Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęd wychowania fizycznego w formach alternatywnych W oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 roku w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego w roku szkolnym 2009/2010
Celem monitorowania było określenie zakresu wprowadzania alternatywnych form realizacji zajęd wychowania fizycznego, przyczyn ich podjęcia lub rezygnacji, poznanie warunków i form realizacji zajęd oraz kwalifikacji nauczycieli prowadzących te zajęcia. Badaniem zostało objętych 10% wytypowanych przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wg typów szkół. Łącznie do monitorowania wyznaczono 67 gimnazjów, na ankietę odpowiedziało 56 szkół (83,58%). Łącznie do monitorowania wyznaczono 81 szkół ponadgimnazjalnych, na ankietę odpowiedziało 75 szkół (92,59%).
Realizację zajęd wychowania fizycznego w formach alternatywnych podjęło 31 gimnazjów tj. 55,36%. Wskazano powody, dla których nie podjęto wprowadzenia do oferty edukacyjnej realizacji części zajęd w innych formach: brak możliwości kadrowych 1 szkoła (1,79%) niewystarczająca baza sportowa 5 szkół (8,93%) miejsce zamieszkania uczniów i organizacja dowozu 13 szkół (23,21%) inne przyczyny 7 szkół (12,5%).
Realizację zajęd wychowania fizycznego w formach alternatywnych podjęło 18 szkół ponadgimnazjalnych tj. 24,32%. Wskazano powody, dla których nie podjęto wprowadzenia do oferty edukacyjnej realizacji części zajęd w innych formach: brak możliwości kadrowych 4 szkoły (5,33%) niewystarczająca baza sportowa 21 szkół (28%) miejsce zamieszkania uczniów i organizacja dowozu 29 szkół (38,67%) inne przyczyny 14 szkół (18,67%).
Gimnazja organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach uwzględniały głównie zainteresowania uczniów (wynik: 5,42 w skali od 1 6) i możliwości kadrowe (5,17), w najmniejszym stopniu tradycje sportowe środowiska (4), miejsce zamieszkania uczniów (4,07) oraz tradycje sportowe szkoły (4,25) i osiągnięcia sportowe uczniów (4,25). Szkoły ponadgimnazjalne organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach uwzględniały głównie zainteresowania uczniów (wynik: 5,28 w skali od 1 6) i możliwości kadrowe (5), a w najmniejszym stopniu miejsce zamieszkania uczniów (3,31) tradycje sportowe środowiska (3,56), osiągnięcia sportowe uczniów (3.94).
Gimnazja realizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach korzystają głównie z basenów (18,67%) i terenów biegowych (18,67% odpowiedzi), innych form (17,33%), siłowni (8%), kortów tenisowych (6,6%) oraz lodowiska (5,33%). W nieznacznym procencie wykorzystuje się miasteczko ruchu drogowego, stadninę koni czy ściankę wspinaczkową. Nie wykorzystuje się w tym zakresie przystani wodnych. Zajęcia wychowania fizycznego w innych formach są organizowane głównie jako gry zespołowe, aerobik i fitness, pływanie i sporty wodne, lekkoatletyka i tenis. Większośd nauczycieli posiada dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu 130 wskazao, w tym trenera 41 wskazao, instruktora 104, menedżera sportu 5. 1479 uczniów gimnazjów jest zwolnionych z zajęd wychowania fizycznego decyzją dyrektora szkoły.
Szkoły ponadgimnazjalne realizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach korzystają głównie z basenów (21,05%), innych form (17,54%), terenów biegowych (12,28%) i siłowni (12,28%). Najmniej wykorzystuje się w tym zakresie: miasteczka ruchu drogowego i przystao wodną (1,75%). W ogóle nie jest wykorzystywana ścianka wspinaczkowa. Zajęcia wychowania fizycznego w innych formach są organizowane głównie jako gry zespołowe, pływanie i sporty wodne, taniec, aerobik i fitness. Większośd nauczycieli posiada dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu 57 wskazao, w tym trenera 40 wskazao, instruktora 45, menedżera sportu 0. Bardzo duży niepokój budzi odpowiedź na pytanie dotyczące liczby uczniów zwolnionych z zajęd wychowania fizycznego decyzją dyrektora szkoły 2767, co stanowi 13,13 %
Wnioski Przy wdrażaniu alternatywnych form realizacji obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego szkoły powinny w większym stopniu wykorzystywad potrzeby i zainteresowania uczniów oraz podejmowad współpracę z szeroko rozumianym środowiskiem i instytucjami prowadzącymi statutową działalnośd edukacyjną oraz sportową. Należy propagowad i urozmaicad inne formy realizacji zajęd wychowania fizycznego w celu umożliwienia wszechstronnego rozwoju ruchowego dzieci i młodzieży. Skala wykorzystywania przez uczniów zwolnieo z obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego w szkołach ponadgimnazjalnych wymaga natychmiastowych, radykalnych działao wszystkich, którzy kierują się troską o zdrowie młodego pokolenia. Istotnym warunkiem rozszerzania alternatywnych form wychowania fizycznego w szkołach jest koniecznośd poprawy bazy sportowej. Modyfikacji i wsparcia wymaga przygotowanie nauczycieli wychowania fizycznego do prowadzenia zajęd w różnych formach alternatywnych.
Informacja o wynikach kontroli Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych Najwyższa Izba Kontroli Synteza wyników kontroli 1. W 55% skontrolowanych szkół, w przyjętych do realizacji programach nauczania wychowania fizycznego, nie uwzględniono posiadanej przez szkołę infrastruktury sportowej oraz możliwości ruchowych, potrzeb zdrowotnych i zainteresowań ucznia. 2. W 74% szkół nie podejmowano działań zapobiegających spadkowej tendencji aktywnego uczestnictwa uczniów zajęciach wychowania fizycznego. 3. W 76% szkół nie zapewniono bezpiecznych warunków odbywania zajęć w-f (nieodpowiedni stan techniczny infrastruktury sportowej). 4. W 59% szkół nie oceniono postępów w osiągnięciach uczniów z przedmiotu w-f. 5. W 59% szkół nie prowadzono zajęć z gimnastyki korekcyjnej dla uczniów z wykrytymi wadami postawy. 6. W 33% szkół nie organizowano szkolnych imprez sportowych rangi mistrzostw szkoły lub spartakiady szkolnej.
Informacja o wynikach kontroli Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych Najwyższa Izba Kontroli Synteza wyników kontroli 7. W 62% szkół nie przestrzegano kryteriów przy rekrutacji do klas sportowych oraz zasad funkcjonowania tych klas. 8. W 79% szkół dyrektorzy nie zapewnili nauczycielom w-f odpowiedniego doskonalenia zawodowego. 9. W 81% szkół nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektorów szkół nad zajęciami w-f był nieskuteczny. Dyrektorzy szkół w szczególności powinni: 1. Podjąć działania zmierzające do wprowadzenia, w ramach obowiązkowych zajęć w-f form organizacyjnych służących uatrakcyjnieniu tych zajęć w celu poprawy czynnego uczestnictwa uczniów. 2. Wprowadzić programy profilaktyczne służące przeciwdziałaniu wadom postawy, w tym zajęcia z gimnastyki korekcyjnej oraz wspomagać nauczycieli wychowania fizycznego w selekcji uczniów uzdolnionych sportowo, we współpracy z klubami i związkami sportowymi. Więcej informacji na stronie NIK w zakładce kontrole.