Ziemniak Sprzyjające warunki klimatyczne i glebowe w naszym kraju powinny zachęcać do uprawy ziemniaka(rys. 1). W 2016 roku Polska zajmowała 10 miejsce na świecie w produkcji ziemniaka. Według GUS całkowite zbiory ziemniaków w Polsce w 2016 roku oszacowano na 8,8 mln ton, oznacza to 7 lokatę w produkcji światowej. W ostatnich latach liczba odmian ziemniaka zgłaszanych do urzędowych badań spada. Poprzez brak zgłoszeń o wpis do KR zagraniczne firmy hodowlano nasienne ograniczyły dopływ informacji o odmianach. Obecnie w KR znajdują się 103 odmiany ziemniaka (stan na 28.02.2017), w tym 63 odmiany krajowe. W grupie odmian jadalnych jest 14 odmian bardzo wczesnych, 26 wczesnych, 31 średniowczesnych i 6 średniopóźnych. Większość zagranicznych odmian ziemniaka zarejestrowano głównie ze względu na ich dużą przydatność do przetwórstwa. Krajowe odmiany cechują się wyższą opornością na większość agrofagów. Z kolei zagraniczne wykazują nieznaczną przewagę w smakowitości oraz w wyrównaniu kształtu bulw. W grupie odmian jadalnych bardzo wczesnych najbardziej popularne w Polsce są: Lord i Denar; wczesnych: Vineta i Owacja; średniowczesnych: Satina i Tajfun; oraz średniopóźna: Jelly. W 2017 r. do krajowego rejestru (KR) wpisano dwie nowe odmiany ziemniaka przeznaczone do konsumpcji: Stokrotka (wczesna) oraz Bojar (średniowczesna). Natomiast w ubiegłym roku z KR skreślono łącznie 11 odmian. W ostatnim roku odnotowano wzrost upraw nasiennych ziemniaka. Według danych Głównego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa powierzchnia upraw nasiennych wynosiła 5877 ha (wzrost o 309 ha). Reprodukcja materiału sadzeniakowego zarejestrowanych odmian ziemniaka jest zróżnicowana, dwie najczęściej reprodukowane odmiany miały w udziale 17 % areału plantacji nasiennych. Możliwość zakupu kwalifikowanego materiału sadzeniakowego większości zarejestrowanych w Polsce odmian jest znacznie ograniczona. Z przeprowadzonych analiz, opartych na wynikach doświadczeń degeneracyjnych, wykonanych w IHAR Oddział Bonin wynika, że optymalna częstotliwość wymiany sadzeniaków w gospodarstwach nastawionych na towarową produkcję wynosi trzy lata. Jednak niewielki udział plantacji nasiennych w stosunku do ogólnej powierzchni uprawy uniemożliwia pożądaną częstotliwość wymiany materiału sadzeniakowego. Szacuje się, że udział sadzeniaków kwalifikowanych w zużyciu sadzeniaków ogółem nadal nie przekracza 7%. Obecny poziom produkcji nasiennej nie pozwala na wykorzystanie potencjału plonowania odmian nowych. W efekcie plonowanie ziemniaków w skali kraju jest o połowę niższe od uzyskiwanego w doświadczeniach COBORU (rys.1). Rysunek 1. Ziemniak. Powierzchnia uprawy, plonowanie w kraju i w doświadczeniach COBORU. Lata 2007-2016.
Stały napływ nowych odmian, również tych z katalogu CCA, pozwala producentom rolnym na coraz większy wybór odmian dostosowanych do charakteru produkcji i warunków siedliskowych. Wobec wysokich nakładów ponoszonych na produkcję ziemniaków, rolnicy poszukują odmian o ustalonej renomie na rynku, stabilnych w plonowaniu i odpornych na choroby. Celem badań było sprawdzenie obecnej wartości gospodarczej odmian, znajdujących się w obrocie nasiennym i równoczesne porównanie ich z odmianami nowymi, wchodzącymi dopiero do uprawy. W opracowaniu przedstawiono wyniki plonowania i zawartości skrobi dla regionu Polski południowo-zachodniej. Doświadczenia odmianowe realizowane w ramach systemu PDO, prowadzone z ziemniakiem na terenie województw uniemożliwiały prawidłowe wartościowanie odmian, ze względu na ich niewielką liczebność. W celu tworzenia list odmian zalecanych do uprawy (LOZ) wyodrębniono w kraju cztery regiony o zbliżonych warunkach siedliskowych do uprawy ziemniaka oraz o zbliżonych preferencjach smakowych konsumentów. Obszar Polski południowo-zachodniej obejmujący 4 województwa reprezentowało w 2016 roku 7 punktów doświadczalnych (rys 2.). Rysunek 2. Ziemniak. Lokalizacja doświadczeń z ziemniakiem w 2016 roku. Rozwój ziemniaka jest uzależniony od uwarunkowań klimatycznych. Odpowiednia agrotechnika, optymalny przebieg warunków pogodowych w czasie wegetacji oraz zdrowy, kwalifikowany materiał sadzeniakowy stanowią podstawę uzyskania plonu o pożądanych parametrach jakościowych i