Z pieniędzmi. za pan brat

Z pieniędzmi za pan brat

Z pieniędzmi za pan brat Poradnik do edukacji ekonomicznej osób niepełnosprawnych intelektualnie Sandomierz 2013

Autorzy poradnika Nauczyciele Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjnego,,Radość Życia w Sandomierzu Współpraca merytoryczna Lidia Klaro Celej Pomysł i realizacja Stowarzyszenie Dobrze, że jesteś Opracowanie komputerowe Jan Kunysz Wszystkie zdjęcia przedmiotów, monet i banknotów zostały użyte w celach edukacyjnych, nie służą jakiejkolwiek reklamie czy promocji i nie mają charakteru komercyjnego. Poradnik wydany we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu NBP nie wyklucza. Copyright Stowarzyszenie Dobrze, że jesteś, 2013 ISBN 978-83-937274-0-7 Druk i oprawa: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sanomierzu ul. Żeromskiego 4, 27-600 Sandomierz tel. 15 64 40 400, fax 15 832 77 87, zamowienia@wds.com.pl, www.wds.pl

Wstęp Z pieniędzmi za pan brat to poradnik, którego celem jest umożliwienie uczniom z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym poznanie polskiego systemu płatniczego, a przede wszystkim nabycie umiejętności posługiwania się pieniędzmi w życiu codziennym. Potrzeba ta jest związana z osiąganiem samodzielności niezbędnej do prowadzenia gospodarstwa domowego. Brak tej umiejętności uniemożliwia niezależne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu dorosłym. Problem edukacji ekonomicznej dotyczy nie tylko uczniów niepełnosprawnych, jak zauważają m.in. Edyta Gruszczyk Kolczyńska 1, Małgorzata Kupisiewicz 2. W klasach młodszych szkół podstawowych nauczyciele kładą duży nacisk na działania matematyczne, pomniejszając znajomość wartości i praktycznego gospodarowania pieniędzmi. Do nabycia gospodarowania pieniędzy wystarczy rozumowanie operacyjne na poziomie konkretnym. Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie są w stanie poprzez zdobywanie doświadczeń w tym zakresie nabyć umiejętności w zakresie posługiwania się pieniędzmi. Planowanie np. budżetu domowego nie zawsze i nie musi być typowym zapisem matematycznym. Dzieci powinny uczestniczyć w rozmowach z rodzicami, skąd oni mają pieniądze, że należy pracować, jakie wydatki ma rodzina. Rodzice w obecności dzieci winni podejmować decyzje finansowe, włączać dzieci w planowanie finansów domowych, dawać dzieciom do dyspozycji kieszonkowe. Opracowano dla uczniów kształcenia specjalnego karty pracy, pomoce do nauczania uwzględniające różne umiejętności czytania, pisania, przygotowania do podjęcia pracy, jednakże brak jest odniesień do znajomości pieniądza i posługiwania się nim. Poradnik Z pieniędzmi za pan brat został napisany przez pedagogów specjalnych w oparciu o własne doświadczenia w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, kładąc nacisk na praktyczne zdobywanie umiejętności. Składa się z czterech rozdziałów: pierwszy Poznajemy monety (1 zł, 2 zł, 5 zł) drugi Poznajemy banknoty (10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł) trzeci Poznajemy grosze (10 gr, 20 gr, 50 gr, 1 gr, 2 gr, 5 gr) czwarty Gospodarowanie pieniędzmi w dorosłym życiu 1 Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska; Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji. 2 Małgorzata Kupisiewicz; Edukacja ekonomiczna dzieci. Z badań nad rozumieniem wartości pieniądza i obliczeniami pieniężnymi.

