Informacja z wyników kontroli wprowadzonych do obrotu zabawek pod kątem spełniania zasadniczych i innych wymagań II kw. 2010 r. I. Celem kontroli było sprawdzenie zgodności wprowadzonych do obrotu zabawek z wymaganiami określonymi w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 ze zm.) i rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek (Dz. U. z 2003 r. Nr 210, poz. 2045 z późń. zm.) oraz dodatkowo: zabawek włókienniczych z wymaganiami 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i znakowania produktów włókienniczych (Dz. U. z 2004 r. Nr 81, poz. 743 ze zm.); zabawek, w których spełnienie ich podstawowej funkcji jest zależne od dopływu prądu elektrycznego z przepisami art. 41 pkt 2) i pkt 3) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495 z późń. zm.); zabawek z zamontowanymi bateriami i akumulatorami pod kątem wymagań określonych w art. 11 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. z 2009 r., Nr 79, poz. 666). Zbadano 74 zabawki. Kontrolą zgodnie z przedmiotowym zakresem objęto następujące kategorie: zabawki miękkie wypchane 17 zabawek, lalki 4 zabawki, zabawki dla niemowląt do oglądania, chwytania i/lub ściskania 13 zabawek, zabawki przeznaczone do utrzymywania masy ciała dziecka 3 zabawki, zabawki instrumenty muzyczne 5 zabawek, zabawki pociskowe 5 zabawek, zabawki do pociągania, popychania oraz wspomagające naukę chodzenia 4 zabawki, zabawki tematyczne 13 zabawek, zabawki aktywizujące do użytkowania rodzinnego w warunkach domowych 4 zabawki. Badaniem objęto także zabawki dołączone do czasopism, z których 5 zaliczono do innych kategorii niż ww. wymienione: zestawy gier - 3 zabawki, pojazdy napędzane mechanicznie/elektrycznie 1 zabawka inne 1 zabawka. Ponadto dodatkowo badaniem objęto piłkę (kategoria sprzęt do zabaw sportowych i piłki) z uwagi na podejrzenie w niej obecności niebezpiecznych substancji lub preparatów. Nadmienia się, że w zabawce wykryto ftalan DEHP w stężeniu 49,1% przy dopuszczalnym 0,1 % w stosunku do masy materiału z dodatkiem plastyfikatorów. Do badań laboratoryjnych pobrano łącznie próbki 7 zabawek, w tym zabawkę piłkę ponadplanowo. Wszystkie zakwestionowano (4 na wady konstrukcyjne, 2 na obecność ftalanów w stężeniu przekraczającym dopuszczalny limit, 1 z uwagi na brak oznakowania CE).
W wyniku przeprowadzonych kontroli, ze względu na różne nieprawidłowości zakwestionowano łącznie 28 zabawek (37,8 procent skontrolowanych), w tym z uwagi na: brak oznakowania znakiem CE 2 zabawki, brak informacji o producencie lub importerze 2 zabawki, brak informacji o celowości zachowania opakowania/etykiety/ulotki 2 zabawki, niezasadne umieszczenie ostrzeżenia 0-3 13 zabawek, niewłaściwą treść ostrzeżenia 0-3 1 zabawkę, nieprawidłowe wskazanie ryzyka - 1 zabawkę, brak wymaganych ostrzeżeń/nieprawidłowe ostrzeżenie - łącznie 2 zabawki, brak instrukcji przy zabawkach zasilanych wymiennymi bateriami 2 zabawki, niezasadne umieszczenie informacji o nadzorze osoby dorosłej 6 zabawek, nieprawidłową konstrukcję stwierdzoną w wyniku badań organoleptycznych i laboratoryjnych 6 zabawek, przekroczenie dopuszczalnej ilości ftalanu 2 zabawki, dołączenie instrukcji bateryjnej do zabawek zasilanych niewymiennymi bateriami i do zabawek niebędących w ogóle elektrycznymi 4 zabawki. Ponadto z uwagi na brak lub niekompletny sposób konserwacji zakwestionowano 14 zabawek włókienniczych. Pochodzenie zabawek zbadanych i zakwestionowanych (w liczbie wyrobów zakwestionowanych ujęto zabawki kwestionowane wyłącznie na niezgodność z wymaganiami rozporządzenia MGPiPS z dnia 14.11.2003 r.) zbadano 65 zabawek z importu zakwestionowano 28 (26 pochodzących z Chin, 1 z Wietnamu i 1 z Australii), zbadano 8 zabawek produkcji polskiej nie kwestionowano, zbadano 1 zabawkę pochodzącą z innego państwa UE nie kwestionowano. II. Podmiotowy zakres kontroli - skontrolowano łącznie 10 podmiotów: 2 hurtownie: 2 sklepy detaliczne wielkopowierzchniowe: 6 sklepów detalicznych: Wszystkie kontrole zostały zakończone. Mniejsza od zakładanej w programie liczba kontroli w hurtowniach wynika z faktu, że wiele z wykazanych Prezesowi UOKiK hurtowni działających na obszarze WIIH w Lublinie to mikroprzedsiębiorcy prowadzący, oprócz zabawek, sprzedaż innych artykułów dla dzieci (odzież dziecięca, wózki dziecięce, artykuły niemowlęce). Podmioty te obejmowane są także kontrolą w ramach realizacji innych tematów. Mimo, że niektóre kontrole są wielotematyczne to i tak mając na uwadze przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ograniczające czas trwania kontroli, zachodzi konieczność objęcia kontrolą innych podmiotów niż hurtownie. Dlatego mając powyższe na uwadze, kontrole w hurtowniach planuje się w zasadzie pod kątem pobrania prób do badań laboratoryjnych, z partii o jak największej liczności. III. Ustalenia kontroli w odniesieniu do poszczególnych zagadnień ujętych w programie kontroli: 1) w zakresie zgodności zabawek z zasadniczymi i innymi wymaganiami Kontrolę w zakresie zgodności zabawek z zasadniczymi wymaganiami przeprowadzono w oparciu o przepisy rozporządzenia MGPiPS z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek. a) prawidłowość oznakowania znakiem CE 2/13