ilościowych. Warunki atmosferyczne mające wpływ na plonowanie ziemniaków to szereg zjawisk występujących w czasie wegetacji. Prawidłowy rozkład opadów i temperatur pozwala wyodrębnić odmiany najbardziej plonotwórcze i odporne na choroby. W 2016 roku warunki agrometeorologiczne uprawy ziemniaków charakteryzowały się dużą zmiennością. Opady i temperatura powietrza w okresie wegetacji mają znaczny wpływ na wielkość i strukturę plonu bulw. Niedobór opadów wpływa niekorzystnie na liczbę bulw zawiązanych przez ziemniaka oraz ich masę. Przebieg warunków pogodowych w poszczególnych miejscowościach był zróżnicowany (tabele 1 i 2). Kwiecień 2016 roku był suchy i chłodny, doświadczenia zakładano w dość dobrych warunkach agrotechnicznych. Znaczne ochłodzenie w trzeciej dekadzie kwietnia i zimna pierwsza połowa maja nie sprzyjały wschodom roślin. Do połowy czerwca warunki dla wegetacji ziemniaków były raczej niekorzystne. Sytuację na polach poprawiły opady, które wystąpiły w drugiej połowie czerwca i w lipcu. W lipcu i sierpniu warunki
pogodowe były zbliżone do optymalnych i korzystnie oddziaływały na plonowanie ziemniaków. Ciepła i wilgotna aura sprzyjała zawiązywaniu i wzrostowi bulw. W połowie lipca wystąpiło gradobicie, które w połączeniu z silnym opadem jednorazowy opad 130,6 mm był przyczyną podtopienia doświadczenia. Tabela 1. Ziemniak. Miesięczne sumy opadów w jednostkach doświadczalnych prowadzących doświadczenia porejestrowe na terenie województw: dolnośląskiego, łódzkiego, opolskiego i śląskiego w 2016 roku. Lp. Miesiąc w Lućmierzu w Masłowicach w Pawłowicach Opady [mm] HZ Zamarte O/Olesno 1 Kwiecień 20,0 43,5 57,0 57,1 38,7 48,1 44,9 2 Maj 42,3 55,4 45,8 69,1 41,5 46,3 35,9 3 Czerwiec 74,5 73,1 61,3 35,3 76,6 55,7 54,6 4 Lipiec 113,3 130,6 110,8 122,7 186,1 63,8 122,3 5 Sierpień 27,7 41,0 41,5 25,6 35,2 55,1 22,5 6 Wrzesień 8,6 35,4 36,8 25,9 23,4 51,7 44,6 Suma V-VII 230,1 259,1 217,9 227,1 304,2 165,8 212,8 Suma V-VIII 257,8 300,1 259,4 252,7 339,4 220,9 235,3 Suma V-IX 266,4 335,5 296,2 278,6 362,8 272,6 279,9 Tabela 2. Ziemniak. Średnie miesięczne temperatury powietrza w jednostkach doświadczalnych prowadzących doświadczenia porejestrowe na terenie województw: dolnośląskiego, łódzkiego, opolskiego i śląskiego w 2016 roku. Lp. Miesiąc w Lućmierzu w Masłowicach w Pawłowicach Temperatura [ o C] HZ Zamarte O/Olesno 1 Marzec 3,7 4 4,3 4,2 4 4,3 4,7 2 Kwiecień 8,6 8,3 7,9 8,5 8,7 8,9 9,2 3 Maj 14,6 13,7 14 14,3 14,4 13,9 13,1 4 Czerwiec 18 18,1 18 18,2 18 17,8 19,1 5 Lipiec 19 18,9 19 19,0 19 19,5 20,1 6 Sierpień 18,3 17,7 18,1 17,9 17,9 18,3 18,3 7 Wrzesień 15,8 16 15,8 16,0 15,6 16,5 17,4 Średnia III-IX 14,0 13,8 13,9 14,0 13,9 14,2 14,6 W 2016 roku w badaniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego realizowanych na terenie województw: dolnośląskiego, łódzkiego, opolskiego i śląskiego testowano 31 odmian ziemniaka (7 bardzo wczesnych, 10 wczesnych w tym 1 z CCA, 11 średniowczesnych w tym 1 z CCA i 3 średniopóźne). Ścisłe doświadczenia odmianowe założono w Lućmierzu, Masłowicach, Pawłowicach, Starym Olesnie, Sulejowie, Tarnowie i Zybiszowie (rysunek 2). Doświadczenia dla poszczególnych grup wczesności zakładano, jako oddzielne jednoczynnikowe doświadczenia, w trzech powtórzeniach. Odmiany bardzo wczesne i wczesne testowano w 6 punktach doświadczalnych (Masłowice, Pawłowice, Stare Olesno, Sulejów, Tarnów i Zybiszów), dla odmian średniowczesnych założono 7 doświadczeń (Lućmierz, Masłowice, Pawłowice, Stare Olesno, Sulejów, Tarnów i Zybiszów),
średniopóźne badano w 6 miejscowościach (Lućmierz, Pawłowice, Stare Olesno, Sulejów, Tarnów i Zybiszów). W grupie odmian bardzo wczesnych przedstawiono wyniki plonowania po zakończeniu wegetacji oraz przy wczesnym terminie zbioru (po 40 dniach od wschodów). Wyniki te określają przydatność odmian do uprawy na wczesny zbiór. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła około 15 m 2 (wysadzano 60 roślin na poletku). Warunki polowe doświadczeń przedstawiono w tabelach 5 i 6. Doświadczenia lokalizowano na glebach o różnej przydatności do uprawy; w Pawłowicach, Tarnowie i Zybiszowie na glebach kompleksów pszennych, w Lućmierzu, Masłowicach, Starym Olesnie, i Sulejowie na glebach kompleksu żytniego dobrego. Ziemniaki w zmianowaniu najczęściej uprawia się w stanowisku po zbożach, tak zakładano większość doświadczeń, jedynie w Masłowicach ziemniaki uprawiano po grochu. Poziom agrotechniki może regulować dostępność składników pokarmowych, chronić rośliny przed patogenami, ale również w pewnym stopniu może niwelować ujemne oddziaływanie warunków atmosferycznych. Składniki mineralne potrzebne są nie tylko do wzrostu i rozbudowy części wegetatywnych, ale również wpływają na skład chemiczny i wartość konsumpcyjną bulw. Właściwie dobrane proporcje stosowanych nawozów, oraz ich dawka są ważnym czynnikiem wpływającym zarówno na ilość, jak i jakość uzyskiwanych zbiorów. Nawożenie azotowe w prowadzonych doświadczeniach kształtowało się na poziomie od 70 do 130 kg w przeliczeniu na hektar. Wielkość dawki fosforu ustalano w zależności od zasobności gleby, od 16 do 105 kg, natomiast potas dawkowano od 80 do 185 kg. Niezależnie od nawożenia mineralnego w Pawłowicach i Sulejowie wprowadzano do gleby substancję organiczną w postaci przyoranej masy międzyplonów ścierniskowych. W tabeli 6 przedstawiono warunki polowe, ochronę przeciw chwastom, chorobom i szkodnikom w poszczególnych punktach doświadczalnych. Odmienne warunki siedliskowe i pogodowe różnicowały wyniki uzyskane w poszczególnych punktach doświadczalnych. W uprawie ziemniaka, jako rośliny ogólnoużytkowej jedną z ważniejszych cech jest plenność odmiany. Odmiany bardzo wczesne w 2016 roku najszybciej gromadziły plon w Starym Olesnie i Sulejowie. Odmiany tej grupy wczesności charakteryzujące się szybkim tempem wzrostu cieszą się dużym zainteresowaniem rolników. W 2016 roku przy wczesnym terminie zbioru (po 40 dniach od wschodów), odmiany plonowały słabiej niż w poprzednim sezonie i uzyskały średnie plonowanie (plon bulw o średnicy pow. 3 cm) na poziomie 23 ton w przeliczeniu na hektar. Najlepiej plonowały Arielle i Riviera. Po zakończeniu wegetacji odmiany plonowały lepiej niż w 2015 roku, średnie plonowanie badanych odmian przekroczyło 50 ton w przeliczeniu na hektar. Najwyższy poziom plonowania uzyskały Denar, Lord i Impala, słabiej plonowały Miłek i Viviana. Zawartość skrobi w bulwach ujęto w tabeli 15. Spośród badanych odmian największa koncentracja skrobi wystąpiła u odmiany Miłek, a najmniejsza u odmian Impala i Riviera. W grupie odmian wczesnych testowano 10 odmian. Średni plon handlowy ziemniaków wczesnych w doświadczeniach PDO rejonu Polski południowo-zachodniej w 2016 roku wynosił 48 t/ha i był zdecydowanie wyższy od uzyskanego w poprzednim sezonie. Najwyższe zbiory uzyskano i Starym Oleśnie, gdzie plon handlowy badanych odmian przekroczył 55 ton w przeliczeniu na hektar. Spośród badanych odmian najlepiej plonowały Ignacy, Madeleine i Michalina, najsłabiej Owacja. Wyniki zawarte w tabeli 16 dotyczą zawartości skrobi u odmian wczesnych. Odmiana Aruba i Owacja gromadziła najwięcej skrobi, zaś najmniejszą jej zawartością cechowała się Bellarosa i Madeleine.
Plonowanie odmian średniowczesnych w 2016 roku było zdecydowanie wyższe od uzyskanego w roku 2015, średni plon handlowy badanych odmian wyniósł ponad 52 t/ha. Najwyższe zbiory uzyskano w Starym Oleśnie, gdzie plon handlowy odmian wynosił 59 ton w przeliczeniu na hektar. Najlepiej plonowały EL Mundo i Laskara. Porównując średnie plony z ostatnich trzech lat zauważyć można największą stabilność plonowania odmian Satina i Tajfun. Analizując zawartość skrobi w bulwach (tabela 17) najwięcej tego węglowodanu w 2016 roku gromadziły:tajfun,finezja i Laskara, a najmniejszą zawartością cechowały się odmiany Orchestra, Bogatka i El Mundo. W grupie odmian o najdłuższym okresie wegetacji badano 3 odmiany. Odmiany średniopóźne ziemniaka plonowały w 2016 roku lepiej niż w latach poprzednich. Najwyższe zbiory odnotowano 67 ton w przeliczeniu na hektar. Spośród badanych odmian, najlepiej plonowała odmiana Mondeo. W 2016 roku badane odmiany ziemniaka gromadziły średnio 14,6 % skrobi (tabela 18). Każdy kierunek produkcji wymaga wyboru określonych wyspecjalizowanych odmian. Znajomość najważniejszych cech użytkowych i biologicznych oraz wymagań agrotechnicznych pozwala na właściwy wybór odmiany, dostosowanej do kierunku użytkowania, a tym samym do wymagań rynków zbytu.
