Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej we Wrocławiu za rok 2006 Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Inspekcja działa na podstawie Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25 z późn. zm.). Działalność WIIH we Wrocławiu w roku 2006 wytyczały zatwierdzone przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kierunki działania Inspekcji Handlowej oraz kwartalne plany pracy. Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej we Wrocławiu przeprowadzał kontrole następujących zagadnień: - bezpieczeństwa produktów w zakresie spełniania wymagań zasadniczych i ogólnych wymagań bezpieczeństwa, - jakości handlowej artykułów żywnościowych, - jakości paliw, - przestrzegania zasad sprzedaży konsumenckiej, w tym prawa konsumenta do rzetelnej informacji o towarze ( jego właściwościach, cenie, ilości ), - jakości świadczonych usług, - legalności działalności przedsiębiorców. Priorytetowe znaczenie miało wykonywanie ustawowych zadań Inspekcji Handlowej jako organu wyspecjalizowanego w rozumieniu ustawy o systemie oceny zgodności, wyrażające się zintensyfikowaniem działań kontrolnych w zakresie spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań, określonych w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o systemie oceny zgodności, implementujących dyrektywy nowego podejścia. W roku 2006 kontynuowano zakrojone na szeroką skalę kontrole w oparciu o ustawę z dnia 24 stycznia 2004r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Przeprowadzone kontrole wykazały, że nadal na rynku oferowane jest do sprzedaży paliwo niespełniające wymagań jakościowych. W działalności kontrolnej w 2006r. przeprowadzano kontrole produktów pod względem spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa. W zakresie artykułów nieżywnościowych kontrolą objęto m.in. kosmetyki i wyroby chemii gospodarczej. Kontrolowano także przedsiębiorców świadczących usługi dla ludności. W toku kontroli brano pod uwagę nie tylko zgodność produktów z określonymi przepisami prawa i deklaracją przedsiębiorcy, ale również badano legalność prowadzonej działalności gospodarczej. Kontrole artykułów żywnościowych kładły nacisk na przestrzeganie przepisów prawa wspólnotowego dotyczącego jakości handlowej żywności. Zakres przeprowadzonych kontroli obejmował również prawidłowość oznakowania wprowadzanych do obrotu wyrobów. Kontrole przyczyniły się do zwiększenia ochrony interesów ekonomicznych konsumentów poprzez eliminowanie z obrotu produktów niewłaściwej jakości, jak również wymusiły na przedsiębiorcach rzetelną i prawidłową informację o oferowanych produktach. Dobór tematów do kontroli produktów żywnościowych, nieżywnościowych oraz usług, a także przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą związaną z produkcją, handlem i usługami wynikał z przyjętych kierunków działania, analiz zjawisk 1
występujących na rynku, napływających informacji od przedsiębiorców i konsumentów oraz rozeznania własnego. Niezależnie od powyższego, Inspekcja Handlowa realizowała działania w zakresie podejmowania mediacji i prowadzenia stałych polubownych sądów konsumenckich oraz poradnictwa konsumenckiego. Jednym z celów Inspekcji Handlowej jest propagowanie wśród konsumentów, a także przedsiębiorców tych form niesienia pomocy w rozstrzyganiu sporów i poznawaniu obowiązujących przepisów prawa. Realizując swoje zadania ustawowe Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej we Wrocławiu współpracował z licznymi instytucjami, takimi jak: Policja, Urzędy Miar, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Państwowa Inspekcja Pracy, Straż Pożarna, Inspekcja Sanitarna, Urzędy Celne, Izba Celna, Urząd Kontroli Skarbowej, Inspekcja Ochrony Środowiska, NIK, prokuratury, urzędy miast i gmin, starostwa powiatowe, Urząd Marszałkowski, Dolnośląski Urząd Wojewódzki. Kontrola wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia w zakresie zgodności z zasadniczymi wymaganiami. W trybie nadzoru rynku w 2006 roku Inspekcja Handlowa prowadziła regularne kontrole wyrobów pod kątem spełniania wymagań przepisów krajowych wdrażających dyrektywy nowego podejścia. Kontrolą objęto wyroby podlegające 8 dyrektywom, działania kontrolne prowadzono na terenie całego Dolnego Śląska. W ramach współpracy z organami celnymi Inspekcja Handlowa wydawała opinie dotyczące spełniania zasadniczych wymagań przez wyroby sprowadzane spoza Unii Europejskiej. Ścisła współpraca w omawianym zakresie umożliwia zatrzymanie na granicy wyrobów, które nie spełniają przepisów obowiązujących we Wspólnocie. W 2006r. w oparciu o programy kontroli opracowane przez Główny Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie realizowano następujące tematy kontrolne: 1. Kontrola opraw oświetleniowych. 