W powyższym zakresie zbadano 74 zabawki. Brak oznakowania CE stwierdzono na 2 zabawkach. Pozostałe zabawki oznaczone były znakiem CE w sposób widoczny czytelny i trwały. Nie wniesiono zastrzeżeń do kształtu i wielkości liter tego znaku. b) informacja dotycząca producenta lub importera/informacja o celowości zachowania opakowania/ etykiety Z uwagi na brak informacji o producencie, jego upoważnionym przedstawicielu albo importerze zakwestionowano 2 zabawki. Informacji o celowości zachowania opakowania, etykiety, ulotki nie umieszczono na 2 zabawkach. W porównaniu do poprzednich kontroli jest to minimalny odsetek zabawek kwestionowanych z tego powodu. c) prawidłowość klasyfikacji zabawek do poszczególnych kategorii Przy klasyfikowaniu zabawek do poszczególnych kategorii brano pod uwagę funkcje, wymiary, właściwości i ich cechy charakterystyczne, posiłkowano się Wytycznymi do klasyfikacji zabawek Raport PKN - CEN/CR 14379: 2007 Klasyfikacja zabawek. Wytyczne oraz Wytycznymi Nr 10 dotyczącymi zabawek muzycznych. Po przyporządkowaniu zabawki do odpowiedniej kategorii sprawdzano prawidłowość dołączenia wymaganych ostrzeżeń i instrukcji mających wpływ na bezpieczeństwo użytkowania. d) prawidłowość ostrzeżenia wskazującego, że zabawka nie może być użytkowana przez dzieci w wieku poniżej 3 roku życia Ogółem zbadano 74 zabawki. Stwierdzono, że obowiązek umieszczenia ostrzeżenia 0-3 nie dotyczy 38 zabawek uważanych ze względu na cechy i funkcje za odpowiednie lub tylko przeznaczone dla dzieci poniżej 3 roku życia. Do wyrobów, co do których obowiązek umieszczenia ostrzeżenia 0-3 nie ma zastosowania zaliczono: zabawki miękkie wypchane, zabawki dla niemowląt do oglądania chwytania lub ściskania, konie na biegunach o małej wysokości siedziska od podłoża, zabawki do pociągania i popychania oraz wspomagające naukę chodzenia, instrumenty muzyczne o prostych dźwiękach, wymagające łatwego rodzaju działania (uderzenia, dmuchnięcia) oraz zabawkę kask nie stwarzającą żadnego niebezpieczeństwa dla dzieci poniżej 3. roku życia. Uznano, że do 36 zabawek ostrzeżenie 0-3 wyrażające zakaz użytkowania zabawki przez dzieci w wieku poniżej 3 lat zostało dołączone zasadnie. Ostrzeżenie to podane było słownie lub w formie znaku graficznego albo równocześnie w obydwu formach. W jednym przypadku (leżaczek dla lalki) przed informacją mówiącą o tym, że zabawka jest nieodpowiednia dla dzieci w wieku poniżej 3 lat stwierdzono brak słowa Ostrzeżenie (niezgodność z pkt 7.2. normy PN EN 71-1+A8:2009). Do wszystkich zabawek uznanych zasadnie za nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat dołączono informację o możliwym niebezpieczeństwie stwarzanym przez te zabawki. Najczęściej podawana jest informacja o obecności małych elementów stwarzających niebezpieczeństwo połknięcia, uduszenia, udławienia dziecka. W jednym przypadku (gitara) stwierdzono nieprawidłowe wskazanie ryzyka. Zabawkę oznaczono ostrzeżeniem Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat. Rozwój psychoruchowy dziecka w tym wieku uniemożliwia poprawne korzystanie z zabawki. Uznano, że umieszczenie informacji o ww. treści nie wskazuje żadnego rodzaju niebezpieczeństwa jakie może stwarzać przedmiotowa zabawka (poz. 4 zał. nr 1). Importer podjął działania i umieścił ostrzeżenie Uwaga! Niebezpieczeństwo udławienia. W przypadku 13 zabawek stwierdzono niezasadne umieszczenie ostrzeżenia 0-3. Stwierdzona nieprawidłowość dotyczyła: 3/13
9 zabawek miękkich wypchanych odpowiednich dla każdego przedziału wiekowego (0-14 lat) ale powszechnie uznawanych i głównie przeznaczonych dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy, takich jak: zabawki kaczka, na której umieszczono ostrzeżenie Nieodpowiednie dla dzieci w wieku w wieku poniżej 3 lat, znak graficzny ostrzegawczy 0-3 wraz z informacją o niebezpieczeństwie Ryzyko połknięcia małe elementy. Wymieniona zabawka to typowa zabawka do trzymania i przytulania wydająca dźwięki po lekkim naciśnięciu korpusu; zgodnie z pkt 1 normy zharmonizowanej PN-EN 71-1 Bezpieczeństwo zabawek. Właściwości mechaniczne i fizyczne tego rodzaju zabawki uznawane są za przeznaczone są dla dzieci w wieku poniżej 3 lat, zabawki żaba, którą oznaczono ostrzeżeniami o identycznej treści jak wyżej wymieniona. Przedmiotowa zabawka to zabawka prosta do przytulania, wydająca dźwięki po lekkim naciśnięciu korpusu, wyposażona dodatkowo w kółko metalowe i przyssawkę. Zabawka nie powinna zawierać żadnych małych elementów i odłączalnych przyssawek nie spełniających odpowiednich wymagań normy. Zabawkę badano laboratoryjnie w zakresie surowszych parametrów i zakwestionowano z uwagi na pojawienie się małych elementów oraz odłączenie się przyssawki przechodzącej przez wzornik E (vide: badania laboratoryjne), zabawki pluszowej/pluszak oznaczonej ostrzeżeniem 0-3 i informacją Ryzyko połknięcia