Program zajęć pozalekcyjnych z piłki siatkowej dziewcząt w Zespole Szkół Ekonomicznych Opracowała: mgr Anna Szewczyk Wstęp i uzasadnienie realizacji programu W ostatnich dziesięcioleciach jesteśmy świadkami dynamicznego rozwoju nauki i techniki. Ludzie pochłonięci troską o wygodniejsze życie, coraz częściej zapominają o swojej biologicznej egzystencji. Ten stale zmieniający się styl życia i środowisko, w którym człowiek żyje, ujemnie oddziaływuje na ludzkie zdrowie i rozwój fizyczny. Również środki masowego przekazu, szczególnie telewizja, z roku na rok zabierają człowiekowi coraz więcej wolnego czasu i zmuszają go do siedzącego trybu życia. Tak więc pomimo przedłużania życia stan zdrowotny naszego społeczeństwa jest niezadowalający. Problem profilaktyki chorób cywilizacyjnych, za pomocą wzmożonej aktywności ruchowej zarówno u młodzieży jak i u osób dorosłych, jest dziś szeroko dyskutowany przez lekarzy, pedagogów, psychologów i nauczycieli wychowania fizycznego. Zwiększona i systematyczna aktywność ruchowa człowieka może łagodzić bądź usuwać występowanie wielu czynników chorobotwórczych. Przywrócenie pracy fizycznej, uprawianie sportu i turystyki, rekreacja fizyczna, zintensyfikowanie wychowanie fizyczne, a także wszelka aktywność ruchowa w formie codziennych dawek profilaktycznych staje się dzisiaj koniecznością. Doskonałą okazją dostarczania dzieciom i młodzieży odpowiedniej dawki ruchu stwarzają zajęcia wychowania fizycznego w szkole, a także sport i rekreacja w ramach zajęć pozalekcyjnych. Wychodząc temu naprzeciw prowadzę w szkole, w której pracuję, zajęcia pozalekcyjne. Jest to sekcja piłki siatkowej dziewcząt. Zajęcia prowadzone są już kolejny rok i by ułatwić sobie pracę stworzyłam program autorski, który ma mi w tym pomóc. Ogólna koncepcja programu 0. Program przeznaczony jest dla uczennic klas I-III szkoły ponadgimnazjalnej. 0. Do sekcji piłki siatkowej nabór przeprowadzany jest według określonych reguł. 0. Nabór obejmuje uczennice klas I-III Zespołu Szkół Ekonomicznych. 0. Liczebność sekcji wynosi około 12 dziewcząt. 0. Struktura godzinowa (2 jednostki lekcyjne raz w tygodniu, plus sparringi, turnieje, zawody). 0. Baza szkoły: sala gimnastyczna Zespołu Szkół Ekonomicznych, dobre warunki do uprawiania atletyki terenowej (teren wokół i w pobliżu szkoły), zabezpieczenie sprzętu (środki dydaktyczne do realizacji). 0. Rozwinięta współpraca z organizacjami samorządowymi: Szkolnym Związkiem Sportowym, sekcjami działającymi w innych szkołach. 0. Osoba prowadząca drużynę- nauczyciel wychowania fizycznego. 0. Udział drużyny w zawodach sportowych. 0. Uczestnictwo w sparingach i turniejach. 0. Możliwość dalszego rozwoju w klubie sportowym. 0. Zaszczepienie u młodzieży chęci do uprawiania sportu. 0. Ukierunkowanie zainteresowań do dalszej edukacji.

