Biologia komórki SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii biologia studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0200-BS1-1BIK polski przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy I rok / I semestr Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnobiologicznych na poziomie podstawowym matury z biologii. wykład 15 godz. laboratoria 45 godz. Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w podstawowe zagadnienia z zakresu biologii komórki. Podczas realizacji przedmiotu student poznaje różnorodność, budowę i podstawowe zasady funkcjonowania komórek. Przedmiot ukazuje studentowi komórkę jako wysoce dynamiczną, podstawową strukturę budującą wszystkie organizmy żywe, jak też przedstawia na płaszczyźnie funkcjonalno-strukturalnej podstawowe procesy fizjologiczne zapewniające życie komórce. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy charakterystyczne komórek pro- i eukariotycznych, roślinnych i zwierzęcych. K_W04, K_U07 2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. K_U06, K_U07, K_K08 3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. K_W04, K_W06, K_U07, K_K08 4. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, wykonywania preparatów i barwień, jak też analizy uzyskanych wyników. K_U01, K_U12, K_K02, K_K06 5. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych. K_W05 6. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. K_U16, K_K05, K_K09 Punkty ECTS 5 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 125 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 45 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 56 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 8 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 68 2,7 o charakterze praktycznym 110 4,4 Data opracowania: 30. 09. 2015 Koordynator przedmiotu: dr hab. Adam Tylicki
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS B. Informacje szczegółowe Biologia komórki Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący 0200-BS1-1BIK biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 15 godz., wykład dr hab. Adam Tylicki Treści merytoryczne przedmiotu: 1. Założenia komórkowej teorii budowy organizmów. 2. Pochodzenie komórek, hipotezy na temat powstawania życia na Ziemi. 3. Metody stosowane w biologii komórki. 4. Komórka pro- i eukariotyczna, podobieństwa i różnice. 5. Endosymbiotyczna teoria pochodzenia organelli komórkowych. 6. Charakterystyka komórek eukariotycznych. 7. Organella komórkowe ich budowa i rola metaboliczna. 8. Cytoszkielet komórek i jego fizjologiczna rola. 9. Cykl komórkowy i jego regulacja. 10. Materiał genetyczny, a różnicowanie komórek. 11. Ogólny przegląd tkanek zwierzęcych. 12. Powstawanie i odnowa tkanek i narządów (komórki macierzyste). 13. Połączenia międzykomórkowe i ich znaczenie w integracji organizmu. 14. Transport przez błony, transport pęcherzykowy, komunikacja jądro cytoplazma. 15. Przepływ energii przez komórkę, związki wysokoenergetyczne rola chloroplastów i mitochondriów w ich powstawaniu. 16. Starzenie się i śmierć komórek. Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Efekty kształcenia: 1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy charakterystyczne komórek pro- i eukariotycznych, roślinnych i zwierzęcych. 2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. 3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. Sposoby weryfikacji: 1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia opisów i objaśnień). 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia dwóch wykładów). 2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów. 3. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, 2009. 2. W. Kilarski, Strukturalne podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, 2003 3. U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii,
Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, 2002. Literatura uzupełniająca: 1. J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia., PWN Warszawa, 2009. 2. T.A. Brown, Genomy., PWN Warszawa, 2001. 3. R. Southwood, Historia Życia, Świat Książki, Warszawa 2004.. podpis osoby składającej sylabus