małych elementów, typowej do trzymania i przytulania (miękki wypchany królik w kolorze białym z czerwonym walentynkowym sercem). Mimo, że zabawka posiada emblematy walentynkowe, to powinna być również bezpieczna dla dzieci w wieku poniżej 3 lat, a umieszczona informacja o ryzyku w żaden sposób nie zwalnia z odpowiedzialności producenta za niespełnienie wymagań. Zabawkę zbadano laboratoryjnie i zakwestionowano ze względu na małe elementy całkowicie mieszczące się w cylindrze do badania małych części, zabawki miś pluszowy/maskotka, posiadającej ostrzeżenie Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat Uwaga może zawierać małe elementy. Badana zabawka to typowa zabawka miękka wypchana o prostej budowie przeznaczona do przytulania, 2 zabawek miękkich wypchanych na których umieszczono informację W związku z charakterem zabawki i możliwością wystąpienia drobnych elementów zabawka jest nieodpowiednia dla dzieci w wieku poniżej 3 lat. Tego typu zabawki, właśnie w związku z ich charakterem (proste, miękkie, przeznaczone do trzymania i przytulania) są odpowiednie i właściwe dla dzieci w wieku poniżej 3 lat, 3 zabawek maskotek na których umieszczono ostrzeżenie zabawka nieodpowiednia dla dzieci poniżej 3 lat. Zawiera małe elementy. Przedmiotowe zabawki to miękkie zabawki wypchane odpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat i nie mogą być dla nich niebezpieczne. Importerowi zwrócono uwagę, iż żadne ostrzeżenie umieszczone na zabawkach miękkich wypchanych nie zwalnia producenta z obowiązku spełnienia wymagań przewidzianych dla zabawek przeznaczonych dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy. zabawek do pociągania i popychania, tj. zabawki zestaw do zabawy, na której umieszczono ostrzeżenie nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat ze względu na małe elementy, Uwaga ryzyko połknięcia małych elementów. Badana zabawka to typowa zabawka do pchania, wspomagająca naukę chodzenia, która nie jest właściwa dla dzieci w wieku 36 miesięcy lub starszych. Zabawkę poddano badaniom laboratoryjnym i zakwestionowano na małe elementy, 4/13
zabawek dla niemowląt do oglądania, chwytania i/lub ściskania, tj. 2 zabawki: foczki gumowe i kaczuszki gumowe na których umieszczono informację: W związku z charakterem zabawki i możliwością wystąpienia drobnych elementów zabawka jest nieodpowiednia dla dzieci w wieku poniżej 3 lat. Obie zabawki to typowe zabawki dla niemowląt (zabawki do kąpieli) do oglądania chwytania/ściskania. Ta kategoria zabawek nie jest odpowiednia dla dzieci w wieku 36 miesięcy i starszych, zabawki tematycznej będącej imitacją kasku ochronnego z tworzywa sztucznego, w przypadku której jako powód ograniczenia wiekowego wskazano Uwaga: może zawierać małe elementy. Ocena wykazała, że zabawka nie posiada żadnych małych elementów, które stanowiłyby niebezpieczeństwo dla dzieci w wieku poniżej 3 lat. Inne nieprawidłowości: w przypadku 2 zabawek stwierdzono sprzeczne ze sobą informacje dotyczące przeznaczenia: na zabawce ciągadło typowej do pociągania, która nie jest właściwa dla dzieci w wieku powyżej 3 lat, zamieszczono znak graficzny 0-3 wyrażający zakaz użytkowania zabawki przez dzieci w wieku poniżej 3 lat i informację powyżej 12 miesięcy mówiącą o tym, że zabawka jest odpowiednia dla dzieci w wieku poniżej 3 lat, na zabawce muzycznej (cymbałki), wymagającej prostego działania (uderzenia) również podano znak graficzny 0-3 a przy tym informację powyżej 18 miesięcy. Zabawki zakwestionowane z ww. powodu ujęto wyłącznie w liczbie zakwestionowanych (poz. 8 i 59 zał. nr 1). O stwierdzonych rozbieżnościach w oznakowaniu zabawek powiadomiono importerów. e) prawidłowość dołączenia do zabawek informacji o konieczności nadzoru osoby dorosłej Nie badano zabawek, co do których istnieje bezwzględny wymóg podawania informacji o konieczności nadzoru osoby dorosłej (np. zabawek chemicznych czy funkcjonalnych). Jednakże na części zabawek informacje zalecające nadzór osoby dorosłej, różnie sformułowane: podczas zabawy dziecko powinno być pod opieką osoby dorosłej, można użytkować wyłącznie pod nadzorem osób dorosłych, nigdy nie należy zostawiać dziecka bez opieki osób dorosłych, były umieszczone. Biorąc pod uwagę konstrukcję zabawek, sposób wykonania, przewidywany sposób użytkowania czy wiek dzieci uznano, że zalecenie nadzoru m.in. przy zabawkach pociskowych, składanym leżaczku i wózku dla lalki, zabawce na biegunach, huśtawkach, hulajnodze trójkołowej, wrotkach plastikowych, wyrzutni rakiet łup- łup, gryzaku oziębiającym, grzechotce do zawieszania przy wózku, jest zasadne. W przypadku 4 zabawek dołączonych do czasopism uznano, że cechy, funkcje, przeznaczenie, konstrukcja, przewidziany sposób użytkowania tych wyrobów, nie uzasadniają konieczności nadzoru osoby dorosłej podczas ich użytkowania. Są to zabawki o bardzo prostej konstrukcji, niewielkich rozmiarów, gry zręcznościowe lub zestawy gier przeznaczone dla dzieci starszych. Do importera zabawek i wydawcy czasopism skierowano wniosek o dobrowolne usunięcie ww. informacji. Importer poinformował, że zapis o konieczności nadzoru osoby dorosłej został umieszczony, mimo że czasopisma skierowane są do starszych czytelników, ze względu na młodsze rodzeństwo jakie posiadają. Zapis o konieczności nadzoru osoby dorosłej niezasadnie umieszczono także na zabawce : miś pluszowy/maskotka na zabawkach do przytulania i trzymania nie należy nakazywać nadzoru osoby dorosłej, zabawce kask, nie stanowiącej żadnego niebezpieczeństwa dla małego dziecka. 5/13
