Długoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej Kamil Heliński, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu W niniejszej pracy przeprowadzamy analizę wskaźnikową przedsiębiorstwa z branży okienniczej, korzystając z dostępnego publicznie sprawozdania finansowego na rok 2011. Na jej podstawie sugerujemy adekwatne długoterminowe decyzje finansowe. Cel pracy Pragniemy określić długoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej. Czyniąć to, będziemy mieć na uwadze, iż: Właściciel przedsiębiorstwa, jak już wspomnieliśmy, chce osiągnąć ze swojego majątku zainwestowanego w przedsiębiorstwo większe korzyści niż te, jakie uzyskałby, inwestując swoje środki gdzie indziej. To nasuwa nam finansowy cel zarządzania przedsiębiorstwem z punktu widzenia właścicieli: maksymalizacja jego korzyści. Jakiekolwiek działania w procesie zarządzania finansami przedsiębiorstw powinny być ocenianie z tego punktu widzenia. Jeśli jakieś działanie zwiększa majątek i/lub niemajątkowe korzyści właścicieli - należy je podjąć, jeśli natomiast działanie takie niszczyłoby je - należy go zaniechać. Finansowym celem zarządzania przedsiębiorstwem jest maksymalizacja jego wartości. 1 Analizę naszą oprzemy na sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa, zawierającym jego: bilans na dzień 31 grudnia 2011 r., rachunek zysków i strat za okres 1 stycznia - 31 grudnia 2011 r. zestawienie zmian w kapitale własnym za okres 1 stycznia - 31 grudnia 2011 r. rachunek przepływów pieniężnych za okres 1 stycznia - 31 grudnia 2011 r. Charakter długoterminowych decyzji finansowych Zgodnie z literaturą przedmiotu: 1 1/6
Długoterminowe decyzje odnoszą się do następujących przykładowych zagadnień: jakie wyroby będą produkowane przez przedsiębiorstwo, jakiego rodzaju maszyny będą używane do produkcji, jaka ma być struktura kapitału przedsiębiorstwa, jakiego rodzaju politykę w zakresie podziału zysku ma prowadzić przedsiębiorstwo. Są to decyzje, z których trudno się wycofać lub odwrócić ich skutki, jeżeli zostanie popełniony błąd. Są to jednocześnie decyzje, które określają podstawowy charakter przedsiębiorstwa, a w szczególności wyznaczają, jak ma ono być kierowane. 2 Są więc to decyzje stategiczne o wysokim poziomie ryzyka, o okresie ważności znacznie przekraczającym 1 rok. Z uwagi na ich istotność nie możemy więc formułować ich pochopnie - na szczęście sprawozdanie finansowe dostarczy nam pomocnych danych, które wykorzystamy do przeprowadzenia tzw. analizy wskaźnikowej: Analiza wskaźnikowa jest użyteczna (...) jako punkt wyjścia do planowania działań mających wpływ na przyszłe położenie przedsiębiorstwa. 3 Analiza wskaźnikowa Rozpoczniemy od określenia marży zysku ze sprzedaży (rentowności ze sprzedaży): (1) PM = NI / CR, gdzie NI - zysk netto ze sprzedaży, CR - przychody ze sprzedaży, która za rok 2011 wynosi: PM = 8499619,43 / 146918641,52 = 0,058 ~= 5,8% poziom rentowności dość dobrze uzasadnia więc brak entuzjazmu producentów z branży okienniczej z racji wysokiego poziomu konkurencji i uzasadniony tym spadek poziomu marż ze sprzedaży. Sprawdźmy teraz wskaźnik rentowności aktywów całkowitych: 2 Grzegorz Michalski Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa 2005 3 2/6
Wskaźnik ten mierzy zdolność aktywów firmy do generowania zysku. Informuje o efektywności wykorzystania wszystkich zasobów przedsiębiorstwa niezależnie od sposobu ich finansowania. 4 (2) ROA = (NI + INT) / TA, gdzie NI - zysk netto, INT - kwota odsetek, TA - aktywa ogółem ROA = (8499619,43 + 623207,83) / 110061135,14 = 0,083 ~= 8,3% Określmy też wskaźnik rentowności kapitału własnego: (3) ROE = NI / KW, gdzie NI - zysk netto, KW - kapitał własny ROE = 8499619,43 / 84357535,02 = 0,1007 ~= 10% Wskaźnik ten mierzy zdolność kapitału własnego przesiębiorstwa do generowania zysku. 5 Przejdźmy do analizy wskaźnikowej płynności przedsiębiorstwa i obliczmy wskaźnik bieżącej płynności. (4) WBP = AB / PB, gdzie AB - aktywa bieżące, PB - pasywa bieżące. Aktywa bieżące składają się ze środków pieniężnych i ich ekwiwalentow, należności oraz zapasów, w ich skład nie wlicza się rozliczeń międzyokresowych. Pasywa bieżące to zobowiązania krótkoterminowe, własne krótkoterminowe papiery dłużne, wymagalna w danym okresie część zobowiązań długoterminowych, naliczonych podatków itp. 6 Po odczytaniu tych danych z bilansu omawianego przedsiębiorstwa, otrzymamy następujące liczby: 4 5 6 3/6
