Klucz odpowiedzi. Chemia Numer zadania 1. odpowłokowa konfiguracja elektronowa poziomu walencyjnego atomu pierwiastka X Oczekiwana odpowiedź Schemat klatkowy poziomu walencyjnego jonu X 2+ Nazwa pierwiastka chemicznego unktacja za czynność zadanie tabeli. 4s 2 3d 3 wanad 2. romień atomu bromu jest mniejszy od promienia anionu bromkowego. romień dwudodatniego kationu baru jest mniejszy od promienia atomu ksenonu. romień anionu bromkowego jest mniejszy od promienia anionu selenkowego. 3. Sposób I: Metaliczną miedź poddać działaniu gazowego chloru. Sposób II: Ogrzać drucik miedziany przy dostępie powietrza, a następnie na otrzymany czarny nalot podziałać kwasem solnym, po czym uzyskany roztwór odparować. 4. a) 2 Al + 2 NaOH + 2 H 2 O 2 NaAlO 2 + 3 H 2 lub 2 Al + 2 NaOH + 6 H 2 O 2 Na[Al(OH) 4 ] + 3 H 2 oprawna odpowiedź (dwa wnioski spośród wymienionych): 1. Glin jest reduktorem. 2. Wydzielający się wodór utlenia się. (Wydzielający się wodór spala się.) 3. Glin roztwarza się w mocnych zasadach. 4. łynu do udrożniania rur nie należy stosować do rur aluminiowych. zdań. za opisanie dwóch poprawnych sposobów otrzymania stałego CuCl 2. opisanie jednego go sposobu otrzymania stałego CuCl 2. równania reakcji w formie cząsteczkowej dwóch wniosków. 5. Gazowy produkt (lub produkty) powstają w probówkach oznaczonych cyframi: I, II, III, IV. wpisanie Strona 1 z 11
numerów probówek. 6. CaC 2 O 4 CaCO 3 + CO równania reakcji rozkładu szczawianu wapnia. 7. narysowanie wykresu. 8. Al 2 O 3 Substancja zanika. CaCO 3 Wydziela się gaz. skrobia Substancja zmienia barwę na czarną (brązową). obserwacji. 9. C. wskazanie j rozdzielenia mieszaniny. 10. Obserwacje: W zlewce z wodą żyletka utrzymuje się na powierzchni, a w zlewce z płynem do mycia naczyń tonie. rzyczyna: Dodanie płynu do mycia naczyń zmniejsza napięcie powierzchniowe wody. 11. Żelazo nie reaguje ze stężonymi roztworami kwasów utleniających na zimno. Żelazo uległo pasywacji. Wydzielającym się gazem jest chlor. F obserwacji i wyjaśnienie przyczyny. prawdziwości wniosków. Strona 2 z 11
Żelazo w reakcji z kwasem solnym uległo utlenieniu. 12. a) rzykład go rozwiązania: Obliczenie ph roztworu w probówce A: ph = log 1 ph = 0 Obliczenie ph roztworu w probówce B: Stężenia jonów Zn 2+ są jednakowe w obu probówkach. 13. rzykład go rozwiązania: Szybkość reakcji zmniejszy się sześciokrotnie. za j obliczeń i podanie ph roztworów. j rozwiązania i popełnienie błędów przy wykonywaniu obliczeń. porównanie stężeń jonów Zn 2+ w obu probówkach po reakcji z kwasami. za j obliczeń oraz podanie j oceny. j rozwiązania i obliczeń, ale 3 p. Strona 3 z 11
14. a) Obserwacje: A, C, D Wnioski: B, E, F, G Sn(NO 3 ) 2 + Cd Cd(NO 3 ) 2 + Sn lub Cu(NO 3 ) 2 + Cd Cd(NO 3 ) 2 + Cu c) Cu, Sn, Cd lub miedź, cyna, kadm 15. Informacja Numer reakcji reakcja zachodząca z większą szybkością. ujemna wartość entalpii reakcji. reakcja egzoenergetyczna. 16. a) Etap 1.: MnSO 4 + 2 NaOH Mn(OH) 2 + Na 2 SO 4 Etap 3.: Mn(OH) 2 + 2 HCl MnCl 2 + 2 H 2 O Wodorotlenek manganu(ii) wykazuje charakter zasadowy. 17. Gazy zaabsorbowane przez NaOH Gazy zaabsorbowane przez H 2 SO 4 18. A. B. I I i II I i II CO 2, SO 2, H 2 S NH 3, CH 3 NH 2 Krem X jest emulsją O/W, Krem Y jest ponieważ 1. 