PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI Janina Mazur gimnazjum klasy 2-3 Warunkiem koniecznym klasyfikacji z języka niemieckiego jest obecność, na co najmniej 50 % wszystkich zajęć języka niemieckiego. Niniejszy system oceniania powstał po uprzednim uwzględnieniu: 1. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ1) z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej 2. Statut Szkoły 3. Wewnątrzszkolny System Oceniania Cele oceniania: 1. Poinformowanie ucznia o jego poziomie osiągnięć edukacyjnych. 2. Motywowanie ucznia do dalszej pracy. 3. Dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom), nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i uzdolnieniach ucznia. 4. Wykorzystywanie osiągnięć uczniów do planowania pracy dydaktycznej nauczyciela. Formy pracy ucznia podlegające ocenie: 1. Prace klasowe- trwają 45 min; poprzedzone są lekcją powtórzeniową i zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Testują gramatykę i leksykę, sprawność czytania ze zrozumieniem i inne sprawności językowe. 2. Sprawdziany z wybranego słownictwa lub/ i zagadnienia gramatycznego zapowiadane wcześniej. 3. Kartkówki- obejmują materiał z jednej, trzech ostatnich jednostek lekcyjnych, trwające 10-15 min ( mogą być zapowiedziane lub nie zapowiedziane ) 4. Wypowiedź ustna a) dialogi w parach 1
b) prezentacja c) kilkuzdaniowa lub dłuższa wypowiedź 5. Prace domowe 6. Uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusjach, współpraca w grupie itp.) 7. Rzetelność i estetyka prowadzenia zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń 8. Projekt indywidualny lub grupowy. 9. Aktywność pozalekcyjna, prace dodatkowe, udział w konkursach z języka niemieckiego Sposoby oceniania wymienionych form pracy: 1. Prace klasowe, sprawdziany kartkówki: Uczeń otrzymuję: ocenę niedostateczną za 0-30% poprawności pracy ocenę dopuszczającą za 31-50% poprawności pracy ocenę dostateczną za 51-75% poprawności pracy ocenę dobrą za 76-89% poprawności pracy ocenę bardzo dobrą za 90-99% poprawności pracy ocena celująca 100% + zadanie dodatkowe Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który zmieścił się w przedziale oceny bardzo dobrej i wykonał zadanie dodatkowe lub w 100% wykonał pracę klasową o dużym stopniu trudności. 2. Wypowiedź ustna W tej formie wypowiedzi oceny jest dobór słownictwa i gramatyczna strona wypowiedzi, wymowa, intonacja zdaniowa oraz swoboda posługiwania się językiem obcym: Uczeń otrzymuję: ocenę niedostateczną za brak wypowiedzi lub błędy uniemożliwiające jej zrozumienie ocenę dopuszczającą za wypowiedź niepełną, liczne błędy gramatyczne i leksykalne, które w znacznym stopniu zakłócają komunikację; za wymowę i intonację znacznie utrudniające zrozumienie 2
ocenę dostateczna za wypowiedź dość spójną, liczne błędy gramatyczne i leksykalne, które w nieznacznym stopniu zakłócają komunikację; za wymowę i intonację utrudniającą zrozumienie ocenę dobrą za wypowiedź spójną i pełną, nieliczne błędy gramatyczne, leksykalne, w wymowie i intonacji, które w nie zakłócają komunikacji ocenę bardzo dobrą za wypowiedź spójną i pełną, drobne błędy gramatyczne, leksykalne, w wymowie i intonacji, które w nie zakłócają komunikacji ocenę celującą za wypowiedź, która spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą a ponadto wyróżnia się ona wszechstronnością i oryginalnością (np. bardzo bogate słownictwo) 3. Aktywność Ocenę za szczególną aktywność na i poza lekcją zawsze ustala i uzasadnia nauczyciel. Zależy ona od rodzaju i stopnia wykonanej pracy.( pięć plusów ocena bdd-5) Średnia ważona Każdej z ocen przypisana jest waga. Niżej wymienionym formą pracą przypisano następujące wagi: 1. Prace klasowe, sprawdziany waga 3 2. Kartkówki obejmujące zagadnienia gramatyczne waga 2 3. Kartkówki obejmujące zagadnienia leksykalne waga 1 4. Wypowiedź ustna- waga 2 5. Aktywność na i poza lekcją- waga 2 bądź 1, co zależne jest od rodzaju aktywności (decydentem w tej kwestii jest nauczyciel) 6. Projekty - waga 2 bądź 1 (decydentem w tej kwestii jest nauczyciel) 7. Rzetelność i estetyka prowadzenia zeszytu przedmiotowego i zeszytu- waga 1 8. Udział w konkursach przedmiotowych- waga 2 bądź 1 (decydentem w tej kwestii jest nauczyciel) Procedura poprawiania ocen niedostatecznych: Uczeń ma prawdo do poprawienia oceny niedostatecznej z pracy klasowej lub sprawdzianu. W tym celu ustala z nauczycielem termin jej poprawiania (2 tygodnie od oddania pracy przez 3
