OPIS PRZEDMIOTU (SYLABUS) Rok akademicki 2011/2012 AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA Zakład Rehabilitacji Oddział Fizjoterapii II WL. p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego przedmiot- Aktywność ruchowa adaptacyjna: dr n. o k. f. Jakub Adamczyk Wymagania wstępne: Znajomość podstawowej terminologii gimnastycznej, Podstawowa wiedza z zakresu Fizjologii wysiłku fizycznego, Biomechaniki, Anatomii Dobra ogólna sprawność fizyczna. 1. Łączna liczba godzin: 45 godz. zajęć dydaktycznych po 15 godz. seminariów w każdym z dwóch semestrów 15 godz. wykładów w I semestrze 2. Termin i forma zaliczenia zajęć Przedmiot kończy się zaliczeniem w każdym z dwóch semestrów Warunki zaliczenia przedmiotu: obecność na wszystkich ćwiczeniach aktywne uczestnictwo w zajęciach zaliczenia praktyczne zaliczenie kolokwium końcowego Ocena umiejętności: Samodzielne prowadzenie fragmentów zajęć Porozumiewanie się za pomocą alfabetu migowego Porozumiewanie się za pomocą alfabetu Braille a Ocena aktywności: Aktywny udział w zajęciach 3. Cel nauczania: Przygotowanie studentów do organizacji zajęć, doboru treści i prowadzenia zajęć fizycznych z osobami niepełnosprawnymi
Poprawa i utrzymywanie sprawności fizycznej studentów 4. Formuła przedmiotu ( rodzaje zajęć) Seminaria Kształcenie bez nauczyciela (praca własna) - przygotowanie zajęć grupowych, - dobór metod, form i środków pracy do potrzeb grupy z wybranym rodzajem niepełnosprawności, - przygotowywanie się do testów sprawnościowych. 5. Metody dydaktyczne stosowane w zajęciach ze studentami: Metody podające wykład informacyjny, wyjaśnienie; Metody poszukujące, kreatywne - problemowe układanie zestawów ćwiczeń ruchowych; Metody aktywizujące: - proaktywne (usamodzielniające) dostosowywanie ćwiczeń ruchowych do możliwości studentów (i wybranych grup niepełnosprawnych) przy samodzielnym prowadzeniu fragmentów zajęć; - dyskusja dydaktyczna. Metody praktyczne: ćwiczenia w przeprowadzaniu zajęć ruchowych z niepełnosprawnymi, tworzenie układów ćwiczeń. Metody reproduktywne (odtwórcze): wykonywanie ściśle określonych zadań ruchowych; Metody praktyczne: praktyczne wykorzystanie wiedzy z zakresu kultury fizycznej przy samodzielnym prowadzeniu zajęć ruchowych tworzenie zestawów ćwiczeń, toków lekcji. Metody ekspresyjne ćwiczenia przy muzyce, elementy ćwiczeń rozluźniających i uspakajających. e-learning w połączeniu z tradycyjnymi formami nauczania - multimedialne wykłady, konsultacje, indywidualizacja kształcenia. 6. Treści merytoryczne przedmiotu: Zajęcia w ramach przedmiotu mają za zadanie przygotować studentów do pracy z osobami niepełnosprawnymi w ramach szeroko pojętej aktywności ruchowej i adaptacyjnej a także sportu. Absolwent powinien znać genezę powstania Adaptowanej Aktywności Fizycznej (APA), wiedzieć jakie są jej składowe oraz z jakich nauk podstawowych czerpie swoje źródła.
W ramach zajęć poznaje rolę Adaptowanej Aktywności Ruchowej jako sposobu na podtrzymywanie uzyskanej sprawności i forma spędzania czasu wolnego osób niepełnosprawnych, a także sposób na integrację. Studenci zapoznawani są ze specyfiką prowadzenia zajęć z grupami osób z różnymi dysfunkcjami (uszkodzenia sensoryczne, fizyczne, upośledzenie umysłowe) jak również wskazaniami i przeciwwskazaniami do ćwiczeń fizycznych we wszystkich grupach. Student w trakcie zajęć praktycznych poznaje przykładowe ćwiczenia i formy organizacyjne zajęć z niepełnosprawnymi. 7. Tematyka zajęć: Wykłady semestr I 1.2. Rola aktywności ruchowej w pomnażaniu szans życiowych niepełnosprawnych, jako istotnego czynnika rehabilitacji 3. Polityka państwa w zakresie kultury fizycznej i sportu osób niepełnosprawnych 4. Rola stowarzyszeń sportowych 5. System organizacyjny kultury fizycznej w Polsce 6. System sportu niepełnosprawnych w Polsce 7.8. Bariery rozwoju rekreacji i sportu osób niepełnosprawnych: społeczne, ekonomiczne, zdrowotne oraz sposoby ich przezwyciężania 9. Organizacja imprez rekreacyjno-sportowych dla osób niepełnosprawnych 10. Program obozu sportowego dla osób niepełnosprawnych - przygotowanie obozu 11-12. Formy organizacyjno-metodyczne w sporcie niepełnosprawnych oraz rekreacji ruchowej 13. Badania zdolności motorycznych - testy sprawności i próby czynnościowe 14. Formy turystyki osób niepełnosprawnych 15. Turystyka jako jedna z możliwości włączenia osoby niepełnosprawnej do systematycznego uprawiania sportu. Seminaria semestr I 1.3. Zajęcia organizacyjne. Adaptowana Aktywność Fizyczna podstawowe pojęcia terminologiczne, geneza powstania, miejsce w Kulturze Fizycznej. Program THENAPA. 4-6. Alfabet migowy. Historia powstania, system znaków, wykorzystanie. 7.9. Nauka poruszania na wózku inwalidzkim. Zasady bezpieczeństwa, dostosowanie wózka do osoby niepełnosprawnej. 10-12. Ćwiczenia ruchowe dla amputantów. Hartowanie, ćwiczenia oswajające i wzmacnianie.
