Wymagania edukacyjne Fizyka klasa I gimnazjum 1. Wykonujemy pomiary 15 godz. L.p. Temat lekcji 1 1 Mierzenie długości i masy. Pomiar temperatury. Pomiar czasu. Pomiar Wymagania na ocenę dopuszczającą długość mierzymy w milimetrach, centymetrach, metrach lub kilometrach do pomiaru masy służą wagi, odczytać na skali masę, masę wyrażamy w gramach, kilogramach i tonach zmierzyć długość używając linijki. zmierzyć temperaturę za pomocą termometru wymienić kilka rodzajów termometrów zna najważniejsze jednostki czasu Wymagania na ocenę dostateczną 0 w skali Celsjusza odpowiada temperaturze topnienia lodu, a 100 temperaturze wrzenia wody naukowcy posługują się skalą Kelvina w skali Kelvina 0 K odpowiada 73 C 1 C = 1K przeliczać stopnie Celsjusza na kelwiny i odwrotnie (I/) d. mierząc masę, dokonujemy pomiaru ilości substancji masę oznaczamy symbolem m wyjaśnić, dlaczego waga przed użyciem musi być wyzerowana wyznaczyć odstęp Wymagania na ocenę dobrą jednostką podstawową długości w SI jest metr przeliczać jednostki długości wie, w jakim celu wykonuje się kilka pomiarów długości i oblicza średnią arytmetyczną dokładność pomiaru jest równa najmniejszej działce skali przyrządu pomiarowego określić dokładność pomiaru wykonanego wskazanym termometrem przeliczać jednostki masy podstawową jednostką masy w SI jest kilogram podać zakres i dokładność wagi wyjaśnić, co to znaczy, że wszystkie Wymagania na ocenę bardzo dobrą uzasadnić, dlaczego po obliczeniu średniej arytmetycznej wynik zaokrąglamy do rzędu wielkości najmniejszej działki, odszukać informacje o różnych skalach i rodzajach termometrów poprawnie posługiwać się wagą laboratoryjną
szybkości 3 Pomiar siły ciężkości wymienić przyrządy służące do mierzenia czasu wykonać pomiar czasu z codziennego życia potrafi podać czynności wykonywanych z różną szybkością szybkość pojazdów wyraża się w m/s i km/h do pomiaru szybkości pojazdów służą szybkościomierze odczytać szybkość na szybkościomierzu Ziemia przyciąga wszystkie do opisu tego przyciągania posługujemy się pojęciem siły ciężkości wartość siły wyrażamy w niutonach zmierzyć siłę siłomierzem (przedział) czasu t, czyli czas trwania jakiegoś zdarzenia przeliczać sekundy na minuty i godziny i odwrotnie wie, co to znaczy, że stoper jest wyzerowany wyjaśnić, co to znaczy, że jeden samochód jedzie szybciej, a drugi wolniej szybkość oznaczamy symbolem v na najprostszych przykładach wyznaczyć w pamięci szybkość na podstawie pomiaru odległości i czasu siłę oznaczamy symbolem F wymienić kilka innych sił występujących w przyrodzie obliczyć wartość siły ciężkości za pomocą wzoru F c = mg zdarzenia zachodzą w jakimś odstępie (przedziale) czasu, jednostką podstawową czasu w SI jest sekunda, podać dokładność zegara, podać zakres i dokładność szybkościomierza wyjaśnić, co to znaczy, że siła jest wielkością wektorową wykonać doświadczenie wskazujące, że wartość siły przyciągania rośnie tyle samo razy, ile razy rośnie masa sporządzić wykres zależności (m) F c obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze F c = mg, jeśli zna dwie pozostałe rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej
4 Gęstość substancji odczytuje gęstość substancji z tabeli wyznacza doświadczalnie gęstość stałego o regularnych kształtach mierzy objętość ciał o nieregularnyc h kształtach za pomocą menzurki wyznacza doświadczalnie gęstość cieczy współczynnik g = 10 N kg oblicza gęstość substancji ze związku d=m/v szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objętości przekształca wzór d=m/v i oblicza każdą z wielkości fizycznych w tym wzorze przelicza gęstość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwrót wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących 3 5 Pomiar ciśnienia 6 Wykonujemy