B I U R O C E N T R A L N E A N T Y K O R U P C Y J N E Informator CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE Warszawa 2014
B I U R O C E N T R A L N E A N T Y K O R U P C Y J N E Informator CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE Warszawa 2014
Informator Centralne Buro Antykorupcyjne Al. Ujazdowske 9 00-583 Warszawa www.cba.gov.pl Projekt okładk, opracowane grafczne Łukasz Dyakowsk Skład komputerowy, korekta, druk Wydawnctwo Centrum Szkolena Polcj ul. Zegrzyńska 121, 05-119 Legonowo www.csp.edu.pl Nakład: 300 egz.
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE Centralne Buro Antykorupcyjne (CBA) jest służbą specjalną powołaną do zwalczana korupcj w życu publcznym gospodarczym, w szczególnośc w nstytucjach państwowych samorządowych, a także do zwalczana dzałalnośc godzącej w nteresy ekonomczne państwa. Dzała na podstawe ustawy z dna 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Burze Antykorupcyjnym (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1411). Przygotowywany przez Transparency Internatonal (TI) rokroczne od 1995 r. Indeks Percepcj Korupcj (CPI) jest czołowym wyznacznkem percepcj korupcj w sektorze publcznym. Według raportu TI (z końca 2013 r.) Polska zajmuje 38. mejsce na 177 krajów objętych badanem. Za Polską znalazły sę m.n. Hszpana (40. mejsce), Ltwa (43.), Węgry (47.), Czechy (57.). Jako kluczowe elementy, które przyczynły sę do poprawy percepcj korupcj w Polsce, w 2009 r. TI wymena m.n. zwększene lczby śledztw prowadzonych przez CBA. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 61 61 2006 2007 58 2008 49 2009 41 41 41 2010 2011 2012 38 2013 Wynk Polsk w Indekse Percepcj Korupcj TI Z badana przeprowadzonego przez CBOS wynka, że coraz wększa lczba osób dobrze ocena dzałana Centralnego Bura Antykorupcyjnego. Ponad jedna trzeca anketowanych (36%) pozytywne ocena dzałalność Bura. Zanotowano także najnższy z rejestrowanych dotychczas odsetek osób krytykujących jego funkcjonowane. Opne o CBA są obecne lepsze nż przed czterema laty. (źródło: CBOS, 6 12 marca 2014 r., nr 36/2014)
Informator SZEF CBA Szef Centralnego Bura Antykorupcyjnego jest centralnym organem admnstracj rządowej nadzorowanym przez Prezesa Rady Mnstrów. Szefa CBA powołuje na 4-letną kadencję odwołuje Prezes Rady Mnstrów, po zasęgnęcu opn Prezydenta Rzeczypospoltej Polskej, Kolegum do Spraw Służb Specjalnych oraz Sejmowej Komsj do Spraw Służb Specjalnych. Ponowne powołane na Szefa CBA może nastąpć tylko raz. W dnu 13.10.2009 r. Prezes Rady Mnstrów powerzył pełnene obowązków Szefa CBA Pawłow Wojtunkow, powołując go na stanowsko 30 grudna 2009 r. Paweł Wojtunk jest absolwentem Wydzału Prawa Unwersytetu w Bałymstoku. W latach 1992 1996 był studentem Wyższej Szkoły Polcj w Szczytne. Od 1996 r. służył w pone zwalczana przestępczośc zorganzowanej Komendy Głównej Polcj (KGP). Po utworzenu Centralnego Bura Śledczego (CBŚ) pełnł funkcje: naczelnka Wydzału, a następne Zarządu Operacj Specjalnych oraz zastępcy dyrektora CBŚ. W 2007 r. na pół roku był oddelegowany do służby w Scotland Yardze. W paźdzernku 2007 r. został manowany dyrektorem Bura Krymnalnego KGP, a w grudnu 2007 r. został dyrektorem Centralnego Bura Śledczego. Odznaczony brązową (2003 r.) srebrną (2009 r.) odznaką Zasłużony Polcjant, Brązowym Krzyżem Zasług (2004 r.) oraz Złotym Medalem za Zasług dla Polcj (2012 r.), Złotym Medalem za Zasług dla Służby Celnej (2012 r.) Złotym Medalem za Zasług dla Straży Grancznej (2012 r.). W 2014 r. otrzymał od Magazynu CRN Polska nagrodę specjalną Postać Rynku IT 2013. Tytuł ten został przyznany przez czytelnków magazynu w wynku głosowana na wytypowane kandydatury. 