Produkty Finansowania Handlu Joanna Mularczyk
Bank Gospodarstwa Krajowego Informacje ogólne o BGK Utworzony w 1924 r. 100% własność państwa Działa na mocy ustawy o BGK (nie posiada zdolności upadłościowej) Ocena ratingowa Fitch równa ratingowi Skarbu Państwa A- w walucie obcej oraz A w walucie krajowej. Organy banku: Rada Nadzorcza: przedstawiciele wybranych resortów administracyjnych powoływani przez Ministra Finansów Zarząd Prowadzi działalność na terenie całego kraju Centrala w Warszawie Oddział w każdym mieście wojewódzkim Obsługa kasowa w ponad 4000 placówkach partnerskich Podlega ustawie Prawo bankowe Podlega nadzorowi KNF Udziela poręczeń i gwarancji w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa Współpracuje z instytucjami rozwoju wchodzącymi w skład Grupy PFR Realizuje Strategię na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju 2
Z BGK przyszłość zaczyna się dziś Misją BGK jest wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz sektora finansów publicznych w realizacji jego zadań Cele i zadania strategiczne organizator finansowania w zakresie realizacji programu inwestycje w projekty infrastrukturalne strategiczne dla Polski, organizator efektywnego modelu działalności w obszarze gwarancji i poręczeń dla przedsiębiorców (PLG de minimis), bank zarządzający programami i funduszami rządowymi w zakresie rozwoju i modernizacji infrastruktury (transportowej, komunalnej, mieszkaniowej, związanej z ochroną środowiska), bank wiodący w obszarze finansowania i obsługi jednostek samorządu terytorialnego, spółek komunalnych i podmiotów ochrony zdrowia organizator środków i systemu wsparcia eksportu, bank wspierający absorpcję funduszy Unii Europejskiej, instytucja wiodąca w procesie konsolidacji finansów publicznych 3
AKREDYTYWA DOKUMENTOWA
AKREDYTYWA DOKUMENTOWA: Co to jest? Akredytywa jest nieodwołalnym zobowiązaniem banku importera do zapłaty eksporterowi, za zaprezentowane przez niego ściśle zgodne z warunkami akredytywy dokumenty. 5
UCZESTNICY AKREDYTYWY Zleceniodawca (Aplikant) = Importer Bank Otwierający = Bank Importera Bank Beneficjenta = BGK Beneficjent = Eksporter RODZAJE AKREDYTYW Niepotwierdzona i potwierdzona Zabezpieczająca (typu stand by) Eksportowa i importowa WAŻNE OKREŚLENIA W AKREDYTYWIE Termin ważności Miejsce ważności Data załadunku/wysyłki 6
ZALETY AKREDYTYWY KORZYŚCI DLA EKSPORTERA Zabezpiecza przed ryzykiem handlowym transakcji, tj. odmową przyjęcia towaru oraz odmową zapłaty przez importera. Jest bezpieczną i skuteczną formą płatności bez względu na stopień wypłacalności kupującego. Jest dowodem zawarcia konkretnej transakcji oraz zapewnia wykonanie zobowiązania przez importera. Może ułatwić uzyskanie kredytu przez eksportera na bazie dyskonta przyszłych wpływów. Wprowadzenie jakichkolwiek zmian przez importera do warunków transakcji, nie jest możliwe bez wiedzy i zgody eksportera. 7
ZALETY AKREDYTYWY KORZYŚCI DLA IMPORTERA Zapłata następuję wyłącznie po spełnieniu przez eksportera warunków określonych w akredytywie, np. prezentowania polisy ubezpieczeniowej, dotrzymania ustalonych terminów. Zmniejsza się ryzyko spornych interpretacji dzięki temu, że sprawdzeniem dokumentów zajmuje się bank, wykorzystując do tego międzynarodowe regulacje. Importer może zminimalizować ryzyko otrzymania wadliwego towaru, poprzez żądanie prezentowania dokumentów wystawionych przez niezależne instytucje, np. certyfikat jakości. 8
Finansowanie w oparciu o akredytywę - produkty
FINANSOWANIE W OPARCIU O AKREDYTYWĘ PODSTAWOWE PARAMETRY Główne cechy Typ finansowania Finansowanie eksportu konsumpcyjnego lub inwestycyjnego, ogranicza ryzyko transakcji, zapewnia płynność. Finansowanie w oparciu o ocenę standingu banku Importera, udzielane na bazie akredytywy dokumentowej. Kwota finansowania Do 100% wartości kontraktu Maksymalny okres spłaty Dostępne struktury Kraje Waluta finansowania 2 lata dyskonto potwierdzenie postfinansowanie Większość krajów świata PLN EUR USD 10