Monety i banknoty wprowadzane są w następujący sposób: zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy, np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp. prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami charakterystycznymi, podpisywanie monet, banknotów Posługiwanie się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie rozmienianie pieniędzy prezentacja wartości pieniądza poprzez odniesienie co można za to kupić trening umiejętności robienia zakupów, zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów generalizacja umiejętności w rzeczywistych warunkach użycie pieniędzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, planowanie wydatków. ćwiczenia w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach obliczenia z wykorzystaniem poznanych pieniędzy. Poradnik wprowadza rozumienie pojęć:,,reszty w zakupach, tańszy droższy, wdrażanie do oszczędzania, planowanie wydatków. Wskazówki dla prowadzących zajęcia Z uwagi na ciągłe odniesienie do rzeczywistości gromadź do scenek sytuacyjnych prawdziwe przedmioty oryginalne opakowania różnych produktów, przypisz im realną wartość cenę Ważne jest, aby uczeń ćwiczył na oryginalnych monetach i banknotach (znaki wypukłe, wodne, kolory, grubość, wymiary pieniędzy) wielozmysłowe poznawanie, utrwalanie Ustal z uczniami w jaki sposób można pozyskać pieniądze kieszonkowe od rodziców, wykonywanie drobnych prac zarobkowych jak mycie okien i sprzątanie mieszkań, wynoszenie śmieci, wyprowadzanie psów, roznoszenie ulotek, to co możliwe w danym środowisku, np. pomoc w pracach w ogrodzie, zbiór i segregacja owoców Wybieraj zabawę dydaktyczną lub scenkę stopniując skalę trudności w zależności od aktualnych potrzeb, okoliczności np. w sklepie spożywczym, sklepie warzywno-owocowym, kiosku ruchu, na poczcie, sklep papierniczy, sklep kosmetyczny, sklep odzieżowy, sklep sportowy, piekarnia, cukiernia, apteka Organizuj wycieczki dydaktyczne do miejsc, gdzie uczniowie będą posługiwać się pieniędzmi np. różne sklepy, apteka, poczta, urząd, kawiarnia, restauracja, kino, teatr, fryzjer, kosmetyczka, bank, zakładanie konta prowadź równolegle trening umiejętności społecznych Kształtuj inne umiejętności zapisu, liczenia, czytania Wybierz kalkulatory z dużą klawiaturą Angażuj i włączaj do działań ekonomicznych rodziców Wyposaż swojego ucznia w instrukcje na różnorodne sytuacje życiowe Gdy potrzeba aby przekazać treści wiedzy i poleceń wprowadź alternatywne lub wspomagające metody komunikacji z uczniem

Pamiętaj postawienie osób niepełnosprawnych w różnych sytuacjach społecznych poprzez organizację scenek sytuacyjnych pozwala na kształtowanie umiejętności niezbędnych do nabycia maksymalnej niezależności, w tym posługiwania się pieniędzmi Wyboru poszczególnych treści nauczania i wychowania dokonuj kierując się indywidualnymi możliwościami psychofizycznymi swoich uczniów i środowiskiem, w jakim oni zamieszkują Pamiętaj, że nie każdy uczeń opanuje wszystkie treści zawarte w poradniku np. operowanie groszami, czy wykonywanie transakcji bezgotówkowych przy pomocy karty płatniczej. Uzupełniaj wiedzę i umiejętności ucznia o znaczeniu pieniądza w życiu każdego człowieka, zagadnienia związane z pracą Poradnik skierowany jest do nauczycieli i stanowi propozycję wyboru treści i zadań. Zatem nie zawęża i nie ogranicza inwencji w tworzeniu własnych ćwiczeń i scenek, uwzględniających skalę trudności gwarantującą osiągnięcie sukcesu na poziomie intelektualnym i praktycznym przez ucznia. Istotne jest działanie na konkretach i odniesienie do prawdziwych sytuacji życiowych. W trakcie realizacji treści poradnika sugerujemy bieżące monitorowanie umiejętności, w tym posługiwania się pieniędzmi podczas robienia zakupów, załatwiania spraw w banku, płacenia za usługi telefoniczne, w restauracji, w kawiarni i w aptece, itd. z udziałem nauczyciela, rodzica, opiekuna i bez ich udziału. Wykorzystujmy możliwości, jakie stwarza środowisko społeczno-kulturowe ucznia oraz baza materialno-dydaktyczna szkoły w ciągu trwania procesu edukacji konieczna jest pełna korelacja treści nauczania. Mamy nadzieję, że korzystanie z podręcznika pozytywnie wpłynie na rozwój kompetencji społecznych uczniów. Chcielibyśmy, żeby uczniowie dzięki posiadaniu właściwych kompetencji społecznych, stali się pracownikami, członkami społeczności lokalnej, klientami, osobami odpowiedzialnymi i by poprawiła się jakość ich życia. Ważne, jest to, by zapobiegać procesowi narastania marginalizacji społecznej tej grupy osób i zerwanie ze stereotypem, że są to osoby bezradne.

