1. DANE OGÓLNE Liczba powiatów w województwie mazowieckim 38 Liczba powiatów, które zrealizowały pilotaż 38 Liczba szkół ponadgimnazjalnych w województwie Liczba szkół ponadgimnazjalnych, które zadeklarowały realizację programu w roku szkolnym 2013/2014 Liczba szkół ponadgimnazjalnych, które realizowały program w II edycji programu 2013/2014 640 (dane ze sprawozdania opisowego stan na 31.12.2013) 234 218 2. ANKIETYZACJA UCZNIÓW Liczba ankiet przeprowadzonych przed edukacją 16 983 Liczba ankiet przeprowadzonych po edukacji 16 735 3. EDUKACJA UCZNIÓW Liczba klas i uczniów Liczba klas Liczba dziewcząt Liczba chłopców Klasy I 464 6 481 3 969 Klasy II 575 6 809 6 757 Klasy III 326 4 154 1 801 Inne klasy: IV technikum gimnazjalne wielozawodowe zaoczne policealne przystosowujące do pracy 91 3 3 2 2 Ogółem 1 466 18 419 13 042 880 60-30 5 31 461 466-30 10 9 4. EDUKACJA RODZICÓW Liczba rodziców objętych edukacją 18 650 Strona 1 z 10
Sposób przedstawienia rodzicom założeń i treści programowych Liczba szkół Za pośrednictwem uczniów 177 Poprzez dystrybucję składanek 164 Na zebraniach ogólnych z rodzicami 102 Podczas indywidualnych konsultacji 47 Podczas spotkań specjalnych dot. programu 10 Nie zostali zapoznani 8 Poprzez gazetki szkolne i informatory 5 Poprzez stronę internetową szkoły 4 Poprzez projekcję filmu Profilaktyka na obcasach (Wyszków) 1 5. EDUKACJA NAUCZYCIELI I INNYCH PRACOWNIKÓW SZKOŁY Liczba nauczycieli objętych edukacją 4 009 Liczba pracowników administracyjnych szkół objętych edukacją 494 Sposób przedstawienia nauczycielom założeń i treści programowych Liczba szkół Podczas indywidualnych rozmów 146 Na radzie pedagogicznej 69 Podczas spotkań specjalnych dot. programu 51 Nie zostali zapoznani 22 Poprzez gazetkę szkolną 14 Poprzez stronę internetową szkoły 7 Poprzez udział w zajęciach edukacyjnych dla młodzieży 4 Poprzez zapisy w dzienniku elektronicznym 3 Poprzez udział w Dniach promocji zdrowia w szkole 1 Strona 2 z 10
6. EDUKACJA INNYCH OSÓB Liczba innych osób objętych edukacją przez powiatowych koordynatorów programu 802 Inne osoby objęte edukacją Liczba edukowanych Formy i metody edukacji Uczestnicy festynów i imprez masowych (pikniku Szczęśliwa rodzina, imprezy Niedziela ze zdrowiem ) Dyrekcja i pracownicy PSSE 209 Pacjentki przychodni przyszpitalnej i oddziału ginekologicznopołożniczego Pracownicy starostw, urzędów gmin i miast 63 Pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania 16 poradnictwo Koordynatorzy programów edukacyjnych w innych szkołach np. gimnazjalnych 400 100 14 poradnictwo, dystrybucja materiałów, instruktaż szkolenia, narady, rozdawnictwo materiałów, ćwiczenia samobadania rozdawnictwo materiałów, ćwiczenia samobadania, poradnictwo narady, wykłady, rozdawnictwo materiałów, ćwiczenia samobadania szkolenia, narady, poradnictwo, dystrybucja materiałów 7. REALIZATORZY DZIAŁAŃ PROGRAMOWYCH Realizatorzy programu Liczba realizatorów Wychowawca klasy 294 Nauczyciel przedmiotowy 156 Pielęgniarka 109 Pedagog 106 Powiatowi koordynatorzy programu 38 Psycholog 21 Lekarz (ginekolog, onkolog) 12 Słuchacze szkół medycznych 10 Specjaliści WOK 7 Strona 3 z 10
Realizatorzy programu Liczba realizatorów Położna 6 Przedstawiciele PSSE (oz i pz) 5 Przedstawiciele Stowarzyszenia Amazonki 4 Promotorzy zdrowia 4 Dyrektor, wicedyrektor 2 Opiekun PCK 1 Koordynator ds. bezpieczeństwa 1 Wychowawca świetlicy 1 Nauczyciel WDŻ 1 Wojewódzki koordynator programu 1 Ogółem 779 8. FORMY EDUKACJI UCZNIÓW Formy edukacji Liczba szkół Liczba klas Liczba uczniów Zajęcia warsztatowe zaproponowane w poradniku z wykorzystaniem konspektów i prezentacji 202 1 006 20 988 Gazetki szkolne 124 804 25 996 Zajęcia warsztatowe rozszerzone o ćwiczenia samobadania piersi na fantomie i emisję filmu (COK) 53 224 5 960 Pogadanki lub prelekcje prowadzone przez specjalistów 64 331 5 794 Imprezy prozdrowotne organizowane w szkole 40 240 6 816 Konkursy (wiedzy, plastyczne, na hasło, na plakat, itp.) 20 57 1 199 Instruktaż i nauka samobadania piersi na fantomie 16 81 1 554 Ekspozycja plakatu, wystawy prac plastycznych 6 66 1 826 Przygotowanie prezentacji multimedialnej 4 85 525 Emisja filmu (COK i Profilaktyka na obcasach ) 3 30 720 Przygotowanie informacji na stronę internetową szkoły 2 26 686 Przygotowanie imprezy Dni profilaktyki 2 25 466 Strona 4 z 10