f) instrukcje bezpiecznego użytkowania zabawek/ostrzeżenia W wyniku sprawdzenia prawidłowości dołączenia wymaganych instrukcji i ostrzeżeń (niezgodność z wymaganiami określonymi w 21 rozporządzenia) zakwestionowano: zabawkę elektryczną zestaw do zabawy z uwagi na brak instrukcji wymaganej dla zabawek zasilanych wymiennymi bateriami, zabawkę (imitację kasku ochronnego) z uwagi na brak ostrzeżenia o treści Ostrzeżenie! To jest zabawka. Nie stanowi ochrony. Importerzy w/w. zabawek podjęli działania naprawcze. zabawkę pociskową z uwagi na brak instrukcji zwracającej uwagę na niebezpieczeństwo używania innych pocisków niż dołączone do zabawki lub zalecane przez producenta. Zabawkę kwestionowano także z uwagi na wady konstrukcyjne. Dokumenty dotyczące przedmiotowej zabawki przekazano do UOKiK. Z uwagi na niezgodność z wymaganiami określonymi w 26 rozporządzenia zakwestionowano: zabawkę wrotki plastikowe z uwagi na zamieszczenie w instrukcji ostrzeżenia Uwaga! Do jazdy zakładać należy odzież ochronną zamiast ostrzeżenia Należy stosować ochraniacze. Przedsiębiorcy zwrócono uwagę, iż pojęcie odzieży ochronnej nie jest tożsame z pojęciem ochraniaczy, którymi są kask, rękawice, ochraniacze na kolana i łokcie. W instrukcji nie wskazano jakiego rodzaju sprzęt ochronny winien być stosowany. Nadmienia się, że przedsiębiorca podjął działania naprawcze. Wszystkie sklepy tej sieci zostały poinformowane o konieczności umieszczenia prawidłowego ostrzeżenia. Do czasu opracowania niniejszej informacji nadesłano 15 oświadczeń potwierdzających usunięcie niezgodności (brak 5 oświadczeń). W przypadku koni na biegunach i podobnych zabawek, w których wysokość siedziska znajduje się 600 mm lub więcej od podłoża wymagane jest ostrzeżenie Ryzyko upadku. Nie należy zostawiać bez nadzoru dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy siedzących lub bujających się. Wysokość siedziska badanej zabawki koń na biegunach wynosiła 420 mm (obowiązek umieszczenia ostrzeżenia nie dotyczy). Inne nieprawidłowości: na opakowaniu zabawki leżaczek dla lalki podano niepotrzebną informację instrukcja montażu znajduje się wewnątrz opakowania. Faktycznie zabawka została wprowadzona do obrotu w stanie zmontowanym, na 2 zabawkach miękkich wypchanych kaczka i żaba zamieszczono instrukcje użytkowania dla zabawek zasilanych wymiennymi bateriami, podczas gdy obie zabawki posiadały wmontowane baterie (brak możliwości wymiany bez naruszenia konstrukcji), na 2 zabawkach zestaw piękności i zabawce pluszowej, które nie posiadały żadnej funkcji zależnej od dopływu prądu elektrycznego umieszczono instrukcję dotyczącą zabawek zasilanych wymiennymi bateriami. g) procedura oceny zgodności przeprowadzonej przez producenta Nie sprawdzano prawidłowości procedury oceny zgodności. WIIH w Lublinie kontrolą objął hurtownie i placówki detaliczne. Podmioty te nie są zobowiązane do przechowywania dokumentacji. h) wyniki przeprowadzonych oględzin. Zabawki, celem zakwalifikowania ich do właściwej kategorii poddano oględzinom W kilku przypadkach wyniki oględzin stanowiły podstawę do poddania zabawek badaniom 6/13
laboratoryjnym (zabawka leżaczek dla lalki, zabawka do pchania zestaw do zabawy, wózek dla lalek, maskotka żaba i maskotka pluszowa/pluszak) lub ocenie organoleptycznej. i) wyniki badań organoleptycznych i laboratoryjnych. Do Specjalistycznego Laboratorium Badania Zabawek UOKiK z siedzibą w Lublinie (badania w zakresie konstrukcji i wykonania) przekazano 5 zabawek: zabawkę leżaczek dla lalki zabawkę zestaw do zabawy. Zabawkę oznaczono ostrzeżeniem Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat ze względu na małe elementy. WIIH w Lublinie mając na uwadze cechy i funkcje wyrobu zabawka kolorowa, na dużych kołach, do popychania oraz posiłkując się wytycznymi Komitetu Technicznego ds. Bezpieczeństwa Zabawek (Raport PKN-CEN CR 14379:2007 Klasyfikacja zabawek. Wytyczne, Tablica 16, Kategoria O), z których wynika, że zabawki do pociągania i popychania oraz wspomagające naukę chodzenia nie są właściwe dla dzieci w wieku 36 miesięcy i starszych, zlecił laboratorium przeprowadzenie surowszych badań, czyli pod kątem wymagań przewidzianych dla zabawek przeznaczonych dla dzieci w wieku poniżej 3 lat, zabawkę żaba. Zabawkę błędnie zakwalifikowano jako nieodpowiednią do kategorii wiekowej poniżej 3 lat. Zabawka jest miękką zabawką wypchaną o prostej budowie przeznaczoną dla trzymania i przytulania. WIIH w Lublinie zlecił przeprowadzenie surowszych badań, zabawkę wózek zabawkę