0. Zaszczepienie u młodzieży nawyku zdrowego trybu życia. Cel główny 0. Harmonijny rozwój organizmu przez odpowiedni dobór środków wspomagających funkcjonowanie układu: ruchowego, oddechowego, krążeniowego i nerwowego: zasady higieny i wypoczynku, kształcenie umiejętności uczestnictwa w zajęciach w terenie. 0. Kształtowanie nawyku aktywności ruchowej niezbędnej w różnych przejawach działalności człowieka (utylitarnej, rekreacyjnej, zdrowotnej, artystycznej i sportowej). 0. Rozwój psychomotoryki przez uwzględnienie w procesie kształcenia i wychowania fizycznego indywidualnych cech osobowości: właściwa korelacja między rozwojem fizycznym, umysłowym i emocjonalnym. 0. Wyposażenie uczennic w niezbędny zasób wiedzy o kulturze fizycznej, bezpiecznej organizacji zajęć ruchowych, kształtowanie nawyków higienicznych, w tym nawyku codziennej aktywności fizycznej. 0. Kształtowanie wolicjonalne charakteru i pożądanych postaw w działaniu zarówno indywidualnym jak i zespołowym. Cele szczegółowe 1. Kształtowanie sprawności morfo funkcjonalnej: inspirowanie ucznia do dokonywania samokontroli i samooceny rozwoju fizycznego, obserwacja zmiany pracy układu oddechowego pod wpływem aktywności ruchowej, kształcenie umiejętności stosowania odpowiednich form ruchu dla wspomagania funkcjonowania układu oddechowego i ruchowego, wdrażanie do prawidłowego dozowania wysiłku, obserwacja układu krążenia (pomiar tętna przed i po wysiłku), hartowanie organizmu (zima, lato), określenie prawidłowej postawy ciała prostymi sposobami (samokontrola i samoocena). 2. Kształtowanie sprawności kondycyjnej i koordynacyjnej: utrwalanie pojęć: szybkość, skoczność (moc), wytrzymałość, siła, opanowanie umiejętności dokonywania samokontroli (pomiaru) szybkości, skoczności (mocy), wytrzymałości, kształtowanie umiejętności samodzielnego doboru ćwiczeń do doskonalenia szybkości i skoczności, ukazywanie wartości różnych form ruchu dla kształtowania sprawności ze szczególnym uwzględnieniem gier zespołowych, wykorzystywanie warunków terenowych dla kształtowania sprawności motorycznej, współudział i uczestnictwo uczennic w realizacji prób testu sprawności fizycznej, określenie poziomu i postępu sprawności fizycznej indywidualnej i grupy, wzajemna kontrola współdziałania w małej grupie w doskonaleniu sprawności fizycznej. 3. Kształtowanie umiejętności: kształtowanie umiejętności ruchowych indywidualnych i zespołowych, stosowanie poprawnej terminologii poznanych ćwiczeń i sytuacji, wdrażanie do rzetelnej realizacji zadań i samokontroli; poprawności wykonywania wybranych ćwiczeń,

opanowanie umiejętności samodzielnego wykonywania ćwiczeń kształtujących mięśnie nóg, rąk i tułowia (przygotowujących rozgrzewka i niezbędnych w czasie gry), stosowanie samokontroli i samooceny, wykonywanie czynności wdrażających do samodoskonalenia, wykorzystywanie wybranych, opanowanych umiejętności ruchowych do organizacji czasu wolnego, wykorzystywanie umiejętności z gier sportowych zimą i latem (plażowa piłka siatkowa). 4. Przekaz wiadomości: zapoznanie z przepisami bezpieczeństwa na zajęciach, zapoznanie z regułami gier sportowych, zajęć terenowych, oraz przepisami zawodów sportowych, higiena osobista po zajęciach, wdrażanie do samodyscypliny, organizowanie zawodów szkolnych z uwzględnieniem warunków bezpieczeństwa, zapoznanie z przepisami i zasadami sędziowania (tradycyjna i plażowa piłka siatkowa), zapoznanie z sygnalizacją sędziowską, kształtowanie umiejętności asekuracji i samoochrony, oraz odpowiedzialności za własne zdrowie, organizowanie grupy do zajęć pod kątem wyrównania sprawności i umiejętności. 