wykresy zmierzyć ciśnienie za pomocą ciśnieniomierza lub barometru ciśnienie wyrażamy w paskalach na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej ciśnienie oblicza się, dzieląc wartość siły nacisku (parcia) przez pole powierzchni zna wymiar paskala ciśnienie atmosferyczne wynosi około 1000 hpa odczytuje wiadomości zawarte na wykresie formułuje proste wnioski wynikające z wykresu, podać dokładność i zakres ciśnieniomierza zna jednostki będące wielokrotnościami paskala na podstawie danych wielkości fizycznych zawartych na wykresie obliczyć inne wielkości fizyczne, korzystając ze wzorów objaśnić sens fizyczny pojęcia ciśnienia obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze F p =, jeśli zna S dwie pozostałe wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonaln e, to wykres zależności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku
7 Sprawdzian wiadomości i umiejętności układu osi wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej. Niektóre właściwości fizyczne ciał 4 godziny L.p. Temat lekcji 4 8 Trzy stany skupienia substancji 9 Zmiana stanów skupienia ciał konieczne wskazać ciał w stanie ciekłym, stałym i gazowym ciał kruchych, sprężystych i plastycznych umie poprawnie nazwać i rozróżnić następujące zjawiska: topnienie, krzepnięcie, parowanie i podstawowe zna podstawowe właściwości ciał różnych stanach kupienia podać wykorzystania właściwości substancji w codziennym życiu opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wyjaśnić, co nazywamy temperaturą topnienia substancji temperatury krzepnięcia wrzenia wody odczytuje z rozszerzone zaproponować doświadczenia pokazujące różne właściwości substancji w różnych stanach skupienia opisuje właściwości plazmy zmian właściwości ciał spowodowany ch zmianą temperatury i skutki spowodowane przez tę zmianę podczas topnienia i krzepnięcia zmienia się objętość wie, na czym polega sublimacja i dopełniające wyjaśnić wyniki doświadczeń, w których demonstruje się właściwości ciał stałych, cieczy i gazów wykazuje doświadczalnie zachowanie objętości stałego przy zmianie jego kształtu opisać zjawisko wrzenia wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu, np. na okularach, szklankach i potwierdza to
10 Rozszerzalność temperaturowa ciał. skraplanie wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał podać wymienionych zjawisk odróżnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur wie, jakie zmiany objętości zachodzą przy zmianach temperatury, różne substancje rozszerzają się niejednakowo rozszerzalnośc i temperaturo wej ciał stałych, cieczy i gazów rozszerzalnośc i temperaturo wej w życiu codziennym i technice 11 Sprawdzian wiadomości i umiejętności 5 tabeli temperatury topnienia i wrzenia wskazać zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał w różnych stanach skupienia w działaniu termometru cieczowego wykorzystuje się zjawisko rozszerzalności temperaturowej cieczy opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie resublimacja szybkość parowania cieczy zależy od temperatury temperatura wrzenia zależy od ciśnienia wyjaśnić zachowanie taśmy bimetalicznej zna jej zastosowania na podstawie diagramów potrafi porównywać rozszerzalność różnych substancji za pomocą symboli zapisuje fakt, że przyrost długości drutów lub objętości cieczy jest wprost proporcjonaln y do przyrostu temperatury wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej doświadczalnie wykazuje doświadczal nie zmiany objętości ciał podczas krzepnięcia wykorzystuje do obliczeń prostą proporcjonalność przyrostu długości do przyrostu temperatury
