Kącik dla rodziców Droga Mamo, Drogi Tato Jeśli u waszego dziecka występują, któreś z poniższych problemów zgłoście się do terapeuty Integracji Sensorycznej, który pomoże w ich rozwiązaniu. Wybrane objawy zaburzeń z zakresu integracji sensorycznej Dziecko: Ma słabą równowagę, często potyka się, przewraca, Unika zabaw związanych z brudzeniem rąk, Ma opóźniony rozwój mowy, Ma problemy z utrzymaniem uwagi nad zadaniem, nie doprowadza czynności do końca, Ma słaba koordynację ruchową (np. słabo wycina, rysuje), Jest wyjątkowo wrażliwe na bodźce ( np. zatyka uszy, gdy słyszy jakiś dźwięk), Ma obniżoną wrażliwość na bodźce (np. nie zwraca uwagi na zimno, ból), Szybko się męczy, Jest stale w ruchu (biega, kręci się, skacze, huśta się), Ma problemy z umiejętnościami samoobsługowymi (jedzenie posiłków, ubieranie się), Ma kłopoty z opanowaniem technik szkolnych (pisanie, czytanie, liczenie dot. dzieci powyżej 7 r.ż), Nie lubi zabaw ruchowych, gier sportowych Miewa odruch wymiotny podczas spożywania niektórych pokarmów, Chodzi na palcach, Niechętnie dotyka zabawek i innych przedmiotów, Nie lubi mycia twarzy, włosów, uszu, Ma chorobę lokomocyjną, Nie lubi określonych tkanin ubraniowych (np. wełna), Nie ma ustalonej dominacji ręki ( dotyczy dzieci powyżej 4 r.ż), Ma nienaturalny lęk przed wysokością, ruchem, upadkiem, Podczas zajęć stolikowych (np. odrabianie lekcji) często podpiera głowę, Ma problem z nauczeniem się nowych zadań ruchowych np. jazda na rowerze, Nieprawidłowo chwyta kredkę, długopis, Preferuje siedzący tryb życia np. oglądanie TV, gry na komputerze Niechętnie podejmuje się nowych zadań np. ruchowych, Ma trudności z naśladowaniem ruchów.
Metoda Integracji Sensorycznej powstała w latach 70- tych XX wieku w USA. Jej autorką jest dr Jean Ayers psycholog kliniczny, terapeuta zajęciowy. Terapia integracji sensorycznej ma postać naukowej zabawy, w której dziecko np.: tocząc się w beczce, huśtając na platformie bawi się i uczy jednocześnie. Integracja sensoryczna to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące ze wszystkich zmysłów w taki sposób by mogły być użyte do celowego działania. W procesie tym informacje otrzymane ze wszystkich zmysłów, mózg segreguje, rozpoznaje, interpretuje, łączy ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami odpowiadając na wymagania płynące ze środowiska. Dzięki temu dzieci rozwijają się prawidłowo. Metoda integracji sensorycznej przeznaczona jest przede wszystkim dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym o prawidłowym rozwoju, które doświadczają problemów w codziennym funkcjonowaniu. Adresatami metody są także dzieci z mózgowym porażeniem, z niepełnosprawnością intelektualną (autyzm, zespół Downa, zespół Aspergera i wiele innych). Opracowała: Katarzyna Krajewska
Wspieraj rozwój manualny swojego dziecka. Mamo ja tego nie potrafię narysować, zawiązać czy zapiąć, takie stwierdzenia słyszymy od naszych dzieci. Dorosłym wydaje się, że to jest proste. A pomyślmy jakby nam kazano wykonać łowicką wycinankę, czy namalować portret. Pewnie by się okazało, że bez wielu mozolnych ćwiczeń nie będzie nam łatwo. Tak samo jest z rozwojem naszego dziecka, wszystko trzeba zaczynać od podstaw i podążać kolejnymi etapami, bez ich pomijania, to daje najlepsze efekty w kształtowaniu umiejętności dziecka. Dlatego, gdy mowa o pięknym rysowaniu a potem pisaniu należy się do tego przygotować. Popracować nad motoryką małą, czyli - sprawnością ruchową rąk w zakresie szybkości ruchów, ich precyzji; czynności manualnych niezbędnych podczas samoobsługi, rysowania czy pisania. Często ćwiczenia rozwijające i kształtujące sprawność manualną wydają się dla dziecka trudne, męczące. Warto zamienić je w zabawę, przedstawię kilka propozycji, które można wykorzystać chcąc wesprzeć rozwój motoryki małej u swojej pociechy. Teraz mamy w domach duże ilości gazet reklamowych. Zamiast zaraz się ich pozbywać, można je zgniatać, spłaszczać, drzeć najpierw na duże a potem coraz mniejsze elementy (podążając za możliwościami dziecka), zwijać w rulony i tuby, składać w przeróżne