Legenda W poradniku użyto następujących oznaczeń, które są informacją dla nauczyciela jak przygotować i przeprowadzić ćwiczenia z uczniem. wprowadź zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp. prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami charakterystycznymi, ćwicz z uczniem podpisywanie monet, banknotów posługuj się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie rozmieniaj pieniądze prezentuj wartości pieniądza poprzez odniesienie co można za to kupić przeprowadź trening umiejętności robienia zakupów stosuj zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów pamiętaj o prawdziwych opakowaniach produktów przeprowadź generalizację umiejętności w rzeczywistych warunkach użycie pieniędzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, planowanie wydatków, zakładanie konta, posługiwanie się kartą płatniczą ćwicz z uczniem w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach jeśli to możliwe, stosuj obliczenia

Rozdział pierwszy Poznajemy monety Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Poznajemy monetę 1zł 1 złoty 1 zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 1 zł. Podpisz monetę: po śladzie samodzielnie 1zł 1. Zobacz, co można kupić za 1 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. Rozdział pierwszy Poznajemy monety 11

Trening umiejętności dokonywania zakupów. 12 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Poznajemy monetę 2zł 2 złote 2 zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 2 zł. Podpisz monetę: po śladzie samodzielnie 2 zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 2 złotych rozmienianie. 1. Rozmień 2 złote. Uzupełnij zapis. 2 zł =... zł +... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety 13

2. Zobacz, co można kupić za 2 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. Trening umiejętności dokonywania zakupów. 14 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Obliczenia pieniężne w zakresie 3 złotych. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 3 złotych. 1. Ile to jest? Uzupełnij zapis. 1 zł + 1 zł =... zł 1 zł +1 zł + 1 zł =... zł 2 zł + 1 zł =... zł 1 zł + 2 zł =... zł 2. Ile brakuje? Uzupełnij zapis. 2 zł 3 zł 3 zł 3 zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety 15

Obliczenia pieniężne w zakresie 4 złotych. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 4 złotych. 1. Otocz pętlą tak, aby było 4 zł. 2. Ile zapłacisz za zakupy?... zł +... zł =... zł 16... zł +... zł =... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety

... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł 3. Pomóż Tomkowi zrobić zakupy. Tomek miał 4 zł. Kupił lizaka za 1 zł. Ile pieniędzy zostało Tomkowi?... zł... zł =... zł Tomkowi zostało... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety 17

Poznajemy monetę 5zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 5 zł. Podpisz monetę: 5 złotych 5 zł po śladzie: samodzielnie: 5 zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 5 złotych rozmienianie. 1. Rozmień 5 złotych. Uzupełnij zapis. 18 5 zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety

5 zł =... zł +... zł +... zł 2. Zobacz, co można kupić za 5 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. Trening umiejętności dokonywania zakupów. Wyjście do sklepu. Rozdział pierwszy Poznajemy monety 19

Obliczenia pieniężne w zakresie 5 zł. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 5 złotych. 1. Jakimi monetami można zapłacić? Połącz linią odpowiednie monety ze zdjęciami. 5zł 4zł 20 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

2. Ile to jest? Uzupełnij zapis.... zł +... zł =... zł...zł +... zł +... zł =... zł...zł +...zł +... zł +... zł =... zł...zł +...zł +...zł +... zł +... zł =... zł...zł +...zł +... zł +... zł =... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety 21

3. Zapisz, jakie tu mogą być monety. 4 zł 4 zł 4 zł Wyjście do sklepu. 22 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Co jest tańsze, a co droższe? 1. Oblicz, ile dzieci zapłaciły za zakupy. Zakupy Hani Zakupy Kamila...zł +... zł +... zł =... zł Hania...zł +... zł +... zł =... zł Kamil Otocz pętlą imię dziecka, które zapłaciło więcej za zakupy. ZAPAMIĘTAJ! Tańszy towar to ten, za który zapłacisz mniej. Droższy towar to ten, za który zapłacisz wiecej. Rozdział pierwszy Poznajemy monety 23

Trening umiejętności w rozróżnianiu artykułów tańszych i droższych. 2. Co jest tańsze, a co droższe? Otocz Otocz pętlą to, co jest droższe. pętlą to, co jest tańsze. 24 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