pluszową/pluszak, oznaczoną niezasadnie ostrzeżeniem 0-3 i informacją o ryzyku Ryzyko połknięcia małych elementów. Przedmiotowa zabawka to typowa miękka zabawka wypchana. Zlecono przeprowadzenie surowszych badań. W wyniku badań laboratoryjnych zakwestionowano 4 zabawki z uwagi na niezgodność z zasadniczymi wymaganiami i jedną z uwagi na brak oznakowania CE (leżaczek dla lalki). Brak oznakowania CE był podstawą pobrania zabawki do badań laboratoryjnych. Badania wykazały, że: 1) zabawka zestaw do zabawy (kategoria - zabawka do popychania) nie jest zgodna z normą PN-EN 71-1+A8:2009 Bezpieczeństwo zabawek. Część 1: Właściwości mechaniczne i fizyczne, z uwagi na: obecność dostępnych zadziorów na plastikowych łącznikach drążka do popychania, które mogą stanowić ryzyko zranienia (niezgodne z pkt 4.7 ww. normy), pojawienie się w wyniku badania dostępnych małych elementów całkowicie mieszczących się w cylindrze do badania małych części mogących stwarzać ryzyko udławienia lub uduszenia (podczas próby rozciągania, w wyniku działania siły mniejszej niż 90N odłączeniu uległ zaczep oraz łączniki drążka, które mieszczą się całkowicie w cylindrze do badania małych części, podczas próby spadowej w wyniku badania odłupał się fragment plastiku całkowicie mieszczący się w cylindrze do badania małych części, w wyniku próby udarności zabawka pękła i uwolnieniu uległa śrubka całkowicie mieszcząca się w cylindrze do badania małych części i posiadająca ostre zakończenie, stwarzające ryzyko zranienia (niezgodne pkt 5.1 ww. normy). W oparciu o wyniki badań laboratoryjnych WIIH w Lublinie uznał, że zabawka nie spełnia zasadniczych wymagań rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek określonych w: 8 ust. 2, z uwagi na pojawienie się w wyniku badania elementu (śrubki) posiadającego ostre zakończenie, stwarzające ryzyko zranienia, 7/13
9 ust. 1 i 9 ust. 2, z uwagi na pojawienie się podczas badań małych elementów zabawek (zaczep oraz łącznik drążka, fragment plastiku, śrubka), które mogą zostać połknięte lub wchłonięte oraz mogą stanowić przyczynę udławienia dziecka. Odstąpiono od kwestionowania niezgodności określonej w pkt 4.7 normy, z uwagi na to, iż badania na występowanie ostrych krawędzi i zadziorów na plastikowych łącznikach drążka dokonano na jednej sztuce przedmiotowego wyrobu (badanie laboratoryjne). W powyższej sprawie skierowano do Prezesa UOKiK wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego. Postępowanie wszczęto. 2) zabawka żaba (kategoria zabawki miękkie wypchane ) nie jest zgodna z; punktem 4.7 normy PN-EN 71-1+A8:2009 Bezpieczeństwo zabawek. Część 1: Właściwości mechaniczne i fizyczne, z uwagi na obecność dostępnego zadzioru stwarzającego nadmierne ryzyko zranienia, punktem 5.1 ww. normy, z uwagi na pojawienie się w wyniku badan dostępnych małych elementów mieszczących się całkowicie w cylindrze do badania małych części (odłączeniu uległy oko i metalowe kółko), punktem 5.13 ww. normy, z uwagi na odłączenie się w wyniku badania przyssawki, która całkowicie przechodzi przez wzornik E. Uznano, że zabawka nie spełnia wymagań zasadniczych określonych w 9 ust. 1 i 9 ust. 2, rozporządzenia, z uwagi na pojawienie się w wyniku badań dostępnych małych elementów całkowicie mieszczących się w cylindrze do badania małych części oraz przyssawki przechodzącej przez wzornik E, które mogą być połknięte lub wprowadzone do jakiegokolwiek otworu w ciele dziecka lub mogą stanowić ryzyko uduszenia lub udławienia. Ze względu na objęcie badaniem jednej sztuki wyrobu stwierdzenie obecności zadzioru na krawędzi z tworzywa sztucznego nie dało podstawy do uznania zabawki za niezgodną z wymaganiami zasadniczymi określonymi w 8 ust. 2 rozporządzenia. W powyższej sprawie skierowano wniosek do Prezesa UOKiK o wszczęcie postępowania administracyjnego. 3) zabawka wózek (kategoria zabawka tematyczna) z elementami składającymi się na dziecko, nie jest zgodna z punktem 4.10.1 normy PN-EN 71-1+A8:2009, z uwagi na brak drugiej blokady zabezpieczającej wózek przed złożeniem oraz załamanie i złożenie konstrukcji po jej obciążeniu. W oparciu o powyższe wyniki uznano, że zabawka nie spełnia zasadniczych wymagań określonych w 8 ust. 1 rozporządzenia, z uwagi na złożenie się zabawki podczas badania, co stwarza ryzyko wystąpienia urazów i zagrożeń zdrowia dziecka w czasie jej użytkowania. Zwrócono się do Prezesa UOKiK z wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego. 4) zabawka pluszowa/pluszak (zabawka miękka wypchana) nie jest zgodna z punktem 5.1 normy PN-EN 71-1+A8:2009, z uwagi na pojawienie się w wyniku badania małych elementów (odłączeniu uległ plastikowy kwiatek oraz oko) mieszczących się całkowicie w cylindrze do badania małych części. Uznano, że zabawka nie spełnia zasadniczych wymagań określonych w 9 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia z uwagi na obecność małych elementów całkowicie mieszczących się w cylindrze do badania małych części stwarzających ryzyko połknięcia lub wprowadzenia do jakiegokolwiek otworu w ciele dziecka, udławienia bądź uduszenia. Skierowano wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego. 8/13