31 grudna 2013 r. Paweł Wojtunk został ponowne powołany na stanowsko Szefa CBA. ZADANIA CBA 4 Do zadań CBA w zakrese właścwośc Bura (zwalczane korupcj w życu publcznym gospodarczym, w szczególnośc w nstytucjach państwowych samorządowych, a także zwalczane dzałalnośc godzącej w nteresy ekonomczne państwa) należy przede wszystkm rozpoznawane, zapobegane wykrywane przestępstw (wymenonych w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o CBA) oraz ścgane ch sprawców, ale także: ujawnane przecwdzałane przypadkom neprzestrzegana przepsów o ogranczenu prowadzena dzałalnośc gospodarczej przez osoby pełnące funkcje publczne; dokumentowane podstaw ncjowane realzacj przepsów o zwroce korzyśc uzyskanych nesłuszne kosztem Skarbu Państwa lub nnych państwowych osób prawnych;
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE ujawnane przypadków neprzestrzegana określonych przepsam prawa procedur podejmowana realzacj decyzj w przedmoce: prywatyzacj komercjalzacj, wsparca fnansowego, udzelana zamóweń publcznych, rozporządzana menem jednostek sektora fnansów publcznych, jednostek otrzymujących środk publczne, przedsęborców z udzałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytoralnego, przyznawana koncesj, zezwoleń, zwolneń podmotowych przedmotowych, ulg, preferencj, kontyngentów, plafonów, poręczeń gwarancj bankowych; kontrola prawdłowośc prawdzwośc ośwadczeń majątkowych lub ośwadczeń o prowadzenu dzałalnośc gospodarczej osób pełnących funkcje publczne. Ważną częścą funkcjonowana CBA jest równeż dzałalność prewencyjna. Funkcjonarusze CBA, w grancach zadań określonych w ustawe, wykonują czynnośc: analtyczno- -nformacyjne operacyjno- -rozpoznawcze kontrolne dochodzenowo- -śledcze dzałana operacyjne procesowe 500 400 398 374 419 466 469 300 200 100 0 13 2006 107 2007 278 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Lczba śledztw 5
Informator Czynnośc operacyjno-rozpoznawcze wykonywane są przez funkcjonaruszy CBA w celu zapobegana popełnenu przestępstw, ch rozpoznana wykrywana oraz w celu uzyskwana przetwarzana nformacj stotnych dla zwalczana korupcj w nstytucjach państwowych samorządze terytoralnym, a także dzałalnośc godzącej w nteresy ekonomczne państwa. Jeżel stneje uzasadnone podejrzene popełnena przestępstwa, funkcjonarusze CBA wykonują czynnośc dochodzenowo-śledcze określone przepsam Kodeksu postępowana karnego, w tym równeż czynnośc na polecene sądu prokuratora. dzałana kontrolne Buro jest jedyną służbą specjalną posadającą narzędze w postac kontrol ośwadczeń majątkowych decyzj gospodarczych. Celem czynnośc kontrolnych prowadzonych przez funkcjonaruszy CBA jest ujawnane przypadków korupcj w nstytucjach publcznych, nadużyć osób pełnących funkcje publczne oraz dzałalnośc godzącej w nteresy ekonomczne