6 latek w przedszkolu tu jestem bezpieczny, tu się rozwijam- E. Bukowiecka- Górny, A. Jaskólska- Gesek Prezentowana koncepcja pracy z sześciolatkiem zakłada wszechstronne przygotowanie dziecka do podjęcia zadań szkolnych i dostosowana jest do założeń Podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Program zakłada systematyczną, celową i odpowiednio zorganizowaną przestrzeń edukacyjną, dającą dziecku szansę na rozwój zainteresowań i uzdolnień, na doskonalenie potrzeb poznawczych, umożliwiającą poznawanie nowych treści i sprawdzanie ich przydatności w codziennej rzeczywistości. Działalność nauczyciela przedszkola uwzględnia ścisłą współpracę przedszkola ze szkołą oraz z rodzicami sześciolatka i dzięki niej dzieci w jeszcze większym stopniu będą miały szansę nabywać i rozwijać sprawności niezbędne w dalszej edukacji. Tylko dobrze przemyślane i zorganizowane przedszkolne środowisko edukacyjne pozytywnie wpłynie na likwidację stresu dziecka związanego z rozpoczęciem edukacji w nowym miejscu jakim jest szkoła, a szkole umożliwi właściwe dostosowanie środowiska edukacyjnego dla nowo wkraczających do niej uczniów. Głównym celem prezentowanego programu jest właściwe przygotowanie sześciolatka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Cele zostaną osiągnięte dzięki wszechstronnemu rozwijaniu sfer rozwojowych dziecka, z naciskiem na doskonalenie umiejętności czytania wyrazów i prostych zdań, kreślenia liter i odwzorowywania ich kształtu oraz rozwijanie kompetencji w czynnościach intelektualnych wraz z edukacją matematyczną. Przemyślana, systematyczna i konsekwentna realizacja treści programu pozwoli rozwinąć ciekawość, aktywność, samodzielność i kreatywność dziecka, a to z kolei umożliwi osiągnięcie sprawności fizycznej, społecznej i intelektualnej dziecka. Założeniem programu jest wyposażenie dziecka sześcioletniego w określone sprawności i umiejętności, które umożliwią mu pełne przystosowanie się do warunków szkolnych, stosując się do reguł obowiązujących w otaczającym świecie. Program zakłada stymulowanie rozwoju sześciolatka, prowadzące do uzyskania dojrzałości w realizacji zadań przewidzianych w nauce szkolnej i sprawnego radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Prezentowany program ma umożliwić dziecku nabywanie ważnych doświadczeń w rozwoju intelektualnym takich jak spostrzeganie, uwaga, pamięć i myślenie, dzięki którym możliwy jest poprawny odbiór i przechowywanie informacji, odtwarzanie i przetwarzanie. Obszary realizacji programu realizacja podstawy programowej Prezentowany program wpisuje się w realizację celów wychowania przedszkolnego, które stanowią podstawę do określenia celów operacyjnych i są z nimi spójne. Cele zawarte w programie są dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych sześciolatka, a ich pełna realizacja będzie odzwierciedleniem realizacji celów postawy programowej. By je osiągnąć, należy wspierać indywidualny rozwój dziecka, kształtując jego samodzielność, usprawniając umiejętności i wyposażając w niezbędną wiedzę, która umożliwi podjęcie zadań szkolnych. Założenia programu wspomagają i ukierunkowują działalność nauczycieli wychowania przedszkolnego, w pełną realizację treści, a podjęta praca z programem w bezpiecznych i przyjaznych warunkach przedszkolnych służyć ma dobru dziecka, która umożliwi osiągnięcie prawidłowego rozwoju fizycznego, społecznoemocjonalnego oraz intelektualnego, która umożliwi osiągnięcie gotowości do podjęcia zadań w klasie I szkoły podstawowej. 1
Treści programowe realizacja szczegółowych celów edukacyjnych (w odniesieniu do obszarów podstawy programowej) Obszar 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci Obszar 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymania ładu i porządku. Obszar 3. Wspomaganie rozwoju mowy dziecka Obszar 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu procesów intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia Obszar 5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci Obszar 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych Obszar 7. Wychowanie przez sztukę dziecko widzem i aktorem Obszar 8. Wychowanie przez sztukę muzyka, śpiew, pląsy i taniec Obszar 9. Wychowanie przez sztukę różne formy plastyczne Obszar 10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych Obszar 11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i unikaniu zagrożeń Obszar 12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt Obszar 13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną Obszar 14. Tworzenie warunków do doświadczeń językowych w zakresie reprezentatywnej i komunikatywnej funkcji języka ( ze szczególnym uwzględnieniem nabywania umiejętności czytania i pisania) Obszar 15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne Obszar 16. Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym Obszar 17. Przygotowanie do posługiwania się językiem mniejszości narodowej lub etnicznej lub językiem regionalnym dzieci należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, o których mowa w ustawie z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Przykłady podejmowanych działań sprzyjających realizacji założeń programu 1. Gry różnego rodzaju, w tym gry planszowe, uczą przestrzegania obowiązujących w grze reguł oczekiwane efekty: dziecko zna i stosuje zasady obowiązujące w grach, potrafi zrozumieć, że raz się przegrywa, a raz wygrywa. 2. Zabawy ruchowe doskonalenie orientacji w przestrzeni, uzupełnianie rytmów, dobieranie elementów do pary tak, aby do siebie pasowały oczekiwane efekty: dziecko zna reguły danej gry, dokonuje samodzielnych prób wymyślenia własnych sposobów radzenia sobie z dotychczas nieznaną trudnością. 3. Zabawy dydaktyczne wspomaganie rozwoju czynności umysłowych oczekiwane efekty: dziecko stosuje zdobytą wiedzę w praktycznych działaniach. 4. Gry dydaktyczne doskonalenie umiejętności liczenia, szeregowania i poznawania znaczenia symboli, wyrabianie odporności emocjonalnej dziecka oczekiwane efekty: dziecko rozwija wyobraźnię, jest zdolne do wysiłku umysłowego. 5. Zabawy badawcze porównywanie długości przedmiotów, ciężaru, poznanie zjawiska lustrzanego odbicia oczekiwane efekty: dziecko poznaje właściwości przedmiotów i zjawisk z otoczenia. 2
6. Ćwiczenia graficzne dostrzega regularności oczekiwane efekty: dziecko rozpoznaje rytmy, dostrzega regularność w przemijaniu czasu. 7. Rozmowy z dzieckiem na różne tematy z wykorzystaniem książeczek, opowiadań, ilustracji, obrazków, związanych z przyrodą oczekiwane efekty: dziecko zdobywa wiedzę na określony temat, wyraża emocjonalny stosunek do otaczającej rzeczywistości. 8. Opowiadanie dzieciom historii związanych z kształtowaniem odpowiedzialności za przyszłość planety Ziemi z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych, ilustracji, historyjek obrazkowych oczekiwane efekty: dziecko rozwija pożądane postawy związane z ochroną przyrody, uświadamia sobie, że od jego postawy zależy czystość planety Ziemi. 9. Ekspresje plastyczne np. Jestem małym ekologiem, jestem odpowiedzialnym człowiekiem, znam swoje obowiązki itd. oczekiwane efekty: dziecko potrafi wyrazić swoje myśli, wiedzę emocje i uczucia w formie plastycznej. 10. Prowadzenie zajęć otwartych dla rodziców (z dziećmi w formie warsztatów) oczekiwane efekty: dziecko wraz z rodzicami wyraża myśli, przeżycia i uczucia, przedstawia zdobyte wiadomości w różnych formach ekspresji plastycznej, muzycznej i słownej. 11. Zestawy niedokończonych zdań np. Gdy będę uczniem oczekiwane efekty: dziecko zna zakres czynności wykonywanych przez uczniów, zna środowisko szkolne. 12. Zajęcia rozwijające poprawność i sprawność wypowiedzi dzieci na określony temat (rejestrowanie wypowiedzi dzieci na dyktafonie lub na kartce papieru) oczekiwane efekty: dziecko odczuwa potrzebę prezentowania swoich postaw. 13. Zabawy z elementem treningu twórczości wymyślanie skojarzeń do słów, dokonanie wyboru przedmiotów związanych z podanymi słowami oczekiwane efekty: dziecko zna znaczenie słów. 14. Wykonanie prac konstrukcyjnych - przestrzennych na temat Pojazd przyszłości, Ziemia za 50 lat oczekiwane efekty: dziecko rozwija inwencję twórczą, wyobraźnie twórczą. 15. Opracowanie historyjek obrazkowych oczekiwane efekty: dziecko opowiada treść w sposób logiczny, układa zakończenia do obrazków, znając skutki podejmowanych czynności. 16. Przygotowanie przedstawień teatralnych np. Jesienny koncert z cyklu Przedszkolaki uczniom realizowane w przedszkolu oczekiwane efekty: dziecko potrafi wyciągać wnioski na podstawie dokonanych doświadczeń. 