5) zabawka leżaczek dla lalki (kategoria zabawka tematyczna) nie jest zgodna z pkt. 7.1 normy PN-EN 71-1+A8:2009 z uwagi na brak oznakowania CE. Uznano, że zabawka z uwagi na brak znaku CE nie spełnia wymagań określonych w 32 ust. 1 rozporządzenia. Do podmiotu, który wprowadził zabawkę do obrotu skierowano stosowne pismo. Do Specjalistycznego Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analizy Instrumentalnej UOKiK z siedzibą w Łodzi (badania w zakresie zawartości występowania ftalanów) przekazano próbki 2 zabawek, tj. zabawkę kaczuszki gumowe (kategoria zabawki dla niemowląt do oglądania, chwytania lub ściskania) próbka planowa; zabawkę piłka (kategoria sprzęt do zabaw sportowych i piłki). Zabawkę pobrano do badań z uwagi na podejrzenie występowania w niej niebezpiecznych substancji (próbka ponadplanowa). Badania wykazały: w zabawce kaczuszki gumowe obecność ftalanu di(2-etyloheksylu) (DEHP) w ilości 0,642±0,052 %, w zabawce piłka obecność ftalanu di(2-etyloheksylu) (DEHP) w ilości 49,1±4%. Limit określony w przepisach, o których mowa w art. 67 rozporządzenia nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), załącznik XVII, wynosi 0,1 % w stosunku do masy materiału z dodatkiem plastyfikatorów. Zabawki zawierające ftalany w stężeniu większym niż 0,1% nie mogą być wprowadzane do obrotu. W związku z otrzymaniem negatywnych wyników badań laboratoryjnych wskazujących, że zabawki zawierają ftalany w stężeniach większych niż dopuszczalne i aktualną zmianą stanu prawnego, informację dotyczącą ww. zabawek przekazano do Lubelskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Badania organoleptyczne przeprowadzone przez inspektorów. Badaniami organoleptycznymi objęto ogółem 21 zabawek, w wyniku których zakwestionowano 2 zabawki. Stwierdzono, że: 1) zabawka pistolet (zabawka pociskowa) nie jest zgodna z: punktem 4.11.a normy zharmonizowanej normy PN-EN 71-1+A8:2009 Bezpieczeństwo zabawek. Część 1: Właściwości mechaniczne i fizyczne, z uwagi na wymiary gwizdka - gwizdek zmieścił się całkowicie w cylindrze do badania małych części, punktem 7.7.1 ww. normy z uwagi na brak instrukcji użytkowania zwracającej uwagę na niebezpieczeństwo używania innych pocisków niż dołączone do zabawki. W związku z powyższym uznano, że zabawka nie spełnia zasadniczych wymagań określonych w 9 ust. 2 rozporządzenia, z uwagi na wymiary gwizdka, który mieści się całkowicie w cylindrze do badania małych części, co stwarza ryzyko udławienia lub uduszenia dziecka w przypadku niezamierzonego wchłonięcia lub połknięcia zabawki oraz 21 ust. 1 rozporządzenia, z uwagi na brak instrukcji zwracającej uwagę użytkownika na niebezpieczeństwo używania innych pocisków niż dołączone do zabawki. Skierowano do Prezesa UOKiK wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego. 2) zabawka pistolet na planszy (zabawka pociskowa) nie jest zgodna z punktem 4.17.1d normy zharmonizowanej PN-EN 71-1 + A6:2008 Bezpieczeństwo zabawek. Część 1: Właściwości mechaniczne i fizyczne, z uwagi na zaniżoną długość strzałek zakończonych przyssawką ( stwierdzono 47 mm, według normy winno być 57 mm lub więcej). 9/13
W związku z powyższym stwierdzono, że ww. zabawka nie spełnia wymagań zasadniczych określonych w 9 ust. 2 rozporządzenia, z uwagi na zaniżoną długość pocisków zakończonych przyssawką, co stwarza ryzyko uduszenia lub udławienia dziecka. Zwrócono się do Prezesa UOKiK z wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego. j) dalsze działania wojewódzkiego inspektoratu IH do Prezesa UOKiK skierowano 6 wniosków o wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie wprowadzenia do obrotu zabawek niespełniających zasadniczych wymagań, w jednej ze spraw postępowanie zostało wszczęte (zestaw do zabawy), na podstawie art. 40 k ust. 1 ustawy o systemie oceny zgodności wydano 2 decyzje w odniesieniu do 4 wyrobów zakazujące hurtowni dalszego przekazywania zabawek użytkownikowi, konsumentowi i dystrybutorowi, informację w sprawie 2 zabawek, w których stwierdzono ftalany DEHP w stężeniu większym niż dopuszczalne 0,1 procent, przekazano do Lubelskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, w przypadku 3 niezgodności z zasadniczymi wymaganiami i 6 niezgodności z innymi wymaganiami podmiotom wprowadzającym wyroby do obrotu umożliwiono podjęcie działań naprawczych i zażądano odpowiedniego udokumentowania, także w odniesieniu do zabawek, w których stwierdzono inne nieprawidłowości kierowano odpowiednie pisma, w których wnioskowano o dobrowolne usunięcie zbędnych informacji albo niezasadnych lub wnioskowano o umieszczenie brakujących. k) kontrole RAPEX Podczas każdej kontroli tematycznej sprawdzano, czy w obrocie znajdują się zabawki umieszczone w systemie RAPEX. Nie stwierdzono takich wyrobów. 