2. Kontrola sprzętu chłodniczego. 3. Kontrola szybkowarów i hydroforów. 4. Kontrola wybranego sprzętu AGD. 5. Kontrola wprowadzonych do obrotu wybranych maszyn. 6. Kontrola wprowadzonych do obrotu zabawek. 7. Kontrola wprowadzonych do obrotu stateczników lamp fluorescencyjnych. 8. Kontrola wprowadzonych do obrotu przenośnych opraw oświetleniowych. 9. Kontrola środków ochrony indywidualnej używanych przede wszystkim w okresie letnim. 10. Kontrola wprowadzonego do obrotu sprzętu komputerowego. 11. Kontrola wprowadzonych do obrotu wodnych kotłów grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowymi. Efektem przeprowadzonych kontroli było stwierdzenie różnych nieprawidłowości, w tym: - niezgodności z zasadniczymi wymaganiami, - braku oznakowania znakiem CE, - nieprawidłowanego oznakowania znakiem CE, - braku deklaracji zgodności, 2
- nieprawidłowo sporządzonej deklaracji zgodności, - innych brak wymaganych informacji, ostrzeżeń itp. W toku kontroli prowadzonych na podstawie Ustawy o systemie oceny zgodności pobierano do badań laboratoryjnych próbki wyrobów. W związku z ustaleniami kontroli wydano 22 decyzje z art. 40k Ustawy o systemie oceny zgodności zakazujące dalszego przekazywania użytkownikowi, konsumentowi i sprzedawcy wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań. Materiały z ustaleniami przekazywano Głównemu Inspektorowi IH jako organowi wyspecjalizowanemu w celu prowadzenia dalszego postępowania administracyjnego jak również zgłaszano kwestionowane wyroby do ogólnokrajowego systemu informatycznego HERMES. Kontrola wyrobów pod kątem spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa. W 2006 roku Inspekcja Handlowa, realizując założenia strategii polityki konsumenckiej, swoje działania skoncentrowała też na prowadzeniu kontroli w zakresie spełniania przez produkt ogólnych wymagań bezpieczeństwa. Ich efektem było eliminowanie z obrotu tych produktów, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia użytkowników. Ponadto, kontrolą z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów objęte zostały wyroby wymienione w systemie RAPEX ( System Szybkiego Ostrzegania Rapid Alert System ). W ubiegłym roku kontrolowano następujące zagadnienia: 1.Kontrola bezpieczeństwa mebli mieszkaniowych przeznaczonych dla osób dorosłych. 2. Kontrola bezpieczeństwa, prawidłowości oznakowania i jakości wyrobów konfekcyjnych przeznaczonych dla dorosłych. 3.Kontrola bezpieczeństwa mebli ogrodowych, akcesoriów i niezmechanizowanych narzędzi ogrodowych. 4. Kontrola bezpieczeństwa, prawidłowości oznakowania, jakości wyrobów bielizny osobistej i stołowej. 5. Kontrola bezpieczeństwa świec, w tym zniczy. 6. Kontrola bezpieczeństwa artykułów przeznaczonych dla dzieci. 7. Kontrola bezpieczeństwa, prawidłowości oznakowania i jakości bielizny pościelowej. 8. Kontrola bezpieczeństwa zimowego sprzętu sportowego i akcesoriów, przeznaczonego dla dzieci i osób dorosłych. 9. Kontrola bezpieczeństwa, prawidłowości oznakowania i jakości wyrobów konfekcyjnych przeznaczonych dla dzieci. Oceniając bezpieczeństwo produktów uwzględniano: - cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcje montażu i uruchomienia, a także biorąc pod uwagę rodzaj produktu instrukcję instalacji i konserwacji, - oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami, - wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu, - kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze. 3