nauczyciela). Praca poprawkowa zawiera identyczny materiał leksykalno-gramatyczny oraz inpoprawa prac klasowych / Testów sprawdzających i kartkówek: - Uczeń ma prawo do jednorazowego poprawienia oceny niedostatecznej z pracy klasowej w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od daty przeprowadzenia tej pracy lub daty zaznajomienia się z wynikiem. Ocenę z poprawy wpisuje się do dziennika obok oceny uzyskanej poprzednio. - Jeżeli uczeń z przyczyn losowych (dłuższa nieobecność usprawiedliwiona) opuścił pracę klasową, powinien przystąpić w terminie dodatkowym do zaliczenia tej pracy. Uczeń jest zobowiązany do napisania pracy w terminie ustalonym przez nauczyciela, ale nie dłuższym niż 2 tygodnie, przedłożywszy nauczycielowi wiarygodne usprawiedliwienie swojej nieobecności podczas pisania tej pracy. - Udowodniona ucieczka z pracy klasowej powoduje wystawienie oceny niedostatecznej, którą uczeń może poprawić. - Nie przewiduje się, aby uczeń dopiero pod koniec semestru poprawiał oceny otrzymane w ciągu semestruny, jeśli był zawarty w pierwszej pracy klasowej. Terminy oddawania prac pisemnych: - prace klasowe / Testy sprawdzające do dwóch tygodni - kartkówki do jednego tygodnia Warunki niezbędne do uzyskania końcowo-rocznej oceny celującej z języka niemieckiego: Inne: Uczeń spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą. Bardzo dobry wynik w konkursie języka niemieckiego (szczegółowe zasady ustala zespół nauczycieli języka niemieckiego) oraz innych konkursach szkolnych lub międzyszkolnych Wykonywanie zadań dodatkowych o dużym stopniu trudności, wykraczających poza materiał obowiązkowy, w tym zaliczenie specjalnego testu na ocenę celującą na koniec roku szkolnego. Przygotowanie lub nieprzygotowanie się ucznia do lekcji / brak zadania domowego: - Uczeń ma prawo 2 razy w ciągu semestru (w klasach realizujących 2 godziny języka języka niemieckiego tygodniowo) zgłosić bez podania przyczyny nieprzygotowanie do lekcji lub 4
brak zadania domowego. Nauczyciel zapisuje to w dzienniku używając symbolu np. Kolejne nieprzygotowanie oznacza już ocenę niedostateczną. - Zgłoszenie nieprzygotowania następuje tuż po rozpoczęciu lekcji. Niezgłoszenie tego faktu jest równoznaczne z oceną niedostateczną. - Zgłoszenie nieprzygotowania nie dotyczy zapowiedzianych z tygodniowym wyprzedzeniem sprawdzianów wiedzy i lekcji powtórzeniowych. - Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego. Notatki z lekcji, na których uczeń był nieobecny, powinny być uzupełnione najpóźniej tydzień po powrocie do szkoły (w przypadku dłuższej choroby). Jeżeli uczeń jest nieobecny na zajęciach z innych przyczyn niż choroba (termin krótki), uzupełnia zeszyt, ćwiczenia na bieżąco i jest przygotowany do kolejnych zajęć. - Uczeń powinien posiadać na lekcji podręcznik, zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń Inne ustalenia: - Brak lub odpisywanie zadań domowych, korzystanie z niedozwolonych źródeł w czasie prac pisemnych, oddawanie do oceny prac nienapisanych samodzielnie równa się ocenie niedostatecznej. - Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń może przejrzeć w klasie bezpośrednio po ich ocenieniu, a rodzic w czasie spotkań klasowych lub indywidualnych konsultacji. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DLA UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ JĘZYK NIEMIECKI 1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno - pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 5