WBP = (52124765,53-715399,16) / 22636089,44 = 2,27 Wskaźnik ten mierzy stopień pokrycia pasywów bieżacych aktywami bieżącymi. Dlatego uważa się, że jest to miara zdolności spłaty bieżących pasywów bez potrzeby likwidowania aktywów trwałych. 7 Zalecany poziom tego wskaźnika to od 1,5x do 2x 8. Uzyskany poziom wskaźnika nie odbiega znacząco od zalecanego poziomu. Pamiętajmy przy tym, że długoterminowa płynność finansowa: występuje (...) wtedy, gdy przedsiębiorstwo posiada zdolność do dokonywania zakupów i zdolność do regulowania zobowiązań finansowych, czyli jest to sytuacja, w której przychody pieniężne podmiotu zasadniczo przewyższają jego łączne wymagania pieniężne, ale niekoniecznie jest to gwarancją istnienia płynności finansowej w krótkim okresie, tzn. z punktu widzenia płynności długookresowej nie jest konieczne, aby pieniądze były dostępne na każde zawołanie. Przedsiębiorstwo może wykazywać się równowagą dochodową (płynnością finansową w długim okresie) i równocześnie nie posiadać krótkookresowej płynności finansowej. 9 W zakres długoterminowych decyzji o finansach przedsiębiorstwa wchodzi struktura kapitału, wobec czego warto określić wskaźniki zadłużenia. Pierwszym z nich będzie wskaźnik zadłużenia całkowitego do aktywów ogółem: (5) DR = KO / TA, gdzie KO - zadłużenie całkowite TA - aktywa całkowite Znajdujące się w liczniku zadłużenie całkowite obejmuje zobowiązania krótko- i długorterminowe. Wielkość ta (...) to różnica pasywów całkowitych i kapitału własnego. 10 Po odczytaniu odpowiednich wartości z bilansu badanego przedsiębiostwa, otrzymamy: 7 8 E. Nowak Wskaźniki finansowe jako źrodło informacji analitycznej. Controlling i Rachunkowość zarządcza, 2000 nr 12, s. 35 9 Grzegorz Michalski Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa 2005 10 4/6
DR = (110061135,14-84357535,02) / 110061135,14 = 0,233 ~= 23,3% Zbadajmy też wskaźnik obsługi zadłużenia (wskaźnik pokrycia długu zyskiem), obliczany wzorem: (6) WOZ = EBIT / RK+INT, gdzie EBIT - zysk przed odsetkami i opodatkowaniem, RK - rata kapitałowa, INT - płatności odsetkowe Zgodnie ze standardami Banku Światowego, jest pożądane aby jego wielkości wahały się między 1,0 a 2,5. Natomiast wielkość 1,0 Bank Światowy uznaje za krytyczną. 11 W naszym przypadku - po odczytaniu danych z rachunku zysków i strat oraz z rachunku przepływów pieniężnych - wskaźnik uzyskuje wartość: WOZ = 8499613,43 / (623207,83 + 0) = 13,63848948 Jest to akceptowalny poziom tego wskaźnika, biorąc pod uwagę, że wielu kredytodawców jako minimalny poziom przyjmuje wartości 4-5. Wnioski wynikające z analizy Omawiane przedsiębiorstwo nie wydaje się mieć znaczących problemów ani w zakresie struktury kapitału i poziomu zadłużenia, ani w zakresie płynności finansowej. W świetle agresywnej konkurencji na rynku producentów okien i nadal akceptowalnego poziomu osiąganych zysków netto należy położyć nacisk na inwestycje w tańsze w użytkowaniu technologie produkcji towarów. Bibliografia 1. Grzegorz Michalski Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Gdańsk, 2008. 2. Grzegorz Michalski Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa, 2005. 3. Grzegorz Michalski Strategie finansowe przedsiębiorstw, ODDK Gdańsk, 2009. 4. E. Nowak Wskaźniki finansowe jako źrodło informacji analitycznej. Controlling i Rachunkowość zarządcza, 2000 nr 12. 11 5/6
5. Grzegorz Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, 2010. 6. Grzegorz Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, CeDeWu, Warszawa 2004. 7. Grzegorz Michalski, Podstawy finansów przedsiębiorstw, WSZ Edukacja, Wrocław 2004. 8. Cwynar Andrzej, Wiktor Kreowanie wartości spółki poprzez długoterminowe decyzje finansowe, Wydawnictwo WSZiA, 2007 9. Eugene F. Brigham, Podstawy zarządzania finansami, PWN Warszawa, 1996. 10. Zenon Głodek, Finanse przedsiębiorstwa. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, Wydawnictwo WSZ w Gorzowie Wielkopolskim, 2012 6/6