3. Oblicz, ile zapłaciły dzieci. Ania 3zł 1zł 1zł...zł +... zł +... zł =... zł Tadek 2zł 1zł 1zł...zł +... zł +... zł =... zł Uzupełnij zapis. Ania zapłaciła... zł. ANIA Tadek zapłacił... zł. TADEK Podkreśl Podkreśl kolorem imię dziecka, którego zakupy były droższe. kolorem imię dziecka, którego zakupy były tańsze. Trening umiejętności w rozróżnianiu artykułów tańszych i droższych. Rozdział pierwszy Poznajemy monety 25

Reszta w zakupach. 1. Janek na poczcie kupił kartkę świąteczną i znaczek pocztowy. 3zł 1zł Oblicz:... zł +... zł =... zł Zakupy kosztowały... zł Janek w kasie dał monetę. Ile pieniędzy wyda mu sprzedawca? 5 zł... zł =... zł ZAPAMIĘTAJ! 26 Reszta to pieniądze, które wydaje sprzedawca po zapłaceniu za towar. Resztę otrzymasz, jeżeli zapłacisz więcej niż kosztują Twoje zakupy. Rozdział pierwszy Poznajemy monety

2. Masz. Oblicz, ile otrzymasz reszty po zrobieniu zakupów. 2zł 3zł 5 zł... zł =... zł 5 zł... zł =... zł 4zł 5 zł... zł =... zł Wyjście do sklepu. Rozdział pierwszy Poznajemy monety 27

Planujemy swoje wydatki. 1. Policz, ile pieniędzy masz w portfelu.... zł +... zł +... zł =... zł 2. W portfelu masz. Chcesz kupić słodycze. Zaplanuj swoje wydatki. 1zł 1zł 4zł 3zł 2zł 3zł 28 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Wklej naklejkę wybranego produktu do okienka tabeli. Obok zapisz cenę. /Nie musisz uzupełniać wszystkich rubryk tabeli./ Co kupisz? Ile to kosztuje?... zł... zł... zł... zł Ile zapłacisz?... zł Jeżeli zakupy przekroczyły kwotę 5 zł zrezygnuj z niektórych produktów. Jeżeli zakupy były tańsze sprawdź jaką otrzymasz resztę. masz zapłacisz zostanie... zł... zł =... zł Rozdział pierwszy Poznajemy monety 29

Jeżeli po zrobieniu zakupów zostały pieniądze, to wrzuć resztę do skarbonki. Zapisz, ile pieniędzy wrzucisz do skarbonki.... zł BRAWO! Pieniądze, które masz w skarbonce to oszczędności. Możesz je przeznaczyć na inne wydatki. 30 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

Rozdział drugi Poznajemy banknoty

Poznajemy banknot 10zł Jak rozpoznasz banknot: 10 zł? Obok wizerunku władcy znajduje się cyfrowy zapis wartości banknotu w postaci liczby 10. Pod liczbą jest umieszczony wypukły znak. Z drugiej strony banknotu, obok znaku godła również znajduje się cyfrowy zapis jego wartości w postaci liczby 10. Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwy banknot o wartości 10 zł. Podpisz banknot: po śladzie: samodzielnie: 10zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami i banknotem w zakresie 10 złotych rozmienianie. 33

1. Rozmień 10 złotych. Uzupełnij zapis. = + + + + + + + + + + 10 zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł = + + + + 10 zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł = + 10 zł =... zł +... zł 34

2. Zobacz, co można kupić za 10 zł. 10 zł 10 zł 10 zł 10 zł 10 zł Masz przy wybranym produkcie.. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X Trening umiejętności dokonywania zakupów. Wyjście do sklepu. 35

Obliczenia pieniężne w zakresie 10 zł. Posługiwanie się prawdziwymi monetami i banknotem w zakresie 10 złotych. 1. Oblicz ile to jest.... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł 36

... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł 37

2. Oto oszczędności Zosi i Karola. Oblicz, ile pieniędzy dzieci mają w skarbonkach. Zosia... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Karol... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Zosia ma...zł Karol ma...zł Podkreśl dowolnym kolorem imię dziecka, które ma więcej pieniędzy w skarbonce. 38

3. Ile Marta zapłaciła za ciastka?... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Marta zapłaciła... zł 4. Tosia, Adam i Karol robili zakupy. Policz, ile każde z nich zapłaciło. 3zł 1 zł 2 zł 1 zł 4 zł 3 zł 39

