Barbara Bobrowicz Zasady Zaliczenia: bbobrowicz@wne.uw.edu.pl http://coin.wne.uw.edu.pl/bbobrowicz/ Dyżur: czwartek 18:20 s.409 -Przedmiotu: 90% oceny z egzaminu 10% oceny z ćwiczeń -Ćwiczeń : 30% 1sze kolokwium 50% 2gie kolokwium 20% kartkówka/aktywność Obecność na ćwiczeniach obowiązkowa max 2 nb Zaliczenie ćwiczeń dopuszcza do egzaminu. 2 wykłady/egzaminy do wyboru -Prof. Sztandar-Sztanderska -Dr Kondratowicz Należy z wyprzedzeniem zapisać się na jeden z egzaminów. Podręczniki podstawowe: Begg, Dornbusch, Fischer, Ekonomia t. 2 i zadania z t. 3 do podręcznika Dornbusch, Fischer, Macroeconomics, ed. 1987 lub późniejsze Uzupełniające: Keynes J.M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Warszawa1985, PWN, rozdz. 6, 18 Okun A., Ceny i ilości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991 Snowdon b., Vane H., Wynarczyk P., Współczesne nurty teorii makroekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, rozdz. 1-3 Ćwiczenia 1: Wstęp do Makroekonomii Produkt Krajowy Brutto (Gross Domestic Product - GDP) jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. PKB jest podstawową miarą aktywności ekonomicznej. Należy rozróżnić: - nominalne i realne PKB - poziom PKB (nominalny lub realny) oraz wzrost PKB - PKB oraz PKB per capita
Nominalne PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w cenach obowiązujących w okresie czasu, kiedy ta produkcja jest tworzona. Realne PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w cenach obowiązujących w okresie bazowym. PKB dla USA (miliardy dolarów) Nominalne PKB Realne PKB w cenach z 1987 Realne PKB per capita 1980 2,708 3,776 16,579 1985 4,038 4,280 17,887 1992 6,060 4,980 19,500 Tempo wzrostu PKB 1980-1992 6.9% 2.3% 1.4% ŹRÓDŁO: DRI/McGraw-Hill. Przykład: Średnie ceny Ilość Sprzedana 1987 1992 % Zmiana 1987 1992 Żywność $ 12 $ 14 17 % 4 5 Mieszkanie 9 10 11 % 3 3 Rozrywka 4 5 25 % 3 4 Maszyny 20 20 0 % 2 2
1987 nominalne PKB = 1987 Ilość x 1987 Ceny = wydatki w 1987 roku na Żywność Mieszkanie Rozrywkę Maszyny = 4 $12 3 $9 3 $4 2 $20 = $48 $27 $12 $40 = $127 1992 nominalne PKB = 1992 Ilość x 1992 Ceny 1987 realne PKB = 1987 Ilość x 1987 Ceny 1992 realne PKB = 1992 Ilość x 1987 Ceny Wzrost PKB Wzrost nominalnego PKB = (nominalne PKB 1992 - nominalne PKB 1987) 100 = nominalne PKB 1987 Wzrost realnego PKB = (realne PKB 1992 - realne PKB 1987) 100 = realne PKB 1987 Metody liczenia PKB. Wartość dodana jest to przyrost wartości dóbr w wyniku danego procesu produkcji. Dobra Finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Mogą to być dobra konsumpcyjne lub dobra kapitałowe na przykład maszyny nabywane przez przedsiębiorstwa. Dobra Pośrednie to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji.