państwa. Kontrole są prowadzone na podstawe rocznego planu zatwerdzanego przez Szefa CBA lub gdy jest to koneczne w trybe doraźnym. Czynnośc kontrolne polegają na: 1) ujawnanu przypadków neprzestrzegana prawa przecwdzałanu m, np. w zakrese wydawana decyzj gospodarczych (m.n.: procesy prywatyzacyjne, wsparce fnansowe, rozporządzane menem państwowym komunalnym, zamówena publczne), 2) sprawdzanu prawdłowośc prawdzwośc ośwadczeń majątkowych lub ośwadczeń o prowadzenu dzałalnośc gospodarczej osób pełnących funkcje publczne. 300 250 230 251 200 150 100 117 102 97 165 Lczba kontrol 6 50 0 4 2006 38 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE dzałana analtyczne Identyfkacja zagrożeń godzących w nteres ekonomczny państwa oraz odpowedno wczesne w marę możlwośc wyprzedzające nformowane o nch organów państwa, a także formułowane propozycj dzałań zaradczych to podstawowe cele przedsęwzęć analtyczno-nformacyjnych prowadzonych przez funkcjonaruszy CBA. Ponadto wsperają one czynnośc operacyjno-rozpoznawcze, dochodzenowo-śledcze kontrolne. Fakt, że coraz węcej osób dobrze ocena dzałana CBA, znajduje odzwercedlene w lczbe napływających do Bura sygnałów o potencjalnych przypadkach korupcj lub zdarzenach ją uprawdopodobnających. W 2013 r. lczba zgłoszeń wzrosła o 60%. 15000 13706 12000 9000 7973 7174 8484 6000 3000 0 2010 2011 2012 2013 Lczba sygnałów o potencjalnych przypadkach korupcj lub zdarzenach ją uprawdopodobnających DZIAŁANIA PREWENCYJNE W ramach swej aktywnośc CBA prowadz także dzałana o charakterze proflaktycznym edukacyjnym. W tym zakrese współpracuje z nnym nstytucjam oraz organzacjam pozarządowym, zajmującym sę tematyką korupcj. Do zadań Bura należy prowadzene dzałalnośc analtycznej dotyczącej zjawsk występujących w obszarze właścwośc CBA oraz przedstawane w tym zakrese nformacj Prezesow Rady Mnstrów, Prezydentow Rzeczypospoltej Polskej, Sejmow oraz Senatow.
Informator STRONy INTERNETOWe CBA www.cba.gov.pl ofcjalna strona CBA Strona dostępna jest także w języku angelskm. Buro prowadz równeż dzałalność nformacyjną na Facebooku, Twtterze Google+. Na strone nternetowej CBA można znaleźć podstawowe nformacje zwązane z dzałalnoścą Bura, tj.: aktualnośc dotyczące dzałań CBA, podstawy prawne dzałalnośc Bura, nformacje dla kandydatów do służby w CBA, dane teleadresowe jednostek CBA. www.antykorupcja.gov.pl serws nformacyjno-edukacyjny Treśc edukacyjne można także znaleźć na prowadzonych przez CBA stronach serwsach Facebook, Twtter YouTube. Wtryna nternetowa zawera nformacje o charakterze edukacyjnym, tj.: beżące donesena medalne na temat korupcj jej przecwdzałana, analzy raporty, wynk badań społecznych, nformacje na temat podejmowanych ncjatyw obywatelskch, stotne nformacje prawne, nformacje dotyczące dzałalnośc polskch zagrancznych nstytucj rządo- wych pozarządowych, zajmujących sę przecwdzałanem korupcj. 8 szkolena antykorupcyjne Od 2010 r. funkcjonarusze CBA, bazując na swoch dośwadczenach z zakresu zwalczana zapobegana korupcj, prowadzą szkolena dla pracownków nstytucj państwowych oraz organzacj zrzeszających przedsęborców. Szkolena są także prowadzone podczas różnego rodzaju warsztatów konferencj pośwęconych problematyce zapobegana korupcj.