Tosia... zł +... zł +... zł =... zł Adam... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Karol... zł +... zł =... zł 5. Masz. Zrób zakupy. 1 zł 2 zł 3 zł 3 zł 1 zł 8 zł Ile zapłacisz za? 40... zł +... zł =... zł

Ile razem kosztują?... zł +... zł =... zł Ile razem kosztują?... zł +... zł +... zł =... zł 6. Odczytaj ceny poszczególnych towarów. Wpisz, jakie to będą monety. 7 zł 2 zł 3 zł 4 zł 41

7. Jakimi monetami można zapłacić? Połącz linią odpowiednie monety z rysunkami. 7 zł 6 zł 8. Oblicz, ile dzieci zapłaciły? Przybory Ani Przybory Szymka 5 zł 3 zł 2 zł 1 zł 4 zł... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł Uzupełnij zapis: Ania zapłaciła... zł, Szymek zapłacił... zł. Podkreśl kolorem imię dziecka, którego zakupy były droższe. Podkreśl kolorem imię dziecka, którego zakupy były tańsze. 42 ANIA SZYMEK

9. Odczytaj cenę każdej zabawki. 9 zł 7 zł 5 zł Otocz Otocz pętlą co jest najdroższe. pętlą co jest najtańsze. Wyjście do sklepu. 43

Planujemy swoje wydatki. 1. Policz, ile pieniędzy masz w porfelu.... zł +... zł +... zł +... zł =... zł 2. W porfelu masz. Co możesz kupić na śniadanie? Zaplanuj swoje wydatki. 2 zł 1 zł 4 zł 5 zł 3 zł 2 zł 4 zł 3 zł 1 zł 44

Wklej naklejkę wybranego produktu do okienka tabeli. Obok zapisz cenę. /Nie musisz uzupełniać wszystkich rubryk tabeli./ Co kupisz? Ile to kosztuje?... zł... zł... zł... zł Ile zapłacisz?... zł Jeżeli zakupy przekroczyły kwotę 10 zł zrezygnuj z niektórych produktów. Jeżeli zakupy były tańsze sprawdź jaką otrzymasz resztę. masz zapłacisz zostanie... zł... zł =... zł 45

Jeżeli po zrobieniu zakupów zostały pieniądze, to wrzuć resztę do skarbonki. Zapisz, ile pieniędzy wrzucisz do skarbonki.... zł BRAWO! Pieniądze, które masz w skarbonce to oszczędności. Możesz je przeznaczyć na inne wydatki. 46

Poznajemy banknot 20zł Jak rozpoznasz banknot: 20 zł? Obok wizerunku władcy znajduje się cyfrowy zapis wartości banknotu w postaci liczby 20. Pod liczbą jest umieszczony wypukły znak. Z drugiej strony banknotu, obok znaku godła również znajduje się cyfrowy zapis jego wartości w postaci liczby 20. Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwy banknot o wartości 20 zł Podpisz banknot: po śladzie: samodzielnie: 20zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami i banknotami w zakresie 20 złotych rozmienianie. 47

1. Rozmień 20 złotych. Uzupełnij zapis. = + 20 zł =... zł +... zł = + + 20 zł =... zł +... zł +... zł = + + + 20 zł =... zł +... zł +... zł +... zł 2. Zobacz, co można kupić za 20 zł. 20 zł 20 zł 20 zł 20 zł 20 zł 48

Masz Postaw X przy wybranym produkcie.. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Trening umiejętności dokonywania zakupów. Wyjście do sklepu. 49

Obliczenia pieniężne w zakresie 20 zł. Posługiwanie się prawdziwymi monetami i banknotami w zakresie 20 złotych. 1. Oblicz i napisz ile to złotych.... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł + +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł +... zł +... zł +... zł =... zł 50

... zł +... zł +... zł +... zł =... zł 2. Ile brakuje do 20 złotych? Wpisz jakie to będą monety. 3. Patrząc na rysunek uzupełnij zapis. Agatka miała 20 zł. Wydała... zł. Ile pieniędzy zostało Agatce? 20 zł... zł =... zł Agatce zostało... zł reszty. 51

4. Oblicz, ile pieniędzy ma Ola i Adam. Ola ma:... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Adam ma:... zł +... zł +... zł +... zł =... zł Podkreśl dowolnym kolorem, kto ma więcej pieniędzy 5. To są zakupy, które Jola zrobiła mamie. 2 zł 5 zł 10 zł 3 zł Ile Jola zapłaciła za zakupy?... zł +... zł +... zł +... zł =... zł 52 Jola zapłaciła za zakupy... zł.