Tabela 3. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne i wczesne badane w roku 2016. Rok wpisania do Adres jednostki zachowującej odmianę, Krajowego Lp. Odmiana a w przypadku odmiany zagranicznej Rejestru - pełnomocnika w Polsce w Polsce 1 2 3 Odmiany bardzo wczesne 1 Denar 1999 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 2 Lord 1999 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 3 Impala 2003 Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A, PL 84300 Lębork 4 Arielle 2006 Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A, PL 84300 Lębork 5 Miłek 2006 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 6 Viviana 2010 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie 3A, PL 76039 Biesiekierz 7 Riviera 2015 Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A, PL 84300 Lębork Odmiany wczesne 1 Vineta 1999 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie 3A, PL 76039 Biesiekierz 2 Bellarosa 2006 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie 3A, PL 76039 Biesiekierz 3 Owacja 2006 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 4 Aruba 2007 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 5 Altesse 2009 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 6 Michalina 2010 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 7 Gwiazda 2011 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 8 Ignacy 2012 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 9 Madeleine 2016 Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A, PL 84300 Lębork 10 Gala (CCA) Norika Polska Sp. z o.o. ul Sądowa 8, 74-320 Barlinek 6
Tabela 4. Ziemniak. Odmiany średniowczesne, średniopóźne i późne badane w roku 2016. Lp. Odmiana Rok wpisania do Adres jednostki zachowującej odmianę, Krajowego a w przypadku odmiany zagranicznej Rejestru Odmian - pełnomocnika w Polsce w Polsce 1 2 3 Odmiany średniowczesne 1 Satina 2000 Solana Polska sp. z o.o. Zduny 25, PL 99440 Zduny 2 Tajfun 2004 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 3 Finezja 2007 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 4 Orchestra 2009 C. Meijer B.V., P.O. Box 33, NL 4416 ZG Kruiningen 5 Honorata 2012 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie 3A, PL 76039 Biesiekierz 6 Jurek 2012 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 7 Oberon 2012 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 8 Bogatka 2013 Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. ul. Parkowa 1, PL 89430 Kamień Krajeński 9 Laskara 2013 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 10 Mazur 2014 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 11 EL Mundo (CCA) KWS Polska sp. z o.o. ul Chlebowa 4/8, PL 61-003 Poznań Odmiany średniopóźne i późne 1 Syrena 2002 Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcino 11, PL 76024 Świeszyno 2 Jelly 2005 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie 3A, PL 76039 Biesiekierz 3 Mondeo 2013 KWS Polska sp. z o.o. ul Chlebowa 4/8, PL 61003 Poznań 7
Tabela 5. Ziemniak. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2016. Miejscowość Lućmierz Masłowice Pawłowice Stare Olesno Sulejów Tarnów Zybiszów Powiat Zgierski Wieluński Gliwicki Oleski Piotrkowski Ząbkowice Śl. Wrocławski Kompleks rolniczej przydatności pszenny bardzo żytni dobry żytni dobry pszenny dobry żytni dobry żytni dobry gleby dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby IV a IV b III b IV b III b III a III a ph gleby w KCl 6,1 5,8 6,1 6,0 6,2 7,1 6,3 Przedplon pszenżyto ozime groch pszenica ozima pszenica ozima pszenica ozima pszenica jara pszenica ozima Data sadzenia (dzień, m-c, rok) - bardzo wczesne 15.04 19.04 25.04 18.04 21.04 20.04 - wczesne 15.04 19.04 25.04 18.04 21.04 