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE Uzupełnenem prowadzonych szkoleń są wydane przez CBA podręcznk skerowane do urzędnków przedsęborców. Ważnym elementem szkoleń jest także omówene najczęstszych neprawdłowośc błędów przy realzacj zamóweń publcznych. 560 400 30 000 Do końca 2013 r. przeprowadzono ponad 560 szkoleń w 400 nstytucjach. Zostało przeszkolonych ponad 30 000 osób. współpraca z ore CBA oraz Ośrodek Rozwoju Edukacj (ORE) w ramach podpsanego w marcu 2014 r. porozumena realzują plotaż projektu edukacyjnego Etyka ne tylko dla smyka, adresowanego do nauczycel dzec klas I III szkoły podstawowej oraz do rodzców środowsk lokalnych. Projekt, którego celem jest kształtowane postaw etycznych śwadomośc edukacj antykorupcyjnej, zakłada mędzy nnym przeprowadzene szkoleń opracowane poradnka dla nauczycel. kampana telewzyjna Na przełome 2012 2013 r. CBA przeprowadzło, na antene Telewzj Polskej, kampanę medalną Korupcja, le TY za ną zapłacsz. W przedsęwzęce były równeż zaangażowane: Antykorupcyjna Koalcja Organzacj Pozarządowych, Mnsterstwo Spraw Wewnętrznych, Mnsterstwo Sportu Turystyk oraz Służba Celna. B I U R O C E N T R A L N E A N T Y K O R U P C Y J N E W maju 2014 r. CBA, Komsja Nadzoru Fnansowego oraz Gełda Paperów Wartoścowych podpsały wspólną deklarację o objęcu patronatem merytorycznym szkoleń warsztatów służących podnoszenu kultury complance wśród podmotów gospodarczych. Funkcjonarusze CBA wsperają ncjatywę poprzez prowadzene zajęć w zakrese dentyfkacj ryzyk zapobegana zjawskom korupcyjnym.
Informator publkacje W latach 2010 2014 CBA wydało 33 publkacje, z których 22 były w języku polskm, 8 w języku angelskm 3 dwujęzyczne polsko-angelske. Publkacje są udostępnone w forme e-booków audobooków na stronach nternetowych: www.cba.gov.pl www.antykorupcja.gov.pl Mapa korupcj 10
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA Centralne Buro Antykorupcyjne współpracuje z weloma organzacjam mędzynarodowym organam ścgana z nnych państw. Celem współpracy jest wymana najlepszych praktyk, pogłębane wedzy dotyczącej zjawsk korupcyjnych, rozwązań nstrumentów funkcjonujących za grancą, jak równeż beżąca wymana nformacj zwązana z dzałanam operacyjnym śledczym, prowadzonym przez służby nnych państw. Realzując postanowena ustawy o CBA, uzależnające nawązane współpracy z podmotam zagrancznym od uzyskana zgody Prezesa Rady Mnstrów: Buro uzyskało dotychczas akceptację na współpracę z 50 krajam oraz 11 organzacjam mędzynarodowym. Organzacje mędzynarodowe, z którym współpracuje CBA CBA ponadto należy do organzacj mędzynarodowych, mędzy nnym EPAC/EACN Europejscy Partnerzy Przecwko Korupcj/Europejska Seć Antykorupcyjna. 11