czapki, zwierzątka, naklejać i robić kolarze z powydzieranych czy wyciętych elementów, rzucać do celu, układać wzory z powydzieranych części. Nawet taka prosta zabawa jak podnoszenie (np. przy sprzątaniu, czy przyklejaniu) drobnych skrawków gazet ćwiczy właściwy chwyt palców. Gazety dają naprawdę dużo możliwości kreatywnego wykorzystania i jednocześnie usprawniają precyzyjną pracę dłoni i palców. Świetnym sposobem na spędzanie wolnego czasu jest nawlekanie, poprawiające koordynację oko rękę. Na początku oczywiście zaczynamy od podstaw czyli dużych elementów, gdy dziecko opanuje czynność, zmniejszamy element (trzeba również zwrócić uwagę, by to na co nawlekamy, też nie było na początku zbyt cienkie). Oczywiście do nawlekania dobre są koraliki, ale dla dziecka dużo oryginalniejsze będą kluski, (które można wcześniej wspólnie pomalować), jarzębina, pokrojone jabłuszka, (które można wysuszyć i zjeść), popcorn czy kolorowe chrupki kukurydziane. Oczywiście musimy pamiętać o zachowaniu bezpieczeństwa przy wykorzystaniu igły, ale dzięki takim zabawom pod naszą opieką dziecko uczy się także zachowań związanych ze swoim bezpieczeństwem. Dobrym ćwiczeniem jest ugniatanie mas (czy piłeczek) o różnej gęstości. Od popularnej ciasto liny, plasteliny, przez trochę twardszą modelinę. Ważne jest by dziecku pokazać jak wykonać poszczególne elementy, np: kule, wałki, placki itd. Wtedy łatwiej mu będzie odwzorować proponowana figurkę. Dzieciaki na pewno chętnie pomogą zagnieść ciasto na kopytka czy pizzę i podzielić je na części (tu
już uczymy podstaw krojenia i zasad bezpieczeństwa w kuchni). Możemy również wykonać samodzielnie masę solną lub papierową, przepisy na nie znajdziemy w internecie. Z rysowaniem też powinniśmy zaczynać od dużego formatu. U dziecka najpierw maluje cała ręka, później nadgarstek i dopiero palce, dlatego nie dajemy małemu dziecku kolorowanek z drobnymi elementami do zapełniania, bo ono nie jest w stanie wykonać tak precyzyjnych ruchów. Zaczynamy więc od dużych powierzchni. Wieszamy papier pakowy, stawiamy tablicę, by dziecko opanowawszy duży format mogło przejść do mniejszych. Rysować na kartce możemy zawsze. Ale proponuje również wysypać kaszę manne, albo miałki piasek na dużą tacę i tu ćwiczyć umiejętności rysowania (najlepiej dwie tace jedna dla rodzica druga dla dziecka, by mogło naśladować proste obrazy czy wzory). Należy zaczynać od rysowania palcem, potem przechodzić do patyczków czy pędzli. Warto też czasem się pobrudzić i pomalować palcami, czy całą dłonią a nawet stopami, to dopiero będzie frajda dla dużych i małych. Dziecko uczy się przez zabawę, najlepsza zabawa jest z najbliższymi. Wtedy zapomina o tym, że coś nie wychodzi. Po prostu się bawi i jednocześnie poprawia swoje umiejętności manualne. Opracowała: Joanna Wojtysiak
Dziecko z obniżonym napięciem posturalnym W rozwoju każdego organizmu największe znaczenie mają czynniki genetyczne przekazywane przez rodziców, ale organizm dziecka rozwija się i rośnie tak, jak mu na to pozwala środowisko i warunki. Obecny tryb życia, w głównej mierze siedzący i pozbawiany spontanicznej aktywności ruchowej z całą pewnością nie wpływa korzystnie na rozwój fizyczny dzieci. Wszystkim osobom mającym kontakt z dziećmi, powinny być znane nie tylko potrzeby rozwijającego się organizmu, ale także pierwsze symptomy pojawiających się nieprawidłowości i sposoby zapobiegania im. Noworodek nie ma umiejętności utrzymywania kontroli postawy ciała. Rozwój rozpoczyna się od kontroli głowy i kolejno następuje: kontrola obręczy barkowej, kończyn górnych, tułowia, obręczy miednicznej i kończyn dolnych. Umożliwia on dziecku unoszenie głowy, obroty, pełzanie, siadanie, poruszanie się na czworakach, klękanie, stanie i chodzenie. Prawidłowa pozycja stojąca: - głowa prosto w osi ciała - barki na jednym poziomie, - łopatki ściągnięte, - biodra na jednym poziomie, - brzuch lekko wciągnięty, - pośladki napięte, - nogi ustawione równolegle, wyprostowane w stawach biodrowych, - stopy prawidłowo ustawione i obciążone, z wyprostowanymi palcami, - ręce ułożone swobodnie wzdłuż tułowia.