17. Konkurs wiedzy matematycznej pt. Z matematyką za pan brat oczekiwane efekty: dziecko zna podstawowe pojęcia matematyczne (określa położenie przedmiotów w przestrzeni, określa czas trwania czynności, rozpoznaje rytmy, dokonuje klasyfikacji zbiorów przedmiotów, potrafi liczyć, nazywa cyfry, rozpoznaje kształty geometryczne, dokonuje czynności pomiarowych, wykonuje czynności dodawania i odejmowania w zakresie 10 na konkretach, zna i stosuje umowne zapisy graficzne działań matematycznych z zastosowaniem cyfr i znaków matematycznych (+,-, =). 18. Zabawy integracyjne z uczniami klasy I na terenie przedszkola oczekiwane efekty: dziecko bez obaw i lęku przekracza progi szkoły, zna swoje czynności jako ucznia. 19. Wykonanie różnorodnych prac plastycznych: wycinanie, rysowanie, wydzieranie, lepienie itd. oczekiwane efekty: dziecko rozwija niezbędną przy pisaniu sprawność ręki, uczy się 3
rozróżniania kształtów, kolorów i położenia poszczególnych elementów, dostrzega różnice i podobieństwa). 20. Czytanie wartościowych utworów literackich, szczególnie wielokrotne oczekiwane efekty: dziecko jest wrażliwe na losy bohaterów, wzbogaca słownictwo, potrafi w skupieniu słuchać literatury. 21. Układanie puzzli i innych układanek oczekiwane efekty: dziecko przygotowuje się do czytania i pisania, rozróżniania kształty, rozwija spostrzegawczość, koncentrację i uwagę). 22. Uczenie się na pamięć wierszy i piosenek oczekiwane efekty: dziecko ćwiczy pamięć, słuch, rozwija poczucie rytmu, rozszerza zasób słów. 23. Zabawy i ruch przy muzyce oczekiwane efekty: dziecko odtwarza kroki poloneza i inne układy taneczne, wyraża muzykę ruchem. 24. Uczestnictwo w konkursach i zawodach sportowych oczekiwane efekty: dziecko poznaje zasady fair play. 25. Poznawanie roli i ogólnej budowy układu ruchowego, krwionośnego i oddechowego człowieka oczekiwane efekty: dziecko orientuje się w czynnościach swojego organizmu, rozumie rolę niektórych układów dla życia. 26. Zapoznawanie z wartością pieniędzy oczekiwane efekty: dziecko rozpoznaje polską walutę. 27. Poznanie planet Układu Słonecznego, globusa oczekiwane efekty: dziecko rozwija zainteresowania techniczne. 28. Zabawy badawcze z niektórymi zagadnieniami fizycznymi: powstawanie wiatru, zamarzanie wody, działanie magnesu, powstawanie niektórych zjawisk optycznych i akustycznych oczekiwane efekty: dziecko rozwija zainteresowania, wzbogaca wiedzę, potrafi prowadzić obserwacje i doświadczenia. 29. Nabywanie wiedzy o własnym kraju: kształtowanie świadomości narodowej, wyjścia do kina i teatru oczekiwane efekty: dziecko wzbogaca wiedzę, ma możliwość rozmawiania, ćwiczy umiejętności wyrażania myśli i poglądów. 30. Dokonywanie zakupów oczekiwane efekty: dziecko rozpoznaje towary, omawia ich pochodzenie, walory odżywcze, ma okazję do samodzielnych zakupów, uczy się właściwego zachowania wśród ludzi. 31. Codzienne prace domowe np. sprzątanie, pranie, przygotowywanie posiłków, opieka nad zwierzętami, roślinami oczekiwane efekty: dziecko uczy się systematyczności i obowiązkowości, rozwija umiejętności manualne, zdobywa wiedzę o działaniu urządzeń domowych, o bezpiecznym ich użytkowaniu, obserwuje i nazywa różne kształty oraz położenie przedmiotów względem siebie itp. 32. Zabawy prowadzące do opanowania umiejętności pisania i czytania oczekiwane efekty: dziecko wykonuje ćwiczenia doskonalące sprawności w czytaniu, sprawności manualne i przygotowujące do pisania. 4
Realizowany program zakłada systematyczną jego ewaluację. Przeprowadzenie badań osiągnięć rozwojowych sześciolatka (jego kompetencji i sprawności) umożliwi nauczycielom dokonanie analizy skuteczności podejmowanych działań oraz pozwoli na dokonanie refleksji nad własną pracą, a to pozwoli program udoskonalić. O efektach tego programu świadczyć będą nabyte przez dzieci umiejętności, które potrafią stosować w codziennym życiu i w praktycznych działaniach. Aby przekonać się, czy dzięki opracowanemu programowi dziecko osiągnie pełną gotowość do podjęcia nauki szkolnej, należy dwukrotnie przeprowadzić diagnozę gotowości do podjęcia zdań szkolnych (na początku roku i pod koniec roku szkolnego). Wsparciem do prowadzonej diagnozy będzie analiza wytworów dziecięcych. Wpływ realizacji programu na zdobyte umiejętności sprawności dziecka zbadany zostanie za pomocą ankiet dla rodziców i nauczycieli oraz sprawozdania z realizacji działań programu sporządzonego przez nauczycieli realizujących program. 5