20.04 - średniowczesne 22.04 15.04 20.04 25.04 19.04 21.04 25.04 - średniopóźne i późne 22.04 20.04 25.04 19.04 21.04 25.04 Data zbioru (dzień, m-c, rok) - bardzo wczesne 18.08 31.08 17.08 24.08 29.08 02.09 - wczesne 22.08 31.08 17.08 25.08 29.08 02.09 - średniowczesne 26.09 22.09 14.09 05.09 16.09 23.09 16.09 - średniopóźne i późne 26.09 14.09 19.09 20.09 23.09 28.09 Nawożenie organiczne Rodzaj nawozu dawka nawóz zielony nawóz zielony 350 dt /ha 70 dt /ha Nawożenie mineralne N (kg/ha) 81 100 121 70 120 130 127 P 2 O 5 (kg/ha) 15,7 70 80 92 105 90 60 K 2 O (kg/ha) 79,7 80 132 120 153 185 90 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) Florovit - 0,5 kg Agroleaf Total - 3,0 kg x 2 Florivit - 1,0 l Basfoliar 36 Extra -5,0 l x 2 ADOB Mn - 2,0 l ADOB Bor - 1,0 l x 2 ADOB PK - 6,0 l Solucat - 4,0 kg x 4 Atlante -1 l x 2 Aminocat 30% -0,5 l x 2 Microcat Mg -0,7 l Fitomare 0,5 l Plonvit Ziemniak - 2,0 l 8
Tabela 6. Ziemniak. Warunki polowe doświadczeń, ochrona roślin. Rok zbioru: 2016. Miejscowość Lućmierz Masłowice Pawłowice Stare Olesno Sulejów Tarnów Zybiszów Powiat Zgierski Wieluński Gliwicki Oleski Piotrkowski Ząbkowice Śl. Wrocławski Ochrona przeciw chwastom (dla wszystkich grup wczesności taka sama) Nazwa herbicydu Sencor Liqiud 600 (nazwa, dawka/ha) SC - 1,0 l - bardzo wczesne i wczesne (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) - średniowczesne, średniopóźne i późne Apacz 50 WG (nazwa, dawka/ha) - 40 g Pyton Consento (nazwa, dawka/ha) 450 SC - 2 l x 2 Infinito 687,5 SC (nazwa, dawka/ha) - 1,2 l x 2 Huwa San TR 50 (nazwa, dawka/ha) -0,2 % Calypso 480 SC (nazwa, dawka/ha) - 0,1 l Ridomil Gold MZ (nazwa, dawka/ha) Pepite -2,5 kg Galben M 73 WP (nazwa, dawka/ha) - 2,0 kg Stallion 363 CS - 3,0 l Arcade 880 EC - 4,5 l Nuflon 450 SC - 2,0 l Ochrona przeciw chorobom i szkodnikom Pyton Consento 450 SC - 2,0 l x2 Karate Zeon 050 CS - 0,15 l x2 Mospilan 20 SP Actara 25 WG - 80 g x 2-80 g x 2 Acrobat MZ 69 WG Acrobat MZ 69 WG - 2,0 kg - 2,0 kg Proteus 110 OD Cabrio Duo 112 EC - 0,4 l - 2,5 l Ridomil Gold MZ Polyram 70 WG Pepite -2,5 kg - 1,8 kg Infinito 687,5 SC Amos Super - 0,1-1,6 l 5 l Pyton Consento 450 SC - 2,0 l x2 Karate Zeon 050 CS - 0,15 l x2 Mospilan 20 SP - Actara 25 WG 80 g x 2-80 g Acrobat MZ 69 WG Acrobat MZ 69 WG - 2,0 kg x 2-2,0 kg Proteus 110 OD Cabrio Duo 112 EC - 0,4 l - 2,5 l Ridomil Gold MZ Actara 25 WG Pepite -2,5 kg - 80 g Infinito 687,5 SC Polyram 70 WG - 1,6 l - 1,8 kg Ridomil Gold MZ Actara 25 WG Pepite -2,5 kg - 80 g Ridomil G. MZ P 67,8-2,0 kg Calypso 480 SC - 0,1 l Pyton Consento 450 SC - 2,0 l Infinito 687,5 SC - 1,5 l Ridomil G. MZ P 67,8-2,0 kg Calypso 480 SC - 0,1 l Pyton Consento 450 SC - 2,0 l Infinito 687,5 SC - 1,5 l Afalon 450 SC 2 l Stomp 330 EC 4 l Agil 100 EC 1,5 l Calypso 480 SC - 0,1 l Infinito 687,5 SC - 1,6l Proteus 110 OD - 0,4 l Pyton Consento 450 SC - 2,0 l Galben M 73 WP - 2,0 kg Ridomil Gold MZ 67,8 WG - 2,0 kg Calypso 480 SC - 0,1 l Infinito 687,5 SC - 1,6 l Proteus 110 OD - 0,4 l Pyton Consento 450 SC - 2,0 l Galben M 73 WP - 2,0 kg Ridomil Gold MZ 67,8 WG - 2,0 kg Ridomil Gold MZ 67,8 WG - 2,5 kg Racer 250-2,0 l Afalon 450 SC - 2,0 l Dithane Neo Tec 75 WG - 2,0kg x 2 Ridomil Gold MZ Pepite -2,5 kg Decis Mega 50 EW - 0,15 l Karate Zeon 050 CS - 0,16 l Bulldock 025 EC - 0,3 l Gwarant 500 SC - 2,0 l Ridomil Gold MZ Pepite -2,5 kg Decis Mega 50 EW - 0,15 l Karate Zeon 050 CS - 0,16 l Dithane Neo Tec 75 WG - 2,0kg Bulldock 025 EC - 0,3 l Gwarant 500 SC - 2,0 l Plateen 41,5 WG - 2,0 kg Mospilan 20 SP - 80 g Curzate Top 72,5 WG - 2,0 kg Apacz 50 WG - 40 g Acrobat MZ 69 WG - 2,0 kg Apacz 50 WG - 40 g Galben M 73 WP - 2,0 kg Mospilan 20 SP - 80 g Curzate Top 72,5 WG - 2,0 kg Apacz 50 WG - 40 g x 2 Acrobat MZ 69 WG - 2,0 kg Decis Mega 50 EW - 0,15 l Galben M 73 WP - 2,0 kg Karate Zeon 050 CS - 0,16 l 9
