschowa zainwestuje prawie 196 złotych. Wydatki ogółem Wydatki majątkowe 11,4% W poprzednim roku (2005) Gmina Wschowa zainwestowała nieco więcej co stanowiło 13% budżetu. W poniższej tabeli przedstawiamy najważniejsze wydatki majątkowe (wartość powyżej 50tys. zł) zrealizowane w 2005 roku. Njaważniejsze inwestycje w gminie Wschowa w 2005 Nazwa Kwota Budowa hali sportowej przy Gimnazjum nr 2 we Wschowie Uzbrojenie terenu pod działalność gospodarczą we Wschowie (Lubuska sieć obszarów aktywności gospodarczej miasta przyjazne dla inwestorów) Budowa drogi z parkinagami i odwodnieniem przy hali sportowej przy Gimnazjum nr 2 we Wschowie Budowa ulicy Osiedle we Wschowie Wykonanie pokrycia dachu XVII wiecznych kamienic mieszczańskiech Budowa nawierzchni ulic Tylnej i Paderewskiego Budowa hali sportowej przy Gimnazjum nr 2 we Wschowie pierwsze wyposażenie Modernizacja i remonty kapitalne budynków wspólnot mieszkaniowych z udziałem gminy Uzbrojenie osiedla Działkowa we Wschowie

8 RÓWNOWAGA BUDŻETU Budżet gminy powinien być zrównoważony. Co to oznacza? Oznacza to, że suma dochodów i przychodów powinna być równa sumie wydatków i rozchodów: DOCHODY PRZYCHODY = WYDATKI ROZCHODY Z optymalną sytuacją mamy do czynienia, gdy dochody gminy w pełni pokrywają jej wydatki. Taka sytuacja zdarza się jednak bardzo rzadko. Częściej gminy muszą posiłkować się zaciąganiem kredytów i pożyczek lub emisją obligacji, aby zaspokoić swoje potrzeby. Taką właśnie sytuację mamy w Gminie Wschowa. Wszystkie możliwe warianty równowagi budżetu przedstawia poniższy rysunek. Planowane dochody = Planowane wydatki Planowane dochody Deficyt = Planowane wydatki Planowane dochody = Planowane wydatki Nadwyżka Gmina Wschowa systematycznie zmniejsza swój deficyt budżetowy. W 2005 roku wynosił on a według planu na rok 2006 będzie to już Zaciąganie zobowiązań w celu realizacji wydatków majatkowych jest typowym działaniem jednostek samorządu. 8

9 Deficyt naszej gminy w 2006 roku przeliczeniu na mieszkańca wyniesie 52,68 złotego. Wydatki pokrywane z deficytu (kredytów, pożyczek oraz emisji obligacji) to wydatki majątkowe mają one charakter pro-rozwojowy. Dzięki inwestycjom gmina staje się atrakcyjniejszym miejscem dla mieszkańców, przedsiębiorców i turystów. Wydatki majątkowe gminy są sposobem na pobudzenie społeczne i gospodarcze regionu. Deficyt w Gminie Wschowa oraz sumę zadłużenia wszystkich samorządów w Polsce (na podstawie danych Min. Finansów) przedstawiają poniższe wykresy. Deficyt budżetowy Gminy Wschowa: plan 2006 DEFICYT BUDŻETOWY ROZCHODY WYDATKI OGÓŁEM PRZYCHODY DOCHODY OGÓŁEM Zadłużenie samorządów w Polsce: ,8 19,1 17,3 15,4 12,3 9,4 6,2 Zadłużenie samorządów w mld zł

10 POPRZEDNIE LATA Poniżej przedstawimy Państwu zmiany, jakie nastąpiły w budżecie Gminy Wschowa w ostatnich ( ): Struktura przychodów budżetu: plan 2006 Dochody własne Subwencje Dotacje Struktura dochodów własnych: Dochody własne Opłaty Dochody z majątku gminy Inne dochody plan 2006 Podatki w całości zasilajace budżet gminy Udziały w podatkach CIT,PIT Udział inwestycji w wydatkach: plan 2006 Wydatki majątkowe Wydatki bieżące 10

11 Główne kategorie wydatków: WYDATKI plan 2006 Transport i łączność Oświata i wychowanie Urząd Pomoc społeczna Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Bezpieczeństwo publiczne Ochrona zdrowia Utrzymanie czystości i zieleni Pozostałe Inwestycje Pozostałe wydatki WYDATKI OGÓŁEM w tym wydatki bieżące w tym wydatki majątkowe Deficyt budżetowy: plan 2006 DOCHODY OGÓŁEM PRZYCHODY ROZCHODY WYDATKI OGÓŁEM DEFICYT BUDŻETOWY Mamy nadzieję, że dzięki niniejszej broszurce poznali Państwo zasady funkcjonowania gminnego budżetu. Więcej informacji znajdą Państwo na stronie internetowej: oraz w Biuletynie Informacji Publicznej: 11