6. Oblicz cenę zakupów. 9 zł 6 zł 10 zł Ile trzeba zapłacić za: 9 zł... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł 7. Basia miała. Kupiła książkę za 7 zł. Ile pieniędzy zostało Basi? 20 zł... zł =... zł. Basi zostało... zł reszty. Jakie to mogły być pieniądze? Podaj dwa przykłady. Uzupełnij zapis. 53

8. Tomek, Krzyś i Marek wybrali się na zakupy. Co mogą kupić? 4 zł 5 zł 8 zł 6 zł 10 zł 3 zł 2 zł Tomek ma. Może kupić 20 zł =...zł +...zł +...zł Krzyś ma. Może kupić 15 zł =...zł +...zł +...zł Marek ma. Może kupić 17 zł =...zł +...zł +...zł 54

9. Masz. Co możesz kupić za te pieniądze? 12 zł 18 zł 8 zł 10 zł 16 zł 2 zł 4 zł 10 zł 20 zł =... +... 20 zł =... +... 20 zł =... +... 20 zł =... +... 55

10. Masz banknot o wartości. Jakie to mogą być pieniądze? = + + = + + + = + + + + 11. Masz 10 zł. Ile brakuje ci do 16 zł. Uzupełnij zapis. 16 zł to 16 zł to 16 zł to 16 zł to 56

12. Babcia wysłała Adama po zakupy. Dała mu. Poprosiła, aby kupił: chleb, olej, masło i jogurt. 2 zł 5 zł 3 zł 10 zł Zapisz i oblicz, ile zapłaci Adam....zł +...zł +...zł +...zł =...zł Czy Adam otrzyma resztę? Podkreśl kolorem prawidłową odpowiedź. TAK NIE 57

13. Uzupełnij zapis tak, by otrzymać: 15 zł 17 zł 18 zł 14 zł 20 zł 58

14. Możesz wydać 20 zł. Wybierz odpowiednie produkty i połącz je linią z koszykiem. 5 zł 15 zł 5 zł 10 zł 4 zł 2 zł 6 zł 3 zł 5 zł 7 zł 2 zł 1 zł Wyjście do sklepu. 59

Planujemy swoje wydatki. 1. Policz, ile pieniędzy masz w porfelu.... zł +... zł +... zł =... zł 2. W porfelu masz. Chcesz kupić prezent na imieniny mamy. Zaplanuj swoje wydatki. 6 zł 11 zł 9 zł 10 zł 4 zł 60

Wklej naklejkę wybranego produktu do okienka tabeli. Obok zapisz cenę. /Nie musisz uzupełniać wszystkich rubryk tabeli./ Co kupisz? Ile to kosztuje?... zł... zł... zł... zł Ile zapłacisz?... zł Jeżeli zakupy przekroczyły kwotę 20 zł zrezygnuj z niektórych produktów. Jeżeli zakupy były tańsze sprawdź jaką otrzymasz resztę. masz zapłacisz zostanie... zł... zł =... zł 61

Jeżeli po zrobieniu zakupów zostały pieniądze, to wrzuć resztę do skarbonki. Zapisz, ile pieniędzy wrzucisz do skarbonki.... zł BRAWO! Pieniądze, które masz w skarbonce to oszczędności. Możesz je przeznaczyć na inne wydatki. 62

Poznajemy banknot 50zł Jak rozpoznasz banknot: 50 zł? Obok wizerunku władcy znajduje się cyfrowy zapis wartości banknotu w postaci liczby 50. Pod liczbą jest umieszczony wypukły znak. Z drugiej strony banknotu, obok znaku godła również znajduje się cyfrowy zapis jego wartości w postaci liczby 50. Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwy banknot o wartości 50 zł. Podpisz banknot: po śladzie samodzielnie 50zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami i banknotami w zakresie 50 złotych rozmienianie. 63

1. Rozmień 50 złotych. Uzupełnij zapis. = + + 50 zł =... zł +... zł +... zł = + + + + 50 zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł = + + + + 50 zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł 64