W związku z ustaleniami kontroli wydano 13 decyzji z art.18 ust.2 Ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów zakazujące dostarczania, oferowania lub prezentowania produktów, co do których istnieje znaczne prawdopodobieństwo, że nie są produktami bezpiecznymi. Materiały z kontroli przekazywano Prezesowi UOKiK jako organowi nadzoru w celu prowadzenia dalszego postępowania. Kontrole stacji paliw. Inspekcja Handlowa kontynuowała w 2006 roku kontrole jakości paliw ciekłych w ramach Systemu Monitorowania i Kontrolowania Jakości Paliw Ciekłych i Biopaliw Ciekłych, którym zarządza Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przeprowadzone w roku 2006 kontrole w tym zakresie potwierdziły, że sprzedawane paliwo jest złej jakości, a zatem wskazane są dalsze systematyczne kontrole rynku paliwowego. Inne kontrole. W 2006 roku Inspekcja Handlowa objęła również kontrolą produkty, pod względem zgodności z deklarowaną przez producentów szczegółową charakterystyką jakościową, a także z informacjami zamieszczonymi na opakowaniach jednostkowych lub reklamach. W toku każdej kontroli sprawdzano także oznakowanie produktów czy spełnia wymagania określone prawem oraz czy nie wprowadza konsumentów w błąd. Przy doborze tematów kontroli uwzględniono obszary, w których występują największe zagrożenia naruszeń interesów konsumentów tj. nieuczciwa promocja produktów, fałszowanie żywności, niewłaściwa informacja o towarach i cenach oraz inne praktyki naruszające interesy konsumentów. Inspekcja kontrolą objęła także legalność i rzetelność działania przedsiębiorców sprawdzając m.in. posiadanie zezwoleń na działalność gospodarczą, prawidłowość stosowania cen oraz sposób ich uwidaczniania. W toku kontroli prawidłowości świadczenia usług sprawdzano jakość i rzetelność ich wykonania przez usługodawcę, a także umowy, czy nie zawierają niedozwolonych klauzul i warunków ograniczających prawa konsumenta. W przypadku podejrzenia stosowania czynów nieuczciwej konkurencji naruszających interesy konsumentów oraz ujawnienia stosowania nieuczciwych praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów sprawy były kierowane do Prezesa UOKiK. Wśród zagadnień objętych kontrolą w 2006 roku znalazły się: ARTYKUŁY ŻYWNOŚCIOWE 1. Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania mleka i przetworów mlecznych, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony oznaczeń tych produktów. 2. Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania mięsa drobiowego i przetworów drobiowych. 4
3. Kontrola oznakowania i prawidłowości wprowadzania do obrotu środków żywienia zwierząt domowych. 4. Kontrola prawidłowości funkcjonowania kantyn w zakładach karnych. 5. Kontrola prawidłowości funkcjonowania placówek żywienia w ośrodkach kolonijnych i obozach młodzieżowych. 6. Kontrola przedsiębiorców prowadzących obrót wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi. 7. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych, w tym głównie konserwowanych sardynek i ryb mrożonych. 8. Kontrola prawidłowości funkcjonowania placówek handlowych i gastronomicznych zlokalizowanych w pobliżu przejść granicznych. 9. Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania mięsa i przetworów mięsnych. 10. Kontrola prawidłowości organizowania i stosowania sprzedaży promocyjnej w hiper- i supermarketach należących do wielkopowierzchniowych sieci handlowych. 11. Kontrola prawidłowości znakowania jaj spożywczych. 12. Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania przypraw. 13.Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania pieczywa i ciast o wydłużonej trwałości oraz bułki tartej. 14. Kontrola prawidłowości funkcjonowania placówek gastronomicznych w miejscowościach turystycznych w sezonie letniego wypoczynku, w tym także zlokalizowanych na stacjach paliwowych przy głównych szlakach komunikacyjnych. 15.Kontrola prawidłowości oznakowania i wprowadzania do obrotu produktów oferowanych w promocjach w dużych sieciach handlowych. 16. Kontrola jakości handlowej i prawidłowości oznakowania oraz obrotu wyrobami winiarskimi produkcji krajowej, w tym u przedsiębiorców prowadzących obrót hurtowy alkoholem. 17. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania mrożonych wyrobów kulinarnych. ARTYKUŁY NIEŻYWNOŚCIOWE I USŁUGI 1. Kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży różnego rodzaju produktów w placówkach handlowych wszystko za zł 2. Kontrola wyrobów chemii gospodarczej. 3. Kontrola przedsiębiorców świadczących usługi dla ludności. 4. Kontrola w zakresie znakowania, zafałszowań i prawidłowości obrotu kosmetyków. 5. Kontrola przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. 6. Kontrola legalności i rzetelności przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży obuwia. 7. Kontrola prawidłowości oznakowania substancji i preparatów niebezpiecznych a także produktów biobójczych oraz prawidłowości obrotu tymi wyrobami przez placówki detaliczne i hurtowe. 8. Kontrola przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie naprawy samochodów i wulkanizacji 5
