HANDEL ZAGRANICZNY I ROZLICZENIA MIĘDZYNARODOWE

Transkrypt

1 HANDEL ZAGRANICZNY I ROZLICZENIA MIĘDZYNARODOWE Finansowanie handlu zagranicznego

2 Formy płatności Kredyty eksportowe Faktoring Forfaiting Prefinansowanie eksportu / importu

3 Kredyt eksportowy Kredyty kupieckie Kredyty bankowe Kredyty państwowe Kredyty państwowo prywatne Kredyty organizacji międzynarodowych

4 Kredyt eksportowy Znaczenie kredytów w handlu zagranicznym: Ożywienie popytu Podnoszenie konkurencyjności eksportu Bycie źródłem zasileń kapitałowych eksporterów Skracanie cyklu rozliczeniowego, przez co przyczynianie się do obniżki kosztów działalności eksportowej Ważne narzędzie polityki gospodarczej.

5 Kredyt kupiecki Udzielenie przez eksportera kredytu dla odbiorcy towaru, np. gdy posiada nadwyżki wolnych środków pieniężnych. Rodzaje kredytów kupieckich: Kredyt wekslowy Kredyt w rachunku otwartym Kredyt średnio- i długoterminowy

6 Kredyt wekslowy W dyskoncie weksli własnych lub trat. Eksporter udzielając kredytu dołącza do dokumentów tratę terminową ciągniętą na importera i przesyła te dokumenty do banku importera z instrukcją wydania dokumentów po akcepcie traty. Zaakceptowana trata wraca do eksportera i może służyć jako zabezpieczenie udzielonego kredytu bądź jako instrument refinansowania eksportera (przekazuje weksel do banku eksportera do dyskonta).

7 Kredyt wekslowy Banki wyspecjalizowane w obrocie wekslami zwane są bankami kupieckimi lub domami dyskontowymi. Podmioty te zarabiają na różnicach w oferowanych stopach dyskontowych. Kredyt w dyskoncie weksli zazwyczaj udzielany jest od 30 do 180 dni.

8 Kredyt w rachunku otwartym Eksporter wysyła importerowi fakturę wraz z dokumentami i obciąża prowadzony przez siebie rachunek importera. Importer dokonuje zapłaty w określonym terminie, a koszt kredytu jest wliczony do faktury.

9 Kredyty długoterminowe Importer dokonuje przedpłaty i przedkłada eksporterowi dodatkowe zabezpieczenie w postaci gwarancji bankowej bądź awalu na wekslach oraz dodatkowo ubezpieczenie kredytu. Kredyty są udzielane przez wyspecjalizowane działy finansowe międzynarodowych korporacji. Kredyty spłacane są kwartalnie lub co pół roku.

10 Inne kredyty Overdraft przekroczenie stanu konta Kredyt dyskontowy Kredyty krótkoterminowe: Kredyt w rachunku bieżącym Kredyt akceptacyjno-rembursowy

11 Kredyt dyskontowy Polega na zbyciu bankowi weksli własnych importera lub ciągnionych przez eksportera na importera, a także inne należności zagraniczne (np. należności kredytów z tytułu otwartych akredytyw). Możliwe przyznanie przez bank linii dyskontowej.

12 Kredyt w rachunku bieżącym Bank określa limit, do jakiego kredytobiorca może się zadłużyć. Najczęściej jest to kredyt udzielany bankowi korespondentowi (bankowi importera). Może być doraźny lub rewolwingowy. W ramach umowy określa się: Wysokość linii kredytowej Okres wykorzystania Przeznaczenie Sposób wykorzystania Termin spłat Sposób zabezpieczenia kwot kredytowych

13 Kredyt akceptacyjno rembursowy Podstawą jest zabezpieczenie towaru wekslami. Udziela go bank eksportera, a całość kosztów ponosi bank importera a więc importer. Bank eksportera zobowiązuje się do zaakceptowania i późniejszego wykupienia weksla ciągniętego przez eksportera na jego bank. Weksel podlega późniejszemu wykupieniu a środki na wykup dostarcza bank importera w ramach rembursu. Ma charakter rewolwingowy linia odnawialna. Bezpieczny kredyt dla eksportera ze względu na regres do innego banku.

14 Kredyt akceptacyjno rembursowy 12. Pokrycie regresu IMPORTER 1. Zlecenie otwarcia akredytywy z odroczonym terminem płatności 5. Dokumenty handlowe BANK IMPORTERA Towar EKSPORTER 11. Regres o zwrot środków 8. Środki z dyskonta 6. Zaakceptowana trata 3. Informacja o otwarciu akredytywy 4. Dokumenty handlowe i trata 7. Dyskonto traty 2. Otwarcie akredytywy 5. Dokumenty handlowe 10. Środki z rembursu 9. Remburs o pokrycie na wykup traty BANK EKSPORTERA INNE BANKI