3. Cząsteczkowa budowa ciał 5 godzin L.p. Temat lekcji konieczne 1 Sprawdzamy prawdziwość hipotezy o cząsteczkowej budowie ciał. materia zbudowana jest z cząsteczek, które nieustannie poruszają się opisuje doświadcze nie uzasadniając e hipotezę o cząsteczko wej budowie ciał podstawowe wie, na czym polega dyfuzja szybkość dyfuzji zależy od temperatury rozszerzone podać występowania zjawiska dyfuzji w przyrodzie wykazuje doświadczal nie zależność szybkości dyfuzji od temperatury opisuje związek średniej szybkości cząsteczek gazu lub cieczy z jego temperaturą dopełniające wyjaśnić dlaczego dyfuzja w cieczach zachodzi wolniej niż w gazach uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina 13 Siły międzycząsteczkowe 14 Różnice w budowie cząsteczkowej ciał stałych, cieczy i gazów. przyczyny tego, że stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki rozróżnia siły przylegania i spójności cząsteczki składają się z atomów atomów na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchnioweg o, demonstrując odpowiednie doświadczenie demonstruje siły przylegania na dowolnym przykładzie wyjaśnia rolę mydła i detergentów opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów działania sił spójności i sił przylegania wyjaśnia pojęcia: atomu, cząsteczki, pierwiastka i związku chemicznego objaśnia, co wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowatoś ci wykorzystan ia zjawiska włoskowato ści w przyrodzie doświadczalni e szacuje średnicę cząsteczki oleju 6
i cząsteczek pierwiastkó w i związków chemicznyc h to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną 15 Od czego zależy ciśnienie gazu w zbiorniku? wie, jak zachowują się cząsteczki gazu w zamkniętym naczyniu wyjaśnia, dlaczego na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie sposobów, którymi można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku wie, od czego zależy ciśnienie gazu w zbiorniku, wymienia wpływ temperatury i objętości na ciśnienie gazu. objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamkniętym zbiorniku 16 Sprawdzian wiadomości i umiejętności 4. Jak opisujemy ruch? 11 godzin L.p. Temat lekcji konieczne 7 16 Układ odniesienia. Tor ruchu. Droga położenie i zmianę tego położenia można opisać tylko względem innego odczytać współrzędne położenia w układzie jedno- i dwuwymiarowym odróżnia ciało spoczywające od poruszającego się we wskazanym układzie odniesienia rozróżnia pojęcia podstawowe podać układów odniesienia z układem odniesienia można związać dowolną liczbę układów współrzędnych podać z życia codziennego świadczące o względności ruchu rozszerzone dobrać najbardziej korzystny układ współrzędnych we wskazanym układzie odniesienia objaśnić, co to znaczy, że ruch i spoczynek są względne sprawnie przelicza jednostki drogi dopełniające samodzielnie dobrać układ odniesienia, związać z nim układ współrzędnych i opisać w tym układzie położenie i zmianę położenia dowolnego wypowiedzieć definicję ruchu, jako zmiany położenia w przyjętym układzie odniesienia
8 17 Ruch prostoliniowy jednostajny 18 Wartość (szybkości) w ruchu jednostajnym prostoliniowym 19 Prędkość w ruchu jednostajnym prostoliniowym tor i droga odróżnia ruch prostoliniowy od krzywoliniowego jeśli ciało w jednakowych odstępach czasu przebywa jednakowe drogi, to porusza się ono ruchem jednostajnym wymienia cechy charakteryzując e ruch prostoliniowy jednostajny szybkość wyrażamy w m/s i km/h znając szybkość potrafi podać drogę przebytą w jednostce czasu uzasadnia potrzebę wprowadzenia do opisu ruchu na podstawie danych w tabeli potrafi zaznaczyć w układzie współrzędnych punkty o współrzędnych x i t naszkicować wykres zależności drogi od czasu s (t) w ruchu jednostajnym na podstawie różnych wykresów s ( t ) odczytuje drogę przebytą przez ciało w różnych odstępach czasu w ruchu jednostajnym v=s/t drogę przebytą przez ciało obliczamy jak pole powierzchni prostokąta pod wykresem