2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia o specyficznych trudnościach w uczeniu się posiadającego opinię poradni psychologiczno - pedagogicznej. 3. Uczniowie z dysfunkcją powinni być oceniani według kryteriów ustalonych w PSO z uwzględnieniem dostosowanych do nich wymagań edukacyjnych. Obowiązuje ich ta sama podstawa programowa co pozostałych uczniów. 4. Stwierdzenie dysfunkcji nie zwalnia uczniów z obowiązków szkolnych. Przeciwnie: uczeń taki powinien wykazać się samodzielną pracą, wykonywać dodatkowe zadania i ćwiczenia, zalecone specjalnie dla niego, które pomogą mu w przezwyciężeniu trudności. 5. Każdy uczeń mający jakiekolwiek trudności z opanowaniem materiału na lekcji języka niemieckiego, może zwrócić się o pomoc do nauczyciela. Pomoc zostanie udzielona na dodatkowych zajęciach dydaktyczno - wyrównawczych z języka niemieckiego. Rodzaje dysfunkcji i zaburzeń oraz sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: Dysleksja - trudności w czytaniu przekładające się często również na problemy ze zrozumieniem treści. Prezentacja materiału: - w fazie prezentacji leksyki zwolnić tempo wypowiadanych słów i zwrotów - nowe wyrazy objaśniać za pomocą polskiego odpowiednika, kontekstu, w formie opisowej, podania synonimu, antonimu, obrazka, tworzenia związku z nowym wyrazem - w zapamiętywaniu pisowni stosować wyobrażanie wyrazu, literowanie, pisanie palcem na ławce, pisanie ze zróżnicowaniem kolorystycznym liter - w nauczaniu gramatyki wykorzystywać wykresy, tabele, rysunki - podczas prezentacji materiału zestawiać zjawiska gramatyczne języka polskiego ze zjawiskami gramatycznymi charakterystycznymi dla języka obcego 6
- częściej sprawdzać zeszyty szkolne, zadania pisemne, zaznaczać ilość błędów, mobilizować do ich poprawienia - przy trudnościach z przyswajaniem pisowni słówek z języka obcego stosować techniki ułatwiające, np. pisanie ze zróżnicowaniem kolorystycznym liter, sylab, utrwalanie wyrazów poprzez wyobrażenia wzrokowe - dawać łatwiejsze zadania pisemne, zachęcać do stosowania pisma drukowanego - zachęcać do częstszych powtórzeń wyrazu ustnie - zachęcać do świadomego stosowania odpowiednich strategii uczenia się - jeśli jest to możliwe, zachęcać do pisania zadań domowych na komputerze - dostrzegać i podkreślać na forum klasy najmniejsze postępy uczenia - posadzenie ucznia w pobliżu nauczyciela, który w każdej chwili może pomóc w zapisie i na bieżąco kontroluje jego poprawność Sprawdzanie wiedzy i umiejętności: - dawać więcej czasu na opanowanie określonego zestawu słówek lub struktur gramatycznych - zachęcać do stosowania podczas sprawdzianów pisma drukowanego - oceniać liberalnie poprawność ortograficzną i graficzną pisma - dawać więcej czasu na wypowiedzi ustne i prace pisemne - częściej sprawdzać poziom wiadomości i umiejętności ustnie - oceniać za wiedzę i wysiłek włożony w opanowanie języka - przesunąć na ostatnie miejsce w hierarchii ocenianych sprawności sprawność poprawnego pisania - stosować więcej technik sprawdzania wiadomości i umiejętności bazujących na uzupełnianiu luk, dopasowywaniu zapisów do obrazków, itp. Dysgrafia - brzydkie, nieczytelne pismo Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same, jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne. Np., jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału. Może też skłaniać ucznia do pisania drukowanymi literami lub na komputerze. 7
Zaburzenia percepcji słuchowej: Prezentacja materiału: - zapewnienie siedzenia w pierwszej ławce - zwracanie się twarzą do ucznia podczas omawiania materiału - sprawdzanie rozumienia złożonych poleceń słownych - wprowadzanie licznych powtórzeń - wydłużanie czasu na pamięciowe uczenie się wierszy, ciągów słownych, nowego słownictwa - stosowanie historyjek obrazkowych, ilustracji Sprawdzanie wiedzy i umiejętności: - unikanie oceniania intonacji czytanych treści - unikanie obniżania oceny za przekręcanie nowych słów lub za problemy z wypowiadaniem słów dłuższych - nie uwzględnianie błędów wynikających z faktu zaburzonej percepcji słuchowej przy ocenie prac pisemnych - branie pod uwagę trudności z zapisem głosek dźwiękopodobnych - stosowanie różnego rodzaju wzmocnień, tj. pochwały i zachęty - unikanie omawiania błędów w obecności całej klasy Zaburzenia percepcji wzrokowej: Prezentacja materiału: - nie krytykowanie ucznia, jego brzydkiego pisma, powolnego tempa pracy - wydłużanie czasu na opanowanie nowego materiału 8