Formy edukacji Liczba szkół Liczba klas Liczba uczniów Wizyta w gabinecie ginekologicznym 2 9 254 Poradnictwo i rozmowy indywidualne 2 20 39 8. FORMY REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ KOORDYNATORA POWIATOWEGO Formy Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Szkolenia 12 941 Narady 60 341 Zajęcia edukacyjne 47 2 763 Poradnictwo 65 76 Szkolni koordynatorzy programu Szkolni opiekunowie kół PCK Szkolni koordynatorzy i realizatorzy programu Dyrektorzy szkół Pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania Pracownicy PSSE Przedstawiciele starostw, urzędów miast i gmin Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjów Nauczyciele Rodzice uczniów Dyrektorzy szkół Koordynatorzy szkolni Instruktaże dotyczące ankietyzacji 104 106 Koordynatorzy szkolni Konferencja Parasol dla zdrowia (Piaseczno) 1 46 Impreza prozdrowotna na terenie szkoły 3 1 040 Stoisko informacyjno-edukacyjne w PSSE 2 240 Ekspozycje wizualne 6 1 486 Dyrektorzy szkół Konkursy 4 53 Uczniowie Wystosowanie pism (zapraszających na szkolenia, narady, listów intencyjnych i innych) Ocena realizacji programu poprzez wizytację 8 422 20 47 Przedstawiciele władz samorządowych Szkolni koordynatorzy programu Pedagodzy Pielęgniarki Rodzice Uczniowie Lokalne władze samorządowe Społeczność lokalna Pracownicy PSSE Interesanci PSSE Dyrektorzy szkół Szkolni koordynatorzy i realizatorzy programu Pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania Koordynatorzy szkolni Dyrektorzy szkół Strona 5 z 10
Formy Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Dystrybucja materiałów poza szkołą 19 866 Audycja w lokalnym radiu 1 Brak danych Słuchacze Informacja o programie na stronie internetowej PSSE Wypożyczanie fantomu piersi do nauki samobadania 1 180 Przedstawiciele władz samorządowych Pracownicy PSSE Uczestnicy imprez masowych Pracownicy PSSE Społeczność lokalna 2 2 Szkolny koordynator programu 9. FORMY REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ KOORDYNATORA WOJEWÓDZKIEGO Formy Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Przygotowanie i wysłanie do PSSE pisma inicjującego II edycję programu Nabór szkół do II edycji i opracowanie bazy placówek 1 38 Powiatowi koordynatorzy programu 1 38 Powiatowi koordynatorzy programu Dystrybucja pakietów edukacyjnych 1 38 Powiatowi koordynatorzy programu Organizacja konferencji dot. realizacji programów onkologicznych w województwie mazowieckim Przedstawienie założeń programu wśród studentów Wyższej Szkoły Zarządzania i Infrastruktury w Warszawie Opracowanie i przesłanie do PSSE druków sprawozdawczych dla szkolnych i powiatowych koordynatorów programu Wypożyczanie fantomu do nauki samobadania piersi 1 198 Poradnictwo metodyczne 58 58 Opracowanie wniosku i dokumentów zgłaszających program do Ogólnopolskiego Plebiscytu Know Health 2013 Opracowanie informacji dotyczącej zajęcia II miejsca w Ogólnopolskim Plebiscycie Know Health 2013 1 30 Studenci WSZiI Powiatowi koordynatorzy programu Szkolni koordynatorzy programu 1 38 Powiatowi koordynatorzy programu 4 4 Powiatowi koordynatorzy programu Powiatowi koordynatorzy programu Szkolni koordynatorzy programu 1 2 Komisja konkursowa 1 4 Partnerzy programu Informacje na stronę internetową 2 Brak danych Szkolni koordynatorzy programu Osoby zainteresowane informacjami na temat programu Strona 6 z 10