2) w zakresie prawidłowości oznakowania zabawek włókienniczych sposobem konserwacji Badaniom w powyższym zakresie poddano 19 zabawek włókienniczych. Nieprawidłowości dotyczyły 14 zabawek, przy czym w przypadku 7 stwierdzono brak informacji o sposobie konserwacji, pozostałe 7 zakwestionowano z uwagi na niepełne bądź nieprawidłowe informacje. Z uwagi na brak jakiejkolwiek informacji o sposobie konserwacji zakwestionowano zabawki: maskotkę (kształt motyla), 4 zabawki pluszowe oraz zabawki miękkie żaba i kaczka. Niepełne lub niewłaściwe informacje o sposobie konserwacji stwierdzono na: grzechotce edukacyjnej (krokodyl) - nie podano symbolu graficznego zakazującego czyszczenia chemicznego, zabawce kaczka przytulanka stwierdzono brak informacji dotyczących zakazu prasowania, bielenia, suszenia w suszarce bębnowej oraz czyszczenia chemicznego, zabawce maskotce stwierdzono brak informacji zakazującej czyszczenia chemicznego, 2 zabawkach maskotce i zabawce pluszowej/ pluszak podano wyłącznie informacje o sposobie prania, nie zamieszczono znaków zakazujących prasowania, bielenia, suszenia w suszarce bębnowej oraz czyszczenia chemicznego, 2 innych zabawkach - nie zamieszczono symbolu zakazującego suszenia w suszarce bębnowej. Umieszczone symbole graficzne posiadały słowny opis. Stwierdzono, że w dwóch przypadkach opis słowny nie odpowiadał umieszczonym symbolom. Symbol informujący o praniu wodnym w temp. 30 0 C podpisano jako pranie ręczne, natomiast znak mówiący o tym, że zabawki nie należy czyścić chemicznie podpisano jako nie wykręcać, 10/13
Do importerów zabawek skierowano stosowne powiadomienia i wnioskowano o podanie informacji o sposobie konserwacji lub uzupełnienie o informacje, których stwierdzono brak. Wszystkich kontrolowanych pouczono o obowiązujących w tym zakresie przepisach. 3) w zakresie spełniania przez zabawki elektryczne przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym WIIH w Lublinie kontrolą objął sprzedawców hurtowych i detalicznych, dlatego też przestrzeganie przepisów art. 41 pkt 2 i pkt 3 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym badano w każdej kontrolowanej jednostce. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy sprzętem jest urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego. W toku kontroli uznano, że postanowieniom ww. ustawy podlegały 2 zabawki: zestaw do zabawy na baterie (gitara) i zabawka muzyczna pianino. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono: naruszenie postanowień art. 41 pkt 3 ustawy informacje dołączone do sprzętu (zestawu do zabawy na baterie) nie zawierały wyjaśnienia znaczenia umieszczonego na sprzęcie oznakowania graficznego oraz informacji o potencjalnych skutkach dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności składników niebezpiecznych w sprzęcie. 4) w zakresie instrukcji jaka powinna być dołączona do zabawek, w których zamontowano baterie lub akumulatory Pod kątem ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach badano te same zabawki co zabawki podlegające przepisom ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, ponieważ definicja sprzętu ustawy o bateriach i akumulatorach jest sprzężona z definicją sprzętu z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. W wyniku oceny zakwestionowano ww. zestaw do zabawy na baterie (gitara), z uwagi na brak sporządzonej w języku polskim instrukcji, która powinna zawierać informację dotyczącą sposobu bezpiecznego usunięcia baterii z zabawki (naruszenie postanowień art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy. 5) legalność przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji i handlu Niezgodności w tym zakresie nie stwierdzono. 6) wyniki kontroli zabawek dołączonych do czasopism Kontrolę zabawek dołączonych do czasopism przeprowadzono w jednej placówce detalicznej. Sprawdzeniem objęto 7 zabawek dołączonych do różnych czasopism. Większych zastrzeżeń do zabawek nie wniesiono. W przypadku 4 zabawek stwierdzono niezasadne umieszczenie informacji dotyczącej nadzoru osoby dorosłej. Uznano, że cechy ww. zabawek, ich przeznaczenie, konstrukcja, przewidziany sposób użytkowania nie uzasadniają konieczności takiego nadzoru. Do importera skierowano wniosek o dobrowolne usunięcie ww. informacji. Szczegóły w punkcie e informacji. IV Inne informacje. W II kw. 2010 r.: w związku z negatywnymi wynikami badań przeprowadzono 4 kontrole ponowne (jedna dotyczyła kontroli z poprzedniego kwartału), do Inspektoratu IH w Lublinie nie wpłynął żaden wniosek z Urzędu Celnego o wydanie opinii w trybie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2008 roku w sprawie działań podejmowanych w związku z zatrzymaniem wyrobów, co do których 11/13
