Elementy fińskiego systemu kształcenia zawodowego warte wdrożenia w systemie polskim
Promocja umiejętności zawodowych Program Skills Finland Program Skills Finland ( Fin potrafi ) to konkurs sprawności zawodowych, w którym rokrocznie wybiera się młodych mistrzów zawodu. W konkursie reprezentowani są przedstawiciele ponad trzydziestu branż (liczba ta ciągle rośnie). Uczestnicy konkursu muszą mieć poniżej 23 lat, muszą też być absolwentami lub uczniami instytucji oświaty zawodowej. Krajowa edycja konkursu stanowi eliminację do WorldSkills Competition. Poza organizacjami z sektora oświatowego, w jego finansowanie włączono także naczelne organizacje pracodawców i pracowników, reprezentujące osoby profesjonalnie zajmujące się teoretycznym i praktycznym nauczaniem zawodu.
Pokazy weryfikacyjne umiejętności zawodowych Pokazy weryfikacyjne umiejętności zawodowych służą pobudzeniu świadomości biznesowej w systemie nauczania, stanowią element oceny ucznia. Pokazy umiejętności zawodowych pozwoliły na wprowadzenie standaryzacji oceny uczniów szkół zawodowych, jednocześnie zmniejszyły różnice między poszczególnymi polami nauczania i kwalifikacjami. Wprowadzenie pokazów umiejętności zawodowych przyczyniło się do rozwoju teoretycznego i praktycznego szkolnictwa zawodowego.
Kadra nauczycielska U podłoża sukcesu fińskiego systemu oświaty teoretycznej i praktycznej leży wysoki poziom kadry nauczycielskiej i zaufanie w jej kompetencje. Zawód i wykształcenie nauczycielsko-pedagogiczne cieszą się wśród Finów wysoką estymą. Jedną ze strategii przetrwania dla nauczycieli to jak najszerzej zakrojona współpraca i wymiana myśli i doświadczeń z koleżankami i kolegami. Nauczyciele współpracują ściśle ze światem pracy w zakresie prognozowania przyszłych potrzeb edukacyjnych i w opracowywaniu programów nauczania dla szkół, w których treści należy uwzględniać potrzeby świata pracy w kontekście regionalnym i lokalnym. Zapewnienie nauczycielom odpowiednich możliwości rozwoju, polegających na organizacji szkoleń dla pedagogów bezpośrednio w zakładach/ przedsiębiorstwach różnych branż (w miejscach pracy).
Doradztwo zawodowe Fiński system edukacji wspiera ucznia/studenta w dokonywaniu wyborów edukacyjno-zawodowych. Pomocy w tym zakresie udziela najczęściej osoba pełniąca funkcję pedagoga szkolnego - doradcy /Student's Counsellor/ lub nauczyciel - doradca ze specjalizacją poradnictwo zawodowe. Fiński nastolatek nie jest dotknięty syndromem "wyuczonej bezradności" z postawą oczekiwania na informację, której potrzebuje. Szkoła uczy go jak i gdzie ma docierać do informacji, jakich narzędzi powinien używać, żeby ją zdobyć. Instytucją świadczącą usługi doradcze, która współpracuje ze szkołą, funkcjonując poza jej strukturą jest tzw. Employment Office. Na poziomie celów i realizowanych zadań Employment Offices (jest ich 175 w Finlandii) stanowią rodzaj Centrów Informacji i Planowania Kariery Zawodowej. Stanowią one pomost między rynkiem pracy a edukacją.
Finansowanie szkół zawodowych jako funkcja wyników nauczania System przyznawania środków w oparciu o współczynnik wyników pracy i nagród jakościowych przyznawanych w związku z sukcesami placówek w określonych szerokich dziedzinach tematycznych. Wskaźniki uwzględniane przy przyznawaniu środków uzależnionych od wyników: uczniowie: Liczba uczniów znajdujących pracę Liczba uczniów kontynuujących edukację Liczba uczniów, którzy nie kończą nauki Liczba absolwentów - kadra Kompetencje formalne Rozwój kadry
Stowarzyszenia Instytucji Oświaty Zawodowej w Finlandii (KJY) Zrzeszenie, które określa metody rozwoju oświaty zawodowej, opracowuje systemy kierowania nią i jej finansowania, jak również promuje współdziałanie między organizacjami i pomniejszymi grupami działającymi w tym obszarze. Celem Stowarzyszenia jest praca nad poprawą prestiżu i atrakcyjności oświaty zawodowej. Członkami KJY jest 58 instytucji odpowiedzialnych za organizację i świadczenie usług oświaty zawodowej.
Urlop na czas zastępstwa Urlop na czas zastępstwa to forma umożliwienia zatrudnionym przerwy w pracy przy jednoczesnym zapewnieniu poszukującym pracy szansy na jej zdobycie. Osoba zatrudniona zostaje na określony czas zwolniona z obowiązku świadczenia pracy (w uzgodnieniu z pracodawcą). Pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia bezrobotnej osoby poszukującej pracy na ten sam okres czasu.
Szkolenia odpłatne W Finlandii działa około 1000 prywatnych firm szkoleniowych. Prywatne firmy szkoleniowe nie podlegają publicznemu systemowi finansowania. Ponadto, nie wolno im używać nazw kwalifikacji, które są zarezerwowane dla oficjalnego systemu szkolnictwa. Działalność komercyjnych firm szkoleniowych podlega kontroli administracji ds. ochrony praw konsumentów.
Współpraca na rzecz kształcenia zawodowego Zgodnie z Ustawą o nauczaniu zawodowym, w działaniach edukacyjnych należy szczególnie silnie uwzględniać potrzeby przemysłu i gospodarki. Ministerstwo Edukacji ustanawia komitety szkoleniowe oraz regionalne i lokalne komitety konsultacyjne. W pracach nad programami nauczania uczestniczą przedstawiciele przedsiębiorstw i biznesu, pełniący role doradczo-konsultacyjne. Lokalne programy nauczania podlegają akceptacji przez zarządy instytucji odpowiadających za świadczenie usług edukacyjnych.
Jolanta Kamzela-Czub Magdalena Morze Karolina Szalewska Biuro projektu kontakt: ul. Ogrodowa 11, 61-821 POZNAŃ tel. +48 61 673 1901 tel./faks +48 61 639 3131 e-mail: biuro.awt.wsmp@put.poznan.pl