Informator Centralne Buro Antykorupcyjne nawązało współpracę m.n. z Bankem Śwatowym, co zaowocowało opracowanem wspólnej publkacj w języku angelskm pt. Fraud and Corrupton Awareness Handbook. Ksążka jest przeznaczona przede wszystkm dla urzędnków zajmujących sę zamówenam publcznym. W 2013 r. Buro we współpracy z Komendą Główną Polcj zorganzowało 13. Doroczną Mędzynarodową Konferencję (EPAC/EACN), która odbyła sę w Krakowe. W konferencj wzęło udzał 93 uczestnków szefów służb nstytucj antykorupcyjnych z: Polsk, Malty, Słowacj, Chorwacj, Eston, Luksemburga, Nemec, Rumun, Szwecj, Francj, Węger, Irland, Dan, Fnland, Bułgar, Ltwy, Kosowa, Łotwy, Austr, Portugal, Hszpan, Holand oraz Belg. W ramach programu Zapobegane Zwalczane Przestępczośc Komsja Europejska zdecydowała o przyznanu CBA dotacj na realzację dzałań Rozwój systemu szkoleń antykorupcyjnych. Współbenefcjentem projektu jest ltewska Specjalna Służba Śledcza (STT), a partnerem projektu łotewske Buro Przecwdzałana Zwalczana Korupcj (KNAB). Realzację dzałań zaplanowano na 36 mesęcy, począwszy od styczna 2013 r. Cały projekt składa sę z dwóch komponentów: przeprowadzena cyklu 6 mędzynarodowych konferencj szkolenowych o tematyce antykorupcyjnej, skerowanych do przedstawcel admnstracj publcznej, środowsk naukowych oraz nstytucj zaangażowanych w zwalczane korupcj; w perwszych trzech konferencjach wzęło udzał blsko 120 uczestnków z: Polsk, Eston, Ltwy, Łotwy, Norweg, Chorwacj, Mołdowy, Azerbejdżanu, Czarnogóry, Dan, Macedon, Austr, Słowen, Bułgar oraz Rumun; uruchomena platformy e-learnngowej (stworzena narzędz edukacj antykorupcyjnej komunkacj dla urzędnków, przedsęborców oraz społeczeństwa w ramach trzech komponentów: korupcj w admnstracj publcznej, korupcj w bznese, społecznych skutków korupcj). 12 Na strone http://szkolena-antykorupcyjne.edu.pl/ została udostępnona platforma e-learnngowa, która jest skerowana do szerokego grona odborców: admnstracj rządowej samorządowej, środowsk bznesowych, ale także społeczeństwa.
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE Ze względu na szerok krąg adresatów szkolene podzelono na trzy blok tematyczne, z których każdy składa sę z 20 godzn dydaktycznych: 1) korupcja w admnstracj publcznej, 2) korupcja w bznese, 3) społeczne skutk korupcj. Uczestncy szkolena mogą lczyć na wsparce eksperta, który poprzez narzędza komunkacj typu czat forum będze odpowadał na zadawane pytana. Warunkem zalczena szkolena jest zapoznane sę z poszczególnym lekcjam, wykonane ćwczeń sprawdzających wedzę oraz zdane testu końcowego. Ukończene szkolena można potwerdzć mennym dyplomem generowanym na życzene uczestnka. Platforma ma na celu podnesene pozomu społecznej śwadomośc korupcj oraz jej przecwdzałana. Jeśl ktoś już posada podstawową wedzę, szkolene pozwala ją usystematyzować poszerzyć. Z okazj Mędzynarodowego Dna Przecwdzałana Korupcj, obchodzonego 9 grudna, CBA organzuje od 2010 r., we współpracy z nnym agendam rządowym organzacjam pozarządowym, doroczną Mędzynarodową Konferencję Antykorupcyjną. Do tej pory w organzowanych przez CBA spotkanach wzęło udzał blsko 1000 gośc z kraju zagrancy, m.n. z: Austr, Węger, Słowacj, Nemec, Szwajcar, Czech, Ukrany, Bałorus, Ltwy, Łotwy, Dan, Rumun, Stanów Zjednoczonych, Francj, Włoch, Welkej Brytan, Belg, Alban oraz Maroko. STRUKTURA BIURA CBA jest najmnejszą zarazem najmłodszą służbą specjalną. Buro zatrudna 880 funkcjonaruszy pracownków, którzy są wysokej klasy profesjonalstam w dzedznach zwązanych z