Wybrane dane statystyczne dotyczące przeprowadzonych kontroli. Liczba kontroli ogółem 1509 ( wzrost o 3,5% w porównaniu z rokiem 2005 ) ; detal - 1027; sklepy wielkopowierzchniowe 164; gastronomia 49; usługi 71; hurt 111; zakłady produkcyjne 38: magazyny centralne 1: targowiska 48. Sprawy o wykroczenia: Liczba wniosków o ukaranie ogółem 26; Liczba nałożonych mandatów karnych 708; Wartość grzywien nałożonych w drodze mandatu 124.000zł; Kwota grzywien orzeczonych przez sądy - 17960 zł.. W 131 przypadkach wobec sprawców wykroczeń odstąpiono na zasadzie art. 41 kw od ukarania poprzestając na pouczeniu. Sprawy skierowane do organów ścigania: Liczba zawiadomień 17; Liczba wszczętych postępowań karnych 13; Liczba skierowanych aktów oskarżenia 4: Odmowy ścigania 3. Liczba czynności dochodzeniowych prowadzonych przez Wojewódzkiego Inspektora w trybie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2003r. w sprawie określenia organów uprawnionych obok Policji do prowadzenia dochodzeń oraz organów uprawnionych do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, jak również zakresu spraw zleconych tym organom. ( Dz.U. Nr 108, poz. 1019, z późn. zm. ) 2, w tym 2 postępowania zakończone skierowaniem aktu oskarżenia do sądu. W 2006r. wydano 381 decyzji z art. 18 ust.1 Ustawy o Inspekcji Handlowej polegających na wycofaniu z obrotu lub niezwłocznym usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości ze względu na bezpieczeństwo lub interes konsumentów albo interes gospodarczy państwa. W trybie natomiast art. 16 ust.1 pkt.5 cyt. wyżej Ustawy wydano 1111 żądań o usunięcie uchybień porządkowych i organizacyjnych. Sprawy skierowane do: urzędów i izb skarbowych 25; inspekcji sanitarnej 169; innych organów 762. 6
Poradnictwo konsumenckie, sądownictwo polubowne. W 2006 roku Wojewódzki Inspektorat, tak jak w latach ubiegłych, niósł pomoc konsumentom przy rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcami. Działając z upoważnienia art.36 Ustawy o Inspekcji Handlowej prowadzono działania mediacyjne w celu polubownego zakończenia sporu cywilno-prawnego między konsumentem a przedsiębiorcą. Pozytywne rozstrzygnięcia spraw uzyskano w blisko 60% przypadków. Liczba rozpatrzonych wniosków o mediację i informacji na różne nieprawidłowości w handlu, gastronomii i usługach 1505 ( wzrost o 41% w porównaniu do roku 2005 ). Podania rozpatrywane były w formie mediacji, kontroli oraz porady i informacji prawnej. Zakres tematyczny wniosków o mediację związany jest z ustawowymi zadaniami Inspekcji Handlowej w zakresie działań interwencyjnych mających na celu ochronę interesów konsumentów oraz kontrolę jakości, oznaczeń handlowych i bezpieczeństwa towarów i usług. Działalność Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego przy Dolnośląskim Wojewódzkim Inspektorze oraz działania mediacyjne są alternatywnym sposobem rozstrzygania sporów konsumenckich. Sądy polubowne działają na podstawie art. 37 Ustawy o Inspekcji Handlowej. Sądy rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami na podstawie regulaminu. Liczba wniosków złożonych do Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego w 2006 roku wyniosła 34, a wartość przedmiotu sporu 43273,03 zł. W 2006 roku w sądzie polubownym najwięcej wniosków dotyczyło usług ( 12 ), w tym usług pralniczych, naprawczych sprzętu elektronicznego, remontowo budowlanych oraz obuwia ( 10 ). W postępowaniu sądowym wydano 6 wyroków oraz zostało zawartych 9 ugód. Dziewięć wniosków pozostawiono bez rozpatrzenia, trzy wnioski odrzucono. Bardzo istotnym elementem sprawowanej przez Inspekcję Handlową ochrony interesów konsumentów jest poradnictwo konsumenckie. Sieć poradnictwa konsumenckiego obejmuje teren działania Inspektoratu (Wrocław oraz Delegatury w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu) i umożliwia konsumentom oraz przedsiębiorcom uzyskanie informacji o obowiązujących przepisach w zakresie reklamacji i obrotu handlowego. Porady i instruktaże udzielane są bezpośrednio, telefonicznie oraz pisemnie. Liczba udzielonych porad i instruktaży w roku 2006 ogółem 12 127, w tym: konsumentom 9151, przedsiębiorcom 2976. 7