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności: - tolerowanie przestawiania i opuszczania liter, mylenia liter i wyrazów o podobieństwie graficznym - tolerowanie wadliwego odczytywania wyrazów lub opuszczania końcówek - dostosowanie sprawdzianów w formie testu z lukami i testu wyboru o wydłużonym czasie do możliwości ucznia - nie ocenianie zeszytów od strony graficznej - nie ocenianie staranności rysunków, wykresów, diagramów - ocenianie prac pisemnych pod kątem umiejętności motywowania i wyciągania wniosków - ocenianie przygotowania ucznia do zajęć i jego zaangażowania Zaburzenia orientacji przestrzennej i lateralizacji: - przy ocenie prac pisemnych uwzględnianie możliwości występowania błędów graficznych, tj. mylenia kształtu liter lub braku drobnych elementów liter, także mylenia znaków graficznych różniących się położeniem w stosunku do osi pionowej (p-g) i poziomej (m-w, u-n, b-p, d-g) - nie ocenianie graficznej strony pisma - ocenianie zadań klasowych pod względem merytorycznym, a nie graficznym - ocenianie poprawności toku rozumowania i właściwego wyniku, a nie poprawności zapisu - udzielanie dziecku czasu do namysłu - uwzględnianie możliwości mylenia znaków przy ocenianiu zadań i prac pisemnych 9
Zaburzenia i odchylenia rozwojowe: W przypadku uczniów ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej konieczne jest dostosowanie nauczania zarówno w zakresie formy jak i treści wymagań. Prezentacja materiału: - omawianie niewielkich partii materiału o mniejszym stopniu trudności - pozostawienie więcej czasu na utrwalenie materiału - podawanie poleceń w prostszej formie - odrębne instruowanie ucznia - unikanie wyrywania do odpowiedzi - unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć oraz pytań problemowych czy przekrojowych - częste odwoływanie się do konkretu, czy przykładu - stosowanie wolniejszego tempa pracy - objaśnianie nowych wyrazów za pomocą polskiego odpowiednika, kontekstu, w formie opisowej, podania synonimu, antonimu, obrazka, tworzenia związku z nowym wyrazem - stosowanie dla zapamiętania pisowni literowania, pisania palcem po ławce, pisania ze zróżnicowaniem kolorystycznym liter - zestawianie materiału gramatycznego języka polskiego ze zjawiskami gramatycznymi charakterystycznymi dla języka obcego podczas prezentacji materiału - stosowanie wykresów, tabeli, rysunków w nauczaniu gramatyki - wzmacnianie motywacji do nauki Sprawdzanie wiedzy i umiejętności: zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie 10
- wydłużanie czasu na wypowiedzi ustne i prace pisemne - liberalne ocenianie poprawności ortograficznej i graficznej pisma - pisemne sprawdziany powinny ograniczać się do sprawdzanych wiadomości. Wskazane jest zatem stosowanie testów wyboru, zadań na uzupełnianie luk. Pozwoli to uczniowi skoncentrować się na kontrolowanej tematyce a nie na poprawności pisania. - kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń, szczególnie podczas sprawdzianów - ocenianie za wiedzę i wysiłek włożony w opanowanie języka Obniżona sprawność grafomotoryczna: - uczeń sam czyta własną pracę - pisze pismem drukowanym - prace domowe może pisać z użyciem komputera - odpowiada ustnie - ma więcej czasu na rozwiązywanie zadań pisemnych - pisze krótsze prace domowe - nie jest oceniany poziom graficzny prac pisemnych ucznia oraz estetyka zeszytów Trudności z koncentracją i organizacja pracy: - nie omawianie błędów ucznia na forum klasy - zwrócenie uwagi na wzmożoną męczliwość ucznia i jego problemy z koncentracją uwagi - odpytywanie z miejsca, ponieważ gwałtowne wywołanie do tablicy zwiększa napięcie emocjonalne i utrudnia myślenie 11
Sfera emocjonalna: - stwarzanie możliwości odniesienia sukcesu, opieranie pracy na mocnych stronach ucznia - ocenianie wysiłków ucznia - obrona przed ośmieszaniem ze strony rówieśników - wspieranie wiary we własne możliwości 12