2. faza wodna jest składnikiem dominującym, a faza hydrofobowa stanowi mniejszą część kremu. faza hydrofilowa jest rozproszona podanie błędnej oceny. wpisanie oznaczeń literowych. 1 pkt za dowolnej reakcji w formie cząsteczkowej. uszeregowanie metali. wpisanie numerów reakcji. obu reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej. sformułowanie wniosku. wpisanie wzorów w odpowiednich kolumnach tabeli. wybranie stwierdzenia i uzasadnienia. 3 p. Strona 4 z 11
emulsją O/W, w fazie hydrofobowej. 19. Wzór gazu Zestaw Właściwości CH 4 II D. CO 2 I B. NH 3 III A. 20. Hipoteza jest (poprawna/błędna). Uzasadnienie: Nadmiar jonów OH spowodował rozpuszczenie wodorotlenku glinu. Drugi produkt Na 2 SO 4 jest związkiem dobrze rozpuszczalnym w wodzie. o dodaniu nadmiaru zasady sodowej osad roztworzył się. owstał dobrze rozpuszczalny związek o nazwie tetrahydroksoglinian sodu. W wyniku reakcji nie powstaje stały Na 2 SO 4, ale Al(OH) 3, który reaguje z NaOH, tworząc rozpuszczalny tetrahydroksoglinian sodu. wierszy tabeli. postawionej hipotezy oraz jej uzasadnienie. 21. Numer probówki ph roztworu Obserwacje reakcji soli z kwasem solnym Obserwacje reakcji soli z zasadą sodową 1. 7 Zapach octu. Zapach amoniaku. Wzór sumaryczny soli CH 3 COONH 4 wierszy tabeli. 2. 7 NaCl 3. > 7 Wydzielił się gaz, który zabarwił wilgotny papierek wskaźnikowy na czerwono. Na 2 CO 3 4. < 7 Zapach amoniaku. NH 4 Cl 22. a) wzorów obydwu substratów. Reakcja 1. addycja Reakcja 2. eliminacja 23. a) Etap I Zmiana zabarwienia z żółtego na czerwony. Etap II Zmiana zabarwienia z czerwonego na żółty. nazwanie typów obu reakcji. obserwacji w obu etapach. 4 p. Strona 5 z 11
Etap I: 2 NaCl + H 2 SO 4 2 HCl + Na 2 SO 4 Etap II: HCl + NaOH NaCl + H 2 O równań reakcji zachodzących w obu etapach. c) rzykład go rozwiązania: Obliczenie liczby moli NaOH n NaOH = 0,1 0,085 dm 3 n NaOH = 0,0085 mola Liczba moli NaOH jest równa liczbie moli HCl oraz liczbie moli NaCl n NaCl = 0,0085 mola Obliczenie masy NaCl m NaCl = 0,0085 mola 58,45 m NaCl = 0,497 g m NaCl = 0,50 g za j obliczeń i podanie masy próbki NaCl z podaną w poleceniu dokładnością. j rozwiązania i popełnienie błędów przy wykonywaniu obliczeń. 24. Numer doświadczenia Numer błędu 1. 2 2. 1 3. 2 4. 3 za wierszy tabeli. trzech wierszy tabeli. 25. 1. 2. 3. Objętości obu roztworów o tym samym stężeniu procentowym i o tej samej masie są jednakowe. Roztwory amoniaku i kwasu solnego nie osiągają jednakowej gęstości. Nie istnieją czterdziestoprocentowe roztwory amoniaku i kwasu solnego. F prawdziwości informacji. 26. a) Strona 6 z 11
Reakcja II 27. rzykład go rozwiązania: Obliczenie rozpuszczalności w wodzie Wyrażenie na iloczyn rozpuszczalności Stężenia jonów b 2+ i C 2 O 4 2 są jednakowe, oznaczone x, więc wyrażenie ma postać: K SO = x 2 Obliczenie rozpuszczalności soli w wodzie Obliczenie rozpuszczalności soli w roztworze b(no 3 ) 2 Stężenie jonów b 2+ wynosi 1 10 2 ; stężenie jonów C 2 O 4 2 oznaczono x i jest w przybliżeniu równe rozpuszczalności. Wyrażenie na iloczyn rozpuszczalności: K so = 1 10 2 x, stąd po przekształceniu Obliczenie ilokrotnie większa jest rozpuszczalność soli w wodzie w porównaniu z rozpuszczalnością w roztworze b(no 3 ) 2 Rozpuszczalność w wodzie jest większa 500 razy niż w roztworze b(no 3 ) 2. wyrażeń na stałe równowagi obu reakcji. wskazanie reakcji. 