15 Faktoring Jedyny ogólny akt kodyfikujący faktoring oraz ogólne zasady jego funkcjonowania to Konwencja Ottawska z 1988 roku. Umowa faktoringu jest to umowa zawarta między jedną stroną (dostawca) i drugą stroną (faktor), zgodnie z którą: Dostawca może przenieść lub przenosi własność wierzytelności, wynikających z umowy sprzedaży dóbr przez dostawcę klientom (dłużnikom) ( ) Faktor wykonuje co najmniej dwie z poniższych usług: 1) Finansowanie dostawcy między innymi w formie pożyczek i zaliczek 2) Prowadzenie rozliczeń związanych z wierzytelnościami 3) Inkaso wierzytelności 4) Przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika

16 Faktoring Zarządzanie wierzytelnościami prowadzenie przez faktora wszystkich czynności związanych z rozliczeniami pomiędzy dostawcą (klientem) i jego dłużnikami rozliczenia spłat wierzytelności, sporządzanie dokumentacji z zapisów księgowych, analiz handlowych klienta. Dochodzenie i inkasowanie wierzytelności realizowanie przez faktora wszystkich czynności prowadzących do uzyskania zapłaty od dłużnika ponaglanie, dochodzenie spłaty na drodze sądowej, windykacja z majątku.

17 Faktoring Finansowanie udzielane przez faktora dostawcy ma charakter obrotowy. Wypłacane jest w ramach limitu, który jest przyznawany przez faktora. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem faktor wypłaca klientowi około 80% wartości nabywanych wierzytelności. Udział każdego odbiorcy w obrocie klienta nie powinien przekraczać 15-20% limitu od faktora. Przejęcie ryzyka zobowiązanie się faktora do ostatecznego nabycia wierzytelności i zapłaty ceny za wierzytelność bez możliwości zwrócenia się do dostawcy o zwrot udzielonego finansowania.

18 Funkcje faktoringu Kredytowa faktoring jest szczególną formą finansowania działalności przedsiębiorstw, polegającą na finansowaniu przez faktora cyklu rozliczeniowego transakcji poprzez przeniesienie należności częściowe upłynnienie majątku firmy. Gwarancyjna (del credere) sprzedaż należności umożliwia wcześniejsze dysponowanie płynnymi środkami oraz przenosi ryzyko ich nieuzyskania na faktora element zarządzania płynnością.

19 Funkcje faktoringu Usługowa obok podstawowej czynności nabycia wierzytelności przedmiotem faktoringu mogą być dodatkowe czynności, np.: Przedsądowe i sądowe dochodzenie należności objętych umową Kierowanie upomnień do dłużników i sprawdzanie ich wypłacalności Prowadzenie ksiąg handlowych i rachunkowych Badania rynku i klientów Rozwijanie działalności reklamowej na rzecz przedsiębiorcy Składowanie towarów na rzecz przedsiębiorcy Ubezpieczenie towarów na rzecz przedsiębiorcy Oclenie towarów Organizowanie przedstawicielstw zagranicznych przedsiębiorcy Inne

20 Przedmiot faktoringu Krótkoterminowe wierzytelności handlowe. Terminy płatności od 14 do 210 dni. Wierzytelności muszą spełniać określone kryteria: Muszą być niewymagalne termin zapłaty nie zapadł Nie podlegać kompensatom Muszą być wolne od zastawu na rzecz osób trzecich bądź być przedmiotem postępowania egzekucyjnego Umowy faktoringowe zawierane są zazwyczaj na okres roku z możliwością przedłużenia.

21 Schemat rozliczeń w ramach faktoringu Dostawca 1. Towar + faktury Odbiorca Faktor 1. Dostawca wybiera odbiorców do faktoringu. 2. Sprzedaż odbywa się na dotychczasowych zasadach. 3. Kopia faktur jest przekazywana do faktora. 4. Faktor udziela finansowania (80%) wartości faktur brutto. 5. W dniu wymagalności odbiorcy płacą za faktury do faktora. 6. Faktor prowadzi konta rozliczeniowe odbiorców i monituje opóźniających się z płatnościami.

22 Podmioty faktoringu Faktoring jest umową nienazwaną. PRZEDSIĘBIORCA przysługuje mu wierzytelność od dłużnika, może być osobą fizyczną lub prawną. FAKTOR instytucja zobowiązana na mocy umowy faktoringowej do nabywania wierzytelności handlowych dostawcy oraz do wykonywania dwóch ww. czynności. Podmiotami zajmującymi się faktoringiem są: Wyspecjalizowane spółki faktoringowe Instytucje bankowe Inne podmioty DŁUŻNIK podmiot zobowiązany do spełnienia świadczenia w ramach stosunku obligacyjnego, jaki łączy go z wierzycielem (przedsiębiorcą), a po zawarciu umowy faktoringu z faktorem.