10. OCENA MATERIAŁÓW Które materiały są szczególnie pomocne przy realizacji programu? Liczba odpowiedzi udzielonych przez koordynatorów szkolnych Poradnik dla realizatora programu 206 Konspekty zajęć zawarte w poradniku 183 Prezentacje multimedialne 196 Zakładka dla uczniów 207 Składanka dla rodziców/ nauczycieli 190 Kalendarzyk 193 Plakat 177 11. WSPÓŁPRACA Współpraca na poziomie szkoły Współpraca na poziomie powiatu Współpraca na poziomie województwa PSSE Podmioty lecznicze Starostwa powiatowe Stowarzyszenia i kluby Amazonek OR PCK Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA - Poland Medyczne Szkoły Policealne Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położnych Instytut Nauki o Zdrowiu PWSZ w Płocku Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Szkoły Podmioty lecznicze, poradnie K Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położnych Starostwa powiatowe Urzędy miejskie OR PCK Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy w Warszawie WSSE w Warszawie Uniwersytet III wieku w Zwoleniu Prasa i radio o zasięgu lokalnym PSSE Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Departament Polityki Społecznej i Zdrowotnej Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy w Warszawie Centrum Onkologii Instytut im. M. Curie-Skłodowskiej w Warszawie Kuratorium Oświaty w Warszawie Strona 7 z 10
Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli Wydział w Warszawie Wyższa Szkoła Zarządzania i Infrastruktury w Warszawie 12. OCENA PROGRAMU Mocne strony programu Słabe strony programu Atrakcyjne oprzyrządowanie programu, napisane prostym i zrozumiałym językiem, szczególnie poradnik i materiały dla uczniów. Ciekawa szata graficzna Logiczne, konkretne, ciekawe i zwięzłe konspekty zajęć, dające możliwość dostosowania programu do potrzeb realizatora Program podnosi wiedzę uczniów, zawiera przydatne treść z zakresu profilaktyki, dostosowane do wieku i potrzeb uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych Brak w szkołach fantomów do nauki samobadania piersi Zbyt mały plakat, przez co instruktarz samobadania piersi jest nieczytelny Brak filmu edukacyjnego 13. KONTYNUACJA PROGRAMU Czy szkoła będzie kontynuować realizację programu w kolejnej edycji? Liczba odpowiedzi udzielonych przez koordynatorów szkolnych Tak 212 Nie (Dlaczego?) 5 (2 ze względu na brak dziewcząt w roczniku, 2 ze względu na brak koordynatora, 1 ze względu na zbyt małe zainteresowanie tematem) Brak odpowiedzi 1 14. PODSUMOWANIE PROGRAMU W roku szkolnym 2013/2014 realizowana była w szkołach ponadgimnazjalnych w województwie mazowieckim II edycja programu Zdrowe piersi są OK!. Wszystkie 38 PSSE wyraziły zainteresowanie i włączyły się w realizację działań programowych. Z 234 szkół, które zadeklarowały chęć przystąpienia do programu, 218 szkół zrealizowało działania w II jego edycji, co stanowi średnio 34% z 640 szkół ponadgimnazjalnych w województwie mazowieckim (dane ze sprawozdania opisowego stan na 31.12.2013). W przypadku Warszawy jest to 7%, natomiast w pozostałej części województwa 65%. W 9 powiatach program realizowany był przez placówek. Strona 8 z 10
Procentowy udział szkół w programie w PSSE 120% 114% 92% 80% 75% 75% 81% 80% 75% 69% 80% 80% 71% 71% 60% 40% 58% 57% 57% 40% 50% 50% 60% 60% 46% 63% 50% 50% 57% 57% 20% 14% 22% 14% 7% 0% Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Maz. Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Maz. Mińsk Maz. Mława Nowy Dwór Maz Ostrołęka Ostrów Maz. Otwock Piaseczno Płock Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Radom Siedlce Sierpc Sochaczew Sokołów Podl. Szydłowiec Warszawa Warszawa Zach Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów W II edycji programu edukowanych było 31 461 uczniów z czego 59% stanowiły dziewczęta, a 41% chłopcy. Ponadto edukowano 18 650 rodziców, którzy główne założenia i treści programowe poznali za pośrednictwem uczniów oraz poprzez dystrybucję składanek. Edukowano również 4 009 nauczycieli i 494 pracowników administracyjnych szkół, głównie podczas indywidualnych spotkań z realizatorami programu, na radach pedagogicznych oraz podczas spotkań specjalnie poświęconych programowi. Realizatorami