POSTFINANSOWANIE AKREDYTYWY Transakcja opiera się na udzieleniu finansowania bankowi otwierającemu akredytywę. Pieniądze z tego finansowania nie przekraczają granicy po złożeniu poprawnych dokumentów, trafiają bezpośrednio na rachunek Eksportera. Bank importera, a w praktyce Importer, ma możliwość otrzymania korzystnego finansowania, które spłaca w terminach ustalonych z BGK. Koszty tego finansowania ponosi bank importera (a w praktyce Importer). DYSKONTO AKREDYTYWY Jeśli Importer ma rozliczyć się z Eksporterem w odroczonym terminie płatności, a Eksporterowi zależy na otrzymaniu należności od razu, Eksporter może skorzystać z dyskonta akredytywy. Wówczas na jego zlecenie, jeśli akredytywa otwarta przez Importera jest dostępna w BGK, możemy dokonać dyskonta wypłacić należność niezwłocznie po stwierdzeniu zgodności dokumentów z warunkami akredytywy z potrąceniem kosztu odsetek dyskontowych. 11
Program Rządowy
RZĄDOWY PROGRAM FINANSOWE WSPIERANIE EKSPORTU WARUNKI FINANSOWANIA AKREDYTYWA Z KRAJU RYZYKA NIERYNKOWEGO KRAJOWE POCHODZENIE PRODUKTU GWARANCJA KUKE S.A. Kraje ryzyka nierynkowego to np.: Rosja, Białoruś, Ukraina, Kazachstan, Uzbekistan, Serbia, Bośnia, Mołdawia, Gruzja, Iran, Nigeria, Brazylia, Meksyk, itd. Maksymalna wartość składników pochodzenia zagranicznego nie może przekraczać 30% zgodnie z Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2014r. Warunkiem uzyskania gwarancji KUKE S.A. jest ustalenie przez BGK i KUKE S.A. limitu na bank otwierający akredytywę 13
KREDYT DLA BANKU NABYWCY
Podmioty korzystające z finansowania jako eksporter każdy podmiot gospodarczy zarejestrowany w Polsce importerzy polskich towarów i usług
Przedmiot eksportu dobra inwestycyjne, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2014 r. w sprawie maksymalnego procentowego udziału składników pochodzenia zagranicznego w przychodzie netto z realizacji kontraktu eksportowego oraz rodzaju dowodów, na podstawie których ustala się pochodzenie produktu lub usługi
Rozporządzenie polskość Udział składników polskiego pochodzenia nie powinien być mniejszy niż 40% przychodu netto. Wyjątki: 20% dla systemów komputerowych, urządzeń elektronicznej techniki obliczeniowej, wyrobów przemysłu elektrotechnicznego, elektronicznego i teletechnicznego, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych, 10% dla usług budowlanych.
Kwota kredytu max. 85% wartości finansowanego kontraktu, kwota kredytu może być powiększona o wartość składki ubezpieczeniowej KUKE, Co do zasady do finansowania kredytem dla banku nabywcy przyjmowane są kontrakty na kwotę nie mniejszą niż EUR 1,2 mln.
Koszty finansowania preferencyjne obciążają importera 3 podstawowe kategorie kosztów: oprocentowanie kredytu, prowizja administracyjna, koszt obowiązkowego ubezpieczenia w KUKE S.A.
Kontrakt finansowany kredytem dla banku nabywcy
Plusy dobrze napisanego kontraktu 1. Dobrze napisany kontrakt chroni interesy eksportera. 2. Na równi z jakością towaru kreuje pozycję eksportera na rynku. 3. Uzyskanie finansowania kredytem dla banku nabywcy uzależnione jest od uprzedniego zawarcia kontraktu eksportowego przez strony handlowe.
Nieprecyzyjne zapisy kontraktu dotyczą najczęściej: Zakresu preambuły, Opisu przedmiotu kontraktu, Opisu zakresów zobowiązań kontraktowych stron kontraktu, Wartości kontraktu, Warunków płatności, Dokumentów handlowych potwierdzających realizację eksportu, Obowiązków stron w trakcie realizacji kontraktu, Terminu wejścia w życie okresu ważności kontraktu, Stosowania niejednolitej terminologii.