Tabela 7. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2016. Lp. Odmiana w Masłowicach w Pawłowicach Plon ogólny HZ Zamarte O/Stare Olesno Punkt doświadczalny w Masłowicach Zbiór wczesny (po 40 dniach od wschodów) w Pawłowicach Plon handlowy HZ Zamarte O/Stare Olesno Wzorzec, dt z ha 182,1 229,8 294,5 281,1 259,4 209,3 173,3 226,5 273,7 273,7 251,7 198,7 1 Denar 109 94 105 92 105 99 100 109 93 105 91 106 2 Lord 89 97 99 92 103 101 97 87 97 99 92 101 3 Impala 119 103 112 115 102 105 109 118 104 108 115 101 4 Arielle 121 124 107 118 114 110 115 123 124 110 119 115 5 Miłek 60 76 71 71 75 84 73 60 76 69 71 73 6 Viviana 90 95 99 93 94 97 95 88 94 96 90 93 7 Riviera 113 111 107 121 109 105 111 116 112 111 122 109 Zbiór po zakończeniu wegetacji Wzorzec, dt z ha 361,7 568,0 589,9 507,2 587,3 409,1 322,4 539,8 577,5 486,0 558,8 375,4 1 Denar 103 102 117 114 117 123 113 109 104 118 117 117 2 Lord 105 109 115 107 102 122 110 108 110 115 109 101 3 Impala 109 111 113 100 110 125 111 111 111 110 99 110 4 Arielle 101 102 102 119 104 103 105 106 105 102 120 105 5 Miłek 102 85 80 77 81 66 81 76 77 81 69 81 6 Viviana 88 99 86 88 89 73 88 92 103 87 89 88 7 Riviera 91 93 86 95 97 88 92 98 89 87 97 98 Wzorzec wszystkie badane odmiany. Plon handlowy stanowią bulwy o średnicy poprzecznej pow. 30 mm. 10
Tabela 8. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw (%wzorca). Lata zbioru: 2016, 2015, 2014. Plon bulw w % wzorca Plon ogólny Plon handlowy Lp. Odmiana Średnia 2016 2015 2014 2016 2015 2014 2014-2016 Zbiór wczesny (po 40 dniach od wschodów) Średnia 2014-2016 Wzorzec, dt z ha 242,7 275,0 287,0 268,3 232,9 260,9 275,0 256,3 1 Denar 100 91 91 94 101 88 91 93 2 Lord 97 99 102 99 95 100 102 99 3 Impala 109 98 100 102 109 97 97 101 4 Arielle 116 116 91 107 118 119 89 109 5 Miłek 73 99 107 93 70 99 108 93 6 Viviana 95 94 110 99 93 91 113 99 7 Riviera 111 103 107* 114 107 110* Zbiór po zakończeniu wegetacji Wzorzec, dt z ha 503,9 475,0 653,0 543,9 476,6 455,5 624,7 519,0 1 Denar 113 109 107 110 113 110 106 110 2 Lord 110 111 110 110 109 113 112 111 3 Impala 111 104 98 104 109 102 95 102 4 Arielle 105 108 93 102 107 109 95 104 5 Miłek 82 87 94 87 78 85 92 85 6 Viviana 87 87 99 91 91 85 99 92 7 Riviera 92 94 93* 93 95 94* Liczba 6 6 6 18 6 6 6 18 Wzorzec: w 2015 i 2016 wszystkie badane odmiany, w 2014 Denar, Lord, Impala, Arielle, Miłek i Viviana. *- średnia z dwóch lat. Liczba doświadczeń dla okresu 2014-2016 odnosi się do odmian badanych trzy lata. 11
Tabela 9. Ziemniak. Odmiany wczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2016. Plon ogólny Plon handlowy Lp. Odmiana Punkt doświadczalny w Masłowicach w Pawłowicach HZ Zamarte O/Stare Olesno w Masłowicach w Pawłowicach HZ Zamarte O/Stare Olesno Wzorzec, dt z 397,7 539,0 571,8 547,0 596,9 384,8 368,5 520,1 562,4 531,2 557,5 363,4 1 Vineta 97 100 104 89 85 85 99 102 106 90 87 86 2 Bellarosa 101 106 107 95 98 101 107 109 108 97 102 104 3 Owacja 78 83 105 88 91 88 76 81 102 85 89 87 4 Aruba 92 89 92 105 96 94 91 88 92 105 97 93 5 Altesse 103 111 76 108 107 100 98 111 75 105 105 100 6 Michalina 109 102 93 113 109 109 114 105 93 114 111 105 7 Gwiazda 116 96 108 99 105 96 116 94 108 98 104 97 8 Ignacy 114 113 118 107 109 118 116 111 119 108 108 120 9 97 108 103 98 112 123 99 107 103 98 116 117 10 Gala (CCA) 93 92 94 100 88 87 84 92 93 99 81 90 Wzorzec wszystkie badane odmiany. Plon handlowy stanowią bulwy o średnicy poprzecznej pow. 30 mm. Tabela 10. Ziemniak. Odmiany wczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw (%wzorca). Lata zbioru: 2016, 2015, 2014. Plon bulw w % wzorca Lp. Odmiana Plon ogólny