obliczyć tę drogę w konkretnym przypadku podać wektor o poprawnym na podstawie wyników doświadczenia potrafi stwierdzić, że badany ruch jest ruchem jednostajnym objaśnić, co to znaczy, że dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne uzasadnić wymiar jednostki szybkości sporządzić wykres zależności v(t) znając szybkość potrafi sporządzić wykres zależności drogi od czasu opisuje ruch prostoliniowy jednostajny używając pojęcia oblicza przebytą przez ciało drogę jako s = x - x = D x 1 doświadczalnie bada ruch jednostajny prostoliniowy i formułuje wniosek s ~ t sporządza wykres zależności s ( t ) na podstawie wyników doświadczenia zgromadzonych w tabeli objaśnić, dlaczego w ruchu jednostajnym s iloraz = const t przekształcać jednostki szybkości obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze v=s/t, znając dwie pozostałe interpretację fizyczną pojęcia szybkości podać przykład wektorów przeciwnych
0 Średnia wartość (średnia szybkość) i jej wyznaczanie. Prędkość chwilowa. 1 Ruch prostoliniowy przyspieszony wielkości wektorowej podać cechy wektora w prostych przykładach potrafi obliczyć szybkość średnią wymienia szybkość chwilową i szybkość średnią planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu rozpoznać na przykładach ruchy przyspieszone i opóźnione (przyspieszający samochód, hamujący pociąg) jeżeli wartość wzrasta, to ciało porusza się ruchem przyspieszonym, gdy wartość maleje, to ciało porusza się ruchem opóźnionym z wykresu v(t) kierunku, zwrocie, wartości i punkcie zaczepienia oraz opisać cechy wektora, w ruchu jednostajnym prostoliniowym prędkość jest stała wie, co to jest szybkość chwilowa szybkość chwilową odczytujemy na szybkościomierzu wie, co to jest prędkość chwilowa wyznacza doświadczalnie średnią wartość biegu lub pływania lub jazdy na rowerze w ruchu przyspieszonym w każdej jednostce czasu szybkość wzrasta jednakowo z wykresu potrafi odczytać przyrost szybkości we wskazanym przedziale czasu rysuje wektor obrazujący prędkość o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) słowo prędkość oznacza w fizyce prędkość chwilową, a szybkość to wartość sporządza wykres zależności u ( t) dla ruchu przyspieszonego wykonuje zadania obliczeniowe, posługując się średnią wartością opisuje jakościowo ruch opóźniony 9
potrafi odczytać szybkość w danej chwili Przyspieszenie w ruchu prostoliniowym przyspieszonym wzór na wartość a = u- u t 0 jednostki wartość ziemskiego 3 Lekcje powtórzeniowe i sprawdziany w ruchu przyspieszonym a = const objaśnić, co to znaczy, że wartość wynosi np. m s wie, w jakim przypadku wolno korzystać ze υ wzoru a = t posługuje się pojęciem wartości do opisu ruchu przyspieszonego objaśnić wzór na wartość przyspieszenie jest wektorem przeliczać jednostki przekształca u- u t 0 wzór a = i oblicza każdą wielkość z tego wzoru objaśnić, co to znaczy, że w ruchu przyspieszonym ( 0 = 0) υ uzyskana szybkość jest wprost proporcjonalna do czasu trwania ruchu oszacować wartość samochodu, w którym jedzie, korzystając ze wskazań szybkościomierza wie, ż sporządza wykres zależności a ( t ) dla ruchu przyspieszon ego interpretację fizyczna pojęcia przyspieszeni a w ruchu przyspieszon ym prostoliniow ym kierunek i zwrot przyspieszeni a jest zgodny z kierunkiem i zwrotem 5. Siły w przyrodzie 1 godzin L.p. Temat lekcji konieczne 3 Wzajemne oddziaływanie ciał. III zasada dynamiki wymienić różne rodzaje oddziaływań podstawowe na przykładach rozpoznaje oddziaływania rozszerzone wymienić rodzaje oddziaływań dopełniające opisuje zjawisko odrzutu 10