23 Rodzaje faktoringu Faktoring z regresem (niewłaściwy, niepełny) klient przenosi na faktora wierzytelność, ale ryzyko niewypłacalności odbiorcy (dłużnika) ponosi w dalszym ciągu klient. Jeżeli dłużnik nie zapłaci faktorowi zobowiązania, to faktor ma prawo regresu od klienta, który będzie musiał zwrócić udzielone finansowanie. Możliwość rekompensaty kolejnymi wierzytelnościami Faktoring bez regresu (właściwy, pełny) polega na ostatecznym przeniesieniu przez klienta na faktora wierzytelności, ryzyko w całości przechodzi na faktora. Faktoring mieszany faktor przejmuje ryzyko tylko do określonego poziomu finansowania; powyżej tego poziomu przysługuje mu regres od klienta.

24 Rodzaje faktoringu Faktoring jawny bezpośrednio po podpisaniu umowy między faktorem a klientem, odbiorca (dłużnik) zostaje o tym fakcie poinformowany. Faktoring cichy odbiorca nie wie o umowie faktoringu. Faktoring krajowy Faktoring międzynarodowy, podmioty zrzeszane w: Factors Chain International FCI International Factors Group IFG

25 Faktoring międzynarodowy Faktoring eksportowy bezpośredni wykup wierzytelności od krajowego eksportera wobec podmiotu zagranicznego. Faktoring importowy bezpośredni wykup wierzytelności od podmiotu zagranicznego wobec krajowego importera. System dwóch faktorów eksporter sprzedaje wierzytelność faktorowi z kraju eksportera, a ten zbywa ją faktorowi z kraju importera; importer jako dłużnik.

26 Korzyści z faktoringu Poprawia płynność przedsiębiorstw w wyniku przedterminowego wpływu należności z tytułu dokonanej sprzedaży. Jest dostępny dla firm, które nie kwalifikują się do kredytu bankowego. Nie wpływa ujemnie na wiarygodność kredytową firmy, poprawia niektóre istotne wskaźniki finansowe, powodując, że firma może korzystać również z kredytu bankowego. Umożliwia wydłużenie terminów płatności dla odbiorców; lepsze warunki finansowe dla odbiorców dają przewagę konkurencyjną. Pozwala na zmniejszenie kosztów administracyjnych i księgowych, gdyż ciężar dokonanego monitorowania i administrowania należnościami spada na faktora.

27 Forfaiting Polega na wykupie przez instytucję forfaitingową wierzytelności przed terminem ich płatności przez dłużnika i wypłaceniu eksporterowi należnych środków po potrąceniu odsetek dyskontowych, naliczonych od dnia zrealizowania skupu do dnia przewidywanego wpływu płatności od dłużnika. Instytucja forfaitingowa przejmuje całkowicie ryzyko braku zapłaty od dłużnika, skupując wierzytelność bez regresu do eksportera.

28 Schemat rozliczeń w ramach forfaitingu EKSPORTER 3a. Eksporter sprzedaje weksel 3b. Eksporter otrzymuje zapłatę za weksel INSTYTUCJA FORFAITINGOWA Kontrakt Dostawa 2. Importer płaci poręczonym wekslem 4b. Zapłata za weksel 4a. Instytucja przedstawia bankowi importera weksel do wykupu IMPORTER 1. Bank importera poręcza weksel importera 5. Uregulowanie zobowiązań wobec swojego banku przez importera BANK IMPORTERA

29 Faktoring a forfaiting Czynnik Faktoring Forfaiting Ryzyko wypłacalności dłużnika Faktor może ponosić ryzyko niewypłacalności dłużnika. Strony mogą zawierać umowy faktoringu niepełnego. Nierozerwalnym elementem forfaitingu jest to, że zbywca wierzytelności nie ponosi ryzyka braku spłaty przez dłużnika. Sprzedaż wierzytelności jest ostateczna bez regresu. Przedmiot umowy Wierzytelności pieniężne o krótko i średnioterminowej zapłacie, z reguły wynoszącej od 14 do 180 dni. Podstawą umowy jest stosunek ciągły, łączony strony na określony czas. Wierzytelności wynikające przede wszystkim z umów dostawy, sprzedaży oraz świadczenia usług, powtarzalne o niewielkiej wartości jednostkowej. Wierzytelności średnio- i długoterminowe; odroczony termin płatności wynosi średnio od 210 dni do 5 lat. Jedna istniejąca wierzytelność lub pakiet wierzytelności indywidualnie oznaczona. Wierzytelności wekslowe, mogą wynikać z eksportu inwestycyjnego o znacznej wartości.

30 Faktoring a forfaiting Czynnik Faktoring Forfaiting Zabezpieczenie wierzytelności Nie jest wymagane zabezpieczenie wierzytelności w ramach stosunku prawnego. Regułą są wierzytelności zabezpieczone (gwarancją, akredytywą, awalem). Klienci Adresowany do małego biznesu, powiązanego z powtarzalnymi zobowiązaniami, których wartość nie jest znaczna. Ukierunkowany na dużych klientów. Usługi dodatkowe Poza zbywaniem wierzytelności faktor świadczy na rzecz dostawcy usługi dodatkowe, np. prowadzenie ksiąg handlowych i finansowych, windykację i monitoring należności. Z reguły nie występują w klasycznej umowie forfaitingu.