5. Działania wychowawcze: postępowanie indywidualne i zespołowe, kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie, kształtowanie umiejętności współpracy z nauczycielem, kształtowanie pożądanych postaw wobec uczniów mniej sprawnych, współpraca uczniów z nauczycielami w organizacji zawodów sportowych i imprez, dokonywanie wzajemnej kontroli i oceny z zachowań, kultura uczestnictwa w różnych formach aktywności ruchowej, kształtowanie pożądanych postaw zawodnika i kibica sportowego, tworzenie korzystnych postaw, zaangażowanie do kulturalnego dopingu własnego zespołu, rywalizacja sportowa, stosowanie zasad fair play. Treści nauczania Przygotowanie fizyczne 1. Kształtowanie wytrzymałości: duże zabawy biegowe marszobieg z pokonywaniem przeszkód naturalnych podchody, orientacja w terenie kształtowanie wytrzymałości przez stosowanie ćwiczeń specjalistycznych 2. Kształtowanie szybkości: starty i przebieżki z różnych pozycji wyjściowych (leżenia, siadu, klęku) poruszanie się po boisku 3. Kształtowanie siły: z przysiadu przy drabinkach, wprost nóg z partnerem na barkach rzuty oburącz piłką lekarską

przeskoki obunóż nad ławeczką zeskoki na materac z różnych wysokości Technika i taktyka indywidualna 1. Postawy poruszania się po boisku starty z różnych pozycji, bieg krok dostawny, skrzyżny, podwójny doskok, pady postawa siatkarska 2. Podania sposobem górnym chwyt piłki z własnego podrzutu odbicia nad sobą w pozycji siedzącej, w marszu i w biegu odbicie piłki o ścianę odbicie piłki z równoczesną zmianą pozycji odbicia w parach odbicia w trójkach wystawa 3. Przyjęcie sposobem dolnym odbicia w miejscu i w ruchu odbicia o ścianę odbicia w parach (pozycja siedząca) odbiór zagrywki nagrania odbiór dołem, przebicie ukierunkowane 4. Zagrywka dolna tenisowa (w miejscu i w wyskoku) prawidłowa pozycja ciała ustawienie i ruch ręki ćwiczenia przy ścianie ćwiczenia w parach celność zagrywki 5. Atak (zbicie piłki) zbicie dynamiczne plasowanie kiwnięcie zbicie po bloku opuszczenie piłki na ręce blokującego rozbieg wyskok (praca rąk i całego ciała) ominięcie bloku atak kierowany 6. Zastawienie - blok pojedynczy podwójny ćwiczenia przy siatce bez piłki ćwiczenia w parach przy siatce z piłką i bez ćwiczenia w trójkach (nagrania, wystawa, zbicie, blok) gra 3x3 każdorazowy wyskok do bloku

7. Obrona i asekuracja postawa praca nóg, dojście do piłki doskonalenie padów obserwacja strefy II, III, IV własnego pola obserwacja zbicia przeciwnika 8. Taktyka drużynowa Zawodniczki stref : I VI Atak (zbicie piłki) Obrona i asekuracja Zawody i spotkania Osiągnięcia Po etapie szkolenia uczennica powinna: 1. Opanować umiejętność samokontroli i samooceny własnego rozwoju somatycznego tj. (wysokość i ciężar ciała), 2. Znać i umieć stosować zasady hartowania organizmu, 3. Opanować umiejętność samokontroli i samooceny sprawności kondycyjnokoordynacyjnej z wykorzystaniem dowolnego testu lub próby, 4. Opanować podstawowe umiejętności techniczne i taktyczne oraz poznać przepisy gry i zasady sędziowania, 5. Opanować obowiązującą sygnalizację sędziowską, 6. Znać historię i znaczenie sportu (szczególnie osiągnięcia piłki siatkowej), 7. Opanować podstawowe sposoby udzielania pierwszej pomocy, 8. Przestrzegać zasad higieny i wypoczynku, 9. Umieć prawidłowo stosować samoochronę i ochronę przy trudniejszych zadaniach ruchowych, 10. Umieć prowadzić rozgrzewkę przed zajęciami z zachowaniem podstawowych zasad: wszechstronności, natężenia wysiłku, zmienność pracy mięśniowej, 11. Umieć panować nad sposobami przejawiania własnych uczuć i zachowań w sytuacjach zwycięstwa i porażki, przestrzegać zasad fair-play, 12. Umieć podporządkować się regułom pracy zespołowej, powstrzymywać się od zachowań, które naruszają zdrowie własne i cudze, 13. Umieć pełnić role inicjatora, organizatora, uczestnika, kibica i sędziego gier, 14. Umieć kontrolować i oceniać własne osiągnięcia, 15. Zdawać sobie sprawę ze szkodliwości wszelkich uzależnień i niewłaściwych przyzwyczajeń. Jeżeli uczennica w wyżej wymienionych osiągnięciach nie wymaga pomocy nauczyciela to uzyskuje osiągnięcia ponadpodstawowe. Procedury osiągnięcia celów (metody, formy realizacji) 0. Metody odtwórcze: metoda zadaniowa, metoda programowego uczenia się. 2. Metody proaktywne: metoda bezpośredniej celowości ruchu.