Newtona. 4 Wypadkowa sił działających na ciało. Siły równoważące się 5 Pierwsza zasada dynamiki Newtona. Siły sprężystości. na prostym przykładzie potrafi wykazać wzajemność oddziaływań do opisu oddziaływań potrafi użyć pojęcia siły przykład dwóch sił równoważących się dwie siły działające na ciało równoważą się, gdy mają taki sam kierunek, taką samą wartość i przeciwne zwroty w prostych przykładach, dla spoczywającego potrafi wskazać siły działające na to ciało i równoważące się ciało porusza się ruchem jednostajnym, bezpośrednie i na odległość na przykładach rozpoznaje statyczne i dynamiczne skutki oddziaływań wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe wartości, ten sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia znaleźć graficznie wypadkową dwóch sił o tym samym kierunku i jednakowym lub przeciwnym zwrocie znaleźć graficznie siłę równoważącą inną siłę słowo bezwładność ma dwa znaczenia: jest to zjawisko i jest to cecha analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej na odległość i bezpośrednich wskazać i nazwać źródła sił działających na ciało ( w dowolnym przykładzie wskazać siły działające na ciało, narysować wektory tych sił, oraz podać ich cechy opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona znaleźć siłę wypadkową kilku sił działających wzdłuż jednej prostej narysować siłę równoważącą kilka sił działających wzdłuż jednej prostej stosuje pierwszą zasadę dynamiki do wyjaśniania zjawisk z własnego otoczenia wie, na czym polega zjawisko bezwładności równowagę sił działających wzdłuż dwóch prostych prostopadłych należy rozpatrywać oddzielnie dla każdej prostej siły równoważące się mogą być różnej natury wskazać naturę danej siły opisuje doświadczenie potwierdzające pierwszą zasadę dynamiki wyjaśnia, że w 11
6 Siła oporu powietrza. Siła tarcia 7 Ciśnienie hydrostatyczne. 8 Siła parcia. Prawo Pascala. 9 Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo gdy siły działające na nie równoważą się występowania sił sprężystości w otoczeniu na poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza jedną z przyczyn występowania tarcia jest chropowatość stykających się powierzchni wymienić niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika zna treść prawa Pascala wyznacza doświadczalnie wartość siły zasady dynamiki wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie wartość siły oporu powietrza wzrasta wraz z szybkością podać ciał, między którymi działają siły tarcia tarcie występujące przy toczeniu ma mniejszą wartość niż przy przesuwaniu jednego po drugim podać pożytecznego i szkodliwego działania siły tarcia wykorzystuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy wykorzystania prawa Pascala wartość siły wyporu zna związek bezwładności z masą wartość siły tarcia zależy od rodzaju powierzchni trących i wartości siły nacisku oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia przelicza jednostki ciśnienia wyjaśnia prawo Pascala na podstawie doświadczenia siła wyporu jest wypadkową sił skutek rozciągania lub ściskania pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia początkowych rozmiarów i kształtów, czyli siły sprężystości umie wyjaśnić zjawisko tarcia na podstawie oddziaływań międzycząsteczkowych rozwiązywać jakościowe problemy dotyczące siły tarcia wykazuje doświadczalnie, że wartość siły tarcia kinetycznego nie zależy od pola powierzchni styku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał trących o siebie i wartości siły dociskającej te do siebie wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych wyznacza pozostałe wielkości ze wzoru na ciśnienie. objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego objaśnić wielkości występujące we wzorze na wartość 1