Plon handlowy 2016 2015 2014 2014-2016 2016 2015 2014 2014-2016 Wzorzec, dt z ha 506,2 464,3 627,2 532,6 483,8 439,8 601,3 508,3 1 Vineta 93 101 95 96 95 101 96 97 2 Bellarosa 101 92 87 94 105 94 86 95 3 Owacja 89 97 102 96 87 95 101 94 4 Aruba 95 94 5 Altesse 101 107 91 100 99 104 89 98 6 Michalina 106 106 108 107 107 108 109 108 7 Gwiazda 103 101 105 103 103 101 105 103 8 Ignacy 113 109 113 112 114 111 113 113 9 Madeleine 107 107 10 Gala (CCA) 92 87 89* 90 86 88* Liczba doświadczeń 6 6 6 18 6 6 6 18 Wzorzec: w roku 2016 wszystkie badane odmiany, w roku 2015 - Vineta, Bellarosa, Owacja, Altesse, Michalina, Gwiazda, Ignacy i Gala, w roku 2014 - Vineta, Bellarosa, Owacja, Altesse, Michalina, Gwiazdam i Ignacy, *- średnia z dwóch lat. Liczba doświadczeń dla okresu 2014-2016 odnosi się do odmian badanych trzy lata. 12
Tabela 11. Ziemniak. Odmiany średniowczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2016. Lp. Odmiana w Lućmierzu w Maslowicach Plon ogólny HZ Zamarte w Pawłowicach O/Stare Olesno Punkt doświadczalny w Lućmierzu w Maslowicach Plon handlowy HZ Zamarte w Pawłowicach O/Stare Olesno Wzorzec, dt z ha 546,9 424,2 564,3 616,2 615,6 611,9 518,6 513,6 395,0 545,0 592,1 585,2 584,3 454,9 1 Satina 93 107 105 101 98 108 112 93 112 106 103 102 112 125 2 Tajfun 106 101 103 100 99 88 103 104 104 105 102 104 88 113 3 Finezja 99 104 99 99 102 103 94 98 103 98 98 97 101 94 4 Orchestra 100 89 90 99 85 89 88 100 86 91 94 81 89 83 5 Honorata 92 93 86 94 84 85 85 92 94 86 95 86 85 89 6 Jurek 104 103 94 98 113 103 95 103 105 95 98 112 103 87 7 Oberon 98 106 101 104 102 113 104 94 102 94 102 96 114 86 8 Bogatka 78 86 93 75 85 84 95 77 82 94 76 83 83 96 9 Laskara 109 100 107 111 108 111 106 114 98 106 112 112 111 107 10 Mazur 93 102 111 97 106 102 106 95 105 112 99 107 102 107 11 EL Mundo (CCA) 128 110 110 121 117 112 111 131 109 112 121 119 112 113 Wzorzec wszystkie badane odmiany. Plon handlowy stanowią bulwy o średnicy poprzecznej pow. 30 mm. 13
Tabela 12. Ziemniak. Odmiany średniowczesne. Plon ogólny i plon handlowy bulw (%wzorca). Lata zbioru: 2016, 2015, 2014. Plon bulw w % wzorca Plon ogólny Plon handlowy Lp. Odmiana Średnia 2016 2015 2014 2016 2015 2014 2014-2016 Średnia 2014-2016 Wzorzec, dt z ha 556,8 393,7 585,6 512,0 524,3 370,4 543,8 479,5 1 Satina 103 114 105 108 107 118 110 112 2 Tajfun 100 116 108 108 103 117 111 110 3 Finezja 100 103 100 101 98 104 95 99 4 Orchestra 92 89 5 Honorata 88 97 91 92 90 100 92 94 6 Jurek 102 100 7 Oberon 104 93 96 98 98 86 93 92 8 Bogatka 85 71 78* 84 70 77* 9 Laskara 108 107 107* 109 105 107* 10 Mazur 102 104 11 EL Mundo (CCA) 116 117 Liczba doświadczeń 7 8 7 22 7 8 7 22 Wzorzec: w roku 2016 wszystkie badane odmiany, w roku 2015 - Satina, Tajfun, Finezja, Honorata, Oberon, Bogatka i Laskara, w roku 2014 - Satina, Tajfun, Finezja, Honorata i Oberon, * - średnia z dwóch lat. Liczba doświadczeń dla okresu 2014-2016 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza. 14
Tabela 13. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne. Plon ogólny i plon handlowy bulw w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2016. Lp. Odmiana w Lućmierzu w Pawłowicach Plon ogólny HZ Zamarte O/Stare Olesno Punkt doświadczalny w Lućmierzu w Pawłowicach Plon handlowy HZ Zamarte O/Stare Olesno Wzorzec, dt z ha 644,0 606,3 556,9 694,4 644,6 459,2 617,3 594,2 548,6 670,2 621,7 430,5 1 Syrena 99 99 97 90 96 98 100 99 97 85 96 95 2 Jelly 99 100 97 96 96 102 101 99 98 99 96 101 3 Mondeo 103 101 106 114 108 100 99 101 106 116 108 104 Wzorzec wszystkie badane odmiany. Plon handlowy stanowią bulwy o średnicy poprzecznej pow. 30 mm. Tabela 14. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne. Plon ogólny i plon handlowy bulw (%wzorca). Lata zbioru: 2016, 2015, 2014. Plon bulw w % wzorca Lp. Odmiana Plon ogólny Plon handlowy 2016 2015 2014 2014-2016 2016 2015 2014 2014-2016 Wzorzec, dt z ha 600,9 388,4 623,3 537,5 580,4 368,0 578,7 509,0 1 Syrena 96 105 97 100 95 101 95 97 2 Jelly 98 87 95 93 99 88 95 94 3 Mondeo 105 108 109 107 106 110 110 109 Liczba doświadczeń 6 7 7 20 6 7 7 20 Wzorzec: wszystkie badane odmiany. 15