3. Metody twórcze: metoda problemowa. 4.Metody wychowawcze jako środki pomocnicze w realizacji celów: metoda wpływu osobistego, metoda wpływu sytuacyjnego, metoda kierowania samowychowaniem, metoda wpływu społecznego. 5. Metody przekazywania i zdobywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej: pokaz, dyskusja, projekcja. 6. Metody kontroli i oceny wyników i postępów: próby sprawności fizycznej ogólnej, próby sprawności specjalnej, obserwacja walki sportowej, analiza wyniku sportowego. 7. Formy realizacji zadań w zespołowych grach sportowych: zabawowa, ścisła, fragmentów gry, gry szkolnej (małe gry), gra właściwa. 8. Środki niezbędne do realizacji: baza (sala gimnastyczna i jej wyposażenie, teren wokół szkoły, sprzęt sportowy), kasety, plansze, literatura. Warunki niezbędne do realizacji programu Sala gimnastyczna i odpowiedni sprzęt. Ewaluacja Celem ewaluacji jest podnoszenie jakości naszych działań. W moim przypadku dotyczy to opracowanego przeze mnie własnego programu zajęć pozalekcyjnych z piłki siatkowej. Adresatem będzie kierownictwo szkoły, a także część społeczności szkolnej. Przedmiotem badań będzie jakość prowadzonych przeze mnie zajęć z uczennicami Zespołu Szkół Ekonomicznych w Skarżysku- Kamiennej. Uwagę będę koncentrować na całym procesie działalności i na wynikach programu. Będzie to ewaluacja kształtująca dokonywana w trakcie trwania programu. Dane zbierane będą w oparciu o obserwacje i analizę dokonań i osiągnięć, a także w oparciu o ankietę przeprowadzoną wśród uczennic uczestniczących w zajęciach jak równie wśród rodziców. Wyniki zostaną opracowane i podane po dwuletnim okresie realizacji programu.

Ankieta skierowana do uczennic 1. Czy uczestnictwo w pozalekcyjnych zajęciach sportowych daje Ci satysfakcję?... 2. Jakie korzyści daje Ci uczestnictwo w zajęciach?... 3. Czy forma prowadzenia zajęć odpowiada Ci, jeżeli nie to co chciałabyś zmienić?... 4.Czy długość zajęć jest według Ciebie wystarczająca?... 5. Czy reprezentowanie szkoły ma jakiś wpływ na Twoje stosunki koleżeńskie i relacje z nauczycielami?... 6. Jak według Ciebie oceniają Twoje uczestnictwo w zajęciach rodzice?... 7. Czy zdobywanie doświadczenia i umiejętności w tej dyscyplinie sportu może Ci się w życiu przydać?... Ankieta skierowana do rodziców 1. Czy pochwala pani (pan) uczestnictwo córki w pozalekcyjnych zajęciach sportowych? 2. Czy według pani (pana) jest to odpowiednie spędzenie wolnego czasu przez córkę? 3. Czy udział w zajęciach sportowych ma według pani (pana) dobry wpływ na rozwój fizyczny i psychiczny córki? 4. Czy zdobywanie umiejętności na pozalekcyjnych zajęciach sportowych może się przydać w dalszym życiu pani (pana) córki? Bibliografia 9. Agencja Promo Lider: Zespołowe gry sportowe. Warszawa 1997. 9. Bielski J.: Życie jest ruchem. Warszawa 1996. 9. Bompa T.: Teoria i metodyka treningu. RCMSZKFiS, Warszawa 1990. 9. Kierczak U., Glos T.: Poradnik metodyczny wychowanie fizyczne. Warszawa 2002. 9. Kulgawczuk R.: Piłka siatkowa nauczanie i doskonalenie gry. 9. O programach nauczania. Biblioteczka reformy, nr 11. MEN, Warszawa 1999. 9. O reformie programowej. Biblioteczka reformy, nr 8. MEN, Warszawa 1999. 9. Strzyżewski S.: Proces kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej. WsiP, Warszawa 1973. 9. Ważny Z.: System szkolenia sportowego. RCMSZKFiS, Warszawa 1987.