istnieją uzasadnione okoliczności wskazujące, że nie spełniają one zasadniczych lub innych wymagań, do organów ścigania skierowano 3 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 45 ustawy o systemie oceny zgodności w sprawie wprowadzenia do obrotu przez importerów zabawek niespełniających zasadniczych wymagań, w tym 2 dotyczące zabawek kontrolowanych w I kw. 2010 r. Zawiadomienie o ppp z art. 47a w sprawie wprowadzenia do obrotu zabawki podlegającej oznakowaniu zgodności, a nie posiadającej takiego oznakowania zostanie skierowane po pełnym udokumentowaniu podjętych działań. Pozostałe zawiadomienia zostaną ewentualnie skierowane w późniejszym terminie, po otrzymaniu informacji z UOKiK o wszczęciu postępowań administracyjnych, nałożono 1 mandat karny w kwocie 100 zł z art. 136 2 Kw. i art. 137 1Kw. w jednym przypadku zastosowano art. 41 Kw. V Podsumowanie i analiza wyników kontroli oraz wnioski. Stwierdzone niezgodności z wymaganiami rozporządzenia MGPiPS z dnia 14.11.2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek w poszczególnych kategoriach: Kategorie miękkie wypchane do utrzymywania masy ciała dziecka instrumenty muzyczne pociskowe do pociągania, popychania i wspomagające naukę chodzenia Stwierdzone niezgodności małe elementy stwarzające niebezpieczeństwo połknięcia, udławienia lub uduszenia, odłączenie się przyssawki całkowicie przechodzącej przez wzornik E stanowiącej ryzyko uduszenia lub udławienia, obecność dostępnego zadzioru stwarzającego nadmierne ryzyko zranienia, brak informacji o producencie lub importerze, brak informacji o celowości zachowania opakowania, niezasadne umieszczenie ostrzeżenia (0-3), niezasadnie umieszczona informacja dot. nadzoru osoby dorosłej zamiast ostrzeżenia stosować ochraniacze podano do jazdy zakładać odzież ochronną, nie wskazano jakie należy stosować ochraniacze nieprawidłowe wskazanie ryzyka, brak instrukcji wymaganej dla zabawek zasilanych wymiennymi bateriami, sprzeczne informacje dotyczące przeznaczenia zabawki (powyżej i poniżej 3 roku życia) zbyt krótkie strzałki z przyssawką, stwarzające ryzyko udławienia lub uduszenia, obecność małego elementu (gwizdka) całkowicie mieszczącego się w cylindrze do badania małych części, co stwarza ryzyko połknięcia, udławienia lub uduszenia dziecka, brak instrukcji zwracającej uwagę na niebezpieczeństwo używania innych pocisków niż dostarczone zabawką lub zalecane przez producenta pojawienie się w wyniku badania małych elementów oraz elementów posiadających ostre zakończenia, niezasadne umieszczenie ostrzeżenia (0-3) sprzeczne informacje dotyczące Pochodzenie zabawki (zbad./zakwest.) Import -17/10 Kraj pochodzenia (zbad./zakwest.) Chiny 15/8 Wietnam 1/1 Australia 1/1 Import 3/1 Chiny 3/1 Import 4/2 Kraj 1/0 Chiny 4/2 Polska 1/0 Import 5/2 Chiny 5/2 Import 4/2 Chiny 4/2 12/13
tematyczne aktywizujące do użytkowania w warunkach domowych dla niemowląt do oglądania, chwytania, ściskania zestawy gier pojazdy napędzane mechanicznie/elektryczn ie przeznaczenia zabawki brak zabezpieczenia przed złożeniem się zabawki na dziecko w zabawce wózek z mechanizmem składającym się, co stwarza ryzyko zmiażdżenia, przycięcia ciała dziecka, brak CE, brak ostrzeżenia To jest zabawka nie stanowi ochrony,, niewłaściwa treść ostrzeżenia - brak słowa ostrzeżenie, niezasadne umieszczenie informacji dotyczącej nadzoru osoby dorosłej - przekroczone dopuszczalne stężenie ftalanów DEHP szkodliwie działających na zdrowie, niezasadne umieszczenie ostrzeżenia (0-3), brak informacji o celowości zachowania opakowania, niezasadne umieszczenie informacji dot. nadzoru osoby dorosłej niezasadne umieszczenie informacji dot. nadzoru osoby dorosłej Import 12/4 Kraj 1/0 Kraj 3/0 UE 1/0 Import 11/3 Kraj 2/0 Chiny 12/4 Polska 1/0 Polska 3/0 Węgry 1/0 Chiny 10/3 Tajlandia 1/0 Polska 2/0 Import 3/1 Chiny 3/1 Import 1/1 Chiny 1/1 lalki Import 4/0 Chiny 4/0 sprzęt do zabaw sportowych i piłki inne przekroczone dopuszczalne stężenie ftalanów DEHP szkodliwie działających na zdrowie, brak CE, brak informacji o producencie lub importerze, celowości zachowania opakowania niezasadne umieszczenie informacji dot. nadzoru osoby dorosłej Import 1/1 Chiny 1/1 Import 1/1 Chiny 1/1 Podobnie jak w poprzednich okresach najwięcej skontrolowano zabawek produkcji chińskiej, dlatego też i stwierdzone niezgodności dotyczyły w głównej mierze zabawek pochodzących z Chin. Ważnym problemem pod względem bezpieczeństwa jest niezasadne umieszczenie ostrzeżenia 0-3, które wyraża zakaz używania zabawki przez dzieci w wieku poniżej 3 lat, na zabawkach właśnie typowych dla nich zabawkach miękkich wypchanych do przytulania, zabawkach do popychania czy też przeznaczonych do kąpieli dla niemowląt. Żadne ostrzeżenie umieszczone na takich zabawkach nie zwalnia producenta z obowiązku spełnienia wymagań dla zabawek dla dzieci poniżej 3 lat. Zabawki z umieszczonym niezasadnie ostrzeżeniem 0-3 poddawane były restrykcyjnym badaniom laboratoryjnym, w wyniku których stwierdzono, iż są one niebezpieczne dla małych użytkowników, bo zawierały małe elementy, które mogą być połknięte przez dziecko lub mogą stanowić ryzyko udławienia, a w konsekwencji uduszenia, bo zawierały ostre zakończenia stanowiące ryzyko zranienia, bo zawierały ftalany w ilości przekroczonej dopuszczalny limit. Ftalany w stężeniu wyższym niż określony limit mogą powodować uszkodzenie wątroby lub nerek negatywnie wpływają gospodarkę hormonalną, w szczególności na rozrodczość. 13/13