Podstawowe obowiązki eksportera zawarcie kontraktu z importerem, podpisanie z BGK Porozumienia z eksporterem, dostarczenie pisemnego oświadczenia potwierdzającego otrzymanie zaliczki, dostarczanie informacji na temat przebiegu realizacji kontraktu, dostarczanie do BGK dokumentów handlowych, w zamian za które dokonywane będą kolejne wypłaty, pokrycie opłat za sprawdzenie dokumentów i przekazanie należności.
GWARANCJE BANKOWE
Definicja gwarancji (Pr. bankowe) Art. 81. 1. Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. 2. Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności.
Definicja gwarancji cd. Gwarancja bankowa w obrocie krajowym - jest to gwarancja, której Beneficjentem jest rezydent w rozumieniu przepisów prawa dewizowego. Gwarancja bankowa w obrocie zagranicznym - jest to gwarancja, której Beneficjentem jest nierezydent w rozumieniu przepisów prawa dewizowego
Uczestnicy stosunku gwarancyjnego Zleceniodawca podmiot, który składa w BGK zlecenie udzielenia gwarancji bankowej, Dłużnik podmiot, którego zobowiązania zabezpieczone są gwarancją (standardowo zachodzi tożsamość pomiędzy Zleceniodawcą a Dłużnikiem), Bank Zleceniodawcy - Bank gwarant, wystawca gwarancji, Beneficjent osoba na rzecz której została wystawiona gwarancja i która ma prawo do żądania zapłaty od gwaranta, w przypadku gdy zajdą okoliczności określone w treści gwarancji, Bank Beneficjenta bank, który może awizować wystawioną przez Bank Zleceniodawcy gwarancję, potwierdzić jej autentyczność, a w przypadku roszczenia pośredniczyć w jego złożeniu.
Rodzaje gwarancji obsługiwanych przez BGK Gwarancje kontraktowe: Gwarancja przetargowa (wadialna) Gwarancja zwrotu zaliczki Gwarancja dobrego/należytego wykonania umowy/kontraktu Gwarancja usunięcia wad i usterek /dobrego wykonania umowy w okresie rękojmi/wykonania kontraktowych zobowiązań gwarancyjnych Gwarancja zwrotu kaucji gwarancyjnej (kwot zatrzymanych)
Regwarancja Prawo bankowe nie reguluje instytucji regwarancji. W praktyce za regwarancję uznaje się gwarancje banku, która zabezpiecza roszczenia innego banku o zwrot sumy zapłaconej beneficjentowi wystawionej przez siebie gwarancji. Beneficjentem regwarancji jest bank, który wystawił gwarancję. Zwyczajowo przyjęło się, że regwarancja musi być dłuższa niż gwarancja, którą zabezpiecza, w Europie 14 (15) dni, poza Europą 30 dni.
Regwarancja cd. Powody stosowania regwarancji: brak akceptacji przez beneficjenta gwarancji banku obcego (zagranicznego) obowiązek dostarczenia (np. w przetargu) gwarancji banku lokalnego wymóg poddania gwarancji prawu lokalnemu
WYKUP WIERZYTELNOŚCI
Wykup wierzytelności podstawowe informacje Wykup wierzytelności to alternatywa dla klasycznej formy finansowania, która pozwala na poprawę płynności finansowej Zbywcy i wydłużenie okresu płatności dla Dłużnika. BGK wykupuje (przed terminem wymagalności) należności wynikające z realizacji kontraktów zawartych pomiędzy Zbywcą a Dłużnikiem z tytułu dostawy towarów i usług lub realizacji projektów inwestycyjnych. 32
Wykup wierzytelności Podstawowe parametry Typ finansowania Wykup wierzytelności Finansowanie w oparciu o: bilans Importera bez regresu bilans Eksportera z regresem do Eksportera Kwota finansowania Co najmniej 2 mln EUR Okres finansowania Waluta finansowania Kraje Warunki cenowe Do 5 lat PLN EUR USD Większość krajów świata Ustalane indywidualnie zgodnie z profilem ryzyka transakcji 33
