Współpraca sektora publicznego i obywatelskiego w tworzeniu polityk publicznych, w zakresie ochrony środowiska i spraw społecznych Piotr Matczak Instytut Socjologii UAM Instytut Spraw Publicznych 1
Problem Jak wygląda współpraca międzysektorowa? Jak mogłaby (powinna) wyglądać? 2
Plan wystąpienia Pojęcie współpracy międzysektorowej Współpraca międzysektorowa w kontekście polityczno-historycznym Podejścia do badania współpracy międzysektorowej Przypadki współpracy międzysektorowej Wnioski 3
Współpraca międzysektorowa Współpraca międzysektorowa (sektor władzy publicznej aktorzy niepubliczni), współpraca, udział obywateli (public participation), dialog społeczny, dialog obywatelski, uspołecznienie JST - NGO Baza prawna Nowy kontekst: zarządzanie publiczne (governance) 4
Uzasadnienia dla dialogu/partycypacji/współpracy międzysektorowej Emancypacja Kwestionowanie autorytetów Samorządność Legitymacja Transparentność Wartości demokratyczne Efektywność Sprawniejsze podejmowanie decyzji Akceptacja decyzji Identyfikacja z decyzjami 5
Kooptacja QUANGOs Krytyka współpracy międzysektorowej Zrzucanie odpowiedzialności Zagrożenia dla demokracji, tyrania Niefektywność (badania J.Newiga) Irytacja konsultacyjna (consultation fatigue) 6
1. Kraje Zachodu: governance 2. Kraje CEE: 1. kultura centralnego planowania 2. obsesja tajności 3. nieufność względem obywateli 4. Konwencja z Arhus nadzieja na zmianę Źródło: Zaharchenko i Goldenman 2004 Kontekst współpracy międzysektorowej 7
Trudności we współpracy międzysektorowej 1/2 Źródło: Swianiewicz 2008, Rymsza 2007 dominująca pozycja władz publicznych: małe zasoby do dyspozycji partnerów niepublicznych słabość więzi obywatelskich niski poziom wzajemnego zaufania utrudniającym współpracę tradycyjna, hierarchiczna struktura administracyjna organizacje pozarządowe w Polsce mają niską zdolność dialogową 8
Trudności we współpracy międzysektorowej 2/2 współpraca między partnerami: wymuszona atmosfera wzajemnej podejrzliwości otwarty styl autorytarny 9
Jak badać współpracę? 10
Dwa spojrzenia na współpracę międzysektorową Generalne relacje: władza obywatele Współpraca międzysektorowa w ramach polityk publicznych (w poszczególnych sektorach) 11
Model stadialny polityk publicznych Problem Ocena polityk Definicja problemu Identyfikacja rozwiązań wdrożenie Wybór polityk Porównanie rozwiązań 12
Przykłady polityk dot. spraw społecznych wojewódzkie strategie w zakresie polityki społecznej wojewódzkie programy dot. wyrównywania szans osób niepełnosprawnych regionalne polityki rynku pracy i rozwoju zasobów ludzkich powiatowe strategie rozwiązywania problemów społecznych powiatowy programy działań na rzecz osób niepełnosprawnych programy promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy gminne strategie rozwiązywania problemów społecznych 13
Przykłady polityk dot. środowiska wojewódzkie programy ochrony środowiska plany gospodarowania wodami plany urządzania lasu NATURA 2000 powiatowe programy ochrony środowiska powiatowe programy gospodarki odpadami powiatowe plany melioracji powiatowe plany ochrony przeciwpowodziowej programy zagospodarowania odpadów (spalarnie) przygotowywanie i zatwierdzanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i planów miejscowych programy rozwoju transportu (transport publiczny) gminne programy ochrony środowiska 14
Przypadek: Konsultacje dot. wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej 15
16
Cel RDW: osiągnięcie "dobrego stanu wód" do 2015 17
Ramowa Dyrektywa Wodna Art. 14. umożliwienie ludziom wpływu na proces opracowywania planów gospodarowania wodami Cele szczegółowe: demokratyzacja procesu podejmowania decyzji - poprawa jakości podejmowanych decyzji, uzyskanie społecznej akceptacji dla decyzji podejmowanych w zakresie programów i planów gospodarowania wodami, zapewnienie dostępu do informacji o problemach, celach i metodach wdrożenia RDW, zmniejszenie opóźnień oraz bardziej skuteczne przeprowadzenie procesu wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej. 18
Konsultacje społeczne w ramach RDW w Polsce Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej: Program udziału społeczeństwa we wdrażaniu Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce 2006-9 Poziom Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej 19
Działania Rady Gospodarki Wodnej skład Komisja do sprawa Konsultacji Społecznych Spotkania Dystrybucja materiałów i informacji Badanie ankietowe 20
Grupy docelowe Administracja samorządowa Organizacje pozarządowe Administracja rządowa Rolnictwo Przemysł Leśnictwo Rybactwo i rybołówstwo Wędkarstwo Turystyka Usługi wodne 21
Źródło: Grandmougin 2009 22
Wyniki konsultacji Dobre przygotowanie i dobra realizacja Dobrze przygotowane materiały Itd. Czy cele RDW są bliżej? 23
Wnioski Normatywne ( intuicyjne ) stosowanie współpracy międzysektorowej Trudności w kwantyfikacji skutków współpracy międzysektorowej Wiemy mało 24
Dziękuję za uwagę! Matczak@amu.edu.pl 25
Współpraca międzysektorowa niejasny status Opis rzeczywistości czy idea normatywna (stan pożądany, lecz nieistniejący)? Czy - jedno i drugie? 26