działań programowych w szkołach byli przede wszystkim wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotowi, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania oraz pedagodzy. W 12 szkołach w realizację programu włączyli się lekarze (ginekolodzy, onkolodzy). Ogółem było to 779 realizatorów. Zajęcia edukacyjne dla młodzieży prowadzone były w oparciu o konspekty zajęć zaproponowane w poradniku, rozszerzone często o ćwiczenia samobadania piersi na fantomie lub emisję filmu wyprodukowanego przez Centralny Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy. Dodatkowo szkoły organizowały imprezy prozdrowotne poświęcone walce z rakiem piersi oraz przygotowywały tematyczne gazetki szkolne. Każda szkoła realizująca program otrzymała nieodpłatnie pakiet edukacyjny, z którego największą popularnością cieszył się poradnik, zawierający konspekty zajęć oraz płytę CD z prezentacjami. Najmniej przydatny okazał się plakat. Szkoły wskazywały na potrzebę posiadania własnego fantomu do nauki samobadania piersi. W roku szkolnym 2013/2014 materiały do programu zostały wydrukowane dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, przez co udało się do programu wojewódzkiego włączyć tak dużą liczbę szkół ponadgimnazjalnych. Wszyscy koordynatorzy powiatowi i szkolni zostali zapoznani z założeniami programu oraz treściami. W tym celu na poziomie wojewódzkim zorganizowana została konferencja inaugurująca II edycję programu. Odbyła się ona 15 października 2013 roku w Centrum Onkologii Instytut w Warszawie, w partnerstwie z Wojewódzkim Ośrodkiem Koordynującym w Warszawie. W konferencji uczestniczyło 198 osób. Dodatkowym elementem wzmacniającym realizację programu było zgłoszenie go do Ogólnopolskiego Plebiscytu Know Health 2013, w którym zajął II miejsce w kategorii: najlepszy program samorządu, podmiotu leczniczego lub innego podmiotu niekomercyjnego promujący zdrowie, czyli najlepsza inicjatywa w dziedzinie profilaktyki i promocji zdrowia. Istotnym elementem realizacji programu, szczególnie na poziomie szkoły było przeprowadzenie ewaluacji. Ewaluacja wyników dostarczyła odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu uczniowie opanowali wiadomości i umiejętności w zakresie (profilaktyki) Strona 9 z 10
raka piersi. W tym celu ankietyzacja przeprowadzana była dwukrotnie, przed i po zajęciach edukacyjnych. Ze szkół zwrócono 16 983 ankiety przeprowadzone przed edukacją i 16 735 ankiet przeprowadzonych po edukacji. Średni procentowy przyrost prawidłowych odpowiedzi wyniósł 20,4% (najniższy 4%, natomiast najwyższy 49%) i przerósł założenia szacowane na poziomie 15%. Przed przystąpieniem do wypełniania ankiet uczniom wydawało się, że posiadają wystarczającą wiedzę na temat profilaktyki raka piersi i faktycznie była ona wysoka, kształtowała się na poziomie 67,7%, jednak po przeprowadzeniu zajęć edukacyjnych wzrosła do 88,1%. Procentowy przyrost prawidłowych odpowiedzi w PSSE 120 100 80 60 40 20 0 Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Maz. Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Maz. Mińsk Maz. Mława Nowy Dwór Maz Ostrołęka Ostrów Maz. Otwock Piaseczno Płock Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Radom Siedlce Sierpc Sochaczew Sokołów Podl. Szydłowiec Warszawa Warszawa Zach Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów Ankiety "przed edukacją" Ankiety "po edukacji" Przyrost prawidłowych odpowiedzi W trakcie oceny zajęć edukacyjnych uczniowie wskazywali, że program jest potrzebny, ciekawy, przez co aktywnie uczestniczyli w zajęciach. Dużym zainteresowaniem cieszyły się treści dotyczące doboru biustonosza, dbałości o piersi oraz techniki samobadania piersi. 212 szkół na 218 realizujących program wyraziło chęć realizacji kolejnej edycji, 5 nie, a 1 placówka nie wyraziła swojej opinii na ten temat. 26.08.2014, Warszawa Data, miejscowość Marlena Skorupka-Dziedzic Podpis i/lub pieczątka koordynatora Strona 10 z 10