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Biologia komórki Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: 0200-BS1-1BIK biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 45 godz., laboratoria dr hab. Adam Tylicki, dr Elżbieta Bonda- Ostaszewska, mgr Magdalena Siemieniuk 1. Żywotność komórek wpływ czynników środowiska na przeżywalność komórek. Ocena przyrostu liczby komórek w zależności od warunków środowiska, obserwacja ruchu chloroplastów w liściu moczarki kanadyjskiej w mikroskopie świetlnym i fluorescencyjnym, ocena żywotności komórek drożdży metodami mikroskopii świetlnej i fluorescencyjnej, badanie tempa przyrostu liczby komórek drożdży w zależności od składu pożywki przy u życiu komory Bürkera. 2. Struktura i ultrastruktura jądra komórkowego, charakterystyczne dla jądra procesy metaboliczne, obserwacja jądra komórkowego po reakcji Feulgena i barwieniu DAPI, reakcja Brasheta, oranż akrydyny. 3. Matriks zewnątrzkomórkowa (ECM), substancje wydzielane pozakomórkowo przez komórki roślin i zwierząt oraz ich znaczenie, barwienie ścian komórek roślinnych metodami cytochemicznymi i fluorescencyjnymi. 4. Budowa i funkcjonowanie, składniki chemiczne błony elementarnej, właściwości fizykochemiczne błony, badanie oporności osmotycznej erytrocytów z wykorzystaniem spektrofotometru. 5. Mitochondria, ich ultrastruktura i rola metaboliczna, analiza lokalizacji i ruchów mitochondriów w komórkach roślinnych (cebula) i grzybów (drożdże) po przyżyciowym barwieniu zielenią Janusa B. 6. Frakcjonowanie organelli komórkowych metodą wirowania różnicowego jako jedna z metod poznawania struktury komórek, zasady wirowania różnicowego, uzyskanie i identyfikacja frakcji chloroplastowej. 7. Substancje zapasowe komórek roślinnych, zwierzęcych i grzybów, typy, występowanie i struktura chemiczna substancji zapasowych, wykrywanie skrobi zapasowej w komórkach bulwy ziemniaka, obserwacja inuliny w bulwie korzeniowej dalii, obserwacja lipidów i polisacharydów w granulocytach krwi. 8. Zróżnicowanie budowy, kształtu i rozmiarów komórek, obserwacje mikroskopowe różnych typów komórek roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych i ich pomiary z wykorzystaniem mikrometru okularowego, powiązanie kształtów, rozmiarów komórek z ich funkcją na przykładzie wybranych tkanek roślin i zwierząt. 9. Podziały komórek, wpływ czynników zewnętrznych na ich intensywność i prawidłowość, obserwacja stadiów mitozy w komórkach stożka wzrostu korzenia cebuli, obliczanie indeksu mitotycznego i indeksu fazowego, identyfikacja zaburzeń mitozy wywołanych alkoholem etylowym w komórkach stożka wzrostu korzenia cebuli. 10. Sprawdzian 11. Etapy preparatyki histologicznej metoda parafinowa (przygotowanie tkanki, utrwalanie, zatopienie, krojenie na
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej mikrotomie), zasady i etapy barwienia preparatów histologicznych. 12. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki nabłonkowej. Analiza różnych rodzajów nabłonków w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 13. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki łącznej i tłuszczowej. Analiza różnych rodzajów tkanki łącznej i tłuszczowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 14. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki chrzęstnej i kostnej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 15. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki mięśniowej i nerwowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. Efekty kształcenia: 1. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. 2. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. 3. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, wykonywania preparatów i barwień jak też analizy uzyskanych wyników. 4. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych. 5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Dwa przekrojowe sprawdziany pisemne w formie testu zamkniętego. 3. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. 4. Sprawdzian praktyczny z rozpoznawania komórek i tkanek. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia dwóch zajęć z koniecznością odpracowania). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena dwóch sprawdzianów testowych i sprawdzianu praktycznego). Literatura podstawowa: 1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, 2009. 2. U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii, Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, 2002. 3. E.U. Kurczyńska, D. Borowska-Wykręt, Mikroskopia świetlana w badaniach komórki roślinnej, PWN Warszawa, 2007. Literatura uzupełniająca: 1. T. Drewa, Kultury komórkowe zwierząt i człowieka: przewodnik do ćwiczeń dla studentów kierunku biotechnologia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera Bydgoszcz, 2007. 2. S. Stokłosowa, Hodowla komórek i tkanek, PWN Warszawa, 2004. 3. J. Kuryszko, J. Zarzycki, Histologia zwierząt, PWRiL, Warszawa, 2000.. podpis osoby składającej sylabus
i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.