Archimedesa. wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy wie, co to jest siła nośna działającej na ciało całkowicie zanurzone w cieczy zależy od gęstości tej cieczy warunek pływania i tonięcia zanurzonego w cieczy okręt pływa częściowo zanurzony, bo jego średnia gęstość jest mniejsza od gęstości wody parcia działających na poszczególne ściany zanurzonego w cieczy dla pływającego jest spełniona pierwsza zasada dynamiki wzór na wartość siły wyporu i wykorzystuje go do wykonywania obliczeń siły wyporu wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolotu 30 Druga zasada dynamiki opisuje ruch pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczytuje ten zapis pod działaniem stałej siły wypadkowej, zwróconej tak samo jak prędkość, ciało porusza się ruchem przyspieszonym wartość o masie m jest wprost proporcjonalna do wartości siły wypadkowej wartość, na które działa wypadkowa siła o wartości F jest odwrotnie proporcjonalna do masy obliczyć każdą z podanych we wzorze wielkości, jeśli zna dwie pozostałe zna wymiar jednego niutona przez porównanie wzorów F c = mg i F = ma potrafi uzasadnić, że współczynnik g to wartość, z jakim spadają korzystać ze wzorów υ = gt, 1 gt s =. 31 Lekcja powtórzeniowa i sprawdzian wiadomości i umiejętności rozwiązywać zadania jakościowe i ilościowe wyjaśnia, co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości 13
6. Praca. Moc. Energia. 7 godzin L.p. Temat lekcji 3 Praca mechaniczna 14 konieczne wie, ze w sensie fizycznym praca wykonywana jest wówczas gdy działaniu siły towarzyszy przemieszczenie lub odkształcenie rozpoznaje wykonywania pracy mechanicznej jednostką pracy jest 1 J 33 Moc różne urządzenia mogą tę samą pracę wykonać z różną szybkością, tzn. mogą pracować z różną mocą na prostych przykładach z życia codziennego rozróżniać urządzenia o większej i mniejszej mocy jednostką mocy jest 1 W 34 Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna praca wykonywana nad ciałem może być zmagazynowana w formie energii wyjaśnia, co to znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną podstawowe umie obliczać pracę ze wzoru W = F s, przeliczać jednostki sporządza wykres zależności W ( s) oraz F ( s ), odczytuje i oblicza pracę na podstawie tych wykresów o mocy decyduje praca wykonywana w jednostce czasu obliczać moc korzystając z definicji wyjaśnić co to znaczy, że moc urządzenia wynosi np. 0 W zna jednostki pochodne 1 kw, 1 MW na przykładach rozpoznać zdolne do wykonania pracy energii w przyrodzie i sposoby jej rozszerzone poprawnie posługuje się poznanym wzorem na pracę (jest świadom jego ograniczeń) znając wartość pracy potrafi obliczyć wartość F lub s wie, ze gdy siła jest prostopadła do przemieszczenia to praca wynosi zero obliczać W lub t korzystając z definicji mocy dokonywać przeliczeń jednostek rozumie pojęcie układu ciał wie, jakie siły nazywamy wewnętrznymi a jakie zewnętrznymi na dopełniające sporządzić wykres F(s) dla F = const z wykresu F(s) obliczać pracę wykonaną na dowolnej drodze rozwiązywać zadania korzystając z poznanych wzorów oblicza moc na podstawie wykresu zależności W ( t ) wyjaśnia i zapisuje związek E D = W z
35 Energia potencjalna i energia kinetyczna. Zasada zachowania energii. 36 Zasada zachowania energii mechanicznej 37 Dźwignia jako urządzenie ułatwiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie 15 jednostką energii jest 1J rozróżnia posiadające energię potencjalną ciężkości i potencjalną sprężystości jeśli zmienia się odległość od Ziemi, to zmienia się jego energia potencjalna ciężkości energię kinetyczna posiadają będące w ruchu energia kinetyczna zależy od masy i jego szybkości wskazać ciał posiadających energię kinetyczną energia kinetyczna może zamieniać się w energię potencjalną i odwrotnie na podanym prostym przykładzie omówić przemiany energii wskazać w swoim otoczeniu dźwigni dwustronnej maszyny wykorzystywania rozumie sens tzw. poziomu zerowego energii umie obliczać energię kinetyczną : mυ E k = wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić energię potencjalną (.4) podaje przemiany energii potencjalnej w kinetyczną i na odwrót, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej zna zasadę zachowania energii mechanicznej, potrafi ją poprawnie sformułować zna warunek równowagi dźwigni dwustronnej tyle razy zyskujemy przykładach wskazać źródła tych sił obliczyć każdą z wielkości z równania E p = mgh zmiana energii potencjalnej zależy od zmiany odległości między mi a nie od toru po jakim poruszało się któreś z tych ciał z równania mυ E k = obliczyć masę wskazać praktycznego wykorzystywania prze mian energii np. w działaniu kafara, zegara, łuku stosować zasadę zachowania energii do rozwiązywania typowych zadań rachunkowych rozwiązywać zadania z zastosowaniem warunku równowagi obliczyć energię potencjalną grawitacji względem dowolnie wybranego poziomu zerowego sporządzać wykres (h) E p dla m = const z wykresu (h) E p obliczyć masę z równania mυ E k = obliczyć szybkość objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego rozwiązywać problemy wykorzystując zasadę zachowania energii odszukać informacje o innych maszynach prostych
masy za pomocą dźwigni dwustronnej. proste ułatwiają wykonywanie pracy na sile ile razy ramię siły działania jest większe od ramienia siły oporu wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwustronnej, linijki i o znanej masie 38 Lekcja powtórzeniowa i sprawdzian wiadomości i umiejętności dźwigni wyjaśnia, w jaki sposób maszyny proste ułatwiają nam wykonywanie pracy opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrotu Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: 1. nie opanował tych wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia,. nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela, 3. nie rozróżnia podstawowych zjawisk fizycznych, 4. nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych, 5. biernie uczestniczy w lekcjach, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: 1. posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania,. potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), 3. umie formułować problemy i dokonać analizy lub syntezy nowych zjawisk, 4. umie rozwiązywać problemy w sposób nietypowy, 5. osiąga sukcesy w konkursach pozaszkolnych. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. 1. Sprawdziany służące bieżącej kontroli systematyczności pracy uczniów ( punkty uzyskane przez uczniów z poszczególnych sprawdzianów są przeliczane na ocenę na koniec półrocza wg skali podanej na początku roku szkolnego zapis w zeszytach przedmiotowych),. Testy sprawdzające wielostopniowe (w przypadku poprawy uczeń rozwiązuje test jednostopniowy na wcześniej zadeklarowaną ocenę), 3. Praca na lekcji ( rozwiązywanie zadań, testów, wypełnianie kart pracy), 4. Prace domowe (ich brak skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej, ale każdy uczeń ma prawo do dwukrotnego zgłoszenia nieprzygotowania do lekcji w półroczu), 5. Ocena ćwiczeń uczniowskich, 6. Zadania dla chętnych (w tym zadania rachunkowe, prezentacje multimedialne, doświadczenia i pokazy uczniowskie), 7. Aktywność podczas lekcji (uczeń zdobywa + i -, które pod koniec półrocza są przeliczane na ocenę), 8. Udział w konkursach przedmiotowych. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej: Uczeń ma prawo do podwyższenia przewidywanej oceny rocznej o jeden stopień, jeśli w terminie tygodnia od podania oceny przewidywanej zgłosi do nauczyciela chęć poprawy tej oceny. Na sprawdzianie przygotowanym przez nauczyciela, uwzględniającym wymagania programowe na ocenę o jeden stopień wyższą od proponowanej, uczeń winien uzyskać minimum 80% prawidłowych odpowiedzi. Ocena z poprawy nie ma wagi. 16
17