realzacją zadań służby. Są to specjalśc z zakresu pracy operacyjnej, czynnośc dochodzenowo-śledczych, analz, czynnośc kontrolnych, bezpośrednch dzałań ochronnych, bezpeczeństwa sec telenformatycznych, ochrony nformacj nejawnych danych osobowych, obsług prawnej, logstyk fnansów, audytu bezpeczeństwa wewnętrznego, współpracy mędzynarodowej oraz zabezpeczena szkolena kadr. Ponad jedną trzecą osób zatrudnonych w CBA stanową kobety. Wśród 766 funkcjonaruszy są 232 kobety, a wśród 114 pracownków cywlnych jest ch 83. Łączna lczba funkcjonaruszy pracownków CBA w 2014 r. 880 315 Łączna lczba kobet w CBA w 2014 r. 13
Informator W skład CBA wchodzą następujące jednostk organzacyjne: Departament Operacyjno-Śledczy Departament Ochrony Departament Postępowań Kontrolnych Departament Analz Buro Technk Operacyjnej Buro Prawne Buro Fnansów Buro Kadr Szkolena Buro Logstyk Buro Telenformatyk Buro Kontrol Spraw Wewnętrznych Gabnet Szefa Zespół Audytu Wewnętrznego Delegatura CBA w Bałymstoku Delegatura CBA w Gdańsku Delegatura CBA w Katowcach Delegatura CBA w Krakowe Delegatura CBA w Lublne Delegatura CBA w Łodz Delegatura CBA w Poznanu Delegatura CBA w Rzeszowe Delegatura CBA w Szczecne Delegatura CBA w Warszawe Delegatura CBA we Wrocławu Legenda Delegatura CBA 14
CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE KONTAKT Centralne Buro Antykorupcyjne Al. Ujazdowske 9 00-583 Warszawa e-mal: bp@cba.gov.pl tel. (22) 437 22 22 fax: (22) 437 22 97 Buro Przepustek znajduje sę przy wejścu od Al. J.Ch. Szucha. Buro oraz dzennk podawczy znajdują sę przy wejścu od Al. J.Ch. Szucha (czynne od ponedzałku do pątku w godz. 8.15 16.15). Nabór do służby tel. (22) 437 15 06 Rzecznk prasowy Jacek Dobrzyńsk tel. (22) 437 22 11 (w godz.: 8.00 16.00) e-mal: meda@cba.gov.pl Delegatury Centralnego Bura Antykorupcyjnego Bałystok ul. Antonukowska 21, 15-740 Bałystok, tel. (85) 876 30 00; (22) 437 30 00 Gdańsk ul. Kartuska 385 b, 80-125 Gdańsk, tel. (58) 767 31 00; (22) 437 31 00 Katowce ul. 1 Maja 123, 40-235 Katowce, tel. (32) 788 32 00; (22) 437 32 00 Kraków ul. Racławcka 58, 30-017 Kraków, tel. (12) 342 33 00; (22) 437 33 00 Lubln ul. Glnana 7, 20-616 Lubln, tel. (81) 461 34 00; (22) 437 34 00 Łódź ul. Żeromskego 87, 90-502 Łódź, tel. (42) 239 35 00; (22) 437 35 00 Poznań ul. Wchrowa 20, 60-449 Poznań, tel. (61) 668 36 00; (22) 437 36 00 Rzeszów ul. Wspólna 1, 35-205 Rzeszów, tel. (17) 784 37 00; (22) 437 37 00 Szczecn ul. Żołnerska 4d, 71-210 Szczecn, tel. (91) 831 38 00; (22) 437 38 00 Warszawa ul. Poleczk 3, 02-822 Warszawa, tel. (22) 437 24 00 Wrocław ul. Rodakowskego 6, 51-637 Wrocław, tel. (71) 757 39 50; (22) 437 39 50 15
Informator ZGŁOŚ KORUPCJĘ Zadzwoń na bezpłatną nfolnę zgłoś korupcję 800 808 808 Bezpośredna rozmowa telefonczna z funkcjonaruszem CBA możlwa jest od ponedzałku do pątku w godznach 8.15 16.15. W pozostałych godznach w dn wolne od pracy można pozostawć wadomość nagraną na rejestratorze zgłoszenowym. e-mal: kontakt@cba.gov.pl 16 Wypełnj formularz dostępny na strone www.cba.gov.pl. Zgłoś korupcję osobśce w jednej z delegatur Bura.