Tabela 15. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne. Zawartość skrobi (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014-2016. Liczba Lp. Odmiana lat badań 2016 2015 2014 Wzorzec [%] 11,2 12,3 11,4 1 Denar 3-0,3-0,2-0,8 2 Lord 3-0,1-0,1-0,4 3 Impala 3-0,8-0,9-0,9 4 Arielle 3 0,1 0,5 0,2 5 Miłek 3 2,2 2,1 2,3 6 Viviana 3 0,2-0,2-0,4 7 Riviera 2-1,3-1,2 Liczba doświadczeń 6 6 6 Wzorzec wszystkie badane odmiany Tabela 16. Ziemniak. Odmiany wczesne. Zawartość skrobi (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014-2016. Liczba Lp. Odmiana lat 2016 2015 2014 badań Wzorzec [%] 12,2 13,0 11,6 1 Vineta 3-0,1-0,3 0,5 2 Bellarosa 3-0,9-0,7-0,1 3 Owacja 3 0,2 0,8 1,1 4 Aruba 1 2,6 5 Altesse 3-0,1-0,1-0,1 6 Michalina 3-0,3 0,2-0,5 7 Gwiazda 3-0,4 0,9-0,6 8 Ignacy 3-0,2-0,4-0,3 9 Madeleine 1-0,7 10 Gala (CCA) 2-0,1-0,4 Liczba doświadczeń 6 6 6 Wzorzec wszystkie badane odmiany Tabela 17. Ziemniak. Odmiany średniowczesne. Zawartość skrobi (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014-2016. Liczba Lp. Odmiana lat badań 2016 2015 2014 Wzorzec [%] 14,3 15,3 13,9 1 Satina 3-1,2-1,5-1,4 2 Tajfun 3 2,5 1,8 1,0 3 Finezja 3 2,4 1,4 1,1 4 Orchestra 1-3,3 5 Honorata 3 1,2 1,1 1,0 6 Jurek 1-0,5 7 Oberon 3-0,6-1,1-1,6 8 Bogatka 2-1,9-3,2 9 Laskara 2 1,9 1,4 10 Mazur 1 1,6 11 EL Mundo (CCA) 1-2,0 Liczba doświadczeń 7 8 6 Wzorzec wszystkie badane odmiany Tabela 18. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne. Zawartość skrobi (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014-2016. Liczba Lp. Odmiana lat 2016 2015 2014 badań Wzorzec [%] 14,6 14,3 13,4 1 Syrena 3-0,2 0,0 0,0 2 Jelly 3 0,1-0,6 0,0 3 Mondeo 3 0,1 0,6 0,1 Liczba doświadczeń 6 7 5 Wzorzec wszystkie badane odmiany 16
Nowości odmianowe 2017 STOKROTKA odmiana wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do ogólnoużytkowego lekko mączystego. Charakteryzuje się przede wszystkim dobrym smakiem, który był najlepszy wśród odmian kandydujących do wpisu w KR w ostatnim dwuleciu i jest zbliżony do smakowitości Vinety. Są okrągłoowalne o regularnym kształcie, o bardzo płytkich oczkach, żółtej skórce i jasno żółtej barwie miąższu. Według testów oceny konsumpcyjnej, bulwy ugotowane nawet po 24 godzinach praktycznie nie ciemnieją. Jej plenność jest zbliżona do takich odmian jak: Bellarosa, Vineta czy też Owacja. Plon handlowy stanowi średnio 95 % plonu ogólnego. Odporna na mątwika ziemniaczanego Ro1 w stopniu 9. Odporna na wirus Y. Bardzo podatna na porażenie liści zarazą ziemniaka. Hodowca: PMHZ Strzekęcin. BOJAR odmiana średniowczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do ogólnoużytkowego lekko mączystego o dość dobrym smaku. Charakteryzuje się okrągłoowalnymi, dużymi do bardzo dużych bulwami o regularnym kształcie. Ma płytkie oczka i gładką żółtą skórkę. Wszystkie te parametry wskazują, że odmiana nadaje się do szczotkowania, mycia a następnie do konfekcjonowania. Miąższ koloru jasno żółtego. Bulwy, po ugotowaniu nie wykazują zdolności do ciemnienia. Jest bardzo plenna, porównywalnie do Tajfuna czy też Laskary. Ma duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym (około 95%). Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego Ro1 w stopniu 5. Wysoko odporna na wirus Y, średnio odporna na porażenie liści zarazą ziemniaka. Hodowca: HZ Zamarte. 17