Do trzeciego roku życia, ze względu na słaby jeszcze układ mięśniowy, łopatki odstają, barki mogą być wysunięte do przodu, a brzuch uwypuklony. Między trzecim a szóstym rokiem życia można zaobserwować asymetrię barków, koślawość kolan oraz małe wysklepienie stóp, cechy te powinny zginąć bez śladu w miarę dalszego, prawidłowego rozwoju sprawności fizycznej. Najczęściej do powstawania wad postawy przyczynia się zbyt niskie napięcie mięśniowe, ale także wady wzroku, słuchu, przewlekłe schorzenia układu oddechowego i nieprawidłowe nawyki związane z utrzymywaniem pozycji ciała podczas siedzenia, stania, chodzenia lub noszenie przez dziecko ciężkich przedmiotów. Płaskostopie i wady wymowy są często związane z niskim napięciem całego ciała. Niektóre dzieci mają obniżone napięcie mięśni centralnych tułowia, szyi, głowy, oraz nieco zwiększone napięcie kończyn górnych i dolnych. Oto cechy które mogą zaobserwować rodzice: ciągle otwarte usta, cicha mowa, trudności z gryzieniem, wady wymowy, duży wypukły brzuch, koślawość kolan, preferowany siad W (siad z pupą pomiędzy stopami) dziecko często podpiera głowę, trudności z podniesieniem samej (!) głowy, zarówno w leżeniu na brzuchu jak i na plecach przeprosty w stawach kolanowych i łokciowych
preferencja asymetrycznego siadu z dodatkową stabilizacją (dziecko podpiera się ręką, zahacza stopami o nogi krzesła lub podkłada stopę pod pośladek) dziecko nie lubi bawić się na czworaka (męczy się szyja) posiada okrągłe lub płaskie plecy (predyspozycja do powstawania skolioz) wysokie ustawienie barków (chowanie głowy w barkach) - dzieci mogą uskarżać się na bóle głowy lub karku słaba kreska podczas rysowania Każda z tych cech może, ale nie musi współwystępować. W okresie niemowlęcym u tych dzieci, oprócz wyżej wymienionych cech, obserwować było można inne specyficzne nieprawidłowości: nie lubiły leżeć na brzuchu, miały słabe podążanie głowy za tułowiem w próbie podciągania do siadu w leżeniu na brzuszku, po skończonym 3 miesiącu, miały trudności w podpieraniu się na przedramionach po 4 miesiącu, pozostające zgięte kolana posadzone chętnie siedziały, ale z wykorzystaniem dużej powierzchni podparcia często dodatkowo stabilizowały się zaciskaniem palców stóp (chwytały się powietrza) często poruszały się w sposób asymetryczny np. przesiadały się
na pośladkach ze zgiętą zawsze tą samą nogą niechętnie czworakowały. Nieutrwalone nieprawidłowości postawy poddają się korekcji. Dzieci powinny brać udział w gimnastyce korekcyjnej. Oprócz tego należy zapewnić im dużo spontanicznej zabawy ruchowej oraz wyrabiać nawyk przyjmowania prawidłowej postawy. Bibliografia : M. Borkowska, I. Galleta-Mac, Wady postawy i stóp u dzieci, WL PZWL, Wa-wa 2004, 2009 S. Owczarek, Gimnastyka przedszkolaka, WSiP, Warszawa 2001 http://fizjoterapia.waw.pl/warto-wiedziec/napiecie-miesniowe Opracowała: Bogusława Grodzka-Owczarek