ZADANIE 1: Rolnik produkuje jęczmień o wartości 3000 PLN. Z tego 1/3 trafia bezpośrednio do hodowców a 2/3 sprzedawane są Przemysłowi Spożywczemu. Przemysł spożywczy produkuje słód o wartości 3000 PLN, który odsprzedaje browarowi. Browar kupuje także Chmiel o wartości 1000 PLN i wodę o wartości 500 PLN oraz niezbędne do produkcji piwa kadzie za 1000 PLN i produkuje piwo warte 7000 PLN, które trafia do sprzedaży. Proszę policzyć PKB na 3 sposoby. dobro sprzedawca nabywca wartość transakcji wartość dodana wydatki na dobra finalne dochody z czynników produkcji Jęczmień Rolnik Hodowca 1000 1000 1000 1000 Jęczmień Rolnik Słód Przemysł Spożywczy Przemysł Spożywczy 2000 2000 2000 Browar 3000 1000 1000 Chmiel Rolnik Browar 1000 1000 1000 Woda Kadzie Producent i dystrybutor wody mineralnej Producent Kadzi Browar 500 500 500 Browar 1000 1000 1000 1000 Piwo Browar Konsumenci 7000 2500 7000 2500 Suma 9000 9000 9000 Ruch okrężny produktu w małej gospodarce zamkniętej bez rządu. Oszczędności Gospodarstwa Domowe Dochody czynników produkcji = PLN Zasoby Dobra i usługi Przedsiębiorstwa Inwestycje = PLN = PLN = PLN Wydatki gospodarstw domowych na dobra i usługi
PKB = Y Oszczędności (Savings) = S Wydatki konsumpcyjne (Consumption) = C Wydatki Inwestycyjne ( Investments) = I S=Y-C Y=CS Y=CI Y=CS=CI S=I Rachunek Dochodu Narodowego cd. Y - Suma wynagrodzeń czynników produkcji (dochody właścicieli pracy, kapitału, ziemi etc.) S - Oszczędności (Savings) C - Wydatki konsumpcyjne (Consumption) I - Wydatki Inwestycyjne ( Investments) I netto Inwestycje netto A Amortyzacja (zużycie majątku trwałego, inwestycje odtworzeniowe) G Wydatki rządowe Te Podatki pośrednie T D Podatki bezpośrednie (od dochodu) B Transfery Ex Eksport Im Import NX Eksport netto Y=CS S=I Wprowadzamy rząd : T Podatki (Taxes) G Wydatki Rządowe (Government Spending) Y = C IG Saldo budżetu = T (Wpływy z podatków) G (Wydatki Rządowe) Gdy Saldo Budżetu < 0 Gdy Saldo Budżetu > 0 Deficyt budżetowy Nadwyżka budżetowa
Y = C I Saldo budżetu T (Y-T) C = S = I Saldo budżetu S = I Saldo budżetu Wprowadzamy ROW (Rest of the world) Ex Eksport Im Import NX Eksport netto ( tzw. Bilans handlowy) NX = Ex Im Y = C I G Ex Im = C I G NX S = I Saldo budżetu NX S I = NX - Saldo budżetu (po lewej nadwyżka finansowa sektora prywatnego) Rozporządzalne dochody osobiste: Y D - Rozporządzalne dochody osobiste = Y B (transfery) T D (podatki bezpośrednie) YD S C Rozszerzenie modelu: GDP = C I B B G NX [PKB] GNP = GDP dochód netto z zagranicy GNP Amortyzacja = NNP NDP = C I N G NX [PKN] NI= wynagrodzenia dochód z tytułu odsetek i czynszów [DN] DI = C S odsetki od długu [dochód rozporządzalny] Analiza Schematu ruchu okrężnego w gospodarce: 1) Y C I G NX Te PKB w cenach bazowych (czynników produkcji) 2) NX = X M. 3) Dochód rozporządzalny, trafiający do gospodarstw domowych, jak zauważyliśmy wyżej wynosi: YD Y Td B, a więc: YD C I G Te Td B
Wydatki M X Reszta Świata System finansowy S C I G Te Gospodarstwa domowe Państwo (rząd) Przedsiębiorstwa B Td Y Dochody Gospodarstwa domowe wydatkują swoje dochody na konsumpcję i oszczędności, zatem: Z tych równań wynika zależność: YD S C C I G Te Td B S C Po odpowiednim uporządkowaniu można wykazać równość odpływów i dopływów w ruchu okrężnym: (odpływy) S Td Te M I G B X (dopływy) oraz zależności między oszczędnościami sektora prywatnego, państwa i zagranicy: (S I) (G B Td Te) (X M)