13-15. Ćwiczenia ruchowe dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Alfabet migowy zaliczenie. Seminaria semestr II 1.3. Alfabet Braille a. Geneza powstania, system znaków, wykorzystanie. 4-6. Ćwiczenia ruchowe dla osób niewidomych i niedowidzących. 7-9. Nauka pokonywania przeszkód podczas jazdy na wózku inwalidzkim. 10-12. Zasady indywidualizacji zajęć adaptowanej aktywności fizycznej. 13-15. Alfabet Braille a zaliczenie. 8. Literatura: Literatura obowiązkowa: 1. Kosmol A. (red.) Teoria i praktyka sportu niepełnosprawnych, AWF Warszawa. Mazurek L. Gimnastyka podstawowa ; Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1980. 2. Sozański H. (red.) Podstawy teorii treningu sportowego, AWF Warszawa 1999; 3. Bahrynowska-Fic, Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki, PZWL, Warszawa 1999r, Literatura zalecana: 1. Beck J., Sport w rehabilitacji inwalidów, AWF, Warszawa 1977, 2. Janiszewski M., Rekreacja ruchowa dla osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódz 1989, 3. Kasperczyk T., Sport jako środek rehabilitacji, Sport w rehabilitacji niepełnosprawnych, Kraków 39-41, 1999, Kraków, 173-177, 1999, 4. Maszczak T., Aktywność ruchowa jako obszar edukacji osób niepełnosprawnych, Sport w rehabilitacji niepełnosprawnych, 5. Milanowska K., Sport i aktywność ruchowa jako istotny czynnik w rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Sport w rehabilitacji niepełnosprawnych. Kraków, 23-24, 1999, 6. Nowicki T., Szermierka na wózkach w odczuciach i opiniach zawodników niepełnosprawnych, Sport wyczynowy nr 7/8 2000, Nowicki T., Szermierka na wózkach, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, Nr.2 2001, 7. Orzech J., Sobiecka J., Sport osób niepełnosprawnych, AWF, Kraków 1989, 8. Rawicz-Mańkowski G., Związki rehabilitacji ze sportem niepełnosprawnych. Medycyna Sportowa III, nr 92, Warszawa 1999, 9. Sobiecka J., Rypień A.,Łucznictwo jako forma rehabilitacji społecznej, Postępy Rehabilitacji t.xvi 2002,
10. Ślężyński J., Sport - szansą życia niepełnosprawnych Studio Wydawnicze AGAT 11. Ślężyński J., Sport w rehabilitacji niepełnosprawnych Studio Wydawnicze AGAT 12. Czasopisma: Adapted Physical Activity Quarterly, Postępy Rehabilitacji. Fizjoterapia, Baltic Journal of Health and Physical Activity; Sylwetka studenta po ukończeniu kursu z przedmiotu: AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA Według efektów kształcenia w oparciu o wymogi Krajowych Ram Kwalifikacji Umiejętności studenta: umie sklasyfikować Aktywność ruchową adaptacyjną w różnych obszarach kultury fizycznej wychowanie fizyczne specjalne, rekreacja, turystyka i sport; umie rozpoznać potrzeby i możliwości wykorzystania aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych jako aktywnej rehabilitacji; potrafi określić podstawowe wskazania i przeciwwskazania do ćwiczeń ruchowych; wie jakie istnieją kanały informacyjne i potrafi dobierać je tak by możliwie najskuteczniej przekazywać wiedzę i umiejętności podopiecznym; umie poruszać się na wózku inwalidzkim, pokonywać podstawowe przeszkody, zna ćwiczenia doskonalące umiejętności jazdy na wózku; potrafi planować ogólne założenia treningu zdrowotnego, zna zasady zdrowego trybu życia, jest wzorem zachowań prozdrowotnych dla pacjentów; dysponuje wystarczającym poziomem sprawności fizycznej, warunkującej skuteczną pracę w zawodzie; posiada umiejętność podstawowej komunikacji z osobami niesłyszącymi (alfabet migowy) i niewidomymi (alfabet Braille a).