3 p. za j obliczeń, podanie obu wartości rozpuszczalnoś ci z jednostką oraz określenie, w którym przypadku jest ona większa i ile razy. za j obliczeń, podanie obu wartości rozpuszczalnoś ci z jednostką oraz błędne określenie, w którym przypadku jest ona większa i ile razy. 3 p. Strona 7 z 11
28. Sposób II Liczba moli jonów H + : 1 10 4 mola ph = 4 29. Włókno Rodzaj wiązania Wynik reakcji ksantoproteinowej (+) pozytywny ( ) negatywny j rozwiązania i popełnienie błędów przy wykonywaniu obliczeń oraz przy określeniu, w którym przypadku rozpuszczalnoś ć jest większa i ile razy. obliczeń i wskazanie go sposobu prowadzącego do uzyskania roztworu o ph = 4. wierszy tabeli. Len 3. Jedwab naturalny 1. + Jedwab sztuczny 2. Wełna 1. + 30. za obu reakcji. jednej reakcji. 31. 1.,3. Uzasadnienie: W peptydzie Ala-Ser-Gly występują wiązania peptydowe, których nie ma w wybranie Strona 8 z 11
produktach jego hydrolizy. reakcji oraz uzasadnienie wyboru. 32. a) obliczenie masy molowej, podanie wyniku z rzykład go rozwiązania: Rozpatrywana ilość cytralu (0,02 mola) przekracza stężenie graniczne (0,01 mola w pomieszczeniu o takiej objętości), zatem zapach jest wyczuwalny. jednostką. obliczeń i podanie go wniosku. 3 p. c) Cząsteczka cytralu zawiera pięć atomów węgla o hybrydyzacji sp 2 i dwa atomy węgla o hybrydyzacji sp 3. Cytral jest pochodną benzenu. / F F F prawdziwości informacji. Cząsteczki cytralu występują w postaci izomerów cis-trans. Cząsteczka cytralu zawiera asymetryczny atom węgla. F 33. wzorów jonów. 34. Obecność wolnej pary elektronowej w atomie azotu powoduje zmniejszenie kąta między wiązaniami N C tak, że jego miara jest mniejsza niż 109 28. TAK za prawdziwości informacji. Strona 9 z 11
odczas rozpuszczania deanolu w wodzie zachodzi reakcja chemiczna, w której deanol jest zasadą wg teorii Brønsteda, a woda kwasem. Deanol nie może tworzyć soli z kwasami. Cząsteczki deanolu mogą tworzyć wiązanie koordynacyjne z jonem H +. TAK NIE TAK prawdziwości trzech informacji. 35. ozytywny wynik reakcji jodoformowej dają związki oznaczone literami A, C, E, ponieważ należą do ketonów metylowych lub alkoholi zawierających grupę metylową położoną przy atomie węgla połączonym z grupą hydroksylową. zdania. 36. wzoru półstrukturaln ego. 37. rzykład go rozwiązania: Obliczenie masy toluenu użytego do reakcji m = 50 cm 3 0,86 m = 43 g Obliczenie masy kwasu benzoesowego na podstawie stosunku stechiometrycznego wynikającego z równania reakcji 460 g toluenu 610 g kwas benzoesowego 43 g x x = 57 g Obliczenie masy kwasu benzoesowego z uwzględnieniem wydajności reakcji 57 g 0,80 = 46 g Masa kwasu benzoesowego przy 80% wydajności 46 g. za j obliczeń i podanie wyniku wraz z jednostką. j rozwiązania i popełnienie błędów przy wykonywaniu obliczeń. 38. a) wpisanie wzoru odczynnika. Strona 10 z 11
robówka I.: Woda bromowa się odbarwiła. Wydzielają się pęcherzyki gazu. robówka II.: Nie widać zachodzących zmian. obserwacji dla obu probówek. Strona 11 z 11