Podstawowe parametry (1) Cechy wierzytelności: pieniężne wyraźnie oznaczone i udokumentowane przez Zbywcę bezsporne oraz niewymagalne niebędące przedmiotem roszczeń i potrąceń Maksymalny okres spłaty: 60 miesięcy dla wierzytelności dot. sprzedaży lub dostawy towaru/usług 120 miesięcy dla wierzytelności dot. przedsięwzięć inwestycyjnych 34
Podstawowe parametry (2) Waluta wykupu: PLN EUR USD Rodzaje umów: trójstronna pomiędzy Bankiem, Dłużnikiem i Zbywcą (możliwa jest opcja umowy towarzyszącej pomiędzy Bankiem a Zbywcą, w której określa się warunki cenowe ustalone przez Bank dla Zbywcy objęte tajemnicą handlową) dwustronna pomiędzy Bankiem a Zbywcą 35
Podstawowe parametry (3) Odpowiedzialność za brak spłaty: Zbywcy w przypadku umowy z regresem do Zbywcy (przejęcie przez Zbywcę ryzyka braku spłaty przez Dłużnika może przełożyć się na uzyskanie bardziej preferencyjnych warunków cenowych) Dłużnika w przypadku umowy bez regresu do Zbywcy (Bank przejmuje ryzyko braku spłaty przez Dłużnika) Zabezpieczenia: przeniesienie na Bank praw do wierzytelności oraz wszelkich zabezpieczeń z nią związanych inne zaakceptowane przez Bank (ustanowienie dodatkowych zabezpieczeń może przełożyć się na uzyskanie bardziej preferencyjnych warunków cenowych) 36
Warianty wykupu wierzytelności (1) BGK może dokonać wykupu: pojedynczych wierzytelności (udokumentowanych istniejącą fakturą) wielu wierzytelności w ramach Limitu Dłużnika (limit transakcji z jednym Dłużnikiem na wykup wierzytelności, których termin i wartość nie jest znana w momencie zawierania umowy) dokumentowanych kolejnymi fakturami do chwili wykorzystania limitu 37
Warianty wykupu wierzytelności (2) z dyskontem: wypłata środków pomniejszona o odsetki dyskontowe spłata w terminie płatności faktury lub w terminie określonym w umowie pomiędzy Zbywcą a Dłużnikiem z dyskontem i odsetkami zwykłymi (kredytowymi): wypłata środków pomniejszona o odsetki dyskontowe (w tym wariancie odsetki dyskontowe mogą wynosić zero, w zależności od tego, czy warunki udzielonego przez Zbywcę kredytu kupieckiego są dla Banku satysfakcjonujące) spłata w terminach uzgodnionych z Dłużnikiem przez Bank (określonych w trójstronnej umowie o wykup wierzytelności) albo uzgodnionych z Dłużnikiem przez Zbywcę (określonych w kontrakcie pomiędzy tymi podmiotami, jeśli zawierana jest umowa dwustronna) 38
Korzyści z wykupu wierzytelności (1) Dla Dłużnika: możliwość realizacji inwestycji w formule Zbuduj i sfinansuj bez konieczności przeprowadzania odrębnych postępowań przetargowych na realizację inwestycji i jej finansowanie uzyskanie finansowania z pominięciem długotrwałej procedury uzyskania kredytu wynikającej z ustawy Prawo zamówień publicznych, a w przypadku wykupu z regresem do Zbywcy ograniczająca czynności oceny sytuacji Dłużnika do niezbędnego minimum (wykonawca projektu przystępuje do przetargu wraz z Bankiem zapewniającym finansowanie w formie wykupu wierzytelności) rozłożenie spłaty wierzytelności na dłuższy okres dopasowany do możliwości finansowych Dłużnika możliwość jednoczesnej realizacji większej liczby inwestycji 39
Korzyści z wykupu wierzytelności (2) Dla Zbywcy: poprawa płynności finansowej (skrócenie czasu oczekiwania na otrzymanie należności za dostarczone towary i usługi) możliwość przeznaczenia środków na zwiększenie obrotów zaoferowanie odbiorcom (Dłużnikom) lepszych warunków płatności eliminacja ryzyka finansowanego związanego z nieuregulowaniem przez Dłużnika zobowiązania (w przypadku wykupu wierzytelności bez regresu do Zbywcy) 40
Wydział Sprzedaży Finansowania Handlu Departament Finansowania Handlu Zagranicznego Tel: +48 22 522 92 75 e-mail: dfhz@bgk.pl Joanna Mularczyk Tel: +48 22 596 58 05 e-mail: Joanna.Mularczyk@bgk.pl